Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Verdwenen kapel: Sint-Catharinakapel en -gasthuis

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • #76
    Een immens mysterie! Voorlopig kan ik de lokatie en de plattegrond van de kapel op deze kaart (en de gevel die te zien is op de maquette) niet in verband brengen met de tekeningen van Van Gulpen. Ik ga er een nachtje over slapen...

    Opmerking


    • #77
      Ik sta ook helemaal paf. Dit is echt geen fout. Zelfs het gehoekt gebiedje wat we eerder hebben aangeduid als het 'pleintje voor de St. Catharinakapel' (zie post # 56) is precies overeenkomstig met de minuutkaart. Dan ga je me niet vertellen dat Larcher d`Aubancourt hier heeft liggen slapen...

      Overigens, Herman, wederom bedankt voor je geweldige bijdrage!

      Opmerking


      • #78
        Oorspronkelijk geplaatst door El Loco Bekijk bericht
        Ik ga er een nachtje over slapen...
        Ik ben bang dat als we het nu niet rechtzetten, er van slapen niks terecht gaat komen. Ik ben inmiddels om, ik ga met Larcher-de-huppelepup mee en dit moet dus de goeie lokatie van de Catharinakapel zijn:

        Ik ga meteen post #56 en 61 aanpassen, want dat levert verwarring op voor de argeloze bezoeker van deze site.

        En waarschijnlijk had Ingrid Evers dus toch gelijk hier:
        Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H. Evers Bekijk bericht
        In 1632 - het gasthuis was in 1610 opgeheven - kreeg de kapel de functie van parochiekerk. Zij was zo klein dat er slechts één altaar in stond. Om aan de behoeften van de parochie te voldoen, is zij in de volgende eeuwen ongetwijfeld vergroot, mogelijk meerdere keren. (...)
        In 1632 wordt de gasthuiskapel parochiekerk in plaats van de St.-Matthijs en tenminste één keer zodanig verbouwd dat zij ook uiterlijk uitgroeit tot een kerkgebouw van enig formaat.

        Opmerking


        • #79
          Ho, ho, ho, Loco! Nu ga je toch wat kort door de bocht. Wacht nog eens een nachtje met dat aanpassen!

          Hoe verklaar je dan op de tekening van Van Gulpen van de Boschstraat dit helemaal niet te zien is (zie o.m. het silhouetje p. 12)? En waarom zien we een dergelijke gevel nooit op andere tekeningen? Hoe komt van Gulpen aan die tekeningen van een relatief klein kapelletje, terwijl het volgens onze Franse vrind een aardig ding was? Hoe kan het dat in 1832 dit gebied aangeduid werd als 'bergplaats' en eigendom van een particulier?

          Is er wellicht in de Franse tijd iets gebeurd? We weten dat de omgeving Boschstraat zwaar getroffen is tijdens het beleg.... Missen we wellicht iets van rond die tijd en is onze beschrijving daarna correct?

          Eerst zoeken, dan aanpassen!

          Opmerking


          • #80
            Faits divers

            Jawel, daar sluit ik mij graag bij aan. Wat een geweldige bijdrage aan de discussie, Hermanw.

            Opnieuw beginnen? Dat is betrekkelijk, denk ik. Deze achttiende-eeuwse kapel ligt nog steeds langs de Sinte Catharinagang, alleen nu duidelijk met een voorgevel aan de Boschstraat. Dat moet ons toch troosten, lijkt me.

            Ondanks deze hobbel in de weg ga ik toch maar even door met wat verdere informatie, waar ook een pietsje Franse Tijd in zit.

            @burgemeester: denk eraan dat Van Gulpen veel historiserende tekeningen maakte. In 1832 was deze situatie allang veranderd.

            @El Loco: voor die aantallen protestanten kun je terecht in de HEM, maar heel veel is daar niet over bekend. Als je begint bij het belangrijke lemma 'pariteit', wordt je vanzelf verder geleid.
            Last edited by Ingrid M.H.Evers; 20 januari 2021, 17:17.

            Opmerking


            • #81
              Oorspronkelijk geplaatst door burgemeester Bekijk bericht
              Ho, ho, ho, Loco! Nu ga je toch wat kort door de bocht. Wacht nog eens een nachtje met dat aanpassen!
              Te laat! Als ik om ben, ben ik om (en het kan altijd later weer heraangepast worden ).

