Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Bureau voor werving Zouaven in Maastricht

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • #31
    De zouaaf Paulus Ruijtenbeek
    Oorspronkelijk geplaatst door Archangelus Bekijk bericht
    (...) ik kwam hier via google terecht omdat bovenstaande foto uit de collectie van gebruiker Breur van één van mijn voorvaderen is: http://www.ruitenbeekgenealogie.nl/d...enbeek__6.html D.w.z. ik heb er geen 100% zekerheid over en in de lijsten van het Zouavenmuseum in Oudenbosch is hij ook niet terug te vinden. Nu las ik al wel in dit draadje dat die verre van compleet zijn. Ik heb verder ook nog op Delpher gezocht, maar eveneens niets. Dus mijn vraag; heeft iemand meer informatie over de foto en de persoon die er op staat?
    Ik zie dat uw voorvader in 1849 in Leiden is geboren. Als hij als zouaaf dienst heeft gedaan, dan moet dat ongeveer in de periode 1867-1870 zijn geweest, toen hij 18-21 jaar oud was. Als het vanaf 1867 was, moet hij zijn Nederlandse militaire dienst hebben kunnen afkopen via een nummerverwisselaar. Zo niet, dan is hij waarschijnlijk pas in 1870 in Rome in dienst getreden. Ik ben Paulus Ruijtenbeek niet tegengekomen toen ik mijn onderzoek naar Limburgse zouaven deed, maar ik heb me toen, wat kranten betreft, moeten beperken tot de krantendocumentatie van de Stadsbibliotheek te Maastricht. De digitale krantenbank van de Koninklijke Bibliotheek, nu Delpher, bestond toen nog niet. In Maastricht zijn de grote Limburgse kranten verwerkt, maar niet de zuiver lokale, zoals een Venloosche Courant. Het is mogelijk dat ik daardoor een aantal aspirant-zouaven heb gemist. Als hij omstreeks 1865-1870 in Venlo woonde, is hij via Maaseik naar Brussel vertrokken en staat dus niet in de Nederlandse documentatie te Oudenbosch. Als hij ook niet in de te Oudenbosch aanwezige kopieën van de Romeinse matriculen te vinden is, is hij mogelijk onder een andere naam ingeschreven geweest, wordt zijn naam niet herkend, of is hij er ergens tussendoor geglipt.

    De zouaven spraken door hun verre en heilige missie zeer tot de verbeelding, want wie maakte als 'gewone man' in die tijd zulke verre en lange reizen, en zag en vocht bovendien de paus? Ook na afloop van de strijd om de Kerkelijke Staat bleven zij in de belangstelling staan, mede vanwege hun aanwezigheid (in uniform) in plaatselijke processies en bij andere katholieke feestelijkheden. Bovendien vormden zij na 1870 lokale zouavenclubs, voor gezelligheid en onderlinge ondersteuning. Ook Venlo had zo'n club. Voor zover ik weet is daar geen archief van bewaard gebleven en ik weet niet of er in Oudenbosch een soort verzameldocumentatie is over dit onderwerp.

    Ruijtenbeek is in 1927 te Venlo overleden. Het zou goed kunnen dat er toen in de Venloosche Courant of een ander plaatselijk blad, mogelijk zelfs een parochieblad, een stuk is verschenen over zijn leven. Jammer is dat deze Venlose bladen niet op internet te raadplegen zijn. Het Gemeentearchief Venlo heeft een beperkte documentatie op fiches van berichten uit de krant; of daar het thema 'zouaven' tussen zit, weet ik niet. Omdat u echter de exacte datum van overlijden heeft, moet een eventueel gepubliceerd, uitgebreider bericht over het leven van deze zouaaf gemakkelijk te vinden zijn.

    Als we naar de foto kijken, zien we een jongeman in het uniform van de pauselijke zouaven, een opname die werd afgedrukt door de fotograaf Theodor Weijnen (1830-1904) in Maastricht. Maar is dit ook een originele foto van Weijnen, of is het een reproductie? Als de opname gemaakt is door Weijnen, moet hij gemaakt zijn nadat Ruijtenbeek terug was uit Italië, want het uniform kreeg hij pas uitgereikt in Rome. Het is echter heel goed mogelijk dat hij de foto heeft laten maken in Rome en bij terugkomst in Nederland Weijnen heeft gevraagd er een repro van te maken met een ruim aantal nieuwe carte de visite-afdrukken. Hij kon die dan uitdelen aan familie en vrienden, zoals dat in het derde kwart van de negentiende eeuw buitengewoon populair begon te worden.

