Aankondiging

**Clio** · 27 juli 2011, 20:44

Ingrid M.H. Evers (maandag 13 juni 2011, 17:26):

Mooi, olijfje, ik wist niet dat we zulke oude gegevens hadden van onze vroegste fabrieken.

Wat ik leuk vind is de opmerking dat de prijzen, indien binnen een maand betaald, minus 2% zijn. Ik herinner mij uit mijn jeugd dat mijn vader een dikke eeuw later op zondagmiddag altijd zijn overschrijvingen deed en dan automatisch 2% korting berekende. Ik vond het heel vreemd dat dat zo maar kon. Zou die stilzwijgende afspraak met de leverancier nog steeds bestaan?

**Clio** · 27 juli 2011, 20:46

Olijfje (maandag 13 juni 2011, 17:51):

dat weet ik niet, ik zit niet in "zaken"
Wat ik 'n leuk woord vind is "Brekage" voor rekening van de ontvanger

**Clio** · 27 juli 2011, 20:46

Citaat, oorspronkelijk geplaatst door Olijfje:

Ik ben al 'n kwartier aan 't zoeken naar de juiste plek om dit neer te zetten, nou, hier dan maar.

El Loco (maandag 13 juni 2011, 19:01):

Ja, dat komt omdat we nog steeds geen subforum "Economie, bedrijfsleven en ambachten" hebben, waar ik al een paar keer voor gepleit heb...

Zo'n prijscourant brengt echt een verdwenen wereld tot leven. Alleen dat handschrift al, de krullen, de tekeningen - alles zo secuur.

**Clio** · 27 juli 2011, 20:48

Breur: Lees ik hier een verzoek ?

El Loco:
Is al geweldig dat het subforum nu "Ambachten & Bedrijfsleven" heet (of was dat al eerder gebeurd?) en dat dit draadje daar een plekje heeft gevonden. Bedankt, Breur. Dit draadje zou dan meer specifiek "Geschiedenis Firma P. Regout/Sphinx" kunnen heten, maar misschien heeft olijfje daar andere ideeÃ«n over?

Ingrid M.H. Evers: Ik secondeer graag dit voorstel en ik denk dat olijfje geen bezwaren heeft. Nog een kleine aanpassing graag, beste moderatoren...

**Clio** · 27 juli 2011, 20:52

Sleuteljaren in de geschiedenis van de Sphinx

Olijfje: Van de website van Koninklijke Sphinx BV heb ik onderstaande geschiedenis gekopieerd:

"Geschiedenis Sphinx
Door zijn strategische ligging aan de Maas is de vestingstad Maastricht eeuwenlang een begerenswaardig doelwit geweest voor koningen en vorsten. Tot 1830 heeft de stad daarom vele belegeringen en bezettingen, o.a. van Franse en Spaanse troepen, moeten doorstaan.

"In een dergelijke onrustige sfeer konden industriële bedrijven van betekenis zich niet ontwikkelen en beperkte het economische leven zich tot die tijd tot wat plaatselijke nijverheid en kleinhandel. De Belgische opstand van 1830 maakte zelfs aan deze beperkte economische activiteiten een abrupt einde. Acht jaar lang lag Maastricht als een Nederlands eiland geïsoleerd binnen een vijandige omgeving. Handel met België was verboden en met de rest van Nederland onmogelijk.

"In 1834 evenwel kregen Maastrichtse kooplieden toestemming om uit België grondstoffen en halffabricaten in te voeren. Voor een aantal Maastrichtse pioniers was dit het sein om zelf te gaan produceren.

"Een pionier van grote allure was Petrus Regout (1801-1878 ). Hij dreef tot die tijd een groothandel in glas, kristal en aardewerk. In 1834 startte hij met eigen productie in een stoom-glasfabriek. Deze floreerde zo goed dat hij daar snel een glasblazerij aan toe kon voegen. Daarna voltrok de ontwikkeling zich in een snel tempo:

1836: oprichting aardewerkfabriek.

1841: start productie vuurvast materiaal.

1842: oprichting geweerfabriek.

1844: oprichting glasfabriek. Er waren toen 400 werknemers in dienst. De economische crisis van 1848 bracht Regout aan de rand van de afgrond. Door goed inzicht en een gelukkige hand bij het aanleggen van grote (speculatieve) voorraden, kwam hij de crisis te boven en was in staat om vanuit een zeer sterke financiële positie de ontwikkelingen voort te zetten, die resulteerde in een onderneming met 600 werknemers in 1850, 1.500 werknemers in 1860 en 2.500 werknemers in 1878.

1888: Begin tegelfabricage.

