Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Joodse geschiedenis in Maastricht

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • #16
    Mooie vondst, Boed. Ik denk wel dat dit beter verplaatst kan worden naar dit draadje, waar Van der Capellen al eerder ter sprake is geweest. Tenminste als we er verder op door willen gaan.

    Maar is het nou Van de, Van der of Van den Capellen?

    Opmerking


    • #17
      In 1310 was het nog de Capella, maar nu van der Capellen.

      Overigens een zeer interessant draadje waar je naar verwijst. Kende het niet.
      Boed

      Opmerking


      • #18
        een (helaas wat summier, maar desondanks niet minder interessant) boekje is

        "Scolae Judeorum, De Joden in Limburg en hun Synagogen"

        ter gelegenheid van de herinwijding van de Hoofdsynagoge te Maastricht 1967 (5727) uitgegeven door de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond in samenwerking met de Hoofdsynagoge Maastricht.

        Verder is deze site ook nog interessant: http://members.home.nl/w.brasse/gene...ds_bronnen.htm

        Opmerking


        • #19
          Overlevingskansen Joodse gemeenschap in Nederland

          Elders op ons forum, in de thread Außendienststelle Maastricht van de RSHA wees Hermanw op een interessante publicatie van de Radboud Universiteit Nijmegen uit 2004 met de titel:
          Een onderzoek naar de overlevingskansen van joden in de Nederlandse gemeenten, 1940-1945 .
          Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd

          Opmerking


          • #20
            krantenkop

            Krantenkop De Limburger 22-3-2013: Limburg gaf Joden WOII meeste kans.
            Nou, dat is dan mooi meegenomen.
            Dat klinkt cynisch en is ook zo bedoeld, want vergeten mag niet worden dat alleen al van uit Maastricht en het toenmalige Amby en Heer zeker 317 Joodse inwoners zijn gedeporteerd, die voor de oorlog (voornamelijk uit Oost Europa) hier hun toevlucht gezocht hadden.
            (een namenlijst van deze Maastrichtse Joden + een virtuele rondgang langs Joodse gedenktekens voor een aantal van hen op het Joodse gedeelte van de Algemene begraafplaats Maastricht is te vinden op www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlogb.htm )
            Denk eens 317 gezichten achter dat getal, dan is niet misplaatste borstklopperij, maar een gevoel van schaamte op zijn plaats, ongeacht de vraag wie daar allemaal (mede)schuldig aan is geweest.
            En dat ze die oproep toch hadden kunnen negeren om zo hun vreselijke lot te ontlopen? Die kans werd hun niet geboden of zullen ze niet als noodzakelijk gezien hebben, want niemand en zij ook niet - en anders kan ik het niet verklaren - zullen geweten hebben dat ze als makke schapen hun dood in een Vernichtungslager tegemoet gingen.
            Kiek ins nao bove !
            http://www.maastrichtsegevelstenen.nl

            Opmerking


            • #21
              'Limburg gaf joden WOII meeste kans'

              Oorspronkelijk geplaatst door Jef-VMG Bekijk bericht
              Krantenkop De Limburger 22-3-2013: 'Limburg gaf Joden WOII meeste kans'. Nou, dat is dan mooi meegenomen. (...) Denk eens 317 gezichten achter dat getal, dan is niet misplaatste borstklopperij, maar een gevoel van schaamte op zijn plaats.
              Ik las die krantenkop ook met enige reserve, maar van op de borst klopperij is in het stukje van Caspar Cillekens zeker geen sprake. Dat moge ook blijken uit de laatste alinea die ik hier citeer: 'Ondanks de steun van veelal kleine, gesloten katholieke en gereformeerde gemeenschappen in Noord-Limburg en de Oostelijke Mijnstreek, slaagden de nazi's erin ruim de helft van de 1.500 Limburgse joden te vermoorden.'