    Op internet zijn heel wat zouavenfoto's te vinden, maar ik heb er slechts een gezien waarvan de achtergrond enigszins doet denken aan die van de foto van Ruijtenbeek. Ongetwijfeld waren er echter veel fotografen in Rome en dus evenveel verschillende achtergronddoeken. Ik geloof niet dat deze opname uit het atelier van Weijnen stamt. Deze afgeknotte pilaar (symbool voor een afgebroken leven) met linksachter een prieel met zuilengang ben ik op zijn foto's niet eerder tegengekomen.

    Resteert de vraag: waarom repro's laten maken bij een fotograaf in Maastricht? Het lijkt mij waarschijnlijk dat Ruijtenbeek via de treinverbinding Aken-Maastricht terugkeerde uit Italië en hier toentertijd woonde, dan wel op familiebezoek was/ging. Op de website www.wiewaswie.nl is een handvol Ruijtenbeeks te vinden in Maastricht, maar ik heb daar verder geen onderzoek naar gedaan. Ik denk dat het nuttig zou kunnen zijn Ruijtenbeeks leven in kaart te brengen: wanneer verhuisde hij van Leiden naar Limburg en waar was hij wanneer? Het Bevolkingsregister kan daar een antwoord op geven, evenals gegevens over een beroepsleven.

    Een laatste mogelijkheid is nog dat Ruijtenbeek nooit zouaaf is geweest, maar zich in een dergelijk uniform heeft laten fotograferen. Dit acht ik echter onwaarschijnlijk. Er zijn ongetwijfeld latere ‘maskerade’-foto’s geweest, maar gezien de vrij vroege opdruk van de fotograaf Weijnen lijkt mij dit hier niet het geval. Kunt u een scan van de achterzijde van de foto plaatsen? Er is een kansje dat ik dan een globale datering aan de fotoafdruk kan geven.
    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 13 augustus 2015, 14:04. Reden: redactie

    Opmerking


    • #32
      Dank! Dat zijn weer interessante aanknopingspunten. Ik heb er vooralsnog eigenlijk alleen via internet onderzoek naar gedaan, maar onderhand ben ik er toch wel nieuwsgierig naar geraakt. In de loop der jaren ben ik wel een paar zaken op het spoor gekomen. De grootvader van Paulus heeft in de kolonie van Veenhuizen gezeten en zijn moeder was vroedvrouw. Het is niet bekend wie z'n vader was, z'n moeder was vroedvrouw en heeft hem tien jaar na z'n geboorte erkend, de naam 'Ruijtenbeek' is dus ook van haar. Wat verder opmerkelijk was, is dat hij Nederlands Hervormd gedoopt was. Ook heb ik kunnen terugvinden dat hij machinist/stuurman was op de binnenvaart. Theoretisch is het niet uit te sluiten dat hij katholiek werd omdat zijn vrouw dat ook was, maar ik heb wel eens op een begrafenis een kleinkind van hem gesproken en die wist verder niets over het zouavenverhaal, maar wél uit de 'overlevering' dat het een diepgelovig man was.

      Opmerking


      • #33
        In Hees trof ik aan de kerkmuur ...

        Kompleminte

        Toller

        Opmerking


        • #34
          Zouaven, zoeaven en historisch besef

          Het is een beetje een warrige opstelling op deze plaquette. De linker kolom is duidelijk, maar hoe moet men de rechterkolom lezen? Ik kom tot de conclusie dat die rechterkolom uitsluitend terugslaat op ene Arnold Judong, afkomstig van Hees. Hij is in het klooster getreden en zijn kloosternaam is Dom Anselmus. Dan volgen zijn geboorte- en sterfdatum en zijn andere kwalificaties. Eerst is hij zouaaf, dan burgemeester (van Hees?), vervolgens wordt hij trappist en is hij stichter van twee cisterciënzerabdijen, namelijk Lilbosch bij Echt in Nederlands-Limburg, en Saint Rémy te Rochefort in België. Maar, vraagt u misschien, hoe komt een trappist in een cisterciënzerabdij terecht? Simpel: trappisten waren een onderdeel van de cisterciënser orde. Dus de rechter kolom, waaraan geen taalredacteur aan te pas is gekomen voordat de tekst naar de steenhouwer ging, slaat slechts op één persoon.

