Woordenboek Mestreechter Vastelaovend.

[SJEF †]

Woordenboek van de Mestreechter Vastelaovend.


Precies drie keer 11 jaar geleden bracht de VVV-Maastricht een klein, handzaam boekje uit.
En één keer 11 jaar geleden werd dit herhaald, middels een bijgewerkte versie.
In dat boekje worden bepaalde begrippen uit de carnaval in het algemeen, en de Mestreechter Vastelaovend in het bijzonder, op een ernstig-humoristische wijze verklaard.
Veel leesplezier.

Verantwoording illustraties:
De tekeningen zijn gemaakt door Guill. H.V. van Lijf; het schild van de "Ingel vaan Mestreech" door SJEF rood ingekleurd.
De foto's zijn her en der van Flickr afkomstig.
De clown met de rode neus is door SJEF gemaakt in 2003 met hulp van Apophysis; een freeware fractal flame editor voor Windows.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

A

a; doorgaans eerste letter van alfabet.
Vaak in combinatie met b en c, (spr. AABEECEE).
afgelopen; absoluut einde van het carnavalsgebeuren, omstreeks 0.00 uur op Aswoensdag. (zie aldaar)
alaaf; een in Maastricht bekende doch weinig gebezigde kreet, in de betekenis van "hoera".
alcohol; geestdodend vocht, vaak ten onrechte in rechtstreeks verband gebracht met carnaval.


alleen; inz. "allein is mer allein".
Bedoeld word dat het samen uitgaan, in groepen en groepjes, is aan te bevelen, in het bijzonder voor hen die weten, geen of weinig bekenden te zullen ontmoeten.
Aswoensdag; de dag van spierkater (zie aldaar), dag van bezinning, 46 dagen vóór Pasen, eerste dag van de vasten (R.K.) dag van (gratis) haringeten in vele Maastrichtse kaffees en kaffeekes.
Awwiever-bal; in omringende carnavalsstreken bestaand gebruik om op donderdag vóór carnaval als "oud-wijf" verkleed aan carnavalsbals deel te nemen.
In Maastricht niet eigen aan carnavalsgebeuren.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

B

b; doorgaans tweede letter van alfabet.
Vaak in combinatie met a en c.
bals; de laatste weken voor carnaval worden door allerlei verenigingen eigen bals georganiseerd.
Deelname is meestal mogelijk na introductie, mits carnavalesk verkleed.
Tijdens de carnaval zijn dit soort besloten bals uitzondering.
En .... overal, en overal, waar de meisjes zijn is het (dan) bal, mits de jongens zich niet onbetuigd laten.
bar; b.v.: maak het niet te bar!
barbier; Spaans bier (Sevilla), specialiteit van enkele welbekende bars en coiffeurs.
benkelik momint; 't benkelik momint is gekoume: het grote moment is aangebroken.
benkske; bankje, meuj wie 'n maoj zatte veer us oppe Vriethof op e benkske.
bensje;
1) boordje, kraag, inz. e stok in zie bensje;
2) band, strook stof, e bensje um ziene kop;
3) muziekband, e leuk bensje spaölde leventige meziek;
4) cassetteband, de carnevalsleedsjes stoon op e bensje.
betalen; wordt steeds contant gedaan, na elke bestelling.
Vraag geen briefje: ook Uw belastinginspecteur was ooit wel eens in Maastricht tijdens de carnavalsdagen, evenals de boekhouder van de zaak.


beurstelekop; iemand die te "deks" naar de coiffeur gaat om zijn / haar haar te laten "snijen".


bier; sedert 1994 in alle maten verkrijgbaar, in Maastricht onder de naam 'beer'.
Als u wilt tracteren roept U gewoon het gewenste aantal glazen met daarachter 'beer': vief beer, vieftien beer.
U krijgt dan automatisch pilsener.
En als U zelf wéér aan de beurt bent krijgt U wel een hint. (zie ook: pèlske).
Bier wordt gedronken als water, (glas aan de lippen, hoofd iets achterover).
Wordt snel lauw bij contact met lucht, en daardoor minder smakelijk.
Bij voorkeur niet vermengen met cola, jenever, cognac, etc., noch in, noch buiten het lichaam.
bobbel; fles van een bepaalde vorm; ook wel de naam van een bekend etablissement, gesticht door een bij leven reeds legendarische kastelein Nol: inz. Nol vaan de Bobbel z.g.
boerenkiel; verkledingswijze bij vnl. Brabants carnaval: in Maastricht echter weinig in zwang.
Wordt toegelaten daar het als een bewijs van goede wil wordt beschouwd.
Boonte Störrem; bonte storm, inz. tijdens carnavalsoptocht waar duizenden bont verklede carnavalisten zingend en hossend tussen fanfares, hermeniekes en wagens meetrekken.