              De kop van een krantenartikel wordt zelden gemaakt door de schrijver van een artikel, dus als je déze kop: 'Limburg gaf joden WOII meeste kans' als op de borst klopperij wilt lezen, is dat zeker niet de bedoeling geweest van Cillekens. Zo'n kop moet 'pakkend' zijn, maar ook passen in de gereserveerde ruimte. En het moet allemaal een beetje vlug, a.u.b. De huidige kop telt 2 x 17 'tekens' (spaties meetellen!). Misschien was 'Joden WOII hadden / in Limburg meeste kans'. Maar dat had niet gepast: 1 x 17, 1 x 22 posities. Bij een kleiner lettercorps had het misschien wel gepast, maar dan had de kop opnieuw veranderd moeten worden om een gelijk aantal woorden/posities op twee regels te krijgen.

              Wat betreft de inhoud en de tendens van het verhaal: zou het niet goed zijn eerst eens het interview met de historicus-promovendus Herman van Rens af te wachten (morgen in Horizon-bijlage)?

              Opmerking


              • #22
                Op vrijdag 26 april om 20:00 uur geeft de genoemde persoon in het artikel een lezing over de jodenvervolging in Limburg in de bibliotheek van Nuth.

                Opmerking


                • #23
                  krantenkop 2

                  Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H. Evers Bekijk bericht
                  Ik las die krantenkop ook met enige reserve.
                  Voor wie het nog niet gezien heeft; het artikel uit Dagblad De Limburger: http://maastrichtsegevelstenen.nl/MO/krantenkop.pdf

                  Het feit dat deze krantenkop ook niet alleen door mij met enige reserve is gelezen, bewijst in feite al dat er een bepaalde 'kleuring' van uit gaat.
                  Ongewenst, om te voorkomen dat alleen-koppenlezers (die zijn er genoeg!) tot de conclusie kunnen komen: Wij in Limburg hebben het nog niet zo slecht gedaan.
                  Of de journalist (over hem en zijn stukje heb ik niks gezegd, dus hoeft ook niet verdedigd te worden) of een of andere 'koppensneller' de kop samengesteld heeft is verder niet van belang. Het is de taak en de verantwoordelijkheid van de krant juiste informatie te geven en de titel (kop) en verdere inhoud goed op elkaar af te stemmen.
                  Anders koop ik de Story wel
                  Last edited by Jef-VMG; 22 maart 2013, 14:43. Reden: bronvermelding
                  Kiek ins nao bove !
                  http://www.maastrichtsegevelstenen.nl

                  Opmerking


                  • #24
                    Oorspronkelijk geplaatst door Jef-VMG Bekijk bericht
                    Het feit dat deze krantenkop ook niet alleen door mij met enige reserve is gelezen, bewijst in feite al dat er een bepaalde 'kleuring' van uit gaat.
                    Het 'bewijst' volgens mij helemaal niets. Eén zwaluw maakt geen zomer. Dan zou je eerst eens een representatieve proef moeten nemen onder de lezers van DDL. Het geeft alleen aan dat ik als pensioengerechtigd historicus zo'n kop waarschijnlijk anders lees als iemand die na 1970 is geboren.
                    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 22 maart 2013, 14:49. Reden: aanvulling en redactie

                    Opmerking


                    • #25
                      Interview Herman van Rens

                      zaterdag, 23 maart 2013
                      Morele leiders NAMEN VOORTOUW BIJ REDDING JODEN

                      door Caspar Cillekens


                      Verhoudingsgewijs zaten er in de Tweede Wereldoorlog in Limburg meer joden ondergedoken dan elders in Nederland.

                      Kleine katholieke en gereformeerde gemeenschappen boden hen onderdak. Desondanks slaagden de nazi’s erin meer dan de helft van de joden in Limburg te vermoorden. Dat concludeert de Beekse historicus Herman van Rens na onderzoek in de archieven.

                      Thuis in Horst hoorde Herman van Rens (66) zijn moeder wel eens vertellen over de joodse jongen die bij haar ouders in Hegelsom ondergedoken had gezeten en de oorlog had overleefd. Het relaas over de onderduiker, met wie Herman en zijn vrouw Annelies nog altijd contact hebben, is een van de verhalen over de Tweede Wereldoorlog die hij thuis hoorde. Zo vertelde zijn vader hem ook ooit er nog altijd spijt van te hebben dat hij de bevriende veehandelaar Henri Andriesse uit Gennep niet had helpen onderduiken. Andriesse was kind aan huis bij de vader van Van Rens, die boer was. Op een dag was hij gekomen, met de gele ster op. 'Vandaag zijn wij aan de beurt, morgen jullie’, had Henri tegen de vader van Herman gezegd.