1903: Start sanitairfabricage.

1914: Wereldoorlog I : desastreuze verstoring van de goede gang van zaken.

1918: Nog maar 20% van het aantal arbeiders van voor de oorlog in dienst.

1925: Fusie tussen kristal- en glasfabrieken Sphinx en â€˜Stellaâ€™, nu â€˜Leerdamâ€™

1940: Wereldoorlog II : ontwikkeling wordt ruw verstoord.

1949: Bereiking van het peil van voor de oorlog.

1958: Overname van Société Céramique.

1959: Verkrijging door Sphinx van het predikaat 'Koninklijk' ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan.

1960: Overname van aardewerkfabriek 'De Toekomst' in Oosterhout (N.B.).

1962: Oprichting van B.V. Filtropa voor productie en verkoop van papieren filterzakjes.

1968: Oprichting van B.V. Handelmaatschappij Randwijck voor de verkoop van voornamelijk geschenkartikelen.

1968: Overname van tegelfabriek 'Keramiekfabrieken Van Hemiksem en Van Dijle' in Hemiksem, België

1969: Start fabricage kaarsen.

1969: Stopzetting productie huishoudelijk aardewerk en porselein. Concentratie op productie van sanitair, tegels, vuurvast en huishoudelijke artikelen.

1971: Reorganisatie met fundamentele wijzigingen van de organisatiestructuur (decentralisatie).

1974: Overname door het Britse concern Reed International.

1975: Economische recessie resulterend in werktijdverkorting en vervroegde pensionering.

1977: Stopzetting kaarsenproductie. Oprichting verkoopkantoren in Frankrijk, België en Duitsland.

1978: Concentratie tegelproductie in Maastricht.

1980: Sluiting aardewerkfabriek 'De Toekomst'

1983: Herstructurering en reorganisatie.

1986: Sphinx weer zelfstandig door middel van introductie van certificaten van aandelen op de officiële markt van de Amsterdamse effectenbeurs.

1986: Overname Sphinx Tiles Ltd. van Reed International en voortzetting van Engelse activiteiten door Royal Dutch Sphinx Ltd.

1987: Grootse viering van het 150-jarige bestaan. Gift in bruikleen voor dertig jaar van de 75.000 stuks omvattende aardewerkcollectie aan de Gemeente Maastricht.

1988: Verkoop Céramique terrein (21 ha.) aan gemeente Maastricht ten behoeve van grootschalig stadsvernieuwingsproject.

1988: Toetreding van Wisa B.V. te Arnhem, producent van sanitaire kunststof producten; een eerste stap naar het totaal concept in de badkamermarkt.

1989: Toetreding van Warneton S.A., de belangrijkste Belgische fabrikant van keramisch sanitaire producten.

1989: Verzelfstandiging van B.V. Handelsmaatschappij Randwijck te Maastricht.

1990: Toetreding van Produits Céramique de Touraine S.A. (Cellesie) te Selles-sur-Cher in Frankrijk, producent van keramisch sanitair.

1991: Sphinx verwerft participatie van 46% in Schock Bad GmbH (Duitsland), toonaangevend badkamermeubelfabrikant te Treuchtlingen.

1991: Toetreding Novoboch S.A. in België, producent van keramisch sanitair.

1991: Toetreding van Wallonit GmbH in Wallhausen, Duitsland, producent van keramisch sanitair.

1992: Oprichting Deutsche Sphinx Sanitair GmbH, waarin alle commerciële- en productiebelangen in Duitsland zijn geïntegreerd.

1992: Verzelfstandiging van B.V. Filtropa te Maastricht.

1993: Joint Venture met Hewitt voor Technische keramiek.

1994: Overname van alle uitstaande aandelen van de Zweedse Gustavsberg Groep. Door deze fusie worden douches en baden, kranen en leidingsystemen aan het reeds bestaande productpakket toegevoegd en wordt de positie in de Europese sanitairmarkt versterkt. De statutaire naam is veranderd in N.V. Koninklijke Sphinx Gustavsberg.

1997: Strategische plannen van de onderneming aangepast aan de ontwikkelingen in de Europese markten. Concentratie van current business op keramisch en kunststof sanitair, douches en baden, kranen en spoel- en waterbesparingssystemen.

1997: Oprichting van een nieuwe fabriek van Koralle in Poznan, Polen, voor de productie van artikelen uit de middelste en lage prijsklassen.

1997: Mede als gevolg van de strategische heroriëntatie worden Schock Bad en Sphinx Tegels verkocht.

