Overheidspolitiek versus burgerlijke privacy

[Clio]

Elders op dit forum kwam de discussie op de privacy van de burger.
Wat zijn de voordelen voor de burger bij het gebruik van centrale systemen door de overheid? Wat de nadelen?

Het is niet de eerste keer dat dit onderwerp wordt aangesneden (zie bv. hier). Het lijkt mij dan ook dat het een eigen draadje verdient. Daarom volgt hier een (onvolledige) bloemlezing van wat vooraf ging, en een aanzet tot verdere discussie.

[Clio]

Kabinet stopt met opslag biometrische gegevens (bericht uit 2011)

Zoals gezegd.... de indieners van de motie "Stop opslag biometrische gegevens" tijdens de gemeenteraadsvergadering van 19 april j.l., hadden zich die moeite kunnen besparen.

(Novum, 27 april 2011) -
Het kabinet stopt voorlopig met de opslag van vingerafdrukken uit het biometrisch paspoort. Er moet op termijn wel een grote databank komen, maar er is nu nog te veel onzekerheid over de veiligheid en betrouwbaarheid.
Dat schrijft minister van Binnenlandse Zaken Piet Hein Donner (CDA) woensdag in een brief aan de Tweede Kamer. Ingewijden bevestigen een bericht daarover van RTL Nieuws. Zowel deskundigen als de Kamer hebben twijfels bij een landelijke databank waarin vingerafdrukken worden bewaard die zijn opgenomen voor het biometrisch paspoort.
Ook lokale opslag bij gemeenten wordt voorlopig opgeschort. Vingerafdrukken uit het biometrisch paspoort worden dus alleen nog geregistreerd op een chip in het paspoort zelf.
Trouw schrijft woensdag dat de paspoortwet niet meer op een meerderheid kan rekenen. Na de SP, D66, GroenLinks en de Partij voor de Dieren en later de PvdA en ChristenUnie heeft nu ook de VVD zijn steun ingetrokken. Er zijn volgens de partij te veel problemen met de opslag, de foutmarge van vingerafdrukken en de manipulatie van data.
Zes miljoen mensen zouden hun vingerafdrukken inmiddels al hebben laten registreren."

Is dit een goed besluit?

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Pier
(..) Verder werd er nog een motie behandeld inzake "Stop opslag biometrische gegevens (bij het aanvragen van een paspoort)" van D'66, gesteund door GroenLinks, PvdA en SP.
Een, mag ik het zeggen?, ja ik mag het zeggen..... een Flut-motie.
Dit gaat namelijk over landelijk beleid en regelgeving. Je kunt dat wel anders willen als gemeente, maar je gaat er niet over. De indienster, Franca Tonnaer, had zich die moeite kunnen besparen.
Haar hoofd-argument was aan aantasting van de privacy.
Wat je daar ook van mag vinden, de Senioren Partij Maastricht, had daarop het enig goede antwoord richting de indienster "Kijkt u eens naar het Hyven en het Twitteren of hoe dat allemaal heet. Daarin geeft u meer prijs van uw privacy dan met de opslag van biometrische gegevens van uw paspoort". Die zat.....
O ja, sinds de vorige raadsvergadering maakt het lichtpunt Gert-Jan Krabbendam, gelukkig tijdelijk, deel uit van de raad. Hij presteert het om het opslaan van biometrische gegevens te vergelijken met het martelen van criminelen........
De motie werd met 16 stemmen voor en 21 stemmen tegen dus ook verworpen.

(...)

[Breur]

Pasjes, clublidmaatschappen en andere ontprivacy zaken.

Airmiles, Social Deals, tankpasjes, lidmaatschapspasjes e.d. Ze worden allemaal gebruikt voor het verzamelen van klantgegevens. Wat gebeurt met handtekeningen, adresgegevens, e-mailadressen en andere gegevens die aangeboden worden in het kader van burgerinitiatieven en brieven naar overheden? De beruchte verzamel CC's in e-mail verkeer, ongewild krijg je namen, telefoonnummers en andere gegevens van derden in je brievenbus. Verkeerd geadresseerde e-mails. Sommige wethouders weten wat dat kan betekenen. Ik heb stapels patiëntendossiers op straat zien liggen, gewoon bij het oud papier (daar heb ik ingegrepen).