                      Het idee om geschiedenis te gaan studeren sluimerde sindsdien, maar Herman van Rens koos na de middelbare school voor een studie medicijnen. Als huisarts in Beek kwam hij in 1974 opnieuw met de oorlog in aanraking. „Ik kreeg een oude dame op het spreekuur. Ze liep een beetje mank. De vrouw vertelde dat ze slecht sliep en altijd weer
                      dezelfde droom had. Al veertig jaar lang droomde ze telkens dat ze een
                      kind drie truien over elkaar aantrok. Bij doorvragen bleek dat dat van die truien echt was gebeurd, in de oorlog, toen de Sicherheitspolizei een joods jongetje kwam ophalen dat bij haar ondergedoken zat. Ik heb veel met haar gepraat, haar leed gedeeld. Meer kon ik niet doen.”

                      In 2004 stopte Van Rens met zijn praktijk en wijdde zich aan zijn tweede passie. In 2009 studeerde hij als historicus af op een onderzoek naar de genocide tijdens de Spaanse burgeroorlog (1936-1939). In Spanje deed hij onderzoek naar de gruweldaden tijdens die oorlog, toen aan beide kanten (de fascisten onder leiding van Franco tegenover de linkse, republikeinse, wettige regering) verschrikkelijke slachtingen plaatsvonden. Bij zijn onderzoek leerde Van Rens, zoals hij het noemt, „in de haarvaten van de geschiedenis” door te dringen. Vanaf 2009 heeft hij gewerkt aan zijn proefschrift over de vervolging van de joden en Sinti in Limburg. Gisteren promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam op zijn studie.


                      Het is een baanbrekend werk. Op basis van nauwgezet onderzoek in bijna alle archieven van de 108 gemeenten die Limburg in mei 1940 telde, komt Herman van Rens tot de conclusie dat joden in Limburg meer kans hadden om onder te duiken en te overleven dan in andere provincies in Nederland. Dat was vooral te danken aan het feit dat er een aantal vaak kleine, gesloten gemeenschappen in Noord- en Zuid-Limburg was met sterke morele leiders die hun volgelingen ervan overtuigden dat het helpen van joden een goede zaak was. In Sevenum bijvoorbeeld, zaten in sommige straten huis aan huis joodse onderduikers. Joden uit Amsterdam, zo vertelt Van Rens, reisden soms op de bonnefooi met de trein naar het station Horst-Sevenum in Hegelsom en klopten dan zomaar ergens aan. „Vader vertelde me eens het verhaal van een man en twee volwassen dochters die hem gevraagd hadden waar ze konden overnachten. Hij had hen naar een hotel doorverwezen. Toen hij dit tegen zijn broer vertelde, zei die: ‘Dat waren joden, die had je moeten binnenlaten.’ Mijn vader is nog op de fiets gesprongen, maar hij heeft ze niet meer gevonden.”



                      Ondanks die steun voor de joden slaagden de nazi’s er in Limburg met zijn goed geïntegreerde joodse bevolking in meer dan de helft van de 1500 joden te vermoorden. Het is op 10 april dit jaar precies zeventig jaar geleden dat de Duitse bezetter Limburg
                      Judenrein verklaarde. Juist in de loop van 1943 nam het verzet tegen de Duitse bezetter toe. Joden kregen in Limburg de mogelijkheid om onder te duiken, meer dan elders. Zowel in de gesloten katholieke Maasdorpen als Sevenum, Grubbenvorst, Meerlo, Tienray en Oirlo als in de kleine gereformeerde gemeenschappen in de Oostelijke Mijnstreek zoals in Heerlen, Hoensbroek, Brunssum en Treebeek toonden de inwoners zich barmhartig. Joden helpen onderduiken werd de norm in deze gemeenschappen. Zowel de dominees als de katholieke geestelijken spoorden hun ‘kudde’ aan zich over de Joden te ontfermen.

