Kerkelijke beeldhouwers: atelier J.W. Ramakers.

[Ingrid M.H.Evers]

expositietroon

Een expositietroon is een onderdeel van de altaaropstand, de plaats waar tijdens het lof het Allerheiligste wordt uitgestald in een monstrans. Zij bevindt zich boven het tabernakel, al dan niet tussen de 'vleugels' van het retabel.

Het uitstallen van het Allerheiligste mag nooit tijdens de H. Mis. In een draaitabernakel draaide men vroeger tijdens de eredienst de open expositietroon om zijn verticale as naar achteren en werd aan de voorkant een houtsnijreliëf of iets dergelijks zichtbaar. Overal elders waar de expositietroon niet kan worden weggedraaid, laat men deze leeg, trekt gordijntjes dicht of plaatst een kruisbeeld.

[J.W. Ramakers en Zonen]

Deze posting staat hier, nr. 15 in dit draadje. Ik kan nu met zekerheid zeggen dat al het meubilair en tal van beelden geleverd werden door Atelier Ramakers. Het betreft dan:

1. 'de tombe van het hoofdaltaar met drie marmeren trappen (alles zwart marmer), de kolommen in onyx, het parket in eikenhout, met verschillende houtsoorten ingelegd, geplaatst enz.', met uitzondering van het metselwerk. (nota 30 oktober 1900, ƒ 1.795).

2. 'de kolommen met engelen, rijk verguld en gepolichromeerd, het koperwerk met draperies, marmeren sokkels enz., plaatsing om het hoofdaltaar aldaar' (nota 4 maart 1904, ƒ 3.200). De engelen dragen de martelwerktuigen van Christus: lansen, spijkers, doornenkronen en kruis.

3. de expositietroon in verguld koper (ƒ 7.786,56)

4. de biechtstoelen

5. de communiebanken

6. de kerkbanken

7. het Maria-altaar, opgetrokken uit hout, steen en marmer en 'allerrijkelijkst gedecoreerd' (1906)

8. het in de andere zijkapel opgerichte altaar gewijd aan het H. Hart van Jezus; in 1990 bij een brand bijna verloren gegaan, maar door de steenhouwer Joop Utens uit Echt 'tot als nieuw hersteld'.

Er is misschien nog wel meer te vertellen, maar de tijd ontbreekt mij om dat verder uit te zoeken.
Omdat het prachtig geïllustreerde boek waar ik al deze wetenschap uit distilleer (en citeer), niet in de handel is, vraag ik mij af of ik auteurs en titel wel mag weergeven. Voordat ik die prijs geef, zal ik eerst nadere informatie vragen.

Beste Ingrid,

Wat een goed nieuws wederom! Hartelijk dank! Ik heb dit klooster bezocht in december 2007. Ik heb toen de meubels en kunst goed kunnen bekijken en gefotograveerd. Ik had het gevoel dat er meer door het bedrijf mijn voorvaderen werd afgeleverd. Omdat de gebruikte stijl ook in andere kerken en kloosters te zien zijn die door hun bemeubeld werden. Ik ben erg blij dat mijn gedachten door jou bevestigd werden.

Je moet er maar eens een kijkje gaan nemen. Ik vond het een voorrecht om binnen te mogen komen en alles te zien.

Echter nu rijzen bij mij een paar vragen op:
- bij punt 3), wat is een expositietroon? Zijn daar afbeeldingen van?
- bij punt 4), zijn er afbeeldingen van de biechtstoelen? Die heb ik per abuis niet gefotografeerd.
- betreffende het boek dat niet in de handel verkrijgbaar is, is er aan een copie te komen?

Nogmaals hartelijk dank voor je hulp in de zoektocht naar de uitgevoerde werken van mijn voorvaderen.

Joep.

Als bijlage heb ik twee fotos toegevoegd van de engelen die de martelwerktuigen van Christus dragen (punt 2)

[Ingrid M.H.Evers]

Kapel zusters Onder de Bogen

Geachte Lezer, Naast bovenstaand artikel over het Maria-altaar met bijbehorend bekroond Mariabeeld "De zetel der Wijsheid" en de communiebanken vervaardigd in zwartmarmer en de pilaartjes in groen marmer, heb ik het vermoeden dat de rest van het interieur ook vervaardigd is door atelier Ramakers uit Geleen. Het hoofdaltaar is namelijk volgens een wijze gemaakt dat kenmerkend was atelier Ramakers. Wie o wie kan daar uitsluitsel over geven?

Deze posting staat hier, nr. 15 in dit draadje. Ik kan nu met zekerheid zeggen dat al het meubilair en tal van beelden geleverd werden door Atelier Ramakers. Het betreft dan:

1. 'de tombe van het hoofdaltaar met drie marmeren trappen (alles zwart marmer), de kolommen in onyx, het parket in eikenhout, met verschillende houtsoorten ingelegd, geplaatst enz.', met uitzondering van het metselwerk. (nota 30 oktober 1900, ƒ 1.795).