Boules de Berlin; carnavalsgebak.
buut; tonvormig spreekgestoelte waarin carnvalsredenaar plaats neemt.
Ook: rede.
buuttemars; melodie welke door orkest gespeeld wordt bij opkomen en afgaan van carnavalsredenaar.
N.v.t. bij stoelgang.
buutteredner; germanisme voor: carnavalsredenaar, in Maastricht kletskriemer genaamd.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

C

c; doorgaans derde letter van het alfabet.
Vaak in combinatie met b en a, of alleen met a.
In het laatste geval meestal als sluikreclame.


café; etablissement dat tijdens carnavalsdagen in ongeveer 400 verschillende uitvoeringen is opengesteld als schuilplaats bij regenweer, losplaats bij hoogwater, repetitielokaal voor zang-, dans en muziekgroepen, rustplaats voor voetbalknietjes en tennisarmen, trefpunt bij afspraken, smeerplaats voor vastgelopen stembanden.
Vrijwel alle gratis en voor iedereen toegankelijk (Zie ook: betalen).
carnaval; het meest uitbundige feest van Maastricht, als voorbereiding op de serieuze vastentijd voorafgaand aan Pasen.
Ook: vastenavond.
Maastr: Vastelaovend.
carnavalskrant; in carnavalstijd verschijnend, humoristisch bedoeld, éénmalig dagblad, grotendeels in dialect geschreven, compleet met trucfoto's, karikatuur-tekeningen, politieke "commentaren" in een vorm zoals de burger ze graag, de politici liever niet dagelijks lezen.
cd; opvolger van de "grammefoonplaat" en 't "kassètte-bensje".
Elk jaar verschijnt de officiële cd van de gezamenlijke "Maastrichtse Vastelaovesvereiniginge".
Op deze cd staan de liedjes die dat jaar 1ste en 2de prijswinnaar zijn geworden van het in de voorafgaande maand november gehouden "Verkezing Mestreechs Vastelaovendsleedsje". (zie ook: liederen).
chariteit; "Plezeer en Sjariteit" motto van de carnavalsvereniging De Tempeleers.
De collectes tijdens de carnavalsoptocht zijn bestemd voor liefdadige doeleinden.


chauvinisme; een misplaatste kwalificatie van het feit dat veel Maastrichtenaren verliefd zijn op hun eigen stad; kunnen zij het helpen?!
chauvinist; een Maastrichtenaar die eerlijk is.
concert; Vastelaoves-kónzert, jaarlijks carnavalsconcert, verzorgd door het LSO, Symphonie Orkest van Maastricht en solisten, waarbij de nadruk gelegd wordt op de humoristische zijde van de "ernstige" muziek.
concours Zate Herremeniekes; kolderiek muziekconcours dat op carnavalsdinsdag op het Vrijthof wordt gehouden en waaraan tientallen "Zate Herremenieks" (zie aldaar) deelnemen.
confetti; gekleurde papiersnippers, vervaardigd met een L.P. (Lokepitser).
consumptiebonnen; worden in sommige bedrijven, samen met toegangskaarten verkocht teneinde ofwel het afrekenen te vereenvoudigen, ofwel een minimumafname door bezoekers te garanderen......

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

D

d; eerste letter van de volgende paar woorden.
dansen; lichaamsbeweging welke tijdens carnaval in Maastricht nauwelijks of niet wordt gepractiseerd, daar de orkesten de betreffende muziekstukken niet meegebracht hebben.
Hossen en springen, da's pas carnaval!
dansmerieke; of liever dansmammezelke, een uit het Rijnland overgewaaid fenomeen oftewel dansmeisje, dat op de maat van carnavalmuziek acrobatische danspassen tracht uit te voeren.
datum; de datum van de volgende carnaval vindt U door het terugtellen van 49 dagen vóór de volgende Pasen.
Dee vaan us; zie ook: us.
Niet te verwarren met "die vaan us" omdat "die" hier meervoud aangeeft.
"Dee vaan us" is, gelukkig, enkelvoud zodat we er maar één van hebben; in conferences wordt hiermede de burgemeester (die van ons) van Maastricht bedoeld.


