Het praktische gebruik van het kluisje aan de Minderbroedersberg.
Een dezer dagen sprak ik met Jean Reggers, de laatste huismeester van de Maastrichtse arrondissementrechtbank aan de Minderbroedersberg te Maastricht.
In 1975 trok Jean met zijn gezin in in de oude directeurswoning van de voormalige gevangenis aan de Minderbroedersberg.
De gevangenis aan de Minderbroedersberg was net gesloten en vertrokken naar de huidige locatie aan de Willem Alexanderweg.
De gevangenisinfrastructuur bestond toen nog.
Om bij de voormalige mannen- en vrouwengevangenis te komen hadden ze, naar ik veronderstel, in het midden van de negentiende eeuw een grote poort gebouwd linksboven aan de Minderbroedersberg en vervolgens het gehele gevang ommuurd.
De enige toegang tot het gevangeniscomplex was via de poort aan de Minderbroedersberg.
Zoals dat vroeger gebruikelijk was werd een grote poort gesloten met een grote sleutel.
Volgens Jean was het een grote, circa 12 centimeter lange zware sleutel met een zware baard.
Op de toegangspoort tot het gevangeniscomplex paste slechts één sleutel, namelijk deze niet erg handzame sleutel. Bovendien kon het slot alleen aan de binnenzijde worden geopend of gesloten. De bewuste sleutel lag dus altijd achter de poort in……. jawel “ons” kluisje!
Toen de gevangenis was ontmanteld trok de parketpolitie van de Rijkspolitie in het gebouw en werden gevangenen ingesloten in een cellengalerij in afwachting van hun rechtszaak.
Deze gevangenen werden door de parketpolitie ’s ochtends gehaald en later op de dag teruggebracht naar de diverse huizen van bewaringen of politiebureau’s waar zij verbleven.
Dat maakte dat de voormalige gevangenispoort niets van haar functie verloor en nog steeds dagelijks werd gebruikt om auto’s met gevangenen binnen het complex te laten.
En dus ook de poortsleutel bleef waar hij was, namelijk in ons kluisje.
Iedere parketwachter die portiersdienst had, had een handzame sleutel van “ons kluisje” en haalde uit dit kluisje de grote poortsleutel, die hij na gebruik weer keurig terugplaatste voor het geval een andere collega de poort moest openen of sluiten.
Lang ging het echter niet goed.
Op 22 september 1977 deed een arrestatieteam van de politie in Utrecht een poging om het gezochte Rote Armee Fraktionlid Knut Folkerts te arresteren. Dit ging helaas jammerlijk fout en bij deze arrestatiepoging werd de brigadier Arie Kranenburg doodgeschoten. Het lukte Knut Folkerts om te ontsnappen, maar in december 1977 werd hij alsnog gearresteerd.
Maastricht beschikte toen over de op dat moment wellicht meest moderne en geavanceerde gevangenis in Nederland. Dat was de reden waarom Knut Folkerts werd overgebracht naar de bovenste verdieping van het Huis van Bewaring “Overmaze” aan de Willem Alexanderweg te Maastricht.
Daar zou Knut Folkerts zijn voorarrest slijten.
De beveiliging rond dit huis van bewaring was toentertijd extreem. De gemeentepolitie Maastricht surveilleerde 24 uur per dag in een blauwe, door hen zelf(!!) gepantserde Mercedes tevens zijnde de oude dienstauto van de toenmalige korpschef P. Arends, rond het Huis van Bewaring.
Op diverse momenten tijdens zijn voorarrest moest Knut Folkerts worden voorgeleid aan of de Rechter-Commissaris of de Raadkamer, dan wel een of andere zitting over de door hem bij voortduring ingediende klachten en bezwaren.
Een transport van Knut Folkerts vanaf het Huis van bewaring aan de Willem Alexanderweg naar de arrondissementsrechtbank aan de Minderbroedersberg ging altijd gepaard met de meest extreme veiligheidsmaatregelen. Hele straten werden afgezet en de omgeving van de Ezelmarkt, Kakeberg en Tongersestraat werden letterlijk “schoongeveegd”.
Men was ontzettend beducht op ontsnappingspogingen en bevrijdingsacties van de overige nog in vrijheid zijnde leden van de RAF.
Dit maakte dat het transport liefst extreem snel diende te gebeuren en dat de waakzaamheid en dus de spanning bij de escorterende politiemensen hoog was.
