Oorlogsgraven in Maastricht en omstreken

[Jef-VMG]

Is hierover, voor zover je weet dan wel is na te gaan, ooit contact geweest met de nabestaanden?

Was (nog) niet mogelijk. Nabestaanden / rechthebbenden worden door de begraafplaatsadministratie vanwege privacy afgeschermd.

[koiranou]

Als aanvulling bij mijn bericht over de ramp van 12 december 1944 te Nederweert-Ospel is mij door de afdeling Ospel van de Bond van Wapenbroeders onderstaande bericht uit het boek van Con van Nieuwenhoven, De donkere jaren van Nederweert, ’40-’45 en de vergeten strijd in Ospel. Hendrix, Nederweert, 2009 toegestuurd.
Omdat de foto te klein is heb ik de tekst letterlijk overgetypt.

Hij viel voor het vaderland

19. Jac Schreurs, geboren 20-10-1917
zoon van Willem Schreurs en Cornelia Caris, lid van de Binnenlandse strijdkrachten. Jac zou op 12 december 1944, samen met een aantal vrijwilligers, waaronder zijn broer Janus en Harrie van Lot (Nies) instructies ontvangen van drie deskundigen uit Maastricht om mijnen onschadelijk te maken en om de plaatselijke O.D. te kunnen instrueren. Terwijl ze met een jeep onderweg waren, informeerde een van de instructeurs of er in de buurt van de mijnenstapel ook een sloot was om bij de explosie dekking te kunnen zoeken. Dit bleek niet het geval te zijn. Ter hoogte van de Reeberg stapten broer Janus met Harrie van Lot uit om een paar schoppen te halen om een schuilput te maken. Toen zij hiermee op weg waren, hoorden zij een enorme explosie. De al eerder verzamelde stapel tankmijnen (ca 150 stuks) bleek plotseling, door onbekende oorzaak, te zijn geëxplodeerd. De 27-jarige Jac Schreurs en de drie instructeurs verloren hierbij het leven. De explosie was zo hevig dat vader Schreurs, ondanks uren zoeken, weinig tatsbaars van zijn zoon heeft teruggevonden. Jac is op het kerkhof in Ospel begraven.

[Jef-VMG]

Was (nog) niet mogelijk. Nabestaanden / rechthebbenden worden door de begraafplaatsadministratie vanwege privacy afgeschermd.

Volgende week zondag 29 oktober vindt dus de dodenherdenking plaats op de begraafplaats, aanvang 12.00 uur.
In de week vooraf zullen er bij de ingangen bordjes worden opgehangen waarop nabestaanden opgeroepen worden het verhaal van hun oorlogsdode te vertellen, dat met het behoud van het graf kan zorgen voor een blijvende herinnering.

Oorlogsslachtoffers

De ‘werkgroep oorlogsgraven’ heeft ruim 50 graven opgeknapt en is nu op zoek naar het verhaal van uw familielid dat slachtoffer werd van de oorlog.

Deel uw verhaal, bidprentje en foto’s met de werkgroep,

opdat zij herinnerd blijven en niet vergeten worden

[Jef-VMG]

27 oktober 2019: Jaarlijkse dodenherdenking
van de oorlogsslachtoffers op de Gemeentelijke begraafplaats aan de Tongerseweg.

De ‘werkgroep oorlogsgraven’ heeft de laatste jaren de oorlogsgraven aldaar geïnventariseerd, opgeknapt en de vaak nog moeilijk te ontcijferen inscripties weer beter leesbaar gemaakt.

Er zijn recent nog vier oorlogsgraven herontdekt. Voor een bijgewerkt overzicht in beeld van de nog aanwezige oorlogsgraven op ABM, klik hier

U kunt ze natuurlijk ook ter plekke bezoeken en ze zullen rond de dodenherdenking ook gemakkelijk herkenbaar zijn aan de grote potten gele chrysanten die er dan op geplaatst zullen worden.

Op de site van de werkgroep is nog veel achtergrondinformatie over de oorlogsslachtoffers en hun graven te vinden: klik hier

[Ingrid M.H.Evers]

Het is alweer enige tijd geleden dat ik op MO het thema Oorlogsgraven aansneed, of beter: 'verzamelde'.

Op MO is al vaker het onderwerp Oorlogsgraven hier en daar aan de orde geweest, maar het is goed die gegevens eens bijeen te scharen.