dialect; de meest gangbare taal voor carnavalsaangelegenheden, onmiddellijk gevolgd door het ABN, met de nadruk op de B.
Die vaan us; zie: us.
drapeau; vlag, vaandel.
"Eder herremenieke is gruuts op zienen drapeau (ook: drappo).
D'n drapeau vaan Mestreech, vroeger alleen rood/wit is deze thans een rood vlak met daarin een witte, vijfpuntige ster.
drinken; het tot zich nemen van vochtige substanties via de mond, niet te verwarren met bedrinken dat óók niet met carnaval te rechtvaardigen is.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

E

e; volgt op de zoeven gebruikte letter.
ei; kan, in hardgekookte toestand, energie bevorderen en weerstand geven.
Wordt dan ook in vele etablissementen ten verkoop aangeboden.


einde; op zaterdag, zondag en maandag sluiten de café's om 2 of 3 uur, op dinsdag om uiterlijk 2 uur.
Er zijn enkele café's met nachtvergunning.
Zie ook: neerlaote.


einzelganger; duits woord voor de beschrijving van hen die doldwaze pret kunnen hebben zonder zich aan te sluiten bij groepen.
Zij worden doorgaans aangezien voor de "echte", de carnavalsvierders van huis uit.
elf; Le nombre crucial, het kengetal van de carnavalist.
elf november; de elfde van de elfde, in Maastricht alleen de datum van de officiële jaarvergadering van de carnavalsverenigingen, echter voorlopig zonder andere consequenties.
Wel wordt het nu tijd om alvast stof te gaan kopen voor de nieuwe carnavalscreatie.
entree; toegangsprijs: "ze vraoge geinen entree'; het is niet gebruikelijk dat in Maastricht een toegangsprijs wordt geheven om in een zaal of café te kunnen komen; er zijn enkele uitzonderingen maar doorgaans betreft het experimenten voor een enkele keer.
eten; dat Maastricht het culinaire Mekka van Nederland is, is alom bekend.
Toch zullen een aantal welbekende goede restaurants tijdens de carnavalsdagen zowel de omvang van de menukaart als van de - aangename - franje van bediening enigszins inperken, teneinde méér hongerige magen tevreden te kunnen stellen.
Met carnaval is immers alles anders.
eten bevordert de weerstand; maak een grif gebruik van de veelsoortige etenswaren die overal worden aangeboden.
Zelfs een Rus eet een broodje na elk glas wodka!

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

F

f; eerste letter van flauwekul, faldera en friten.


fanfare; harmonie zonder houtzagers.
feest; met carnaval is er feest in Maastricht, maar niet elk feest in Maastricht is carnaval, al wordt zulks wel eens beweerd!
financiën; de echte carnavalsvierders in Maastricht sparen geruime tijd om een aantal extra uitgaven te kunnen bekostigen, maar waar gebeurt dat niet?
flessebataljon; inz. 'eine vaan 't flessebataljon': pimpelaar van professie.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

G

g; kénmerk van het ware, mits zacht uitgesproken.
gast; iemand die zich dient aan te passen aan de omgeving waar hij "te gast" is.


geis; Mestreechter Geis: de esprit, volkseigen van de Maastrichtenaar, humoristisch, relativerend.
generaliseren; een niet terecht gebruik om overal voorkomende excessen als norm te stellen bij beoordeling en waardering.
gezondheid; psychische gezondheid, voornaamste bijwerking van carnaval dat kan dienen als uitlaatklep voor psychische spanningen.
Hoewel kwade tongen anders beweren, wordt ook de physieke gezondheid, door intense deelname aan carnaval bevorderd.
Het warm - koud effect van het kaffee-in, kaffee-oet kan worden vergeleken met de finse sauna, mits de "spoel-gangen" niet te lang duren.
Gigantius; de stadsreus van Maastricht, een 'reusachtig' grote pop die, net als in lang vervlogen tijden, steeds aanwezig is bij belangrijke momenten en evenementen in het rijke leven van de Maastrichtenaar.
Het Reuzengilde leidt hem met trots mee in de carnavalsstoet.


