Verdwenen kapel: Sint-Catharinakapel en -gasthuis

[Ingrid M.H.Evers]

Catharinakerk: de tekeningen van Philippe van Gulpen

We zitten een beetje met die interieurtekeningen van Van Gulpen, want die geven slechts een hoofdaltaar weer en welke kapel beeldt hij eigenlijk - historiserend - af?

Gezien de ramen aan de linkerkant moet het de Sint-Catharinakerk zijn geweest, waarbij de vensters dan uitkomen op de Sint Catharinagang. De rechterkant van het gebouw grenst dan aan de blinde muur van een bestaand pand aan de Markt of Boschstraat. (De Catharinakerk blijkt volgens het Register van HuisnummersDe Maasgouw selecteert, komt met het trefwoord 'Catharin*' verschillende notities tegen van begrafenissen in de Sint-Catharinakerk. Er is naast het hoofdaltaar sprake van een Onze Lieve Vrouwe-altaar (in de zijbeuk?) en begrafenissen zowel voor het hoofdaltaar als het Onze Lieve Vrouwe-altaar. Dan zouden er grafstenen zichtbaar moeten zijn in het plaveisel van de kerk, en die ontbreken bij Van Gulpen.

Tenslotte hebben we nog twee zuilen/kolommen die wel of niet oorspronkelijk in de kerk aanwezig zijn geweest. Zijn het originele bouwattributen die werden hergebruikt, maar kwamen ze ergens anders vandaan? Joost mag het weten. In 1803 werd de Sint-Jacobskapel afgebroken, in 1804 de kapel van de Heilige Geest aan de Grote Staat gesloten, in 1805 de Koningskapel afgebroken, in 1810 de Sint Maternuskapel en in 1821 de kapel en het Sint-Servaasgasthuis (zie: Flament, Chroniek

[El Loco]

Nederlands Archief Voor Kerkgeschiedenis / Dutch Review of Church History. Tja, wie leest dat nou, zou je zeggen, maar gelukkig staat het online op JSTOR (https://www.jstor.org/stable/24009195). Je hebt wel een (gratis) account nodig om het te kunnen lezen.

Het artikel bevestigt de conclusie van Ingrid Evers hierboven, hoewel een aantal dingen ietsje anders zijn gegaan. Na de sluiting van de kerk in 1797 is deze nooit meer als godshuis in gebruik geweest. Toen de Sint-Catharina/Sint-Matthijsparochie in 1803 werd hersteld is deze al vrij snel gebruik gaan maken van de eigen Sint-Matthiaskerk, hoewel daar nog jarenlang aan verbouwd is. Munier vermoedt dat de parochie misschien enkele maanden gebruik heeft gemaakt van de Dominicanenkerk, samen met de Sint-Jacobs/Sint-Servaasparochie (pag. 130).

Bij een inspectie in 1806 bleek de voormalige Catharinakerk een complete bouwval: muren die op instorten stonden, lekkages door ontbrekende regenpijpen en kapotte vensters, en het plaveisel was geheel verdwenen. Het meubilair was al in 1799 verkocht. Volgens Munier was het gebouw rijp voor de sloop.

Philippe van Gulpen was 5 jaar oud toen de Catharinakerk sloot. Hij heeft het kerkinterieur zeker niet uit eigen herinnering kunnen reconstrueren.

[Antonius]

Toch spannend hoe je na eeuwen en enkele dagen speurwerk uitkomt op een soort virtuele Catharinakerk.
Deels verrot, weg en omwille het resterende materiaal afgebroken. Palimpsest versus geschiedschrijving. Mooi

[Ingrid M.H.Evers]

Toch spannend hoe je na eeuwen en enkele dagen speurwerk uitkomt op een soort virtuele Catharinakerk.

Catharinakapel/-kerk en historisch onderzoek"Het is ongelooflijk hoeveel materiaal er ligt te wachten op ontdekking. Mijn ervaring daarin is niet zo groot, maar het valt me iedere keer op hoeveel er tevoorschijn komt als je aan een los eindje begint te trekken. Alsof het er op ligt te wachten om ontdekt te worden en het meteen nog wat extra dingen prijsgeeft als een toegift voor de inspanning. Al is het soms/vaak ook keihard ploeteren met veel tegenslagen."

niets had opgeleverd. Vandaar dat: 'ik heb vandaag niets gedaan'. Frustrerend. Zoals mijn correspondent terecht schreef: Het is soms/vaak keihard ploeteren met veel tegenslagen."