Het ging toen eigenlijk uitsluitend om graven van combattanten: geallieerde en Nederlandse troepen, of verzetsstrijders. Ik moet bekennen dat ik me toen niet realiseerde, dat er nog een tweede categorie slachtoffers was, namelijk al diegenen die direct ten gevolge van de oorlogshandelingen om het leven kwamen. Burgerslachtoffers dus. Het was Jef Bartelet, beter bekend vanwege zijn website Maastrichtse Gevelstenen, die daar toen op insprong en een vraagbaak bleek voor sommige individuele gevallen.

Wel, Jef heeft sindsdien niet stil gezeten, zoals blijkt als je dit 'draadje' even vanaf de start doorneemt. Met vijf andere vrijwilligers (Harrie Bergers, Jules Bonnet, Andrew van Thor, Roger Pilmeijer en Patrick Leenders) heeft hij het grondig aangepakt en de burgeroorlogsgraven, voor zover die nog op de Algemene Begraafplaats te vinden waren, in kaart gebracht. Na jaren van onderzoek, inventariseren, schoonmaken, restaureren en beschrijven kreeg hij uiteindelijk zelfs de gemeente achter zich. Wie nu over de Algemene Begraafplaats loopt, kan de burgergraven herkennen aan een rond tinnen plaatje, dat verklaart dat het graf (voortaan) onder de zorg van de gemeente valt. In totaal zouden dat er 303 moeten zijn. Er zijn er echter in de afgelopen zeventig jaar reeds veel geruimd, omdat de grafrechten niet meer werden betaald, of omdat eventuele nabestaanden die dat zouden kunnen doen, niet meer te vinden waren. Zoals Jef zegt: 'Niet betaald, dan wegwezen!'.

De erkenning door de gemeente garandeert nu, dat de resterende graven (60-70) nu permanent zijn. Ook is er nu op een centraal punt een grote plaquette aangebracht, waar deze overleden burgers - van baby tot opa - gememoreerd worden. Wie niet wil zoeken naar die tinnen plaatjes, moet eens over de begraafplaats lopen in de weken rond de lokale dodenherdenking rond Allerheiligen (1 november). Jef is dan met zijn vrijwilligers niet alleen druk geweest met alle graven weer een opknapbeurt te geven, ze plaatsen dan ook bij alle locaties een grote gele bolchrysant. Die zonnige bollen laten de omgeving oplichten en leiden je over het gehele terrein. Want in tegenstelling tot de militaire graven liggen de omgekomen burgers tussen hun stadsgenoten, onopvallend, behalve tijdens de dodenherdenking.

Dat het initiatief van Jef Bartelet niet onopgemerkt is gebleven, blijkt uit een recent interview met hem door de redactie van het tijdschrift Terebinth. Dat stelt in Terebinth 2020-1, in de rubriek ‘Uit het veld’, met zoveel woorden: ‘Dankzij de werkgroep (oorlogsgraven) geeft Maastricht het goede voorbeeld aan gemeenten en kerkbesturen elders wat betreft bescherming, onderhoud en respect voor de graven van àlle oorlogsslachtoffers.’

Terebinth, een stichting voor het behoud en beheer van funerair erfgoed, is een autoriteit in het wereldje van erfgoed-historici, begraafplaatsbeheerders en internet-inventariseerders van begraafplaatsen in heel Nederland. Dat Bartelet met zijn medestanders – en in het verlengde daarvan de Gemeente Maastricht - door Terebinth nu als voorbeeld wordt gesteld voor de rest van Nederland, is een welverdiende pluim op de hoed. En tussen ons gezegd en gezwegen: chapeau voor die werkgroep, die ondanks scepsis en aanvankelijke tegenwerking door koppig volhouden dit prachtige resultaat heeft behaald.

[El Loco]

Ik sluit me aan bij de door Ingrid uitgesproken waardering. Ik heb een link naar de door de werkgroep opgestelde inventarisatielijst toegevoegd aan het artikel Lijst van oorlogsmonumenten in Maastricht op Wikipedia.

[Pier]

Vrijwel wekelijks wandel ik over de begraafplaats Tongerseweg en eerlijk gezegd heb ik nooit stilgestaan bij (de graven van) de in posting #35 door Ingrid Evers aangehaalde burgerslachtoffers.

Je kunt dus ziende blind zijn blijkt maar weer.
Fantastisch dat ik daar nu op geattendeerd ben en waarschijnlijk deze week nog zal ik, om te beginnen, gaan speuren naar die 303 graven.

De werkgroep verdient terecht alle lof

[Ingrid M.H.Evers]

Bovenstaand het interview met Jef Bartelet in Terebinth 2020, nr. 1.

[Ingrid M.H.Evers]

Vrijwel wekelijks wandel ik over de begraafplaats Tongerseweg (...) en waarschijnlijk deze week nog zal ik, om te beginnen, gaan speuren naar die 303 graven.