[Clio]

Altijd lastig wanneer je bij het opstarten van een nieuw draadje wordt onderbroken door bezoek of telefoon. Ik grijp nog even terug op mijn reactie op Piers bovenstaande posting in 2011:

Ik ben mordicus tegen het bewaren van die paspoortvingerafdrukken! Die mensen hebben hun vingerafdrukken niet vrijwillig laten registreren! Ze móesten wel als ze - net als ik - een nieuw paspoort of rijbewijs wilden hebben. Een alternatief was er niet, althans: mij is daarover expliciet niets gezegd. Ik heb er wel naar gevraagd.

Ik heb het hier al eens eerder gezegd: ik vind het heel jammer voor slachtoffers van criminaliteit dat degenen die hun dat alles aandeden vaak niet worden gevonden. Maar ik ben van mening dat de controle-geest van de Nederlandse Staat veel te ver gaat. Neem mijn vingerafdrukken als ik een veroordeelde crimineel ben, maar laat mij als oppassend gezagsgetrouw burger mijn toch al nauwelijks meer bestaande anonimiteit.

Je zult begrijpen dat ik dus ook tegen het centraal aangemaakte patiëntendossier heb geopteerd, en dat ik blij ben dat de zeldzame keer dat ik mij bij een actie aansluit ertoe heeft geleid dat het betreffende wetsontwerp in de Eerste Kamer is gesneuveld. Ik neem graag het risico dat ik in een voorkomend geval niet 'gered' wordt, omdat men niet over de juiste gegevens beschikte. (Eigen schuld, dikke bult, tóch?).
De kans daarop lijkt me statistisch gezien geheel uit zicht (nee nee, vertel het me niet, want ik kan ten enen male niet rekenen). Maar ook zonder dat: ik draag met me mee wat nodig is, en als dat niet genoeg is: soit. Altijd al benieuwd geweest hoe het er aan de andere kant uitziet... Leve het kleine beetje vrijheid dat ik administratief gezien als Nederlandse burger nog heb!

Dat was in 2011 en dat mijn mening nog dezelfde is, moge hier blijken.

[Clio]

Vingerafdrukscan bij de Gemeente

Inmiddels zijn we een jaar verder dan hierboven. De scan van mijn éne wijsvinger die ik vorig jaar moest afstaan voor het afhalen van een rijbewijs, zou niet worden bewaard en meteen worden gewist. Dat hoopte je dan maar.

Nu zijn we alweer een stap verder. Enkele maanden geleden moest ik een nieuw paspoort aanvragen. Had ik voor een rijbewijs in 2011 één vingerafdruk moeten afstaan, nu moest ik vijf vingers laten scannen. Ook bleek het doel veranderd: de rijbewijsscan was alleen bedoeld voor het met zekerheid doen uitreiken van het document aan de rechtmatige aanvrager en zou nadien worden gewist. Het paspoort echter vereiste twee vingerafdrukken waarvan er een, of allebei, werd(en) opgenomen in het document.

Toen men aan de zesde afdruk begon, heb ik op beleefde manier behoorlijk stennis gemaakt. Ik was al niet voorbereid op die twéé scans (mogelijk mijn fout) en inmiddels had de dame achter het loket al genoeg voor één hand (zij het dat de scans van beide handen waren genomen), en begon ze aan nr. zes! Ze haalde haar (mannelijke) chef er bij, die omstandig uitlegde dat ik verplicht was tot die scans.
Mijn tegenwerping dat ik een gezagsgetrouw burgeres was en inmiddels bijna evenveel scans had moeten laten maken als wanneer ik door de politie zou zijn opgepakt, zette weinig zoden aan de dijk. Het stond in de wet, (kijk maar), en men toonde mij een paar pagina's op de website van het ministerie. Er viel niet aan te tornen.

Thuisgekomen heb ik op mijn gemak wat bijgelezen. Inderdaad: er werden twee vingerafdrukken gevraagd: van de beide wijsvingers. Indien die om een of andere reden niet geschikt waren (bv. omdat ze niet aanwezig waren), mocht ook een andere vinger worden gebruikt. Maar mijn wijsvingers zijn prima in orde, dus waarom de scan van overige vingers?

Mij bleek dat de medewerkers achter het scanapparaat mogelijk onvoldoende zijn geïnstrueerd in de werking van het apparaat. De medewerkster kreeg geen goede scan op haar scherm en maakte een tweede en derde opname van exact dezelfde situatie, hetgeen te zien was aan het flitsen van het licht langs de vinger. Nog altijd ontevreden met het rersultaat vroeg ze om een andere vinger en dan was het vaker wél een goede scan.

