Kerkelijke beeldhouwers: atelier J.W. Ramakers.

[Aquarius]

In vorige post lijkt een foutje ingeslopen.
Correct is:

https://print.24bookprint.com/willyjacobs

Ben even presentatieblad.pdf

[Aquarius]

Ben even presentatieblad.pdf
Zoals reeds aangekondigd is mijn boek over de 19de eeuwse reis van Chrétien Lustermans nu ook verschenen:
Pro memorie: Chrétien Lustermans is de waarschijnlijke maker van de nu verdwenen preekstoel uit de kapel van "Onder de bogen".
Referenties volgens deze link
https://print.24bookprint.com/site/?...d=willyjacobs/

[Aquarius]

Mail-adres ingegeven via de button "private message" naast uw naam.
Hopelijk het goede kanaal.
Tot lezens;
Willy

[Ingrid M.H.Evers]

Mijnheer Jacobs, kunt u mij uw e-mailadres sturen? Niet hier in dit draadje, maar via de p-mail? U vindt de p(rivé)-mail ('messages') boven aan de pagina, links naast uw inlognaam.

[Aquarius]

Welkom op Mestreech Online, meneer Jacobs, en het is nooit te laat om op onze site te reageren. Uw vraag is echter niet eenvoudig. Ik moet bekennen dat ik er niet meteen een antwoord op heb. Dat ik historicus ben en geen kunsthistoricus, is een (povere) verontschuldiging.

..................................
https://www.archieven.nl/mi/1540/?mi...327&miview=ldt Lustermans (1858 ) x Anna Hubertina Caenen (Veltweselt 1853)
https://www.wiewaswie.nl/nl/zoeken/?advancedsearch=1
https://www.openarchieven.nl/rhl:cf9...1-35e5c6adef7f

Familiebericht. "Limburger koerier". Heerlen, 07-05-1903. Geraadpleegd op Delpher op 21-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=M...:mpeg21:p00008
https://www.delpher.nl/nl/kranten/re...t=true&rowid=5

https://beeldbank.rhcl.nl/detail.php...0126&id=244401

https://shclimburg.on.worldcat.org/s...s=false&page=3

https://www.dbnl.org/tekst/nisp034mo...03_01_0016.php

https://beeldbank.cultureelerfgoed.n...ctnummer%20asc Calvariënberg (‘gemaakt door een patiënt in 1861’)

https://erfgoedkloosterleven.nl/arch...33861&miaet=14

Mevrouw Evers,
Nog eens bedankt voor de toegestuurde links.
Ik heb ze nu allemaal uitgetest, en ik heb toch twee matches.
1) het origineel van de foto van het interieur van de kapel uit 1920
2) de overlijdensadvertentie van Hubert Michel Lustermans: de vader van Chrétien.
Zie bijlagen.

[Aquarius]

Firma Reggers

In het boek 'Een aandagtige bidplaats' is bijgaande rekening van Reggers afgedrukt. Er is sprake van een schrijnwerker, maar de gemaakte uren lijken mij meer met de constructie van het gebouw, dan met een preekgestoelte te maken te hebben.

Bedankt om verder te zoeken.
De beschreven werken lijken inderdaad meer over "het ruwe werk" te gaan.
Toch interessant.

[Ingrid M.H.Evers]

Firma Reggers

In het boek 'Een aandagtige bidplaats' is bijgaande rekening van Reggers afgedrukt. Er is sprake van een schrijnwerker, maar de gemaakte uren lijken mij meer met de constructie van het gebouw, dan met een preekgestoelte te maken te hebben.

[Aquarius]

Welkom op Mestreech Online, meneer Jacobs, en het is nooit te laat om op onze site te reageren. Uw vraag is echter niet eenvoudig. Ik moet bekennen dat ik er niet meteen een antwoord op heb. Dat ik historicus ben en geen kunsthistoricus, is een (povere) verontschuldiging.
Laat ik voorop stellen, dat u geen geboorte- of overlijdensdata van uw Lustermans vermeldde en er verschillende lieden in Maastricht exact dezelfde naam hebben gedragen. Ik ben tot de conclusie gekomen dat UW Lustermans gehuwd was met een meisje Caenen. Maar voor hetzelfde geld zit ik er naast. Er is een Christiaan etc., schrijnwerker, die pas in 1892 wordt geboren. En dat zou dan te laat zijn voor die preekstoel van ca. 1900. https://www.openarchieven.nl/rhl:cf9...1-35e5c6adef7f.

