Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Waar is het beeld van de God Mars (vh. Villa Aldegonda)

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • Waar is het beeld van de God Mars (vh. Villa Aldegonda)

    Beste leden en collegae van Mestreech Online,

    Hierbij een ietwat wonderlijke, maar wel serieuze oproep:
    Cluster Cultureel Erfgoed van de gemeente Maastricht weet dat er in de tuin van Villa Aldegonda aan de Scharnerweg 2 in Scharn tot enige tijd geleden een beeld van de god Mars heeft gestaan. Zie de wikipedia-link voor een afbeelding van dit beeld (https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tuinbeeld_-_Amby_-_20008043_-_RCE.jpg).



    De oproep luidt dus: weet iemand waar dit beeld is gebleven? Mocht het echt niet meer opduiken, dan moet het van de lijst worden afgevoerd. Liefhebbers van oud-Maastricht zullen de mening delen dat het jammer is dat de villa in 1991 is afgebroken. Wellicht is het beeld nog te traceren!

    Graag een reactie op dit forum (dan weten we het met zijn allen), of een reactie naar: eric.wetzels@maastricht.nl, of naar vera.hamers@maastricht.nl

    Eric Wetzels.

  • #2
    Beeld van Mars

    Click image for larger version  Name:	beeld Villa Aldegonda.jpg Views:	0 Size:	230,0 KB ID:	101759
    foto van Wikipedia Commons, 1962. Klik hier voor een grotere afbeelding: https://nl.wikipedia.org/wiki/Villa_...8043_-_RCE.jpg

    Het Wikipedia-artikel over Villa Aldegonda vermeldt, dat het beeld al lang voor de afbraak van de villa niet (meer) in de tuin van dat pand stond, maar in die van het naast gelegen pand. Aangezien de auteur van dat lemma uiterst nauwkeurig te werk gaat, lijkt mij zijn tekst een goed uitgangspunt:

    'In de tuin van het naast de villa gelegen pand Bergerstraat 160 bevond zich in de jaren 1960 een vermoedelijk 18e-eeuws tuinbeeld, dat mogelijk afkomstig was uit Villa Aldegonda. De huidige verblijfplaats van het beeld, dat vanaf 1967 bescherming geniet als rijksmonument, is onbekend. Het beeld stelt de Romeinse god Mars voor en is geplaatst op een sokkel in Lodewijk XV-stijl.'

    De website Mestreechter Steerke spreekt van een Architectengroep HBO en BNA, die in 1968 in de villa was gevestigd. Is dat geen aanknopingspunt voor onderzoek?
    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 25 mei 2020, 20:36.

    Opmerking


    • #3
      Bevindt het zich niet gewoon in de tuin van Bergerstraat 160, zoals in de beschrijving van het RCE staat? Bergerstraat 160 is een jaren-30-huis, grenzend aan het voormalige villaterrein. Google Earth helpt niet; ik zie een soort tennisbaan in de achtertuin, maar dat is het dan.

      Het lijkt me sowieso logisch om dat beeld van de monumentenlijst af te voeren. Een beeld zonder context hoort niet op zo'n lijst, vind ik. Het Rijkmuseum bezit diverse 17e- en 18e-eeuwse tuinbeelden en die staan er ook niet op.
      Last edited by El Loco; 26 mei 2020, 15:52.

      Opmerking


      • #4
        Omdat Eric Wetzels inlogproblemen heeft op MO (hij heeft het al doorgegeven), stuurde hij mij onderstaande mail, met het verzoek die voor hem hier te plaatsen.

        Oorspronkelijk geplaatst door Eric Wetzels Bekijk bericht
        Dank Ingrid en El Loco, ik ga hiermee verder. De architectengroep is via mijn architectennetwerk wellicht na te gaan. Misschien weet nog iemand iets.
        BNA staat overigens voor Bond Nederlandse Architecten en betekent dat de architectengroep daarbij is aangesloten.

        En aanbellen bij Bergerstraat 160 kan natuurlijk altijd. Die controle is zo gepiept.
        Ik denk zelf nog aan contact met Wiel Eggen, die veel kennis van Heer (en Scharn?) heeft. Wellicht weet die iets. Ik moet wel zijn contactgegevens vinden!

        Dat een los beeld niets te zoeken heeft op een Rijksmonumentenlijst deel ik zonder meer, maar het is daar net voor mijn geboorte (1968 ) op geplaatst, dus ik heb me er niet mee kunnen bemoeien. Helaas. Ik denk zonder meer dat afvoeren van de lijst het beste is, maar dan wel nadat we zoveel mogelijk hebben uitgezocht. En dat proberen we nu te doen.