Maar als ze goed was geïnstrueerd, dan had ze mij gezegd die wijsvinger ná de mislukte scan even op te lichten en opnieuw op het apparaat te leggen. Dan had ze automatisch een ander beeld gekregen. Maar nee, ze maakte gewoon drie keer dezelfde opname! Terwijl in de instructie op diezelfde ministeriële pagina's waar de gemeentelijk afdeling zo mee schermt, duidelijk vermeld wordt dat voor een nieuwe opname de vinger moet worden weggenomen en herplaatst!

Wat betreft de uitleg aan de burger: die ontbrak aan het loket volledig. Geen inleiding over de noodzaak van die opnamen, geen instructie over hoe die vinger precies op dat rare apparaatje moest worden geplaatst, alleen maar: 'Volgende vinger graag!' (De vriendelijke lokettiste van Belgische komaf bleef overigens even beleefd als ik en bleek stressbestendig ). Hier ligt een veld voor verbetering open.

Of die vingerafdrukken inmiddels bewaard mogen worden, weet ik niet. Maar ik ben er nog steeds mordicus tegen, niet in de laatste plaats vanwege de onvoldoende veiligheidsgaranties.

[Clio]

Veiligheidsaspecten centrale bestanden

Ik denk dat ik hier weinig inhoudelijk te berde kan brengen dat niet al door vele anderen is bedacht en/of gezegd en mogelijk beter! Elk systeem dat de bevolking 'inventariseert' is gevaarlijk in de verkeerde handen. Niet voor niets richtte het Verzet in de Tweede Wereldoorlog zich op de vernietiging van persoonskaarten bij de kantoren van de Burgerlijke Stand! Wie niet meer geregistreerd stond, was officieel 'zoek'.

Inmiddels zijn we zeventig jaar verder en is niet alleen de bevolkingsadministratie gedigitaliseerd, maar nog tal van andere overheids- en semi-overheidssystemen. Sommige daarvan zijn reeds aan elkaar gekoppeld, andere dreigen dat te worden.

Hoe functioneel dat kan werken, is een ieder bekend die naar series als CSI en NCSI kijkt. Het is beangstigend te zien hoe men met zeer krachtige computers en wat legaal zoeken (en illegaal hacken) zeer ver komt in de Amerikaanse filmwereld. En de ervaring heeft geleerd dat deze series niet zelden de bestaande situatie weergeven. Big Brother is indeed watching you in The States, zelfs letterlijk vanuit de ruimte. Willen wij dezelfde kant op?

Daarnaast is er het probleem van moedwillige verduistering van gegevens. De huidige opslagmedia zijn van dien aard dat zeer grote bestanden kunnen worden vastgelegd op een 3-6 centimeter groot stickje, dat meer opslagruimte heeft dan de gemiddelde laptop- of desktopcomputer. En daar zit hem het probleem: hoe controleer je of de bestanden blijven waar ze thuishoren? Dat vraagt een voortdurende bewustwording bij de verantwoordelijken en een investering in beveiliging waar te weinigen kaas van hebben gegeten, en die weinigen worden dan nog te weinig ingezet.

En dan: Quis custodiet ipsos custodes? Of in rond Hollands: Wie bewaakt de bewakers? Met ethiek is het in politiek en ambtenarij vaak tobben geblazen, om van voldoende inzicht en betrokkenheid nog maar niet te spreken.

[Clio]

Burgerlijke laksheid

Airmiles, Social Deals, tankpasjes, lidmaatschapspasjes e.d. Ze worden allemaal gebruikt voor het verzamelen van klantgegevens. Wat gebeurt met handtekeningen, adresgegevens, e-mailadressen en andere gegevens die aangeboden worden in het kader van burgerinitiatieven en brieven naar overheden? De beruchte verzamel CC's in e-mail verkeer, ongewild krijg je namen, telefoonnummers en andere gegevens van derden in je brievenbus. Verkeerd geadresseerde e-mails. Sommige wethouders weten wat dat kan betekenen. Ik heb stapels patiëntendossiers op straat zien liggen, gewoon bij het oud papier (daar heb ik ingegrepen).

Het verschil van het bovenstaande citaat met de eerdere discussie is, dat het bij klantenkaarten, e-mail en petities gaat om de burger, die ergens voor kiest, niet om de overheid die hem iets opdringt.