1997: Toetreding van Z.W.S. Wroclow in Polen, later omgedoopt tot Sphinx Wroclaw. Met deze acquisitie verwerft de Groep een aandeel in de Poolse markt en een mogelijkheid voor outsourcing in landen met lage lonen.

1998: Gustavsberg RÃ¶rsysteem en de daarbij behorende deelnemingen worden eveneens verkocht.

1998: Toetreding van Sanker Spol. S r.o. in de Republiek Slowakije. De tweede acquisitie in een land met lage lonen, met een aandeel in de lokale markt en weer een mogelijkheid voor outsourcing.

1999: Mede als gevolg van strategische heroriëntatie wordt WISA (spoel- en waterbesparingssystemen) verkocht.

1999: Op 14 december wordt N.V. Koninklijke Sphinx Gustavsberg overgenomen door het Finse bedrijf Sanitec Corporation.

2000: Met ingang van 14 januari is Sphinx Gustavsberg niet langer genoteerd aan de Amsterdamse Effectenbeurs.

2001: De statutaire naam wordt gewijzigd in Koninklijke Sphinx B.V."

**Clio** · 27 juli 2011, 20:59

Twee borstbeelden in Londen (1851)

Hermanw (dinsdag 14 juni 2011, 20:55):

Het dagblad Mercurius, week- en advertentie-blad voor Sittard en omstreken, meldt op zaterdag 25 mei 1867:

'Onder de Nederlandsche inzenders op de tentoonstelling te Parijs, zien wij, in een verslag van het Alg. Hand., de namen van Limburgsche industriëlen , waarvan de verslaggever schrijft: 'Groote meubelen zijn er door ons land niet ingezonden. Van het beeldhouw- en snijwerk maken twee altaren van de architecten Cuypers en Stoltzenberg te Roermond het meeste vertoon. Zeer net ingelegde meubeltjes van Jos. van Munster te Roermond; fraaije étagère enz, zie daar alles."

"Het glaswerk, porcelein en kristal van den Heer Petrus Regout te Maastricht, maakt goede sier. Een geheele kast is er mee gevuld. Men vindt er van alles en voor ieders beurs: gewoon aardewerk en fijn porcelein; en opdat de herinnering aan dit alles niet zoo vlugtig zou zijn, heeft de eigenaar dezer groote fabriek in de glazen kast twee [!] borstbeelden van zijn persoon doen plaatsen. Zij zijn beide van pleister, doch op het eene prijken de vier ridderorden in pleister en op het andere in natura drie echte ridderorden. Het denkbeeld is geheel nieuw, doch indien het navolging mogt vinden, zal het gebouw eener volgende tentoonstelling wel driemaal zoo groot moeten zijn, om de borstbeelden van alle inzenders te kunnen bevatten."

burgemeester (dinsdag 14 juni 2011, 21:02):

Die borstbeelden... Toch sprake van zelfverheerlijking? Zie hier (http://forum.mestreechonline.nl/show...p?t=788&page=3), vanaf post 53 t/m 57.

**Clio** · 27 juli 2011, 21:06

Kinderarbeid bij Regout?

hermanw (dinsdag 14 juni 2011, 21:02):

Het dagblad Mercurius van 29 januari 1870 schrijft:

'De Courier de la Meuse meldt dat de heer Regout te Maastricht het besluit genomen heeft om geen kinderen meer in zijne fabriek op ie nemen die hunne eerste H. Communie nog niet gedaan hebben. Wij juichen dit voor ouders en kinderen zoo belangrijk besluit van ganscher harte toe en hopen dat dit voorbeeld in de verschillende steden van ons rijk navolging zal vinden.'

Bron: Het blad Mercurius is te vinden op de site van het Euregionaal Historisch Centrum Sittard-Geleen: http://ehc.sittard-geleen.eu/ (http://ehc.sittard-geleen.eu/), klikken op 'kranten'.

**Clio** · 27 juli 2011, 21:08

Kinderarbeid bij Regout?

Ingrid M.H. Evers (woensdag 15 juni 2011, 03:44):

Citaat, oorspronkelijk geplaatst door Hermanw:

'De Courier de la Meuse meldt dat de heer Regout te Maastricht het besluit genomen heeft om geen kinderen meer in zijne fabriek op te nemen die hunne eerste H. Communie nog niet gedaan hebben.'