          Meer in het algemeen: wat geweldig dat men in Hees en mogelijk ook op andere plaatsen in België, in onze tijd, honderdvijftig jaar na dato, nog steeds aandacht heeft voor zijn zouaven! Hier heeft men nog historisch besef! Maar ik denk wel eens dat de kennis van het verleden omgekeerd evenredig is aan de omvang van de bevolking. Hoe groter het aantal inwoners, hoe minder gefundeerde historische kennis, uitzonderingen daargelaten. |Het helpt wel, als een stad sterke, oude woonkernen heeft. Dan is men daar (en alleen daar) wel verbonden met zijn voorgeschiedenis.
          Wat betreft de tekst op deze plaquette: als kampioenen van onze taal (winnen ze niet elk jaar het Groot Dictee der Nederlandse Taal?) schrijven deze Belgen terecht 'zoeaven', met 'oe' in plaats van 'ou'. Tja, in Nederland moet het eigenlijk óók zo, maar als historicus kan ik daar maar moeilijk aan wennen. Ik hou het bij de oude spelling...
          Last edited by Ingrid M.H.Evers; 21 augustus 2015, 08:46.

          Opmerking


          • #35
            Grafmonument zouaven in Maastricht.



            Van de pauselijke zouaven die na de val van Rome op 20-9-1870 met de trein weer huiswaarts gestuurd werden zijn er drie in Maastricht aan hun verwondingen overleden en begraven.
            Op de Algemene Begraafplaats aan de Tongerseweg staat hun grafmonument met de tekst

            BID VOOR DE ZIELEN VAN
            JOANNES VERHEYEN, VAN NIJMEGEN + 7 OCTOBER 1870
            JOANNES VELDBOER, VAN ALMELO +7 OCTOBER 1870
            MATHIAS BOUWENS, VAN MAASTRICHT + 19 OCT. 1870
            PAUSELIJKE ZOUAVEN
            NA PIUS IX HELDHAFTIG TE HEBBEN VERDEDIGD
            TEN GEVOLGE DER MISHANDELINGEN VAN ROME'S
            OVERWELDIGERS IN DEN HEER OVERLEDEN
            TE MAASTRICHT
            R.I.P.

            Kiek ins nao bove !
            http://www.maastrichtsegevelstenen.nl

            Opmerking


            • #36
              Een monument voor de gevallen zouaven:



              De plaquette op de achterzijde van het monument, er staat geen Sjeng op:






              Een oude onbekende zouaaf wordt ondersteund door de geestelijkheid:

              Kompleminte

              Toller

              Opmerking


              • #37
                Mooie foto's, Toller. Voor wie het plaatje niet herkent: dit is de basiliek van de Heilige Agatha en Heilige Barbara in Oudenbosch, door de bouwpastoor gemodelleerd naar de St.-Pieter te Rome.

                Ik heb even moeten zoeken om alle gegevens op een rijtje te krijgen. Door de toevoeging van jaartallen verandert de volgorde op de plaquette, maar wordt een en ander wel overzichtelijker. Als de tekst op de plaquette het totaal aantal gesneuvelde Nederlandse zouaven weergeeft, dan ziet het 'plaatje' er dus zo uit:

                1866 augustus/september: Albano (3)
                1867.10.07 Bagnorea (1)
                1867.10.13 Monte Libretti (8 )
                1867.10.28 Monte Rotondo (1)
                1867.11.03 Mentana (13)
                1870.09.21 Roma (4)

                Dit brengt ons op een totaal van dertig gesneuvelde Nederlandse zouaven. Deze lijst lijkt mij echter op geen stukken na compleet. Weliswaar wordt bij de val van Rome Alphons Houben uit Thorn vermeld, maar Jac. Segers uit Helden ontbreekt bij Mentana, waar hij sneuvelde op 3 november 1867. Ongetwijfeld zijn er meer Limburgse (en andere Nederlandse) zouaven in de strijd gesneuveld. Daar heb ik in 2003-2004 echter geen onderzoek naar gedaan. Het ging mij om namen, niet om individuele gebeurlijkheden. Inmiddels zijn we twaalf jaar verder en biedt Delpher een schat aan gegevens waarover ik indertijd niet kon beschikken. Hier ligt een onderzoeksveld open.