        Nogmaals dank: ik ga Vera Hamers (die dit traject uitzoekt, ik help alleen) op dit spoor zetten. Haar vader was de Hamers van HVN-architecten, dus die kan misschien zelf nog meehelpen.

        Merci!
        Last edited by Ingrid M.H.Evers; 29 mei 2020, 17:22.

        Opmerking


        • #5
          Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H.Evers Bekijk bericht
          Beeld van Mars
          De website Mestreechter Steerke spreekt van een Architectengroep HBO en BNA, die in 1968 in de villa was gevestigd.
          Het adres van Villa Aldegonda was in 1968: Scharnerweg 2

          Click image for larger version  Name:	Villa Aldegonda, Scharnerweg 2.jpg Views:	0 Size:	18,1 KB ID:	101767
          Advertentie in Limburgs Dagblad, 6 januari 1968.
          Last edited by Ingrid M.H.Evers; 27 mei 2020, 17:20.

          Opmerking


          • #6
            Achtergronden bij Villa Aldegonda

            Ik heb me afgevraagd waar dat beeld van Mars eigenlijk vandaan gekomen kan zijn. Kennelijk hangt in het collectief geheugen dat de oorlogsgod oorspronkelijk in de tuin van Villa Aldegonda stond. Wat is dan de relatie met de villa?

            Het blijkt dat Villa Aldegonda bewoond werd door (onder meer) Philippe Paul Hubert Tielens, geboren Maastricht op 19 november 1855 als zoon van de bankier Tielens-Bonhomme. Hij zou op 18 maart 1916 op zestigjarige leeftijd in Villa Aldegonda (Amby) overlijden als gepensioneerd militair. Hij was voorheen:
            • Kolonel der Cavalerie,
            • Militie-Commissaris 1e District in Limburg en
            • Commandant Corps Limburgse Jagers
            Hij was tevens ridder in de Orde van Oranje Nassau en in de Orde der Rode Adelaar.


            Eigendom- en bewoningsgeschiedenis van Villa Aldegonda
            De gegevens op Delpher maken het waarschijnlijk dat Tielens enkele jaren als huurder in Villa Aldegonda (toen: Scharnderweg 28 in Amby) heeft gewoond (Limburger Koerier, 18 maart 1916).




            Het is duidelijk: bewonen betekent nog niet dat men ook eigenaar is. In januari 1917 staat de villa opnieuw te koop. Tot 1920 bewonen dhr. en mw. Georges Regout Villa Aldegonda.
            Last edited by Ingrid M.H.Evers; 29 mei 2020, 11:18. Reden: kleine aanvullingen

            Opmerking


            • #7
              Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H.Evers Bekijk bericht
              Achtergronden bij Villa Aldegonda
              Lijkt mij heel plausibel.

              Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H.Evers Bekijk bericht
              In januari 1917 staat de villa opnieuw te koop. Tot 1920 bewonen dhr. En mw. Georges Regout Villa Aldegonda.
              Die Georges is waarschijnlijk een van de zonen van Jules (I) Regout, de oprichter van de N.V. Wolindustrie v/h Jules Regout & Co. Georges Regout (1882-1948 ) was getrouwd met Jeanne Lieutenant (1885-1972) uit Verviers. Een quote uit het Wikipedia-artikel verklaart mogelijk waarom het gezin Regout-Lieutenant in 1920 de villa verliet:

              Kort na 1900 kwamen zijn zonen Jules en Georges in het bedrijf. Beiden waren omstreeks die tijd in het huwelijk getreden met dochters uit een bekende VerviersePepinster); zijn broer Jules II werd er president-directeur, maar bleef daarnaast actief in de Maastrichtse fabriek.
              Verder moeten we er ook rekening mee houden dat het beeld niets te maken heeft met Villa Aldegonda en op een andere manier in de tuin van Bergerstraat 160 is terechtgekomen. In de zeer summiere beschrijving van het RCE staat tenslotte alleen maar dat het tuinbeeld zich bevindt "bij" Bergerstraat 160, gemeente Amby, sectie C, perceel nr. 1505.

              Opmerking


              • #8
                Inmiddels lijkt het beeld van de monumentenlijst te zijn afgevoerd. Bovenstaande link doet het in elk geval niet meer.