Niet dat het mij veel verder heeft geholpen. In het Historisch Centrum Limburg is in de beeldbank wel een prentbriefkaart van de kapel van de zusters 'Onder de Bogen' (Liefdezusters van de H. Carolus Borromeus) te vinden, maar daar houdt het dan ook mee op. Er wordt bij het HCL geen papieren archiefmateriaal van deze congregatie bewaard. Ook het Erfgoedcentrum voor het Nederlands Kloosterleven (St. Agatha bij Cuijk) levert niets op. Dat betekent dat alle archiefmateriaal (papieren bescheiden en foto's) van deze congregatie nog altijd wordt bewaard in het moederhuis in Maastricht. En aangezien dat een particulier archief is, kan men u rechtmatig de toegang daartoe weigeren.

Dat Silhouetje dateerde van 1987, de foto van ca. 1920. Noch op www.delpher.nl (De gedigitaliseerde - maar niet complete - krantencollectie van Nederland), noch bij de 'Monumenten van Geschiedenis en Kunst' (tekst online), noch bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (het vroegere Monumentenzorg) heb ik Lustermans kunnen traceren. Enfin, hieronder plaats ik enkele internetlinks, die u misschien niet verder helpen, maar u wel wijzen op mogelijkheden. Kleine notitie nog: de zusters runden ook het toenmalige ziekenhuis Calvariënberg. Ook daar had men een kapel, maar ik denk dat de preekstoel daar weer te vroeg is voor uw vraagstelling.

https://www.archieven.nl/mi/1540/?mi...327&miview=ldt Lustermans (1858 ) x Anna Hubertina Caenen (Veltweselt 1853)
https://www.wiewaswie.nl/nl/zoeken/?advancedsearch=1
https://www.openarchieven.nl/rhl:cf9...1-35e5c6adef7f

Familiebericht. "Limburger koerier". Heerlen, 07-05-1903. Geraadpleegd op Delpher op 21-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=M...:mpeg21:p00008
https://www.delpher.nl/nl/kranten/re...t=true&rowid=5

https://beeldbank.rhcl.nl/detail.php...0126&id=244401

https://shclimburg.on.worldcat.org/s...s=false&page=3

https://www.dbnl.org/tekst/nisp034mo...03_01_0016.php

https://beeldbank.cultureelerfgoed.n...ctnummer%20asc Calvariënberg (‘gemaakt door een patiënt in 1861’)

https://erfgoedkloosterleven.nl/arch...33861&miaet=14

Mevrouw Evers,
Hartelijk dank voor uw uitgebreide reactie. Gelieve mij te verontschuldigen dat ik niet van in het begin alle gegevens over Chrétien Lustermans heb doorgegeven.
Het betreft inderdaad de Chrétien Lustermans die gehuwd was met Anna Hubertina Caenen, en geboren is in Maastricht op 7 april 1858 en gestorven op 1 april 1935.
Ik heb ook al contact gehad met de zusters die me op weg zetten naar de foto uit 1920 met preekstoel. Omdat ik die op hedendaagse foto's niet terugvond, en ook in de literatuur
over de firma J.W. Ramaekers geen preekstoel vermeld was dacht ik op een verkeerd spoor te zitten. Tot die bewuste foto het bewijs gaf dat er toch een preekstoel was.
Daar ook uw gedetailleerde inventaris geen preekstoel vermeld, kon ik ook de optie uitschakelen dat Chrétien misschien als werknemer van JW Ramaekers of als onderaannemer gewerkt had.
Al bleef het nog altijd mogelijk dat hij aan andere zaken heeft meegewerkt..
Van de familie van mijn echtgenote weet ik dat Chrétien bedreven was in houtbewerken: In zijn huis was een monumentale trap, waarvan de. leuning uitmondde in een uitgesneden slangenkop, van zijn hand.. En toen hij teruggekomen is van een reis naar Argentinië in 1889 (overigens het hoofdonderwerp van mijn boek) maakte hij zijn eerste werkstuk: een rustaltaartje voor de processie van Veldwezelt. Dit werd trouwens recent herontdekt door de heemkundige kring Wiosello in Veldwezelt. (zie bijlage) .
Ik ga de volgende dagen één voor één de links nagaan die U hebt opgegeven. Ondertussen hou ik me beschikbaar voor elke nieuwe informatie die nog zou binnenkomen.
Ondertussen nogmaals hartelijk dank.
Willy Jacobs

[Ingrid M.H.Evers]

Misschien is mijn reactie veel te laat en is deze discussie niet meer aktueel, maar ik heb nu juist dit forum ontdekt en deze discussie boeit mij enorm.
Ik schrijf voor het ogenblik over een zekere Chrétien Lustermans, de overgrootvader van mijn echtgenote. Deze zou rond 1900 een preekstoel in hout gebeeldhouwd hebben voor één van de kerken van Maastricht. Mijn echtgenote is niet zeker over welke kerk het hier gaat, maar meent zich te herinneren dat het wel eens de kapel van "Onder de bogen" zou kunnen zijn.