                Opmerkelijk is de vermelding op de plaquette, dat er in Albano drie Nederlandse zouaven zouden zijn gesneuveld.
                Van de vijf plaatsnamen die hier worden genoemd, zijn er vier inderdaad gebonden aan de strijd om de Kerkelijke Staat. Dat geldt echter niet voor Albano, tenminste niet in dit geval. Ik weet niet of Albano ooit te eniger tijd onder vuur heeft gelegen, maar de hier genoemde drie zouaven stierven niet in de strijd; zij overleden in 1866 aan de cholera. Zij vertrokken eind augustus met hun detachement uit Rome om in Albano hulp te gaan verlenen aan het daar zo goed als onwerkbaar geworden bestuur van de stad. Albano was een in de bergen gelegen oord met circa 6.500 inwoners en gold als zomerverblijf voor Romeinse en Italiaanse welgestelden. Voor velen was het toentertijd onbegrijpelijk dat juist hier, hoog in de berglucht en ver van de stad, de cholera uitbrak. Maria-Theresia, koningin-weduwe van het Koninkrijk Napels en aartshertogin van Oostenrijk, was er begin augustus bezweken aan de cholera, later gevolgd door haar volwassen dochter, die er ook verbleef. Het stadsbestuur was Albano inmiddels ontvlucht nadat twee van haar leden, na hulpverlening aan de zieken, eveneens gestorven waren. Het geïmproviseerde tijdelijk bestuur kon de toestand niet aan: de doden lagen onbegraven in straten en huizen, omdat ook de artsen en doodgravers waren gevlucht. De RK kardinaal onder wiens diocees de stad viel, maakte zijn testament op en vertrok naar Albano om er de zieken te helpen verzorgen. Hij zou er overlijden, 54 jaar oud, en nog op zijn doodsbed de Nederlandse zouaven danken voor hun onzelfzuchtige inzet bij het vervoeren van zieken, het begraven van de overledenen, het dempen van poelen en open riolen en in het algemeen het uitvoeren van maatregelen die in die tijd werden gezien als helpend tegen de verbreiding van de ziekte. Op 6.500 inwoners van Albano zouden er tenminste 500 doden zijn, waaronder drie Nederlandse jongens, een op de dertien inwoners en mogelijk meer. Uitgebreide verslagen zijn te lezen op Delpher.

                Nog eens kijkend naar deze plaquette kunnen we dus constateren:
                1. dat hier zowel in de strijd gevallen zouaven worden genoemd, als ook zij die door een specifieke cholera epidemie in Albano om het leven kwamen;
                2. dat de lijst tenminste één Limburgse gevallene van Mentana niet noemt, maar dat het er meer kunnen zijn geweest;
                3. dat de plaquette zich beperkt tot de jaren 1866-1870. Toegegeven, dat was de periode van de grootste toevloed aan Nederlandse zouaven; mogelijk dat er in de jaren daarvoor (1860-1866) geen Nederlandse zouaven in de strijd vielen, al lijkt dat wat speculatief;
                ​4. als er inderdaad slechts 27 sneuvelden (de drie van Albano afgetrokken van de dertig), dan is dat een bijzonder klein percentage: 27 op 3.181 inschrijvingen! Onwaarschijnlijk...
                5. Als op deze plaquette drie aan cholera overleden zouaven zijn vermeld, waarom dan niet ook de velen die aan ziekten stierven na de lange en oncomfortabele reis naar Rome (denk aan longontsteking, opgelopen tijdens drie dagen in regen, wind en storm bivakkeren op het onbeschut bovendek van de 'veerboot'), of aan in het land opgelopen aandoeningen. Meerdere Limburgse strijders stierven in 1867 aan cholera in Rome, of kwamen elders om het leven door ziekte, ongelukken of verwondingen door schermutselingen met plaatselijke bandieten. Er zijn zelfs op de terugreis na de val van Rome tientallen doden gevallen, onderweg en later na thuiskomst.
                6. Opvallend is ook dat tussen de op de plaquette genoemde gesneuvelden namen prijken van personen die aanvankelijk werden genoemd als gewonden. Wie met enige kennis van de medische mogelijkheden in de jaren 1860-1870 kijkt naar een eerste 'officiële lijst van gesneuvelden' en gewonden na de slag om Mentana (Delpher), zal net als ik zijn twijfels hebben bij een totaal van 27 Nederlandse overledenen op tien jaar. Veel gewonden overleefden uiteindelijk de slag niet, omdat zij na enkele maanden in een hospitaal alsnog stierven.