                Daarentegen blijkt er een gemeentelijk monument (nr. 157) te zijn, dat bestaat uit een voetstuk van een beeld in Lodewijk XV-stijl, dat sterk lijkt op het voetstuk van het vermiste rijksmonument:

                Click image for larger version

Name:	587px-Maastricht_-_Severenstraat_bij_200_-_piedestal_GM-157_20200718.jpg
Views:	529
Size:	177,2 KB
ID:	101872

                Zie: https://flexinext.maastricht.nl/file...ent/GM-157.pdf

                Opmerking


                • #9
                  Soms raken de dingen door een veelheid aan mail in de verdrukking. Dat geldt in elk geval voor een reactie aan mijn adres van Vera Hamers bij de gemeente Maastricht, die op zoek was naar dit beeld. In een mail dd 10 juni jl. schrijft zij:

                  Bij Bergerstraat 160 staat het beeld niet. Dat was namelijk de aanleiding van mijn hele zoektocht.
                  Ik ben ook gaan kijken bij Bergstraat 2, de Withuishof. Dat adres stond op een analoog dossier van de Rijksdienst voor het cultureel erfgoed. Hier heb ik het niet aangetroffen.
                  Het nader bekijken van de kadastrale percelen die gekoppeld waren aan het beeld, bracht mij bij de villa aldegonda.
                  Het architectenbureau bestaat niet meer en ik heb verder geen aanknopingspunten om leden van de architectengroep op te speuren. Ik vermoed dat zij inmiddels tot een uitgestorven generatie behoren.
                  Ook de laatste bewoonster van de villa heb ik proberen op te speuren met behulp van het archief. Ook zij bleek te zijn overleden.
                  De suggestie dat het beeld is aangekocht door dhr. Tielens als militair is mogelijk.
                  Het zou ook aannemelijk kunnen zijn dat het beeld in opdracht van Petrus Regout is gemaakt/aangekocht voor zijn dochter ter versiering van de tuin. Het beeld is vergelijkbaar met de beelden uit de tuin van Vaeshartelt. (...)
                  Het is goed mogelijk dat het beeld is verkocht na de sloop van de villa.
                  Het beeld zal dan worden afgevoerd van de rijksmonumentenlijst.


                  Dat laatste is kennelijk inmiddels geschied.
                  Last edited by Ingrid M.H.Evers; 3 augustus 2020, 10:56.

                  Opmerking


                  • #10
                    Mars en Aldegonda

                    het beeld (mogelijk) in opdracht van Petrus Regout (is) , ben ik niet heel blij. De gedachte lijkt mij chronologisch volkomen uit de lucht gegrepen en het begin van een nieuwe Maastrichtse mythe.

                    Inderdaad had Petrus (I) Regout (1801-1868 ) een jongste dochter Wilhelmina Aldegonda Hubertina Regout (1841-1868 ). Punt is, dat zij rond haar 27e ongehuwd overleed, in hetzelfde jaar als haar vader, moeder en broer. Zij heeft nooit op Villa Aldegonda gewoond. Als zij al een geschenk aangeboden zou hebben gekregen door haar vader, waarom z




                    De eigendomsgeschiedenis van Villa Aldegonda is recent door 'onze amienees' via het kadaster uitgezocht en in een Excel-bestand ondergebracht. Gebleken is, dat de enige Regout die als eigenaar gerelateerd kan worden aan de locatie van de (latere) is geweest, de derde zoon van Petrus (I) en Aldegonda Hoeberechts. Hij kocht het landgoed in 1897, heeft het woonhuis verbouwd en was er ongetwijfeld de naamgever van. In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, heeft hij er zelf nooit gewoond. Waarom zou hij ook: hij bouwde eerder de Villa Wyckerveld, die hij in 1880 betrok en die groot genoeg was voor zijn gezin van twaalf kinderen. Het landgoed 'Aldegonda' was een belegging voor hem, hij verpachtte de landbouwpercelen en verhuurde het huis aan leden van bevriende, deels geparenteerde families. Zelfs zijn kinderen schijnen er nooit verblijf te hebben gehad.

                    begin 1908 duurde het tot eind van dat jaar voordat zijn erven een deel van) het landgoed wisten te verkopen. De villa bleef echter met meerdere percelen tot 1918 in de onverdeelde boedel. Toen werd zij pand jarenlang bleef, zij het dat de gemeente Maastricht in 1956 een boomgaard aankocht. De laatste eigenaar voor de sloop van de villa in 1976 -Pinckaers.

                    Wat betreft de naamgeving van Villa Aldegonda: algemeen wordt aangenomen, dat het pand naar zijn moeder vernoemde. Hij had echter bij zijn twaalf kinderen twee dochters die naar oma werden vernoemd. Mathilde Aldegonde Hubertine Marie Regout (1857-1928 ) was gehuwd met 1. Joseph Jean Marie Hubert Starren, en 2. Constant Schreinemacher, zoon van Jan Schreinemacher. Zij heeft nooit op Villa Aldegonda gewoond. Bertha Aldegonda Jeanne Maria Hubertine Regout (1868-1890) stierf ongehuwd op 22-jarige leeftijd. Zij was reeds zeven jaar et is mogelijk dat hij de villa als herinnering naar haar heeft vernoemd.
                    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 4 augustus 2020, 09:57.