              De tekening van Van Gulpen is nog een beetje een raadsel, maar denk ook eens aan alle voordelen: de kapel is nog steeds kleiner dan de Matthijskerk, maar je kunt je bij dit plaatje toch wel voorstellen dat een parochie van een paar duizend zielen zich hiermee behelpen kon.

              Verder: de kapel werd rond 1860 gesloopt voor de bouw van het huis van Louis Regout en dat sluit naadloos aan qua datering. En het poortje dat jij op die oude foto naast het huis van Louis ontdekte is hetzelfde poortje dat Van Gulpen links van de kapel tekende: de toegang tot de Catharinagang!

              Qua ramen klopt het plaatje ook nog steeds en er is plotseling ook wat meer ruimte voor de toren. Alleen vreemd dat Larcher een rij zuilen in de kapel tekende, maar dat zal een slordigheidje zijn; hij bedoelde daarmee waarschijnlijk de pilasters tegen de noord- en zuidwand.

              Opmerking


              • #82
                Ja, dat klopt ook weer....

                Ik heb net nog even de kronieken nagekeken, maar er wordt niets gezegd over schade aan de kapel van St. Catharina. Wel las ik zojuist dat de pastoor van de Catharina, ene Cyrus, weigerde de eed van trouw af te leggen.

                Lijkt dus toch op de gevel aan de Boschstraat....

                Ingrid Evers:
                @burgemeester: denk eraan dat Van Gulpen veel historiserende tekeningen maakte.
                Dat weet ik. Ik neem aan dat je hier doelt op de tekening van de St. Catharinakapel (in- en exterieur).

                Maar dan de tekening die hij maakt van de Boschstraat. Dat is de situatie van rond 1840 (zie het silhouetje) en ik ga er stiekem vanuit dat de kapel tot ca. 1860 gestaan heeft. Hoe kan het dat hij opeens een hele gevel mist in zijn tekening? Zo slordig is Van Gulpen niet. Als ik het goed begrijp heeft hij er zowat naast gewoond!

                Tenzij die gevel veranderd is na de verkoop natuurlijk (1809).... hmmmm......
                Last edited by burgemeester; 28 april 2011, 23:52.

                Opmerking


                • #83
                  Oorspronkelijk geplaatst door burgemeester Bekijk bericht
                  Zo slordig is Van Gulpen niet.
                  Het zou natuurlijk kunnen dat de datering van die tekening niet klopt. En de kapel kan ook al in de jaren 1850 gesloopt en vervangen zijn. Dan dateert het huis van Regout nog steeds uit het 3e kwart van de 19e eeuw...
                  Oorspronkelijk geplaatst door burgemeester Bekijk bericht
                  Lijkt dus toch op de gevel aan de Boschstraat...
                  Absoluut, brother, accepteer het maar... Ik had ook wat moeite om het idee van die lijkstoet met die kist in die smalle steeg uit mijn hoofd te zetten, maar dit past echt beter

                  Wat goed dat we die kaartjes van Larcher d'Aubancourt nu hebben. Zoveel gedetailleerder dan die maquette. Ik durf er nog niet aan te denken hoeveel andere briljante ideeën van ons hiermee de prullenbak in kunnen!
                  Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H. Evers
                  [wacht even met verder speculeren, heren, ik heb nog wat tijd nodig om dit verhaal af te maken]
                  Wij wachten desnoods de hele nacht, Ingrid

                  Opmerking


                  • #84
                    Inderdaad Loco. Acceptatie. Zen.

                    Gelukkig is Ingrid nog aan het schrijven.

                    Nog wat meer bewijs voor de locatie van de kerk aan Boschstraat. Een deel van een plattegrond uit 1748. Geen idee waar ik dit vandaan heb.


                    Ik durf er nog niet aan te denken hoeveel andere briljante ideeën van ons hiermee de prullenbak in kunnen!
                    Inderdaad! Heb je al stiekem gekeken naar de Antonieten en Nieuwe Biesen.....