                      Dat Limburg er in gunstige zin uitspringt in vergelijking met de andere provincies als het gaat om de overlevingskans voor joden, heeft te maken met een aantal factoren. In tegenstelling tot de gang van zaken in bijvoorbeeld de noordelijke provincies en Amsterdam, waar razzia’s plaatsvonden en mensen op een onverwacht moment uit hun huis werden gehaald, hadden vrijwel alle Limburgse joden even tijd om in ieder geval te overwegen onder te duiken. Toen zo’n zeshonderd joden in augustus 1942 een oproep kregen om zich te melden, lag er een dag tussen de oproep en het moment waar op ze zich moesten melden in Maastricht, van waaruit het transport per trein ging naar Westerbork, het voorportaal van de vernietigingskampen in Polen. Een dag tijd om een afweging te maken: gehoorzamen of niet. Driehonderd joden meldden zich niet. Als ze, zoals Van Rens aantoont, wisten dat ze konden onderduiken, koos ongeveer de helft daarvoor. Daar komt bij dat de mensen van de Aussenstelle van de Sicherheitspolizei in Maastricht, verantwoordelijk voor het oppakken van de joden, niet zo efficiënt werkten als hun collega’s elders in het land.


                      Er zijn drie grote arrestatiegolven geweest in Limburg: in augustus en november 1942 en nog een in april 1943. Aan die drie ging een kleinere razzia vooraf: op zondagochtend 2 augustus 1942 pakten de Duitsers 213 katholiek gedoopte joden op. Onder hen 31 Limburgers. Het was een reactie van de Duitsers op een brief van de Nederlandse bisschoppen, waarin die zich tegen de Jodenvervolging uitspraken. Generalkommissar Fritz Schmidt was die tweede augustus in Waubach bij de herdenking van de tiende verjaardag van de Ortsgruppe Waubach van de nazipartij NSDAP. De joden gaan werken in het oosten, zo houdt Schmidt zijn gehoor van Parteigenossenvoor. Hun lot zal hard zijn, zo voorspelt hij. Maar: „Wij zijn geen barbaren; wij willen ook de joden toestaan dat hun gezinnen meereizen”. Bij de eerste grote arrestatiegolf, drie weken later op 25 augustus 1942, werden de ouderen boven de zestig ontzien. Dat die leeftijdsgrens werd gehanteerd, sterkte menigeen in de opvatting dat de gearresteerden naar het oosten werden gebracht om er te gaan werken. Maar als in april 1943 ook de zestigplussers worden opgepakt, vervliegt die illusie van louter tewerkstelling.

                      De overlevingskansen van joden waren in Limburg relatief groot, maar binnen de provincie sterk uiteenlopend, zo heeft Herman van Rens precies in kaart gebracht. De minste kans hadden ze in Kerkrade en Sittard. De Joodse gemeenschap in Sittard was, na die van Maastricht, waar nogal wat joden uit nazi-Duitsland en Oost-Europa eind jaren dertig hun toevlucht hadden gezocht, de grootste van Limburg. Na de laatste actie in april 1943, toen alle resterende joden verplicht werden te ‘verhuizen’ naar concentratiekamp Vught, was van deze Joodse gemeenschap in Sittard, die in tegenstelling tot die in Maastricht een sterk autochtoon karakter had, vrijwel niemand meer over. In Sittard ontbrak het ook aan leiders die hun achterban hadden kunnen oproepen de joden te helpen. Die leiders waren er wel in een aantal dorpen in Noord-Limburg en in de Oostelijke Mijnstreek. Priesters als pastoor Henry Vullinghs van Grubbenvorst en zijn kapelaan Jean Slots. Een journalist als Mathieu Smedts uit America, een dominee als Gerard Pontier in Heerlen, maar ook kraamverzorgster Hanna van de Voort uit Meerlo regelden onderdak voor veel joden uit Amsterdam. Vullinghs, Slots en Smedts hielpen vooral volwassenen, Van de Voort en Pontier de kinderen. Zij hadden een voorbeeldfunctie in de kleine gemeenschappen in de Peel- en Maasdorpen en de protestantse gemeenschappen in de Oostelijke Mijnstreek.
                      Van de joodse kinderen die zonder hun ouders werden ondergebracht, kwam 30 procent in Limburg terecht. Volgens Herman van Rens ging het om meer dan driehonderd kinderen. „Als de Limburgse bevolking ergens trots op mag zijn, is het dat hun gewest het landelijk centrum werd van de redding van joodse kinderen.”