Op een goede dag, het moet volgens Jean in 1978 zijn geweest, werd Knut Folkerts weer eens overgebracht naar de arrondissementsrechtbank.
Zoals gebruikelijk moest de gevangenispoort pas op het allerlaatste moment open worden gemaakt, waarna de gepantserde Mercedessen van het arrestatieteam, dat het vervoer deed, snel het gevangeniscomplex binnen kon rijden en moest de poort vervolgens weer snel worden gesloten.
Helaas…. Wat er precies mis ging weet Jean Rekkers natuurlijk ook niet, maar of de gevangenispoort ging iets te laat open, of de gepantserde Mercedes kwam niet tijdig tot stilstand, maar op die bewuste dag kwam de gevangenispoort stevig in aanraking met een van de Mercedessen.
Resultaat was dat de oude gevangenispoort werd ontzet en dat het even oude slot kapot ging.
Daarmee verloor de sleutel haar doel….. en ook ons kluisje was niet meer nodig.
De poort werd later gerepareerd en voorzien van een modern slot.
De antieke sleutel werd door Jean in de gang nabij de omkleedruimtes van de parketwachten gehangen. De sleutel had geen functie meer.
Eind 1994 werd het gebouw ontruimd en overgedragen aan de Universiteit Maastricht en van de sleutel heeft nooit meer iemand iets vernomen.
Knut Folkerts werd in 1995 in vrijheid gesteld en ons kluisje raakte in de vergetelheid….
Dankzij hermanw weten wij zeker wat de oorspronkelijke functie van de kluisjes is geweest.
Wie de “prikklok” ooit daadwerkelijk gebruikte weten we nog niet met zekerheid.
Feit is wel dat het kluisje, waarschijnlijk nadat het haar functie als prikklok bij de Minderbroedersberg had verloren, een praktische invulling kreeg die in het verlengde lag van het idee van burgemeester….
Ik zit alleen met één klein probleempje.
In 1825 werd het tweede Minderboedersklooster aan de Minderbroedersberg door Mathieu Hermans verbouwd tot Paleis van Justitie.
Werd toen ook de gevangenis gebouwd?
Als dat namelijk zo is en er kwam toen ook een gevangenispoort, waarom kwam er dan na 1855 nog een prikklok?
Een dezer dagen sprak ik met Jean Reggers, de laatste huismeester van de Maastrichtse arrondissementrechtbank aan de Minderbroedersberg te Maastricht.
In 1975 trok Jean met zijn gezin in in de oude directeurswoning van de voormalige gevangenis aan de Minderbroedersberg.
De gevangenis aan de Minderbroedersberg was net gesloten en vertrokken naar de huidige locatie aan de Willem Alexanderweg.
De gevangenisinfrastructuur bestond toen nog.
Om bij de voormalige mannen- en vrouwengevangenis te komen hadden ze, naar ik veronderstel, in het midden van de negentiende eeuw een grote poort gebouwd linksboven aan de Minderbroedersberg en vervolgens het gehele gevang ommuurd.
De enige toegang tot het gevangeniscomplex was via de poort aan de Minderbroedersberg.
Zoals dat vroeger gebruikelijk was werd een grote poort gesloten met een grote sleutel.
Volgens Jean was het een grote, circa 12 centimeter lange zware sleutel met een zware baard.
Op de toegangspoort tot het gevangeniscomplex paste slechts één sleutel, namelijk deze niet erg handzame sleutel. Bovendien kon het slot alleen aan de binnenzijde worden geopend of gesloten. De bewuste sleutel lag dus altijd achter de poort in……. jawel “ons” kluisje!
Toen de gevangenis was ontmanteld trok de parketpolitie van de Rijkspolitie in het gebouw en werden gevangenen ingesloten in een cellengalerij in afwachting van hun rechtszaak.
Deze gevangenen werden door de parketpolitie ’s ochtends gehaald en later op de dag teruggebracht naar de diverse huizen van bewaringen of politiebureau’s waar zij verbleven.
Dat maakte dat de voormalige gevangenispoort niets van haar functie verloor en nog steeds dagelijks werd gebruikt om auto’s met gevangenen binnen het complex te laten.
En dus ook de poortsleutel bleef waar hij was, namelijk in ons kluisje.
Iedere parketwachter die portiersdienst had, had een handzame sleutel van “ons kluisje” en haalde uit dit kluisje de grote poortsleutel, die hij na gebruik weer keurig terugplaatste voor het geval een andere collega de poort moest openen of sluiten.