2. 'de kolommen met engelen, rijk verguld en gepolichromeerd, het koperwerk met draperies, marmeren sokkels enz., plaatsing om het hoofdaltaar aldaar' (nota 4 maart 1904, ƒ 3.200). De engelen dragen de martelwerktuigen van Christus: lansen, spijkers, doornenkronen en kruis.

3. de expositietroon in verguld koper (ƒ 7.786,56)

4. de biechtstoelen

5. de communiebanken

6. de kerkbanken

7. het Maria-altaar, opgetrokken uit hout, steen en marmer en 'allerrijkelijkst gedecoreerd' (1906)

8. het in de andere zijkapel opgerichte altaar gewijd aan het H. Hart van Jezus; in 1990 bij een brand bijna verloren gegaan, maar door de steenhouwer Joop Utens uit Echt 'tot als nieuw hersteld'.

Er is misschien nog wel meer te vertellen, maar de tijd ontbreekt mij om dat verder uit te zoeken. Het prachtig geïllustreerde boek waar ik al deze wetenschap uit distilleer (en citeer), is niet in de handel, maar wel verkrijgbaar:

J. van Term en J. Nelissen, 'Een aandagtige bidplaats', kloosterkapel zusters Onder de Bogen Maastricht, Maastricht 2012. De tekst is van Van Term, de foto's werden gemaakt door fotograaf Jos Nelissen.

[J.W. Ramakers en Zonen]

sites

Beste Ingrid,

Dank je voor je tips betreffende de websites. Ik zal ze toevoegen aan mijn favorieten.

Tevens heb ik gisteren een nieuw artikel geschreven op de Ramakers blog:
http://jwramakersbeeldhouwers.blogspot.com.br/

Indien je op of aanmerkingen hebt dan hou ik me aanbevolen.

Met vriendelijke groeten,
Joep.

[Ingrid M.H.Evers]

Atelier Ramakers en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Op de site van de rijksdienst staan nog meer foto's van Calvariënberg, maar tot mijn spijt niet de naar art nouveau neigende biechtstoelen.

De beeldbank van de RCE is een grabbelton voor onderzoekers, maar de collectie is erg onevenwichtig, zowel gezien in de tijd als naar onderwerp. Bovendien is zij meer gericht op bouwkunst / architectuur, dan op toegepaste kunsten. Zoek bij voorkeur op adres, dus niet op: 'Maastricht Calvariënberg', maar op: 'Maastricht Abtstraat'.

'Maastricht, Zwingelput' levert onder meer deze foto van de Nieuwenhof op. Omdat de foto's eindeloos zijn te vergroten, lijkt me deze beeldbank erg handig bij een kunsthistorisch onderzoek.

[Ingrid M.H.Evers]

kapel Calvariënberg

Het zal mij niet verbazen dat de altaren, hoofd en zijaltaren, van voormalig Klooster Calvarienberg ook door het atelier van mijn voorvaderen vervaardigd zijn.

Dat klopt:

"De altaren, biechtstoelen, banken en kerkstoelen werden geleverd door de firma Ramakers uit Geleen."

Citaat uit: J. Luijten en F. Roebroeks, Calvariënberg, (Maastrichts Silhouet, 26), Maastricht 1988, pag. 43. Een en ander werd geleverd in 1905. De preekstoel was in 1861 gemaakt door een verpleegde.

Op deze link (Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed) is te zien hoe het interieur er in de jaren 1960 uitzag, op deze hoe de kapel in 1987 onttakeld werd (nog wat meubeltjes van Ramakers?).

[J.W. Ramakers en Zonen]

Foto´s

Beste Ingrid,

Hartelijk dank voor het vinden van de foto´s! De kerkbanken op de foto komen inderdaad overeen met schetsen van J.H. Ramakers (Henri) die in de brief waren.

Prachtig die andere foto´s. Van o.a. Kloosters Calvarienberg, Nieuwenhof.

Het zal mij niet verbazen dat de altaren, hoofd en zijaltaren, van voormalig Klooster Calvarienberg ook door het atelier van mijn voorvaderen vervaardigd zijn.

Ik zag één van jouw verstuurde fotos´op RHCL maar ik kon hem alleen downloaden op Icoongrootte. Ik ben bijzonder blij dat ik haar op goed formaat heb gekregen van jou! Super! Mijn zaterdag kan niet meer stuk. Ik ben zo blij!

Nogmaals hartelijk dank en groeten!
Joep.

[Ingrid M.H.Evers]

Kapel Nieuwenhof, uitg. Brinio, ca. 1925.