                      Nota Bene: De handelsuitgave van het proefschrift van Herman van Rens onder de titel ‘Vervolgd in Limburg ‘ ligt op 5 mei in de boekhandel. Het boek kost 39,00 euro. Het verschijnt in de serie Maaslandse Monografieën bij uitgeverij Verloren. ISBN 978-90-8704-353-7
                      Bron: Dagblad De Limburger, 23 maart 2013
                      Last edited by Ingrid M.H.Evers; 2 april 2013, 11:43.

                      Opmerking


                      • #26
                        Onderzoeksrapport Joods Vastgoed

                        "Onvoltooid Verleden, Ontrechting en rechtsherstel van Joodse inwoners in de gemeenten Maastricht, Amby en Heer"
                        zo heet het onderzoek naar de onteigening van panden van Joodse burgers in Maastricht tijdens de bezettingstijd, het rechtsherstel na de bevrijding en de rol van de gemeente Maastricht hierin.

                        Op 6 januari 2022 heeft de heer De Reus, voorzitter van de NIHS (Nederlands-Israëlische Hoofdsynagoge) Limburg, het college hierom gevraagd.
                        Op 12 april 2022 heeft het college van B&W in Maastricht besloten om nader onderzoek te laten doen naar het handelen van het gemeentebestuur van Maastricht bij de onteigening en vervreemding van panden van Joodse inwoners tijdens en kort na de Tweede Wereldoorlog.

                        Dr. René van Rijsselt, senior onderzoeker Universiteit Utrecht, heeft samen met zijn broer Erik van Rijsselt, deskundige op het gebied van regionaal archiefonderzoek Tweede Wereldoorlog (oud-voorzitter van de Stichting MestreechOnline) en Marjolein Vlieks, research fellow Nuhanovic Foundation – Centre for War Reparations, deze opdracht uitgevoerd.

                        Op 27 september 2023, om 19.00 uur, zal het onderzoeksrapport aan de leden van de gemeenteraad en de leden van de Joodse gemeenschap in Maastricht worden gepresenteerd in de synagoge aan de Capucijnengang 2 te Maastricht.

                        De bijeenkomst in de synagoge wordt opgenomen en rechtstreeks wordt uitgezonden via de website van de gemeente Maastricht. (https://raad.gemeentemaastricht.nl)

                        (Bron: Brief/uitnodiging gemeente Maastricht dd 12 sept. 2023, doss. no: 2023.03774)
                        Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd

                        Opmerking


                        • #27
                          Ik hoorde het vanmiddag reeds van dr. Fred Cammaert, ons allen bekend van onder meer Het verborgen front: de geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg in de Tweede Wereldoorlog. Hij constateerde 'dat Maastricht al klaar was' met dit onderzoek, mede vanwege de werkdrift van Eric van Rijsselt. Hijzelf was nog bezig voor Venlo, waar de gemeente eenzelfde onderzoek in opdracht heeft gegeven.

                          Opmerking


                          • #28
                            Vlaggen of juist niet?

                            Wellicht is het arbitraire om deze posting te plaatsen in deze thread, maar ik vond feitelijk geen betere.

                            Afgelopen zaterdag, 7 oktober 2023, werd Israel totaal verrast door de aanval van Hamas vanuit Gaza.
                            De aanval verliep gruwelijk. Meer dan 700-800 doden. Het merendeel onschuldige burgers.
                            Daarnaast zijn waarschijnlijk 150-200 Israelische burgers gegijzeld
                            Natuurlijk sloeg en slaat Israël terug. Israël gaat daarbij niet zachtzinnig te werk.
                            Is deze reactie goed, kan het anders, moet het anders, is het historisch gezien juist of net fout?
                            Ik weet het niet en ik denk dat niemand het weet.

