Maastrichtse gevelstenenrubriek

[Jef-VMG]

Iedere twee weken verschijnt er op de VMG-site een aflevering in de Gevelstenenrubriek over Maastrichtse gevelstenen of een gerelateerd onderwerp.
En omdat niet iedereen regelmatig op de VMG-site kijkt ......



Het laatste artikel ging over Vestingnaamstenen

Alle afleveringen vanaf 2008 zijn hier terug te vinden.

Een tweewekelijks seintje krijgen als er weer een nieuwe aflevering is?
Dat kan ook. Stuur dan een mailtje met AAN naar vmg@maastrichtsegevelstenen.nl

[Jef-VMG]

raadselachtige steen; wie weet antwoorden?

In dit draadje ook welkom: mededelingen en vragen betreffende Maastrichtse gevelstenen (al is het maar om te voorkomen dat dit item te zeer verspreid in het forum terug te vinden zal zijn.)
----------------------------------------------------------------------------------

Raadselachtige steen.
Naast de voordeur van Tongerseweg 4 zit dit gedenksteentje.



Dries van Agt heeft in 1941 deze ‘eerste steen’ geplaatst in het nieuw gebouwde huis Tongerseweg 4 van zijn oom en tante Antonius Pannekoek en Clementine Frencken, de zus van zijn moeder Annie.
Antonius. Pannekoek was med. drs. arts. (mogelijk werkzaam in ziekenhuis Calvarie?)
(A. Pannekoek, geb. 1902, trouwt Helmond 9-9-1930 met C. Frencken, woont 1941 in Maastricht, verhuist 6-1-1950 naar Arnhem, overlijdt Helmond 22-4-1969)

Er is iets raars aan de hand met dit steentje.

In 1941 Tongerseweg 4; (ingemetseld mag je aannemen).

In 1956 is het (volgens een latere tekst die op de achterkant zou staan) aan de wandel gegaan:
‘Gevonden 12/10/56 door E. Derksen Huize Nieuwenhof in de Looyersgracht a/d Jeker.’



In 1981 (eind maart tijdens de Eurotop) werd het door hoofdcommissaris Nico Gijben overhandigd aan Dries van Agt.



In 2013 zit het steentje (weer?) ingemetseld op adres Tongerseweg 4 alsof het nooit is weggeweest.

De vraag is dus wat er tussen 1941 en 2013 met dat steentje allemaal gebeurd zou moeten zijn?
1941 ingemetseld of los geplaatst?
1956 gevonden?, Wie was E. Derksen? En hoe komt die steen in de Looiersgracht? Waar is die steen toen gebleven?
1981 waarom deze bijeenkomst en hoe komt de politie aan die steen?

Wie kan een tipje van de sluier oplichten?

[Tedje]

Bijeenkomst om de politie te bedanken voor haar inzet tijdens de Eurotop

In dit draadje ook welkom: mededelingen en vragen betreffende Maastrichtse gevelstenen (al is het maar om te voorkomen dat dit item te zeer verspreid in het forum terug te vinden zal zijn.)
----------------------------------------------------------------------------------
(...)
In 1981 (eind maart tijdens de Eurotop) werd het door hoofdcommissaris Nico Gijben overhandigd aan Dries van Agt.



(...)

De vraag is dus wat er tussen 1941 en 2013 met dat steentje allemaal gebeurd zou moeten zijn?
(...)
1981 waarom deze bijeenkomst en hoe komt de politie aan die steen?

Wie kan een tipje van de sluier oplichten?

Ik kan slechts een héél klein tipje van de sluiter lichten.
Zoals al vermeld is bovenstaande foto gemaakt tijdens de zgn. 1ste Eurotop in Maastricht op 23 en 24 maart 1981, jullie weten wel de top die 's anderdaags enkele honderden, voornamelijk gulzige journalisten , met een salmonellavergiftiging in bed hield.