Welkom op Mestreech Online, meneer Jacobs, en het is nooit te laat om op onze site te reageren. Uw vraag is echter niet eenvoudig. Ik moet bekennen dat ik er niet meteen een antwoord op heb. Dat ik historicus ben en geen kunsthistoricus, is een (povere) verontschuldiging.
Laat ik voorop stellen, dat u geen geboorte- of overlijdensdata van uw Lustermans vermeldde en er verschillende lieden in Maastricht exact dezelfde naam hebben gedragen. Ik ben tot de conclusie gekomen dat UW Lustermans gehuwd was met een meisje Caenen. Maar voor hetzelfde geld zit ik er naast. Er is een Christiaan etc., schrijnwerker, die pas in 1892 wordt geboren. En dat zou dan te laat zijn voor die preekstoel van ca. 1900. https://www.openarchieven.nl/rhl:cf9...1-35e5c6adef7f.

Niet dat het mij veel verder heeft geholpen. In het Historisch Centrum Limburg is in de beeldbank wel een prentbriefkaart van de kapel van de zusters 'Onder de Bogen' (Liefdezusters van de H. Carolus Borromeus) te vinden, maar daar houdt het dan ook mee op. Er wordt bij het HCL geen papieren archiefmateriaal van deze congregatie bewaard. Ook het Erfgoedcentrum voor het Nederlands Kloosterleven (St. Agatha bij Cuijk) levert niets op. Dat betekent dat alle archiefmateriaal (papieren bescheiden en foto's) van deze congregatie nog altijd wordt bewaard in het moederhuis in Maastricht. En aangezien dat een particulier archief is, kan men u rechtmatig de toegang daartoe weigeren.

Dat Silhouetje dateerde van 1987, de foto van ca. 1920. Noch op www.delpher.nl (De gedigitaliseerde - maar niet complete - krantencollectie van Nederland), noch bij de 'Monumenten van Geschiedenis en Kunst' (tekst online), noch bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (het vroegere Monumentenzorg) heb ik Lustermans kunnen traceren. Enfin, hieronder plaats ik enkele internetlinks, die u misschien niet verder helpen, maar u wel wijzen op mogelijkheden. Kleine notitie nog: de zusters runden ook het toenmalige ziekenhuis Calvariënberg. Ook daar had men een kapel, maar ik denk dat de preekstoel daar weer te vroeg is voor uw vraagstelling.

https://www.archieven.nl/mi/1540/?mi...327&miview=ldt Lustermans (1858 ) x Anna Hubertina Caenen (Veltweselt 1853)
https://www.wiewaswie.nl/nl/zoeken/?advancedsearch=1
https://www.openarchieven.nl/rhl:cf9...1-35e5c6adef7f

Familiebericht. "Limburger koerier". Heerlen, 07-05-1903. Geraadpleegd op Delpher op 21-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=M...:mpeg21:p00008
https://www.delpher.nl/nl/kranten/re...t=true&rowid=5

https://beeldbank.rhcl.nl/detail.php...0126&id=244401

https://shclimburg.on.worldcat.org/s...s=false&page=3

https://www.dbnl.org/tekst/nisp034mo...03_01_0016.php

https://beeldbank.cultureelerfgoed.n...ctnummer%20asc Calvariënberg (‘gemaakt door een patiënt in 1861’)

https://erfgoedkloosterleven.nl/arch...33861&miaet=14

[Aquarius]

Kapel zusters Onder de Bogen


Deze posting staat hier, nr. 15 in dit draadje. Ik kan nu met zekerheid zeggen dat al het meubilair en tal van beelden geleverd werden door Atelier Ramakers. Het betreft dan:

1. 'de tombe van het hoofdaltaar met drie marmeren trappen (alles zwart marmer), de kolommen in onyx, het parket in eikenhout, met verschillende houtsoorten ingelegd, geplaatst enz.', met uitzondering van het metselwerk. (nota 30 oktober 1900, ƒ 1.795).