                    Opmerking


                    • #11
                      Oorspronkelijk geplaatst door El Loco Bekijk bericht
                      Daarentegen blijkt er een gemeentelijk monument (nr. 157) te zijn, dat bestaat uit een voetstuk van een beeld in Lodewijk XV-stijl, dat sterk lijkt op het voetstuk van het vermiste rijksmonument:

                      Click image for larger version  Name:	587px-Maastricht_-_Severenstraat_bij_200_-_piedestal_GM-157_20200718.jpg Views:	0 Size:	177,2 KB ID:	101872

                      Zie: https://flexinext.maastricht.nl/file...ent/GM-157.pdf
                      https://beeldbank.rhcl.nl/detail.php...274139&index=8.

                      Lit.: Paul Arnold, Huize Severen, (Maastrichts Silhouet, 53). Maastricht 1998, p. 24-25.
                      Last edited by Ingrid M.H.Evers; 3 augustus 2020, 22:49.

                      Opmerking


                      • #12
                        platenalbum, dat hij in 1868 liet uitgeven.

                        Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H.Evers Bekijk bericht
                        Ik krijg sterk het vermoeden dat niet alleen de Bacchus naar de Gravenhof verhuisde, maar dat 'onze' Mars eveneens van Severen afkomstig is.
                        Nou, dat vermoeden heb ik ook. Mogelijk dateren ze allebei uit de bouwtijd of kort daarna. Het huidige Huis Severen werd omstreeks 1740 gebouwd voor de Maastrichtse burgemeester Godert van Slijpegemeente (en de rijksoverheid) zou het beeld zich bevinden bij de Gravenhof in Amby.

                        Opmerking


                        • #13
                          https://amiepedia.nl/index.php/Besta...cchusbeeld.jpg
                          Last edited by Ingrid M.H.Evers; 4 augustus 2020, 10:54.

                          Opmerking


                          • #14
                            Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H.Evers Bekijk bericht
                            De ruwe vierkante voet direct onder het beeld van Mars komt overeen met die onder het beeld van Bacchus (p. 24 in het Silhouetje 'Huize Severen'). Beide stroken met de bovenzijde van de vierkante pilaartjes in de hardstenen balustrade van het terras aan de achterzijde van het huis.
                            Denk dat dat toeval is. De balustrade dateert volgens Paul Arnold uit de periode na 1880; de beelden zijn meer dan een eeuw ouder. Kan natuurlijk zijn dat de balustrade zodanig is gebouwd dat de beelden op de hoekpilaren zouden passen, maar zijn daar foto's van?

                            Wel verbeeld ik mij dat ik de beelden zie op twee tekeningen van Philippe van Gulpen: deze en deze. Wishful thinking, of gloort daar echt een Romeinse god tussen het groen?

                            Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H.Evers Bekijk bericht
                            Bacchus is te vinden op Amiepedia: Gravenhof: https://amiepedia.nl/index.php/Besta...cchusbeeld.jpg
                            Dat was 1967. Volgens Arnold bevond hij zich in 1998 daar nog steeds. Ben benieuwd of deze nog te traceren valt. Zo niet, dan zijn dat twee verloren 18e-eeuwse tuinbeelden i.p.v. een, en dat zou toch treurig zijn.

                            Opmerking


                            • #15
                              Wel verdraaid, die schommel is mij eerder niet opgevallen. Ik vond het al zo'n rare constructie!

                              Oorspronkelijk geplaatst door El Loco Bekijk bericht
                              Wel verbeeld ik mij dat ik de beelden zie op twee tekeningen van Philippe van Gulpen: deze en deze. Wishful thinking, of gloort daar echt een Romeinse god tussen het groen?
                              Op de eerste tekening vind ik dat beeld rechts op de hoek qua houding wel lijken op Mars.
                              Op de tweede tekening vind ik de Bacchus links qua houding goed herkenbaar. En rechts staat duidelijk ook een beeld, al herken ik er niet direct de Mars in.

                              Volgens Arnold waren er meerdere Romeinse goden op Severen. Hij heeft dat weer gevonden bij Van Agt (Monumenten van Geschiedenis en Kunst). Op Delpher heb ik er geen vermelding van gevonden. Als die beelden 18e-eeuws zijn, waren ze misschien al bezit van de eerdere eigenaren?
                              Last edited by Ingrid M.H.Evers; 4 augustus 2020, 18:17.

                              Opmerking

                              Bezig...
                              X