                            Vanuit het Westen komen hoofdzakelijk steunbetuigingen voor Israel.
                            Wat je ook vindt van de aanval van Hamas, ik denk dat daar geen goed woord voor te bedenken valt. Echt afschuwelijk!
                            Heeft Israel zich steeds keurig gedragen t.o.v. de Palestijnen? Hmmm.... ik denk dat daar ook wel wat op valt af te dingen.
                            Nochtans kan de wijze waarop Hamas zaterdag toesloeg never nooit worden goedgekeurd.

                            Tal van overheidsgebouwen en in op tal van stadhuizen werd uit solidariteit de Israëlische vlag gehesen.
                            Amsterdam hees bijvoorbeeld de Israelische vlag, Rotterdam juist niet en andere gemeenten hangen hun eigen stadsvlag halfstok.

                            Ik heb zelf nergens gelezen wat het Maastrichtse beleid in deze is.
                            Daarom ben ik vandaag, dinsdag 10 oktober 2023, Zelf maar eens gaan kijken.


                            (Maastrichtse vlag hangt halfstok n.a.v. de oorlog tussen Gaza en Israel)

                            Ik vind het allemaal wel prima.
                            Persoonlijk heb ik niet zoveel met de symboliek van vlaggen. ook als de Nederlandse vlag op z'n kop hangt word ik daar niet warm of koud van.
                            Laten we nu wel afspreken dat wanneer er waar in de wereld in de toekomst een - altijd afkeurenswaardige! - ernstige inbreuk wordt gemaakt op de LHBTI+ beweging, dat we dan ook niet meteen een regenboogvlag hijsen, maar gewoon onze stadvlag halfstok hangen of met moties daaromtrent komen (zoals op 22 november 2022 voor het WK in Qatar. Of ga ik nu te ver?
                            Last edited by Pier; 10 oktober 2023, 18:15.
                            Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd

                            Opmerking


                            • #29
                              Oorspronkelijk geplaatst door Pier Bekijk bericht
                              Persoonlijk heb ik niet zoveel met de symboliek van vlaggen. ook als de Nederlandse vlag op z'n kop hangt word ik daar niet warm of koud van.
                              Mee eens, Pier. Een paar jaar geleden was het nog indrukwekkend om na Charlie Hebdo en Bataclan de kleuren van de Franse vlag geprojecteerd te zien op de Brandenburger Tor. Nu is dat standaard procedure en worden er vragen gesteld als er na een of andere ramp niet iets met de vlag van dat land gedaan wordt. Het valt allemaal onder de hoofdcategorie 'woke' en daar weer een ondercategorie van, namelijk de categorie: 'het heeft geen enkele zin als we het doen, maar we kunnen ons niet permitteren om het niet te doen'.

                              Met Israël heb ik wel wat. Ik was er jaren geleden en viel als een blok voor de schoonheid van het land. Niet vanwege de mensen. Joden, christenen. moslims en ongelovigen, ik vond ze allemaal even onvriendelijk (er waren ook wel uitzonderingen uiteraard). Er valt veel aan te merken op Israël, zeker na de laatste verkiezingen. Maar het is wel het enige land in het Midden-Oosten waar een lhbti'er (of hoe je het noemen wil) niet hoeft te vrezen voor zijn/haar/hun leven.

                              RTV Maastricht liep ook toevallig over de Markt vandaag:
                              https://rtvmaastricht.nl/nieuws/arti...svlag-halfstok

                              Opmerking


                              • #30
                                Oorspronkelijk geplaatst door Pier Bekijk bericht
                                Tal van overheidsgebouwen en in op tal van stadhuizen werd uit solidariteit de Israëlische vlag gehesen.
                                Het blijft moeilijk:
                                Provincie Limburg hijst vlag Israël: ‘Luister naar elkaar en heb begrip voor elkaars standpunten’
                                (De Limburger, 10-10-2023)

                                Opmerking

                                Bezig...
                                X