2. 'de kolommen met engelen, rijk verguld en gepolichromeerd, het koperwerk met draperies, marmeren sokkels enz., plaatsing om het hoofdaltaar aldaar' (nota 4 maart 1904, ƒ 3.200). De engelen dragen de martelwerktuigen van Christus: lansen, spijkers, doornenkronen en kruis.

3. de expositietroon in verguld koper (ƒ 7.786,56)

4. de biechtstoelen

5. de communiebanken

6. de kerkbanken

7. het Maria-altaar, opgetrokken uit hout, steen en marmer en 'allerrijkelijkst gedecoreerd' (1906)

8. het in de andere zijkapel opgerichte altaar gewijd aan het H. Hart van Jezus; in 1990 bij een brand bijna verloren gegaan, maar door de steenhouwer Joop Utens uit Echt 'tot als nieuw hersteld'.

Er is misschien nog wel meer te vertellen, maar de tijd ontbreekt mij om dat verder uit te zoeken. Het prachtig geïllustreerde boek waar ik al deze wetenschap uit distilleer (en citeer), is niet in de handel, maar wel verkrijgbaar:

J. van Term en J. Nelissen, 'Een aandagtige bidplaats', kloosterkapel zusters Onder de Bogen Maastricht, Maastricht 2012. De tekst is van Van Term, de foto's werden gemaakt door fotograaf Jos Nelissen.

About Kerkelijke beeldhouwers: atelier J.W. Ramakers.

Misschien is mijn reactie veel te laat en is deze discussie niet meer aktueel, maar ik heb nu juist dit forum ontdekt en deze discussie boeit mij enorm.
Ik schrijf voor het ogenblik over een zekere Chrétien Lustermans, de overgrootvader van mijn echtgenote. Deze zou rond 1900 een preekstoel in hout gebeeldhouwd hebben voor één van de kerken van Maastricht.
Mijn echtgenote is niet zeker over welke kerk het hier gaat, maar meent zich te herinneren dat het wel eens de kapel van "Onder de bogen" zou kunnen zijn.
Haar moeder, kleindochter van Lustermans is daar op school geweest.
Ik had al een aantal interieurfoto's van de kapel bekeken, maar vond daar geen preekstoel op. Ook in de literatuur over de firma Ramakers & Zoon, die neogotisch meubilair leverde rond de bewuste periode staat geen preekstoel vermeld. Ook uw inventaris spreekt niet van een preekstoel.
Nu heb ik van de zusters een interieurfoto gekregen van een publicatie uit 1920 uit "Maastrichts silhouet" nr 23. en daar staat dus wel een preekstoel op.
Dit sterkt me in het vermoeden dat ik op het juiste pad zit..
Daarom richt ik mij tot U met enkele vragen:
1) hebt u weet van deze preekstoel
2) zo ja, weet U wie hem maakte?
3) in de zestiger jaren van vorige eeuw waren er renovatiewerken waarbij het interieur van de kapel versoberd werd. Toen is hoogstwaarschijnlijk de preekstoel weggenomen.
4) weet U of hij nog bestaat en waar hij zich dan bevindt?
5) zegt de naam Chrétien (of Christiaan) Michel Hubert Lustermans U iets?
De mening van andere forumleden wordt ook geapprecieerd.
Dank bij voorbaat,
Willy Jacobs..

[Ingrid M.H.Evers]

Tabernakel en retabel zusters Onder de Bogen

Dan blijft het verguld-koperen middenstuk over waar het tabernakel zich in bevind. Waar zou die dan vandaan komen? Prachtig geslagen verguld koper. Zie foto II.

Dat was een ontwerp van Kaijser en werd door Ramakers uitbesteed bij de werkplaats voor kerkelijke goudsmeedkunst van de Päpstliche Hofgoldschmied Aug. Witte te Aken. Kosten, ƒ 14.285, inclusief de bekroning van het tabernakel (de expositietroon) die ƒ 285 kostte. Overigens heeft Witte ook het retabel gemaakt. Het werd alleen via Ramakers aangeleverd en afgerekend.

Het prachtig geïllustreerde boek waar ik al deze wetenschap uit distilleer en soms citeer, is niet in de handel, maar wel verkrijgbaar:

J. van Term en J. Nelissen, 'Een aandagtige bidplaats', kloosterkapel zusters Onder de Bogen Maastricht, Maastricht 2012. De tekst is van Van Term, de foto's werden gemaakt door fotograaf Jos Nelissen.

[J.W. Ramakers en Zonen]

Een expositietroon is een onderdeel van de altaaropstand, de plaats waar tijdens het lof het Allerheiligste wordt uitgestald in een monstrans. Zij bevindt zich boven het tabernakel, al dan niet tussen de 'vleugels' van het retabel.