                Blijft natuurlijk de vraag wie wanneer dit monument oprichtte, c.q. de tekst van de plaquette opstelde. Met de (toegang tot) kennis van nu is het gemakkelijk oordelen over de voorvaderen.

                Last edited by Ingrid M.H.Evers; 25 augustus 2015, 00:43. Reden: redactie en aanvulling

                Opmerking


                • #38
                  Binnenkort het Zouavenmuseum met een Sjengen bezoek vereren en zal uiteraard voor alle Sjangen en Sjengen vele foto's maken

                  Kompleminte

                  Toller

                  Opmerking


                  • #39
                    Vanmiddag een mooie rondleiding gehad in het zouavenmuseum aan de Markt 71 te Oudenbosch. Hetgeen mij opviel was dat Noord- en West-Nederland goed vertegenwoordigd was in geschrift, foto's en drapeau's. De Limburgse zouavenvlag heb ik niet gezien. Wel heb ik de Maastrichtse namen gefotograveerd die daar bekend waren. Als iemand interesse heeft dan lees ik dit wel.



                    Het ontwerp is van de hand van de architect Pierre Cuijpers die voor het ontwerp de hoogste onderscheiding kreeg, het erekruis, tijdens de wereldtentoonstelling in 1895 in Amsterdam.

                    Kompleminte

                    Toller

                    Opmerking


                    • #40
                      Nog iets gevonden van de zouaven Walter Veugen en Henri Wilders?
                      Kiek ins nao bove !
                      http://www.maastrichtsegevelstenen.nl

                      Opmerking


                      • #41
                        Walter Veugen zie ik niet maar Wi(e)lders H.H. (Hendricus Hubertus) wel. Ik heb je de twee foto's gestuurd.
                        Kompleminte

                        Toller

                        Opmerking


                        • #42
                          Henri Wilders/Wielders is waarschijnlijk identiek met Hendricus Hubertus Wilders. Deze was inderdaad geboren in Maastricht en is daar ook gestorven. Walter Veugen is weliswaar gestorven in Maastricht, maar of hij er geboren was, is mij niet bekend.

                          Wie strikt genomen geen Maastrichtenaar was, is Jozef Petrus Giero, wiens portret en medailles kennelijk in Oudenbosch bewaard zijn gebleven. Hij was afkomstig van Oud-Vroenhoven, dat pas in 1920 bij Maastricht zou worden gevoegd. Giero tekende na zijn eerste dienstperiode bij voor nog eens twee jaar en diende van 1866-1870. Hij ontving na de cholera-epidemie in augustus 1867 te Albano de vrij zeldzame Bene Merenti-medaille in goud en kreeg op 5 november 1867 tevens het Mentana-kruis. Hij streed onder meer in de veldslagen bij Monte Rotondo (1867) en Mentana (1867) en klom op tot sergeant, een grote uitzondering binnen het Nederlandse zouaven-contingent.

                          Literatuur:
                          * Ingrid M.H. Evers, 'Het Limburgse contingent zoeaven in de strijd om het behoud van de Kerkelijke Staat. "De koning van Nederland is mijn koning en ik kom wanneer hij mij roept; de paus is mijn vader en ik ga, als hij het mij vraagt" ', in: Limburgs Tijdschrift voor Genealogie 33 (2005) 69-87, meer speciaal 79 (en noot 91).
                          Last edited by Ingrid M.H.Evers; 11 november 2015, 09:43. Reden: Correctie

                          Opmerking


                          • #43
                            Ingrid heeft gelijk. Inderdaad niet geboren in Maastricht.
                            In de lijst van zouaven op http://www.geni.com/projects/Nederlandse-Zouaven/25252 blijken de twee gezochte zouaven Walter Veugen en Jan Wilders (en niet Henri, sorry mijn fout) te vinden te zijn met als geboorteplaats Oud Vroenhoven.