Kinderen deden in die tijd niet op zevenjarige, maar op twaalf (12) jarige leeftijd hun eerste communie. Petrus Laurentius (Pie) Regout voerde dus in januari 1870 een minimum leeftijd van twaalf jaar door in zijn fabrieken. En dat was ruim drie jaar voordat in 1874 het Kinderwetje van Van Houten met enige moeite door de Kamers zou komen. Datzelfde wetje waarvan steeds wordt beweerd dat de situatie in de fabrieken bij 'Regout' de aanleiding tot het opstellen van dat wetje had geleid. Dat laatste is pertinent onjuist. Het waren de wantoestanden in de industriecentra in het noorden (met name in Leiden, Twente etc.) en in agrarische gebieden die leidden tot een eerste schoorvoetende regulering door de overheid.

Pie Regout was mede als oud-Kamerlid op de hoogte van wat elders door sommige andere fabrikanten werd nagestreefd. Hij liep echter tegen dezelfde problemen aan als zij: hij stond alleen. Met spijt moest hij later in 1870 terugkomen op zijn besluit. Hij had het goede voorbeeld gegeven en gepoogd zijn collega-aardewerkfabrikanten (en concurrenten!) van de Société Céramique (1851) en de firma N.A. Bosch (1853) - beide in Wyck - over te halen eenzelfde maatregel te treffen. Die piekerden er echter niet over zolang het geen algemene wettelijke verplichting was, en dat gold ook voor andere fabrieksdirecteuren, zoals die van de papierfabriek (1851). Het scheelde hen immers goedkope werkkrachten. Omdat Regout door de oneerlijke concurrentie in zijn bedrijfsvoering werd benadeeld, liet hij de voorwaarde van de eerste communie na zes maanden weer vervallen.

Het kinderwetje uit 1874 heeft uiteindelijk landelijk opgeleverd wat Pie Regout al in 1870 in Maastricht voorstond: een verbod op de tewerkstelling van jeugdigen jonger dan twaalf jaar in fabrieken en werkplaatsen.

**Clio** · 27 juli 2011, 21:10

[reconstructie van een door de servercrash verloren gegane bijdrage van Ingrid M.H. Evers (zondag 19 juni 2011, 11:11)]:

Hierboven heeft olijfje een mooi overzicht van de ondernemerszin van Petrus Regout en zijn opvolgers neergezet, zoals dat vermeld wordt op de website van de Koninklijke Sphinx BV. Wat daarin ontbreekt zijn de stappen volgens welke de evolutie van het Kristal-, Glas- en Aardewerkfabrieken 'Petrus Regout' zich in de negentiende eeuw binnen de familie Regout voltrok:

1826/1827
Petrus Laurentius (Pie) Regout (1801-1878 ) richt een handmatig glas- en kristalslijperijtje op, waar halffabricaten uit Luik worden afgewerkt; vier employees.

1834 najaar
Oprichting van een stoomslijperij met 88 slijpers voor glas en kristal, onder de naam 'Petrus Regout'.

1836 zomer
Oprichting fabriek voor aardewerk; ca. 60 werklieden.

1838 najaar
Oprichting Kristal- en Glasblazerij en -slijperij, enerzijds omdat de aanvoer van halffabricaten door Belgische tegenwerking stagneert en anderzijds door de ongunstige handelspolitiek van Nederland, waardoor het in 1826/27 gestichte slijperij-trafiekje dreigt weg te kwijnen.

1834-1870
'Petrus Regout' is en blijft een 'eenmanszaak': de oprichter is de baas. Alle vijf zonen werken echter vanaf hun 16e (3) of 18e (2) mee in de fabriek, zij het dat de jongste, Gustave, op zijn dertigste een andere weg kiest:

1. Pierre (Petrus Alexander, * 1828 )
kristal- en glasfabriek (1844-1898 )

2. Eduard (* 1829)
grondstoffenbeheer en faiencerie (1845-1878 ); zal in 1878 op 49-jarige leeftijd overlijden door silicose, de nog niet onderkende pottemennekeskrankde, de beroepsziekte van onder meer de steenhouwers, de mijnwerkers en de aardewerkindustrie.

3. Louis (* 1832)
ovens aardewerkfabriek, decor- en glazuurafdeling en aardewerkverkoop (1850-1898?)

4. Eugène (* 1831)
technische dienst (1848-1898?)

5. Gustave (* 1839)
slijperij (1857-1870); trekt zich in januari 1870 op 30-jarige leeftijd terug; beheert als rentenier het familiebezit Vaeshartelt.

1870 september
De oude Regout, die sukkelt met zijn gezondheid, trekt zich terug op Vaeshartelt. De eenmanszaak wordt omgezet in een vennootschap onder firma [1], waarin de drie zonen die nog bij de fabrieken betrokken zijn (Pierre, Louis en Eugène), naast hun salaris een aandeel in de winst krijgen. Bij afwezigheid van Petrus sr. kunnen de handtekeningen van twee zonen die van de vader vervangen. Stemrecht: vader 3, de zonen elk 1 stem.
Na 1875 groeit het bedrijf uit tot de (dan) grootste exportindustrie van Nederland.