Het uitstallen van het Allerheiligste mag nooit tijdens de H. Mis. In een draaitabernakel draaide men vroeger tijdens de eredienst de open expositietroon om zijn verticale as naar achteren en werd aan de voorkant een houtsnijreliëf of iets dergelijks zichtbaar. Overal elders waar de expositietroon niet kan worden weggedraaid, laat men deze open, trekt gordijntjes dicht of plaatst een kruisbeeld.

Dank je Ingrid voor je uitleg. Het maakt dus deel uit van het retabel van het hoofdaltaar. Dus als ik je verhaal goed begrijp is betreft het dat deel boven het "brede" deel van retabel, het smalle gedeelte tot aan de top. Het begint waar de monstrans ingeplaatst is. Laten we zeggen het vergulde koperen behuizing van de monstrans. Zie foto van het altaar.

Dan blijft het verguldkoperen middenstuk over waar het tabernakel zich in bevind. Waar zou die dan vandaan komen? Prachtig geslagen verguld koper. Zie foto II.

[Ingrid M.H.Evers]

zegel op rekening, ter kwitantie

Dat type rekening gebruikte men kennelijk al voor de eeuwwisseling: men heeft op het briefpapier de 8 in het jaartal '18..' veranderd in een 9: '19..'.

Wat betreft het zegel: het gaat om een zegel op een kwitantie. Het was een vorm van belasting. Van Wikipedia heb ik dit citaat overgenomen:

Over een kwitantie werd in het verleden belasting geheven, aangezien het hier ging om een document dat in rechte kon dienen als bewijs van betaling; het had dus juridische status. Die belasting werd betaald in de vorm van een fiscaal zegel. (Als het om kleine bedragen ging, was geen zegel vereist.)

Meer is hier te vinden.

[J.W. Ramakers en Zonen]

Bijgaand foto's van de biechtstoel en een rekening. Het aardige aan de biechtstoel is, dat zij geheel in de muur is gebouwd en men zelfs een raampje heeft om zijn zonden te verlichten. De rekening vermeldt een korting op de eindsom, omdat de firma Ramakers het beeld van de H. Carolus Borromeus schenkt aan de zusters.

De foto's werden gemaakt door fotograaf Jos Nelissen.

Beste Ingrid,

Ik heb hier gejuicht van blijdschap over jouw berichten! Hartelijk dank voor de rekening en foto van de biechtstoel. Het mooie aan de rekening is dat ik niet wist dat men in 1902 dit type rekening al gebruikten. Ik dacht dat die in een latere periode gebruikt werd. In het jaartal "1902" is in de "9" geknoeid. Zou het kunnen zijn dat deze rekeningstijl ook in de laatste jaren van de 19e eeuw werd gebruikt. Het is voor mij typisch een decoratiestijl van art-nouveau/Jugendstil. Wat denk jij? Ik vind die zegel ook bijzonder! Zal toch geen "gewone" postzegel zijn? Die doe je immers op een enveloppe.

Het is een prachtig versierde biechtstoel. Ik kan me deze niet meer voor de geest halen. Dank je voor de omschrijving en naam van de fotograaf.

Twee zussen, zuster Longina (1857-1910), moeder van het R.K. Weeshuis en zuster Ambrosia (1855-1924) van de gebroeders Ramakers waren tot het einde van hun aardse leven kloosterzusters bij de Zusters Onder de Bogen in Maastricht. Zou dat van invloed geweest kunnen zijn bij de aankoop van de meubelen in het kapel?

Foto van het H. Hartaltaar. In de tombe een scêne van de offering van Abraham van zijn zoon Isaak en is de tweede scêne Koning Saul en David? Wanneer is deze altaar afgeleverd?

[Ingrid M.H.Evers]

zusters Onder de Bogen

Bijgaand foto's van de biechtstoel en een rekening. Het aardige aan de biechtstoel is, dat zij geheel in de muur is gebouwd en men zelfs een raampje heeft om zijn zonden te verlichten. De rekening vermeldt een korting op de eindsom, omdat de firma Ramakers het beeld van de H. Carolus Borromeus schenkt aan de zusters.

Literatuur:
J. van Term en J. Nelissen, 'Een aandagtige bidplaats', kloosterkapel zusters Onder de Bogen Maastricht, Maastricht 2012. De tekst is van Van Term, de foto's werden gemaakt door fotograaf Jos Nelissen.