glaasje op; laat je rijden!
govie; familiaire aanspreektitel van politie-agent die speciaal met carnaval als vriend en medewerker van de "organisatie" beschouwd en behandeld wordt, mv: Govies; ook wel aangeduid met "die vaan us" (zie: us).
Dit zijn de twee reusachtige poppen in politie-uniform die volgens traditie de carnavals-optocht openen.
grammofoonplaten; muziekschijven die inmiddels vervangen zijn door cassettebandjes en cd's (zie aldaar); zij hebben een enorme invloed gehad op het handhaven van de streekeigen carnavalsliederen, ondanks verwoede aanvallen van de commercie om "hollandse" liedjes populair en dus verkoopbaar te maken.
grenzen; in het Land zonder Grenzen (hiermede wordt kortgezegd de Euregio rond de steden Aken, Luik en Maastricht bedoeld) is men zich ervan bewust dat de toekomst van het gebied door Europa en niet door kunstmatige landsgrenzen wordt bepaald; de toekomst van carnaval wordt bepaald door de grenzen die de carnavalsvierders zichzelf bewust opleggen, zowel in het afbakenen van de tijd van het jaar waarin carnaval gepraktizeerd wordt, alsook in de vorm en intensiteit en niet te vergeten het gedrag waarmee aan het carnavalsgevoel uiting wordt gegeven.
Ook: sjraom: neet boete de sjraom.
Grote Poets; (groete póts).
Na de carnavalsdagen, doorgaans op donderdag, start een gigantische schoonmaakbeurt in de stad die de confetti en andere herinneringen aan die goede dagen zoveel mogelijk moet uitvagen.
Van de weeromstuit gebeurt zulks ook in menig huisgezin: goed voorbeeld doet goed volgen.
geld; zolang de Maastrichtse ECU nog niet overal wordt geaccepteerd zult u wat Nederlands geld bij u moeten hebben, al worden op veel plaatsen ook Belgische frenkskes of Duitse marken aangenomen.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

H

h; De eerste letter van Haa!, doch minder vet.
habsjaar; penningmeester van de carnavalsvereniging.
HalfVasten; in bepaalde gebieden in België (Hasselt bijvoorbeeld) wordt carnaval pas halverwege de vastentijd gevierd, en dan alleen op de zondag.
In Maastricht is dit niet gebruikelijk, al gaat menig Maastrichtenaar vervuld van nostalgie wel nog even naar de optocht in Hasselt, Maaseyck of Saint Vith kijken. (Fr: mi-carême).
haring; hoort bij carnaval als boter bij de vis.
Wordt op Aswoensdag in vele café's gratis verstrekt aan stamgasten.
hieringebiete-kónzert; Aswoensdag is (zie ook: haring) de dag van de haring omdat deze een heilzame werking heeft op het wegwerken van het meest gehate huisdier, de kater.
De Maastrichtse musicus André Rieu heeft met zijn Maastrichts Salon Orkest (MSO) de traditie ingevoerd van de "hieringebiete-kónzerte op Asgoonsdag", gegeven tijdens de lunchpauze én in de avonduren.
Het afkicken van de carnavals-muziek wordt daarmee op een licht-klassieke manier bewerkstelligd.
historie; carnaval in Maastricht is gebaseerd op een lange historie en wordt reeds genoemd in de oudste geschiedenis over carnaval in West-Europa.


hoe gek; gewoon gek is gelukkig voldoende.
Hoeglöstigheid; aanspreektitel van Prins Carnaval: soms: Hoege Hoeglöstigheid.
hoeg water in Heugem; wordt gezegd als de pijpen van een (lange) broek opmerkelijk te kort zijn; komt vaker voor dan 't hoog water in Haare en/of Ittere.
Hoesdoeve; Echtgenotes en partners van de 33 Tempeleers.
Hollander; doorgaans aanspreektitel van hen die het Maastrichts (nog) niet machtig zijn; zo kan zelfs de Zeeuw, de Brabander of de Grunninger als "Hollender" betiteld worden; wordt ook wel gebezigd als men (nog) niet aan elkaar is voorgesteld.


höllepe; elastieke banden die de broek omhoog en de buik gespannen moet (helpen) houden; bretels.
hossen; het zich springend voortbewegen op de maat van carnavaleske marsmuziek.
hotels; beddenburchten die, ook in Maastricht, het gehele jaar door gastvrijheid verlenen aan bezoekers van de stad.
Kwaliteit en service behoren tot de beste van het land.
Bij de VVV Maastricht is nadere informatie over kwaliteit en prijzen verkrijgbaar en het is mogelijk via de VW een of meerdere kamers te reserveren; en uiteraard niet alléén met carnaval.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