Velen hebben om redenen van veiligheid gekozen voor plastic geld, of om redenen van zuinigheid voor klantenkaarten. Ik geef graag toe dat dit soms zodanig door banken en (winkel)bedrijven is doorgedramd dat het inderdaad een stuk duurder zou zijn als je wilt vasthouden aan een leven zonder al die kaartjes (en bijbehorende monitoring). Velen van ons hebben er dus voor gekozen zich te conformeren. En dat is het essentiële verschil met de koppeling van overheidsdatabestanden.

Lang geleden was er een liedje: 'Vluchten kan niet meer'. Dat is niet helemaal waar. Leven in een 'hutje op de hei' kan nog wel, maar in de Westerse wereld is het praktisch onmogelijk geworden je te onttrekken aan de registratie van persoonlijke gegevens. Eigenlijk zou het alleen kunnen als je elke vorm van zekerheid en zorg zou willen opgeven, want zonder BurgerService-nummer geen salaris, AOW, pensioen of (zorg)verzekering. Alleen de daklozen vallen in onze maatschappij buiten het systeem. Wel schijnen zij nu hun bijstandsuitkering of AOW te kunnen innen via een vast adres (Leger des Heils, opvanghuis) en dan zijn ook zij met enige moeite toch weer te traceren.

[Tedje]

Biometrische gegevens

Beste Clio,

Ik begrijp jouw bezwaren. Wellicht denk je dat ik dit maar uit beleefdheid zeg, maar ik meen het echt.
Maar...... er is ook een keerzijde.

Ik heb niet de illusie je te overtuigen, maar toch wil ik je enkele argumenten geven waardoor je wellicht ook (een beetje) begrip hebt voor de handelwijze van de overheid.

Stel de overheid zou al jouw unieke biometrische gegevens plus vingerafdrukken gebruiken tegen jou als ongetwijfeld rechtschapen burger.
Ze hebben er helemaal niets aan.
Immers, al kennen ze jouw vingerafdrukken en andere biometrische gegevens, let wel ik heb het niet over een DNA-profiel, dan komen ze niets extra's over je te weten.
Tenminste ik zou niet weten wat.

Stel de overheid heeft in een centrale databank al die gegevens en iedere "lagere" opsporingsambtenaar zou er vrijelijk over kunnen beschikken.
Hij heeft er helemaal niets aan!

Men heeft er pas iets aan als iemand een (ernstig) misdrijf heeft gepleegd, men een vingerafdrukken heeft gevonden en men op zoek is naar de eigenaar van die vingerafdruk. Die vingerafdruk jassen ze dan door een systeem en bingo, Clio, is het haasje.
Althans, op de plaats delict is de vingerafdruk van Clio gevonden. Dat wil nog lang niet zeggen dat jij ook de dader bent, maar je hebt wel wat uit te leggen.
En terecht! Immers, er is een ernstig misdrijf gepleegd en maatschappelijk is het (hopelijk) van belang dat de dader wordt gevonden.

Een tegenargument wil ik je ook wel geven.
Nederland is bezet door een "slechte" bezetter en je strijd voor onafhankelijkheid van Nederland. Je bent dus een verzetsstrijder dan wel een terrorist. Dat ligt er maar net aan vanuit welk perspectief je kijkt.
Ik dit voorbeeld ben je vanuit ons perspectief dus een verzetsstrijder.
Je pleegt een aanslag op de slechte bezetter, je laat een vingerafdruk achter en je hangt! Misschien wel letterlijk!

Dit is zo ongeveer het enige tegenargument wat ik kan verzinnen. Bedenk echter wel dat wanneer wij bezet/ingelijfd gaan worden, de nieuwe mogendheid je zeker zal verplichten om de biometrische gegevens en vingerafdrukken af te staan. Je hebt dan (ook) geen keuze.

Ik ga dus deels met je mee, maar het is allemaal in praktijk niet zo erg. Althans denk ik!

Waarom wil de overheid dan zo graag de biometrische gegevens en vingerafdrukken als ze er toch weinig aan hebben?
Heel eenvoudig.
De "wereld" maakt zichzelf gek en wil een schijnveiligheid creëren. En deels werkt dat ook.
"Slechteriken" kunnen paspoorten gewoon bijna niet meer vervalsen als ze niet de juiste biometrische gegevens hebben. Dat voorkomt héél veel identiteitsfraude.
Hoe zou je het vinden als ik een paspoort vervals, d.w.z. jouw paspoort steel en er professioneel mijn pasfoto op plak?
Vervolgens koop ik allerlei zaken en legitimeer is mij overal als Clio?
Je hebt dan heel veel uit te leggen.
Neem van mij aan dat dit honderden keren per jaar gebeurt.