1878-1898: CV Petrus Regout en Co.
Regout sr. overlijdt in 1878. Eduard sterft eveneens dat jaar, aan de gevreesde silicose. De drie resterende zonen Pierre, Eugène en Louis richten een nieuwe zaak op: de CV Petrus Regout en Co. [2].
'Petrus Regout' slaat in deze nieuwe naam niet op de oprichter van het bedrijf (Petrus Laurentius Dominicus), maar op de oudste zoon Pierre (Petrus Alexander). Dit blijkt bij de volgende naamsverandering van de firma (1899). In deze periode wordt in 1883 het beeldmerk 'Sphinx' officieel geregistreerd.

1899 januari 1
Na het overlijden van Petrus Alexander/Pierre Regout (1898 ) krijgt de firma opnieuw een andere naam: N.V. Kristal-, Glas- en Aardewerkfabrieken De Sphinx, v/h Petrus Regout en Co. Louis wordt voorzitter van de Raad van Bestuur (1899-1901), Eugène lid (1899-1908 ).

1958
N.V. Sphinx-Céramique v/h Petrus Regout. Bij de fusie met de NV Céramique wordt terecht teruggegrepen naar de oorspronkelijke firmanaam, die verwijst naar de oprichter van het bedrijf.

1959
Koninklijke N.V. Sphinx-Céramique v/h Petrus Regout; het predicaat 'koninklijk' wordt verleend bij gelegenheid van het 125-jarig bestaan.

Voetnoten:
[1] Vennootschap onder firma: een eenvoudige manier waarop twee of meer personen samen een onderneming kunnen drijven onder een gezamenlijke naam of firma. Zij nemen beslissingen voor elkaar, maar anderzijds zijn zij ook aansprakelijk voor elkaars bestuur; er is dus geen beperkte aansprakelijkheid. (Wikipedia)

[2] CV = commanditaire vennootschap. In deze vennootschapsvorm zijn er één of meer beherende vennoten en één of meer stille vennoten. Deze laatste hebben slechts een financiële inbreng en worden ook wel commanditaire vennoten genoemd. De beherende vennoot is dan de gecommanditeerde vennoot, hij die bevoegd is om te handelen namens de vennootschap. (Wikipedia)

Literatuur:
A.J.F. Maenen, Petrus Regout, 1801-1878, een bijdrage tot de sociaal-economische geschiedenis van Maastricht, Nijmegen 1959. (Dissertatie Katholieke Economische Hogeschool Tilburg).

**El Loco** · 28 juli 2011, 23:24

Aanvulling verloren data server-crash 25-7-2011

Dank voor de reconstructie van dit draadje, Clio.

Hier de drie YouTube filmpjes, die door olijfje op 26-06-2011 gepost werden:

**El Loco** · 28 juli 2011, 23:34

Petrus Regout in Houthem-Sint-Gerlach

(Onderstaande afbeeldingen waren door mij eerder geplaatst op 19-07-2011, maar door de server-crash gewist. Voor de liefhebbers nog een keertje.)

Petrus Regout (en de apostel Petrus) als weldoener in de Sint-Gerlachuskerk in Houthem

Detail van de wandschildering van J. Stroucken uit 1873 met het wapen van Regout

**El Loco** · 28 juli 2011, 23:43

Regoutkapel en -grafkelder in Meerssen (I)

(Ook deze afbeeldingen waren door mij al eerder geplaatst, maar door de server-crash van 25 juli j.l. gewist.)

Foto's van de door Petrus Regout gestichte en door Pierre Cuypers ontworpen grafkapel op de Markt van Meerssen (naast de basiliek). Exterieur kapel en interieur begane grond:

Bestanden bijvoegen

**El Loco** · 28 juli 2011, 23:48

Regoutkapel en -grafkelder in Meerssen (II)

(Alle foto's afkomstig van http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl)

De benedenverdieping van de grafkelder van de Regouts in Meerssen. Doet mij denken aan de grafkelder van de Oranjes in Delft...

Bestanden bijvoegen

**hermanw** · 9 augustus 2011, 09:27

Een aantal fraaie objecten in het Rotterdams Museum:
http://collectie.museumrotterdam.nl/...3=AND&f3=q&v3=

Aankondiging

Geschiedenis van de Firma Petrus Regout en haar opvolgers

Geschiedenis van de Firma Petrus Regout en haar opvolgers

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking

Opmerking