                    Nou, met deze twist van Herwan kan onze voorgaande analyse (inclusief boerendochter) voor een groot deel de prullenbak in. Maar ik heb me wel kostelijk geamuseerd (...en wie weet wat nog komen gaat!).

                    Opmerking


                    • #85
                      Oorspronkelijk geplaatst door El Loco Bekijk bericht
                      Te laat! Als ik om ben, ben ik om (en het kan altijd later weer heraangepast worden ).
                      hij bedoelde daarmee waarschijnlijk de pilasters tegen de noord- en zuidwand.
                      liseen of pilaster, that is the question!
                      de pilaster
                      is structureel noodzakelijk bij alles groter dan 9 meter overspanning van de kapconstructie (kap -> spantlast naar puntlast -> kolom / halfzuil)
                      de liseen
                      is een afwerking / versiering en meer vlakverdeling van de wand, bij elke ruimte en of overspanning waar geen pilaster hoogst noodzakelijk is

                      boeiend daar nog tekening nog beschrijving uitsluitsel geeft
                      maar een stuk bouwtechnische kennis zou van pas kunnen komen de zoektocht en analyses te ondersteunen

                      bij een kleine "möchte gern" kerkje is de noodzaak structureel pilasters te gebruiken niet gegeven
                      daar is het na-apen met de liseen eerder een teken ervan dat het een woonhuis afmeting had met kapel / kerk intenties. (gasthuis)

                      maar de plattegrond uit de link van el loco #78 zelve en door theo bakker #80 nogmaals uitvergroot op donderdag 28 april 2011 22:16 geeft zuilen / kolommen weer

                      die laatste tekening van Van Gulpen is dan iets anders in vergelijking met de archetype van het weergeven van een kerk ruimte, met een open ruimte met zuilen / kolommen

                      of men heeft ooit de ruimte herverdeeld / gehalveerd toen van Gulpen tekende.

                      ook dat kwam voor dat men de kerkruimte opdeelde en aan de helft onderverhuurde.
                      armlastige congregatie

                      mvg
                      Last edited by Antonius; 29 april 2011, 00:21.
                      ik ben verguisd

                      Opmerking


                      • #86
                        Dank voor de bijdrage, Antonius.

                        To pilaster or not to pilaster, that`s the question.

                        mvg.

                        Opmerking


                        • #87
                          De toren van de St.-Catharinakapel (1740)

                          Oorspronkelijk geplaatst door El Loco Bekijk bericht
                          Qua ramen klopt het plaatje ook nog steeds en er is plotseling ook wat meer ruimte voor de toren.
                          Jaspar vertelt een op archiefstukken gebaseerd verhaal waaruit een stukje bouwgeschiedenis blijkt.
                          In 1740 ontstaat er stevige onenigheid tussen Fineau, de toenmalige pastoor van de 'St.- Matthijsparochie in de St. Catharinakerk' en koster Bungeners. De pastoor wil Bungeners ontslaan omdat hij de sleutel van de kerktoren aan derden heeft uitgeleend. Bungeners vindt dat het een storm in een glas water is en verdedigt zich als volgt (ik parafraseer het maar even, want dat is minder vermoeiend).

                          Vooraf moet men het volgende weten: De toren van de St.-Catharinakerk, of beter: de opgang daarvan, staat achter de kerk en 'geene gemeenschap noghte connexiteit is hebbende met de kerck.' Vanuit de kerk kan men niet op de toren komen en vanuit de toren niet in de kerk. Men hoeft dus niet bang te zijn als de deur van de toren wordt opengelaten, of dat verlies van de sleutel zou leiden tot schade aan de 'ornamenten der kerck'.

                          'De toren staet in (!) een particuliere woning', namelijk die van notaris Caris, die rentmeester is van St.-Catharinagasthuis [dat in 1610 als functionerend 'hospitaal' is opgeheven, maar als een soort armentafel nog steeds bestaat].
                          "Tot de deur van den toren kan niemand geraken, of het voorhuys van deze woning moet eerst worden open gemaakt. De notaris moet verder die torendeur passeren [er doorheen lopen]."
                          Als het kermis is wil de traditie, dat de jongens in de parochie de hele dag op de klokken van de toren "de tinctanc" [carillon] spelen en dat vele dagen achtereen. En omdat de koster niet voortdurend door om de sleutel zeurende jongens wil worden lastig gevallen, heeft hij hem aan een van hen uitgeleend voor zolang de kermis duurt.