I

i; spr. ie (zonder betekenis)


ingel; D'n Ingel vaan Mestreech is de engelbewaarder van iedere Maastrichtenaar.
De stadsengel klampt zich vast aan het stadswapen in de vorm van een vijfpuntige ster en houdt daarmede zichzelf en iedere rechtgeaarde inwoner van Maastricht staande.
inhole; op carnavalszaterdag wordt Prins Carnaval vanaf het station "ingehaald" en naar het stadhuis gebracht; daar wordt tijdens een kolderieke ceremonie het desastreuze beleid van het stadsbestuur aan de kaak gesteld, doorgaans in het bijzijn van ministers en staatssecretarissen van de bevriende Nederlandse regering; ondanks poëtisch en lachwekkend verzet van de burgemeester wordt de "macht" voor drie dagen overgedragen aan de enige echte vertegenwoordiger van het Volk, Prins Carnaval.


inschieten van carnaval; op carnavalszondag om 12.00 uur wordt de carnaval op het Vrijthof ingeschoten met het Momuskanon (een wat groot uitgevallen pistool op wielen waarvan het geluid omgekeerd evenredig is aan de grootte).
Na de elf traditionele schoten is carnaval officieel begonnen.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

J

j; uitroep, in ABN meestal o-j, in Mstr. oi-oi (spr.: ójój).
jaloersheid; een fenomeen dat een echte carnavalsvierder niet kent, maar zeker óók niet bij anderen veroorzaakt.
jammer; jammer is het (voor ons) als U, ondanks dit geschrift, met een verkeerde instelling aan Carnaval gaat deelnemen.
Maar bovenal is het jammer (voor U) als U denkt dat Maastricht steeds in verband gebracht moet worden met carnaval.
Gedurende 362 dagen per jaar is Maastricht weliswaar geen gewone stad, maar toch een stad waar ook andere zaken belangrijk, mooi, fijn, prachtig of uniek kunnen zijn.
Jeker; na de Maas de grootste rivier van Maastricht.
Ook: Neker.


joker; zowel joker zijn als voor joker durven staan zijn eigenschappen van de goede carnavalist.
jota; één jota móet U ervan snappen, géén jota is te weinig.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

K

k; drie dagen o-k, daarna k-o
Kachelpiepers; garderegiment van Prins Carnaval, gekleed in Schotse kilt.
Bekend vanwege hun kolderexercitie, klaroenkorps en "marketentsters".
kaffee in - kaffee oet; (zie ook: gezondheid) kenmerk van straatcarnaval waarbij elk café als pleisterplaats fungeert.
Als variant wordt gebruikt: elk café ter rechterzijde (of linkerzijde) van de looprichting en ook wel elk tweede café (voor beginners).
karnavalogie; op de vrijdag voor Carnaval wordt tijdens de lessen van menige lagere en middelbare school door de docenten aandacht geschonken aan het carnavalsgebeuren, ontstaan, tradities, kenmerken, etc.
Ook leden van carnavalsvereniging de Tempeleers staan dan voor de klas, teneinde de jonge Maastrichtenaren te vormen en op te voeden tot ware carnavalsvierders.
kater; kennis der carnaval, nadat men er onvoorbereid of te lichtzinnig aan heeft deelgenomen.


kleding; de gebezigde carnavalskleding is zeer verscheiden en volgt geen specifieke regel.
In vroeger tijden sprak uit de kleding een soort persoonsverwisseling of "zielsverhuizing".
Rijken en rijkeren trokken armoedige of vieze lompen aan terwijl armen en armeren er tenminste 3 dagen per jaar als hertog of generaal of rentenier wilden uitzien.
Na de nivelleringsrage der laatste jaren is er geen peil meer op te trekken daar sommigen zich arm willen houden, anderen nog wel eens willen denken aan de tijd van weleer.....
Een tip: verkleed of niet, maak het niet te mooi, de meeste schmink geeft nogal af en een kleine veeg kan Uw of iemand anders' dag bederven.
Dure spullen laat U gewoon thuis. (zie ook: pèkske).
kletskriemer; specifiek Maastrichtse benaming voor carnavalsredenaar die zijn humoristische toespraken houdt tijdens de carnavalszittingen die aan carnaval voorafgaan (zie aldaar).