Dat is (bijna) niet meer mogelijk met een paspoort met biometrische gegevens.

[Tedje]

Burgerlijke privacy.... De burger doet zichzelf te kort.

Ik wil echter ook nog even wijzen op het feit dat de overheid, meestal de politie, geniet van de onbenulligheid van veel "ongehoorzame" burgers.

Tegenwoordig is het, door de als maar strenger wordende privacyregels, bijna onmogelijk om foto's en/of andere privacygevoelige informatie langer dan 5 jaar te bewaren.
Er zijn uitzonderingen, maar die laten we in dit voorbeeld even buiten beschouwing.

Stel een dorp of wijk heeft last van een groep hangjongeren.
De politie of handhaving wil tegen die groep optreden. Er is sprake van een zekere Jan, Kees, Piet, Marietje en Tanja.
Nu is het lastig als je deze mensen niet van gezicht kent.
Gelukkig zijn de meeste Jantjes, Keesjes, Pieten, Marietjes en Tanja's zo vriendelijk hun foto op de sociale media te zetten.

Mochten deze Jantjes, Keesjes, Pieten, Marietjes en Tanja's ook nog eens worden gezocht door de politie, zijn ze ook meestal nog zo vriendelijk op Twitter of FaceBook te vermelden waar ze morgen een feestje gaan vieren.

Of wat te denken van de WAO'er die op FaceBook trots vertelt dat hij net klaar is met het metselen van de woning van zin neef?

Wat ik dus wil zeggen is dat alle privacy-wetgeving, hoe goed bedoeld ook, door de gemiddelde burger gewoon genegeerd wordt.
Pas als ze er over gaan nadenken, komen de bezwaren, maar door hun eigen gedrag (op sociale media) doen zal zichzelf te kort.

[Breur]

De burger kan ook slim zijn.

Met sommige oude t.v. 's kun je telefoonverkeer afluisteren. Verdere technische details vertel ik niet. Ik bedoel maar. De slimme boef kan ook een schijnwereld creëren via internet. Ik bedoel maar. Sommigen kunnen overheids- en andere bestanden makkelijk hacken. Ik bedoel maar ...

[Tedje]

Een echt boefje die Breur......

[wim54]

Met sommige oude t.v. 's kun je telefoonverkeer afluisteren. Verdere technische details vertel ik niet. Ik bedoel maar. De slimme boef kan ook een schijnwereld creëren via internet. Ik bedoel maar. Sommigen kunnen overheids- en andere bestanden makkelijk hacken. Ik bedoel maar ...

Ook met oude telefoons(draadloos + station) lukte dat ook vrij aardig.

[Gast]

Interessant onderwerp. Vanochtend op weg naar de super ben ik waarschijnlijk door 6 camera's op straat gespot. Vervolgens in de supermarkt, en de computer heeft geregistreerd wat ik heb aangekocht. Google registreert momenteel het een en ander. Wat precies weet ik niet, wat gebruikt of bewaard wordt idem.
20 jaar geleden had ik waarschijnlijk volledig anoniem mijn handel en wandel kunnen uitvoeren.
Sinds 9/11 is het er alleen maar erger op geworden.
Het verhaal van Clio bij de afdeling bevolking spreekt boekdelen.
We weten ook niet waar het eindigt. Google maar eens met privacy waakhond. Let wel ook dit wordt geregistreerd.

Ps
Gisterenavond stonden op de van Hasseltkade ..tig dealertjes onder het volle oog van de bewakingscamera's. Het wordt pas eng als daar niemand meer staat, dat je onmiddelijk wordt opgepakt. Menig Maastrichtenaar zou dat graag willen, behalve als het hem/haar zelf betreft.
Gelukkig heb ik nog geen last van paranoia in deze.

[Breur]

En bevreemdend is dan weer dat sommigen die bespot willen worden uit (volgens sommigen vermeende) veiligheidsgevoelens hun zin niet krijgen .

[Clio]

En bevreemdend is dan weer dat sommigen die bespot willen worden uit (volgens sommigen vermeende) veiligheidsgevoelens hun zin niet krijgen .

Het valt wel, maar niet mee...