                            Anekdotes:
                            Mijn schoonmoeder vertelde altijd dat de foto van haar opa Walter Veugen in opvallende Zouavenkledij bij hun thuis (Smeets-Veugen) aan de Van Akenweg 107 op de schoorsteen stond en dat "mem" (Agnes Veugen, diens dochter en haar moeder) vertelde dat hij iedere morgen de Heilige Vader moest komen vertellen wat voor weer het was en dat hij eens gezegd moet hebben: "Gooie morrige Heilige Vajer en 't regent tot 't bars".
                            Datzelfde verhaal deed daar ook de ronde van familielid Jan Wilders, die bij zijn weersvoorspelling blijkbaar zelden de gewoonte had naar buiten te kijken. Toen hij dus op een goede dag zei: "t Is zes oor heilige vajer en 't regent", vroeg deze wie hem dat gezegd had. Jan antwoordde: "miene ingelbewaorder", waarop de paus gezegd moet hebben: "Jan, haw diech veur dee in de gate, want dee heet diech al dèkser gekloet, want de zon sjeint sjoen Sjang".

                            Ook werd Jan (of was het Walter?) op een wonderbaarlijke wijze gespaard in een gevecht met de Garribaldi-soldaten. In het heetst van de strijd, toen hij al zijn kogels verschoten had, stond hij op het punt door een van die Piëmontijnen aan de bajonet geregen te worden. De aanvoerder van de rebellen moet toen geroepen hebben: "Stop, doeg dat neet. Dat is Jan Wilders oet Mestreech".

                            Zo zal de ene zouaaf nog een mooier verhaal gehad hebben dan de ander en allemaal "ech woer!"
                            Zover bekend heeft Walter Veugen in 1892 nog van paus Leo XIII de bronzen medaille "Bene Merenti" gekregen voor zijn inzet als zouaaf.
                            Kiek ins nao bove !
                            http://www.maastrichtsegevelstenen.nl

                            Opmerking


                            • #44
                              Oorspronkelijk geplaatst door Toller Bekijk bericht
                              Het ontwerp is van de hand van de architect Pierre Cuijpers die voor het ontwerp de hoogste onderscheiding kreeg, het erekruis, tijdens de wereldtentoonstelling in 1895 in Amsterdam.
                              Dat vaandel herdenkt het succesvolle optreden van de 'katholieke zonen van Nederland' (catholicae ex Neerlandia filiae') tijdens de veldslagen van Bagnorea, Monte Libretti en Mentana in oktober-november 1867. Het toont de aartsengel Gabriël die de duivel verslaat (in de vorm van een draak) en verwijst naar de zouaven die in Italië het kwaad verslaan (in de vorm van Garibaldi en de nationalisten).

                              Linksboven is het wapen van paus Pius IX te zien met de tekst 'Pax Vobis' (de vrede zij met u).

                              Rechtsboven het sinds 1815 gevoerde Nederlandse rijkswapen met de tekst 'Je Maintiendrai' (Ik zal handhaven).

                              Linksonder is het wapen van de pauselijke zouaven afgebeeld, met de tekst: 'Pro Petri Sede' (Voor de zetel van Petrus), een verwijzing naar de Kerkelijke Staat.

                              ​Rechtsonder een voorstelling die ik niet direct als wapen herken (evenmin als de symboliek), met de tekst 'Trouw, Reinheid, Vlijt'. Het kruis spreekt voor zichzelf, evenals de Franse lelie, die waarschijnlijk verwijst naar de Franse herkomst van de zouaven. De wolf staat symbool voor moed en trouw. Was dit het wapen van het Nederlandse contingent zouaven?
                              Last edited by Ingrid M.H.Evers; 13 november 2015, 00:20. Reden: correctie

                              Opmerking


                              • #45
                                Nog twee leuke objecten!!




                                Kompleminte

                                Toller

                                Opmerking

                                Bezig...
                                X