koffie; drank gemaakt van gebrande koffiebonen.
Aan te bevelen voor hen die in de bonen zijn.
kraag:
1) witte schuimrand op glas bier, waarvan de breedte kan variëren onder invloed van tijd en geld.
Time is money is hierbij nu eens wel, dan weer niet van toepassing.
2) gedeelte van kledingstukken zoals jas, hemd, colbert, dat aan grote slijtage onderhevig is.
Wordt dan ook vaak gerepareerd met losse stukken.
kraankezitting; zitting (zie aldaar) speciaal voor zieken en bejaarden.
kretser; secretaris van carnavalsvereniging.
kroeg; bijnaam voor elk etablissement waar getapt wordt, meestal gebruikt zonder enige bijgedachte.
Het Maastrichts Kroegenboek geeft een openhartige beschrijving van een kleine 400 "kroegen".

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

L

l; de eerste letter van de muzieknoot "la", ook wel "a" genoemd (zonder 1).


laat; (zie ook: einde).
Het komt voor dat men met carnaval de tijd vergeet, of zich in de tijd vergist.
Zo gebeurde het op een carnavalsmorgen dat een carnavalist zijn vrouw vertelde de vorige avond om klokslag één uur thuis te zijn gekomen.
Op de ongelovige blik van zijn vrouw reageerde hij met: ik weet het zeker, ik heb het duidelijk één uur horen slaan, wel vijf keer achter elkaar!


leeftijd; een echte Maastrichtenaar zal U weten te vertellen dat hij Carnaval al met de paplepel ingeschud heeft gekregen...
Feit is dat inderdaad door vertegenwoordigers van werkelijk alle leeftijdsgroepen op een of andere manier aan het carnavalsgebeuren wordt deelgenomen.
Exponenten zijn daarbij o.a. de bezoeken van prins Carnaval aan zieken en bejaarden, feestavonden in verzorgingshuizen, de kinderoptocht op carnavalsmaandag en de kindercostuumwedstrijd op carnavalsdinsdag.
liederen; de Maastrichtse carnaval kent zijn eigen liederen.
Elk jaar wordt een officieel carnavalslied gelanceerd.
Een jaarlijkse prijsvraag zorgt voor een aantal candidaatliederen waaruit door een publieksjury één winnend lied wordt uitgekozen.
Van elk officieel lied wordt een cd uitgegeven die in alle Maastrichtse platenzaken verkrijgbaar is.
Ook zijn er verzamel-cd's met een aantal carnavalsliederen en/of andere veel gezongen wijsjes van vorige en vroeger jaren.
Koop er een om van begin af mee te kunnen zingen.
limonade; een volwaardige drank, ook met carnaval, speciaal voor hen die nooit iets sterkers drinken én voor hen die weten dat het niet de drank is die moet zorgen voor plezier.
linksgedrèjde regejas; een opmerkelijk fenomeen van de Maastrichtse carnaval; het is bekend dat de Maastrichtenaar steeds een kleine aanlooptijd nodig heeft om in de juiste stemming te komen; soms komt die stemming echter sneller dan de Maastrichtenaar zelf gedacht had.
Als hij bijvoorbeeld besloten heeft om niet in de optocht mee te gaan, maar alleen maar even te gaan kijken, dan kan het voorkomen dat hij zodanig door de sfeer meegesleurd wordt dat hij niet meer de tijd neemt om nog naar huis te gaan om zich te verkleden.
Doodleuk draait hij zijn jas het binnenste buiten (links), dus met de voering naar buiten.
Multifunctioneel is dit gebruik eveneens: zelfs als er al wat schmink, wijn of rechtsgedraaide yoghurt gemorst wordt op die linksgedraaide jas, dan kan deze toch nog "gewoon" gedragen worden.
Politiek heeft een linksgedraaide jas geen betekenis, behalve als de voering ook nog paars is.
look; hoe meer georganiseerd wordt aan Carnaval, hoe minder spontaan het overkomt.
Het is dan ook onbegrijpelijk dat telkenjare zoveel aandacht wordt besteed aan het creëren van grote open plekken, gaten of "looker" in de optochten.