[Peter Scheele]

Zoals mijn correspondent terecht schreef: Het is soms/vaak keihard ploeteren met veel tegenslagen.

[Ingrid M.H.Evers]

Conclusies

Wat mij betreft kunnen we nu wel wat conclusies trekken voor dit draadje.

[tomakkermans]

Wat mij betreft kunnen we nu wel wat conclusies trekken voor dit draadje:

Ah, super, dat plaatje, bedankt!!
Trouwens: het wikipedia artikel is nu echt pico bello, dank hiervoor!

[tomakkermans]

nog met extra aanduiding hier van de oude kapel (1633-ca.1745)

[tomakkermans]

https://genwiki.nl/limburg/index.php...egrond1582.jpg

[tomakkermans]

Maar nu denk ik aan iets: dit zij-aanzicht was toch ook van Jan de Beijer anno 1740? op wat slaat zijn aanduiding "St.Catharina" dan?

[Ingrid M.H.Evers]

nog met extra aanduiding hier van de oude kapel (ca. 1300 - ca.1745)

Hartelijk dank voor de aanduiding op de tekening. Exact juist!

Als 'hier' slaat op mijn posting # 156, dan staat daar, dat de kapel in 1633 in gebruik werd genomen als parochiekerk. Ze was echter veel ouder en werd voor het eerst genoemd in 1309, zoals ook in het Wikipedia-artikel vermeld is. (Ik heb de tekst hierboven intussen aangepast).

Maar nu denk ik aan iets: dit zijaanzicht was toch ook van Jan de Beijer anno 1740? op wat slaat zijn aanduiding "St.Catharina" dan?

Dat slaat op de nieuwe kapel/kerk. De prent berust bij het Museum Boymans-Van Beuningen in Rotterdam. De datering is circa 1740 (Koreman, Geteeckent tot Maestricht), omdat men dat heeft gerelateerd aan andere Maastrichtse prenten van Jan de Beijer, die een exacte vermelding '1840' hebben. Boymans van Beuningen geeft hem echter exact 1840: https://www.boijmans.nl/collectie/ku...vincie-limburg

[Antonius]

Catharinakapel/-kerk en historisch onderzoek
Dank voor het impliciete compliment, Antonius, dat overigens alle speurders op dit draadje aangaat, met name Theo Bakker en El Loco. Maar 'enkele dagen speurwerk' is wel een grove onderschatting van de geleverde inspanning(en). Historisch onderzoek vergt enorm veel tijd, hetgeen over het algemeen niet duidelijk wordt uit de tekst(en) op dit podium en elders.

Beste Ingrid M.H. Evers,
Het was niet negatief bedoeld, hoor. Dat er wel degelijk veel werk in gaat zitten besef ik me terdege.
Ik bedoelde die paar dagen vanaf het moment dat de draad weer opgepakt werd van dit veel ouder topic.

[Ingrid M.H.Evers]

Ik bedoelde die paar dagen vanaf het moment dat de draad weer opgepakt werd van dit veel ouder topic.

Ik las er meer in dan je bedoelde, Antonius. Dat kwam ongetwijfeld omdat ik de laatste dagen zoveel en bijna uitsluitend 'Catharina' heb geslikt, dat ik het een beetje beu ben.

[El Loco]

Hartelijk dank voor de aanduiding op de tekening. Exact juist!

Bron: Wikimedia Commons

De tekening staat bij Koreman (Geteeckent tot Maestricht, 1981) afgebeeld op pp. 90-91 en bij Jenniskens (Nieuwen Biesen in Alden Biesen, 1989) op p. 76. Jenniskens schrijft de pentekening toe aan Jan de Beijer en komt daarmee uit op een datering omstreeks 1740. Koreman is voorzichtiger, dateert de tekening in de 2e helft van de 18e eeuw en geeft geen maker. Op de achterkant staat blijkbaar de volgende informatie: "Gezicht op Maastricht 1870. Ste. Catherine, St. Matthijs, St. Anthonis..." Dat zal er later op zijn geschreven want die datering klopt sowieso niet. Vrijwel alle afgebeelde kerken en kloosters lagen in 1870 in puin of waren op zijn minst zwaar gehavend, om maar niet te spreken van de stadsmuren...

[Ingrid M.H.Evers]