Na afloop van deze Europese top op 24 maart 1981, het zal zo rond 20.00 uur zijn geweest, kwam premier Dries van Agt naar het hoofdbureau van politie aan de Sint Hubertuslaan 40 te Maastricht, om de politie persoonlijk te bedanken.

Hij werd ontvangen in het toenmalige restaurant van het hoofdbureau, gesitueerd op de eerste verdieping van het politiebureau, precies op de hoek St. Hubertuslaan - Prins Bisschopssingel.

Hoe de toenmalige korpschef van de gemeentepolitie, commissaris Nico Gijben, aan deze steen kwam, weet ik helaas niet, maar Dries van Agt kreeg hem die avond wel aangeboden.

Ik kan helaas dus enkel de reden verklaren van de bijeenkomst, meer niet.

[Ingrid M.H.Evers]

Tongerseweg 2-4

Het wordt nog veel raadselachtiger. Laten we eens beginnen met te constateren dat op de gedenksteen geen huisnummer wordt genoemd. Het is me dan ook niet duidelijk waar Jef dat nr. 4 vandaan heeft. Als ik het op Google goed zie, zit de steen nu naast de voordeur van Tongerseweg 2, dus dat is dan niet juist.

Iets anders is de vraag om welk huis het in 1941 precies ging. Het huidige nr. 2 (Tongerseweg/hoek Polvertorenstraat) bestond in 1944 nog niet. Dat is duidelijk te zien op deze foto

[Pier]

Mailadres Dries van Agt

(...) Ik geloof dat ik het maar eens ga navragen bij de enige die het ons exact kan vertellen. Als ik tenminste een vallabel contactadres kan vinden.

Je zou het kunnen proberen via de officiële website van Dries van Agt.

[Jef-VMG]

Tongerseweg 4

Tedje, Ingrid en Pier; dankjewel voor het meedenken.



Zoals de foto van de ‘medics’ laat zien was Tongerseweg 2 er nog niet in 1944.
Het (toenmalig hoek)huis op die foto is inderdaad nr. 4, toen en nu (let op het hekje voor de balkondeuren), het huis waarvoor A. Pannekoek, de oom van Dries van Agt, in 1941 een bouwvergunning aanvroeg. De steen van nu zit dus wel degelijk op de goede plek!
Bron: RHCL, bouwvergunningen 1918-1943, nr. 5153, blz. 550, Tongerseweg 4.


Er zullen in 1941 wel plannen voor nr. 2 zijn geweest maar niet direct zijn uitgevoerd, want anders waren ze daar niet met nr. 4 beginnen te tellen.
(tussen haakjes: vergunning voor nr. 6-8 werd al aangevraagd in 1939. Aanvrager was A. Sträter voor twee woonhuizen).



De streetviewfoto kan je op het verkeerde been zetten.
Links van de rode streep: Tongerseweg 4, rechts Tongerseweg 2 (dubbele voordeur, of is dat een foutje in de foto?).
Het grijze vlakje daar (in het vierkantje) is niet ‘onze’ steen. Die zit namelijk naast de voordeur in de ZIJGEVEL van nr. 4, een beetje achter de struiken (bij de pijl) en op de foto dus niet te zien.

Dries van Agt wordt op zijn site tamelijk goed afgeschermd.
De huidige bewoner van Tongerseweg 4, Dhr. Konijnendijk, heeft hem al eerder een brief geschreven en daar heeft hij ook op gereageerd, maar zonder al te veel details.
Een nieuwe brief met vragen is nu onderweg.

[Ingrid M.H.Evers]

De streetviewfoto kan je op het verkeerde been zetten. Links van de rode streep: Tongerseweg 4, rechts Tongerseweg 2 (dubbele voordeur, of is dat een foutje in de foto?).