[Ingrid M.H.Evers]

Kapel Calvariënberg, uitg. Brinio, ca. 1925 / Graus, ca. 1950

Op de site [van het RHCL] staan nu ruim 2.000 foto's, maar er zijn er ruim 40.000 beschreven. Ik heb even gekeken, maar interieurfoto's van Calvarienberg, Nieuwenhof en Heugem niet gevonden.

[Ingrid M.H.Evers]

kapel Zusters van de Misericorde / Barmhartigheid (Birnio c.a 1925)

[Ingrid M.H.Evers]

kapel Vincentiusgesticht voor meisjes (uitgave Brinio, ca. 1925)

[J.W. Ramakers en Zonen]

Klooster Zusters de la Miséricorde

Beste Ingrid en Toller,

Hartelijk dank voor de uitvoerige informatie. Ik zal eens zoeken in het RHCL en op de link die je stuurde (www.delcampe.be).

Dank voor de foto´s van de huidige toestand van het voormalige klooster.

Hartelijk groeten vanuit een Brazilie in de regentijd.

Joep.

[Verwijderde gebruiker]

Klooster Zusters De la Miséricorde

Ben enkele weken geleden in het voormalige klooster geweest, hierbij een drietal foto's



Pandtuin met zicht op de noordelijke gevel van



Pandtuin zicht op noordelijke en westelijke gevel kapel en klooster



Plaquette naast de entree van de kapel, westelijke gevel

[Ingrid M.H.Evers]

Zrs. van Barmhartigheid = zrs. van de Misericorde

In een brief uit 1902, geschreven door J.H. Ramakers, is te lezen dat er kerkbanken geleverd zijn in het klooster van de Zusters van Barmhartigheid in 1897. Bestaat het gebouw nog?

De zusters van Barmhartigheid (zusters van de Misericorde) hadden in Maastricht drie vestigingen:
1. het klooster/moederhuis van de congregatie aan de Capucijnenstraat 45, met grote achterliggende terreinen;
2. het Sint Vincentiusgesticht voor meisjes aan de Pieterstraat 23 (1896 of 1898; na 1904 werd een grote kapel gebouwd); veertig jaar geleden volledig gesloopt.
3. het Sint Vincentiusgesticht voor meisjes op kasteel Severen te Amby/Maastricht (1912).

In aanmerking komt nr. 1 en heel misschien nr. 2. Ik ben niet helemaal zeker van het jaartal voor de Pieterstraat. Is het 1896, dan lijkt mij een paar banken voor een kapel heel waarschijnlijk (men had daar aanvankelijk geen echte kapel). Is het jaar van huur 1898, dan blijft alleen het moederhuis over.

Het complex van de Miséricorde (gelegen ten noorden van de Capucijnengang tussen Bogaardenstraat in het oosten en Capucijnenstraat in het westen) schijnt nog altijd te bestaan. Er zouden in dit gebied twee kapellen staan. Een ervan is modern verbouwd en wordt gebruikt door een kunstenaarscollectief 'Het Kunstkwartier 6211'. De andere herbergt al sinds decennia het City-Centrum, waarvan de opheffing (en sloop?) dit jaar in gang gezet zou worden.

Het is mogelijk dat na het vertrek van de zusters (wanneer?) een deel van het meubilair naar Severen is gegaan, maar dat is, zoals we al eerder zagen, en doodlopend spoor. De zusters waren afkomstig van Luik, maar of het moederhuis daar nog aanwezig is?

Interieurfoto's:
a) de firma Brinio (Rotterdam) maakte in 1923 (?) een ansichtkaartenboekje met interieurfoto's van kerken en kapellen in Maastricht. Mogelijk zit er daar ook een tussen van de gezochte kapellen? Probeer het eens op de website www.delcampe.be. Bedenk wel dat een eventuele opname van het Vincentiusgesticht de kapel betreft die tussen 1904 en 1910 werd gebouwd. Maar daarin kan natuurlijk meubilair staan dat men reeds gebruikte in de eerdere kapel.
b) RHCL, beeldcollectie GAM (inlichtingen vragen per -email). Naar men mij vertelt zijn er veel foto's aanwezig van de Miséricorde (en mogelijk ook van het Vincentiusgesticht op de Pieterstraat).

[J.W. Ramakers en Zonen]

(Klooster) Zusters van de Barmhartigheid

Beste lezer,

In een brief uit 1902, geschreven door J.H. Ramakers, is te lezen dat er kerkbanken geleverd zijn in het klooster van de Zusters van Barmhartigheid in 1897.

Bestaat het gebouw nog? Waar stond het gebouw? Het zou leuk zijn als er iemand is die er meer over vertellen kan. Zijn er interieurfoto´s?

Hartelijk dank voor uw hulp in deze.

Joep Janssen.