Het blijken er bij nader inzien nog slechts zestig tot zeventig te zijn, Pier, maar het hadden er 303 moeten wezen. Als je weer eens aan de wandel gaat, helpt het onderstaande hopelijk bij het zoeken:

Bijzonder vind ik dat nu door het aanbrengen van een QR-code voor iedereen met een smartphone of tablet door het inscannen daarvan een soort digitale plattegrond van die burgergraven beschikbaar komt.

[El Loco]

Dat schildje was me niet zo lang geleden al opgevallen, toen ik op de begraafplaats aan het fotograferen was voor het Wikipedia-artikel over de Regouts. Op de grafkapel van de nazaten van Louis Regout (die van de Mosa) zit namelijk ook zo'n schildje. Niet vanwege Louis, maar vanwege zijn kleinzoon Robert, jezuïet en hoogleraar volkenrecht te Nijmegen, die in 1942 in Dachau om het leven kwam.


Bron: https://commons.wikimedia.org/wiki/C..._Regout-Berger

[Sjefke]

We zitten hier met een technisch probleempje: wie niet is ingelogd, ziet niet de plaatjes die El Loco hierboven heeft geplaatst. Hij ziet alleen de link, en die werkt niet bij het aanklikken. Dat is natuurlijk jammer voor al die lezers die zich nooit hebben aangemeld, maar die wel regelmatig hier binnenvallen.

Het geldt overigens ook voor het interview met Jef Bartelet in posting @ 38. Het is alleen te lezen voor wie is ingelogd.

Misschien dat de technische staf hier iets op weet?

Ik heb erna gekeken en de rechten voor 'gastgebruikers' een beetje versoepeld, zodat voor alle forumbezoekers de postings attachments (MO breed) zichtbaar zijn

[Jef-VMG]

Dat schildje was me niet zo lang geleden al opgevallen, toen ik op de begraafplaats aan het fotograferen was voor het Wikipedia-artikel over de Regouts. Op de grafkapel van de nazaten van Louis Regout (die van de Mosa) zit namelijk ook zo'n schildje. Niet vanwege Louis, maar vanwege zijn kleinzoon Robert, jezuïet en hoogleraar volkenrecht te Nijmegen, die in 1942 in Dachau om het leven kwam.

Mocht de familie meekijken, wil ik nogmaals waarschuwen voor de scheur in het dak van de grafkapel. Ieder jaar groeit daar een boompje uit waardoor de scheur steeds groter wordt en het regenwater binnen in de kapel vrij spel heeft. Actie gewenst voor het behoud van dit grafmonument.

[El Loco]

Mocht de familie meekijken, wil ik nogmaals waarschuwen voor de scheur in het dak van de grafkapel. Ieder jaar groeit daar een boompje uit waardoor de scheur steeds groter wordt en het regenwater binnen in de kapel vrij spel heeft. Actie gewenst voor het behoud van dit grafmonument.

De Stichting Grafkelder Regout, die eigenlijk niet over dit grafmonument gaat, is op de hoogte. Ik heb hun er twee weken geleden nog aan herinnerd. Zij hebben ook een sleutel, meen ik.

[Ingrid M.H.Evers]

Ieder jaar groeit daar een boompje uit waardoor de scheur steeds groter wordt en het regenwater binnen in de kapel vrij spel heeft. Actie gewenst voor het behoud van dit grafmonument.

En ieder jaar probeert de Werkgroep Oorlogsgraven dat boompje weer te verwijderen. Maar dat is knap lastig als je die kleine kapel niet kunt betreden. Het ding moet er natuurlijk uit met wortel en tak, wil je die inwatering - die al jaren aan de gang is - doen ophouden en het dak repareren. Als je er een echt goed beeld van wilt krijgen: onderstaande link leidt je naar Loco's foto, maar dan op een pagina waar je er lekker op kunt inzoomen.

https://commons.wikimedia.org/wiki/C...erger_(02).jpg

Toch zonde van zo'n aardig monumentje?

[Pier]

De Stichting Grafkelder Regout, die eigenlijk niet over dit grafmonument gaat, is op de hoogte. Ik heb hun er twee weken geleden nog aan herinnerd. Zij hebben ook een sleutel, meen ik.

En ieder jaar probeert de Werkgroep Oorlogsgraven dat boompje weer te verwijderen. Maar dat is knap lastig als je die kleine kapel niet kunt betreden. (...)
Toch zonde van zo'n aardig monumentje?

Wie is dan nu wel de eigenaar?
De sleutel van de grafkelder is, naar nu blijkt, vermoedelijk boven water.
Is de reparatie voor kosten van de (onbekende) eigenaar?