Die fout zit in de foto. Als je met streetview de gehele omgeving bekijkt, blijken het inderdaad twee naastgelegen deuren te zijn. Men zou ter plaatse moeten gaan zien om de functie van die deuren te weten te komen. Waarom hebben die panden een extra voordeur (voor nr. 4 na de oorlog bijgebouwd)? Is dat mogelijk ten gunste van een bovenwoning of praktijkruimte? Want inderdaad heeft nr. 4, net als de volgende twee panden (nrs. 6-8 ) de voordeur aan de zijkant zitten.

[Ingrid M.H.Evers]

In 1956 is het (volgens een latere tekst die op de achterkant zou staan) aan de wandel gegaan:
‘Gevonden 12/10/56 door E. Derksen Huize Nieuwenhof in de Looyersgracht a/d Jeker.’

Het is de vraag hoe we die aantekening op de steen moeten lezen. Hoort 'Huize Nieuwenhof' bij Derksen of bij de Looiersgracht? Ik vermoed het eerste.

Mijn inschatting is dat Derksen, die niet in het telefoonboek van 1950 te vinden is, woonde in het RK Gesticht De Nieuwenhof, aan de Zwingelput 4. Een ander 'Huize Nieuwenhof' is in Maastricht niet te vinden (wel twee in nl. Lindestraat en Kleingenhout nr. 38 ). Het lijkt ook onwaarschijnlijk dat een particulier aan de Looiersgracht zijn eigen huis vernoemde naar een eeuwenoud armenweeshuis honderd meter verderop.

Deze Derksen van Huize Nieuwenhof vindt op zekere dag in 1956 in het gras langs de Jeker, dus achter de bebouwing, deze steen. Als hij verbonden was aan De Nieuwenhof, denk ik dat de tekst over die kleine jongen hem wel heeft aangesproken. De vraag waarom die steen juist daar lag, laat ik even in het midden. Mogelijk hadden de nieuwe bewoners van Tongerseweg nr. 4 na het vertrek van Pannekoek (1950) de steen losgehaald en weggeven. Heeft er een steenhouwer aan de Looiersgracht gewoond?

Waar precies de steen lag, is nog niet zo makkelijk op te lossen. 'Langs de Jeker' kan slaan op het stuk langs de Bonnefantenstraat, maar ook op het gedeelte achter de waterpoort aan de Ezelmarkt. Het is en blijft een mysterie, vrees ik. Wat Derksen betreft: misschien is hij terug te vinden in de registers van De Nieuwenhof.

[Ingrid M.H.Evers]

Tongerseweg 4

Ik sprak vanmiddag diverse betrokkenen. The plot thickens! Het wordt zo ingewikkeld dat we het eerst maar eens wat verder moeten uitzoeken, buiten MO. Jef kan een mailtje van me verwachten en uiteraard komen hij of ik er hier nog op terug.

[elletje]

Ik ben als kind vaak in het pand geweest, bij de toenmalige bewoners (sinds 1951). Helaas zijn ze beiden overleden! Dus iets navragen is er niet meer bij......

[Ingrid M.H.Evers]

Het pand is verschillende keren in andere handen overgegaan. In 1976 zat de steen nog of weer in de muur. Wordt vervolgd.

[Jef-VMG]

In 1976 zat de steen nog of weer in de muur. Wordt vervolgd.

Als dat echt in 1976 het geval was, hoe kan het dan dat de steen in 1956 gevonden kan zijn (dus uit de muur) en in 1981 overhandigd aan Dries van Agt?
Dan is er toch aardig wat mis met de chronische volgorde.

[Ingrid M.H.Evers]

'Chronische volgorde'? En ja, mysterium magnum est!

[Jef-VMG]

Hofje van St. Maartenshuizen of Martinushofje

Uit de Limburger:





Grote Looiersstraat 27.
Hopelijk een voorbeeld voor veel andere gevelstenenbezitters, want er zijn er nog genoeg die er slechter aan toe zijn :(

[Clio]

Is het jullie ook al opgevallen dat Sint Martinus hier als een donkere man (neger mag men niet meer zeggen) wordt voorgesteld, en dat die zijn mantel deelt met een arme blanke?