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

M

m; de eerste letter van m m m...maastricht! een heerlijke stad.
Maas; ooit heeft men met de gedachte gespeeld de rivier de Maas te vullen met bier en het kanaal met klare wijn, teneinde te bewerkstelligen dat iedere Maastrichtenaar zou leren zwemmen.
Om prijstechnische redenen heeft men het kanaal echter gedempt en heeft men het plan opgevat een voetgangersbrug over de Maas te spannen.
Zwemmen is dan niet meer nodig.
Maastricht; oudste stad van Nederland, met tevens een carnavalstraditie die eeuwen en eeuwen geleden reeds werd gevestigd.


mammezelke; juffertje, meisje; "zie trooj op es dansmammezelke"; vooral tijdens zittingen (zie aldaar) optredende jonge meisjes die, op de maat van een carnavalsmars een mengeling dansen van ballet en militaire exercitie.
In andere Limburgse taalgebieden ook: tanzmariechen.


maskers; het dragen van maskers is tijdens de carnavalsdagen in Maastricht toegestaan.
Niet toegestaan echter is het masker van anderen af te trekken of opzij te schuiven teneinde te zien wat "erachter steekt".
Het risico dat het Uw vader, vrouw of schoonmoeder is moet U durven lopen!
Mestreech; hoofdstad van Limburg, 120.000 inwoners, Nederlands meest Zuidelijke, dus warmste stad, letterlijk maar bovenal figuurlijk.
Momuskanon; (zie inschieten).


Mooswief; letterlijk: groentevrouw, doorgaans afgebeeld als marktvrouw in afmetingen en kleding van rond 1900.
Zij is thans een symbool van de Maastrichtse carnaval.
Een grote pop, het "Mooswief" voorstellend kijkt vanuit een hoge paal op het Vrijthof neer op het carnavalsgebeuren.
Zij wordt "gehesen" direct na het inschieten op Zondagmorgen, en "gestreken" of "neergelaote" (zie neerlaote) op dinsdagavond 24.00 uur.
muziek; de hoempa-marsmuziek wordt weleens onderbroken door 'n wals.
Typische dansmuziek is zeldzaam, zelfs in de zgn. diskotheken.
Verwacht U trouwens niet veel zitplaatsen aan te treffen: het is steeds staan of springen....

[SJEF †]

Woordenboek Mestreechter Vastelaovend

N

n; niemand, nn: helemaal niemand.
nachtrust; kan gedeeltelijk overdag worden genoten.


neerlaote; een van de meest aangrijpende momenten van de Maastrichtse carnaval is het tijdstip van het "neerlaote vaan 't Mooswief" op de laatste (dinsdag) avond van Carnaval op het Vrijthof.
Even voor twaalf uur stromen alle café's leeg en gaan de zate herremeniekes en (bijna) alle carnavalsvierders naar het Vrijthof om met oorverdovend trompetgeschal en tromgeroffel het officiële einde van carnaval te markeren.
Het rillerig kippevellerig gevoel dat U daarbij krijgt heet in het Maastrichts "sjevraoje".
nichtje; Mstr: nisjeke, inz. "iech bin dien nisjeke": een veel gehoorde, gezongen mededeling die waar en niet waar kan zijn.
U kent Uw eigen familie beter dan wij, handelt U dus naar goeddunken.
Maar...handen af van zijn/haar masker!
Noord-Zuid dialoog; een jaarlijks terugkerend fenomeen als "Noordelijke vergadergremia" een landelijke vergadering plannen op een der carnavalsdagen; doorgaans worden ze slechts beschouwd als minderwaardige plaagstootjes om de "Zuiderlijken" de indruk te geven dat op zo'n dag belangrijke beslissingen zullen worden genomen.
Gelukkig weten niet alleen de carnavalvierders dat vergaderd wordt om te vergaderen en niet om te besluiten.
nostallegasie; een - het woord zegt 't al - nostalgisch carnavalsbal, enkele weken voor carnaval, waarbij het zaak is om zoveel mogelijk vormen van (traditionele) carnavalsvermommingen bijeen te garen.
nuchter; als lichamelijke gesteldheid veruit te prefereren boven andere mogelijkheden, echter als geestelijke gesteldheid ongezond bij deelname aan carnaval.
Blijf dus nuchter teneinde niet ontnuchterd huiswaarts te keren, echter, bekijk het allemaal niet te nuchter!
nul; Narren-Universiteit-Limburg, pseudo-universiteit compleet met magnifieke Rector, humoris-causa, numerus-Claus(us) etc.