                          Ergo:
                          1. de toren stond los van de kerk, althans het was niet mogelijk hem vanuit de kerk te bereiken;
                          2. de toren stond ingebouwd in het woonhuis van Caris;
                          3. de toegang tot de toren bevond zich op de parterre in het voorhuis van dat huis;
                          4. Caris moest om zijn eigen verdiepingen te kunnen bereiken de torentrappen gebruiken.

                          Bronnen:
                          E. Jaspar, "Kint geer eur eige stadt?", Maastricht 1960, 215-216.

                          Elis.M.Th.W. Nuyens, Inventaris der archieven van het kapittel van Sint Servaas te Maastricht, (RAL, 31), Maastricht 1984, pag. 285: Kerk van St.-Mathias te Maastricht, inv.nrs. 4-5: procesbundel Fineau/Bungeners.
                          Last edited by Ingrid M.H.Evers; 24 januari 2021, 14:17.

                          Opmerking


                          • #88
                            Het huis van notaris Caris

                            Met Caris wordt Guillaume Caris bedoeld, die als notaris praktiseerde in de jaren 1722-1762. Er van uitgaande dat aanzienlijke families vaak honkvast waren, heb ik de naam opgezocht in een lijst van huiseigenaren in de Franse Tijd, die tot stand kwam in de jaren 1807-1809.

                            De Catharinakapel lag boven (supraplattegrond Bellomonte uit 1581). In de huisnummerregisters werd de Houtmarkt ofwel meegenomen met de Boschstraat, ofwel met de Markt.

                            In dit 'Franse' register van huiseigenaren komt ene G. Caris voor (Genlias: Godefridus Caris; 67 als hij overlijdt op 11 april 1854). Godefridus Caris woont op nr. 1279. Dat wordt in 1850 nr. 1242 en in 1888 Boschstraat nr. 34.

                            Bron:
                            A.Fl. Gehlen, Het notariaat in het tweeherig Maastricht, Assen 1981, 307.
                            Register van huisnummers te Maastricht...(GAM).
                            Last edited by Ingrid M.H.Evers; 28 januari 2021, 12:07.

                            Opmerking


                            • #89
                              Geweldige vondsten allemaal! En die lisenen/pilasters en die merkwaardig ingebouwde kerktoren neem ik mee naar bed. Welterusten allemaal

                              Opmerking


                              • #90
                                Voor verder gebruik van de kaarten zouden we over de legenda moeten beschikken. De originelen liggen in Parijs maar het Gemeentearchief heeft opnamen gemaakt en zou mogelijk over de beschrijving beschikken. iemand met connecties?

                                Overigens staat er wel degelijk een rij zuilen in de kerk getekend op een voor de hand liggende plaats. Vergelijk ik dat met de St.Jan dan moet ik toegeven dat er zuilen in gestaan zullen hebben. Kijk hoe de Fransman de St.Jan weergeeft en naar een moderne plattegrond. Exact of precies?





                                De kerk omvatte mogelijk twee vroegere woonhuizen. Daar heeft Regout dan dankbaar gebruik van gemaakt en er een fraai pand ervoor in de plaats gezet. Ik ben geneigd te denken dat er inderdaad twee kapellen hebben bestaan. De kleine op de binnenplaats is door Van Gulpen getekend naar overlevering. De kerk heeft'ie misschien ook getekend maar die moet hermanw nog vinden. Het raadsel van de toren kan ook uit de twee verschillende kapellen voortkomen. De nieuwe "kerk" had geen toren maar de oude was blijven staan. Vandaar dat hij los stond en in een woonhuis op de plaats van de vroegere kapel opgenomen was.
                                Je zou zeggen dat er toch iets van bouwplan en bestekken in het archief moeten liggen. Dat was in die tijd niet ongebruikelijk, gezien de serie aanzichten en doorsneden van het stadhuis.

                                En de bakkerij, was die nu in deze kerk?
                                Last edited by Theo Bakker; 29 april 2011, 01:41.

                                Opmerking

                                Bezig...
                                X