Lang ging het echter niet goed.
Op 22 september 1977 deed een arrestatieteam van de politie in Utrecht een poging om het gezochte Rote Armee Fraktionlid Knut Folkerts te arresteren. Dit ging helaas jammerlijk fout en bij deze arrestatiepoging werd de brigadier Arie Kranenburg doodgeschoten. Het lukte Knut Folkerts om te ontsnappen, maar in december 1977 werd hij alsnog gearresteerd.
Maastricht beschikte toen over de op dat moment wellicht meest moderne en geavanceerde gevangenis in Nederland. Dat was de reden waarom Knut Folkerts werd overgebracht naar de bovenste verdieping van het Huis van Bewaring “Overmaze” aan de Willem Alexanderweg te Maastricht.
Daar zou Knut Folkerts zijn voorarrest slijten.
De beveiliging rond dit huis van bewaring was toentertijd extreem. De gemeentepolitie Maastricht surveilleerde 24 uur per dag in een blauwe, door hen zelf(!!) gepantserde Mercedes tevens zijnde de oude dienstauto van de toenmalige korpschef P. Arends, rond het Huis van Bewaring.
Op diverse momenten tijdens zijn voorarrest moest Knut Folkerts worden voorgeleid aan of de Rechter-Commissaris of de Raadkamer, dan wel een of andere zitting over de door hem bij voortduring ingediende klachten en bezwaren.
Een transport van Knut Folkerts vanaf het Huis van bewaring aan de Willem Alexanderweg naar de arrondissementsrechtbank aan de Minderbroedersberg ging altijd gepaard met de meest extreme veiligheidsmaatregelen. Hele straten werden afgezet en de omgeving van de Ezelmarkt, Kakeberg en Tongersestraat werden letterlijk “schoongeveegd”.
Men was ontzettend beducht op ontsnappingspogingen en bevrijdingsacties van de overige nog in vrijheid zijnde leden van de RAF.
Dit maakte dat het transport liefst extreem snel diende te gebeuren en dat de waakzaamheid en dus de spanning bij de escorterende politiemensen hoog was.
Op een goede dag, het moet volgens Jean in 1978 zijn geweest, werd Knut Folkerts weer eens overgebracht naar de arrondissementsrechtbank.
Zoals gebruikelijk moest de gevangenispoort pas op het allerlaatste moment open worden gemaakt, waarna de gepantserde Mercedessen van het arrestatieteam, dat het vervoer deed, snel het gevangeniscomplex binnen kon rijden en moest de poort vervolgens weer snel worden gesloten.
Helaas…. Wat er precies mis ging weet Jean Rekkers natuurlijk ook niet, maar of de gevangenispoort ging iets te laat open, of de gepantserde Mercedes kwam niet tijdig tot stilstand, maar op die bewuste dag kwam de gevangenispoort stevig in aanraking met een van de Mercedessen.
Resultaat was dat de oude gevangenispoort werd ontzet en dat het even oude slot kapot ging.
Daarmee verloor de sleutel haar doel….. en ook ons kluisje was niet meer nodig.
De poort werd later gerepareerd en voorzien van een modern slot.
De antieke sleutel werd door Jean in de gang nabij de omkleedruimtes van de parketwachten gehangen. De sleutel had geen functie meer.
Eind 1994 werd het gebouw ontruimd en overgedragen aan de Universiteit Maastricht en van de sleutel heeft nooit meer iemand iets vernomen.
Knut Folkerts werd in 1995 in vrijheid gesteld en ons kluisje raakte in de vergetelheid….
Dankzij hermanw weten wij zeker wat de oorspronkelijke functie van de kluisjes is geweest.
Wie de “prikklok” ooit daadwerkelijk gebruikte weten we nog niet met zekerheid.
Feit is wel dat het kluisje, waarschijnlijk nadat het haar functie als prikklok bij de Minderbroedersberg had verloren, een praktische invulling kreeg die in het verlengde lag van het idee van burgemeester….
Ik zit alleen met één klein probleempje.
In 1825 werd het tweede Minderboedersklooster aan de Minderbroedersberg door Mathieu Hermans verbouwd tot Paleis van Justitie.
Werd toen ook de gevangenis gebouwd?
Als dat namelijk zo is en er kwam toen ook een gevangenispoort, waarom kwam er dan na 1855 nog een prikklok?
Opmerking