Waar en wanneer is dit?

[Jo Pluymakers]

Op bijgaande foto is een groep te zien die gaat deelnemen aan een historische optocht in Maastricht (?).
Is de plek te tracereen en ook het jaar wanneer dit evenement plaatsvond?

[Ingrid M.H.Evers]

[Toller]

Kan het zoals Ingrid schrijft de binnenplaats van de kazerne aan de Tongersestraat zijn, waarbij de fotograaf zicht heeft naar het westen. Het grote pand op de achtergrond zou dan staan op de hoek Tongerseweg met het Aldenhofpark! (huis met de D'Artagnan mozaiek)

[Ingrid M.H.Evers]

Qua locatie lijkt mij Tollers voorstel heel goed mogelijk: binnenplaats kazerne Tongersestraat, genomen naar het westen. Het huis op de achtergrond verschilt echter wel erg veel van het huidige pand. De enige overeenkomst die ik zie is feitelijk de flauwe, afgeschuinde hoek. Zowel het metselwerk als de verdeling van de bouwlagen wijken sterk af. Toch hoven we dit voorstel nog niet af te wijzen. Mogelijk is het oude pand met de hoge verdiepingen (gebouwd na de afbraak van de Tongerse poort in de maanden december 1868/januari 1869) later vervangen door het huidige, of ingrijpend verbouwd. De vraag is dus: wanneer werd het "d'Artagnan-pand" gebouwd?

Wat betreft de kazerne: er staat een foto van in het Silhouetje 54: De Minderbroedersberg (pg. 28 ), jammer genoeg genomen naar het oosten.

[Guinness]

Volgens de BAG is het gebouw uit 1678. Lijkt me toch duidelijk een fout. Aan de stijl te zien is het uit de jaren 20 van de vorige eeuw. Het 'buurhuis' is uit 1926 en dat lijkt mij voor het hoekhuis ook op te gaan zo.

Ik betwijfel of het ook de juiste locatie is want dan zou de kazerne rechts midden op de Tongerseweg staan.

Toen ik de foto zag dacht ik indewrdaad gelijk aan kazernegebouwen zoals die gestaan hebben in de Nicolaasstraat, Jekerstraat, Hoge Barakken enz. Maar is het zeker dat dit Maastricht is?

[Toller]

Kan het pand op de achtergrond het hoekhuis zijn Capucijnenstraat met de Herbenusstraat, dan staan de feestelingen op het Lindenkruis tussen de beide kazernegebouwen. Het is in elk geval een historische optocht. Het programmaboekje is in te zien in het Centre Ceramique, misschien iets voor de in Maastricht wonende MO'ers om daar te kijken.

[Ingrid M.H.Evers]

Wat betreft de duiding van de foto ben ik het met Toller eens: dit is een groep in een historische optocht. Nu heeft Maastricht verschillende historische optochten gekend en 1905 (waarnaar Toller hierboven op Delpher linkte) is er daar een van. Maar het is niet zeker dat deze groep toen reeds meeliep. Ik kom hier nog op terug.

Wel is bewijsbaar dat deze groep meeliep in de Historisch-Religieuze Optocht van 1909. Op 18 en 25 juli trok die vanaf de Boschstraat over de Markt richting binnenstad. Dit laatste maakt het zeer aannemelijk dat de stoet werd opgesteld op de open ruimten van Lindenkruis en Maagdendries, en niet zoals in de negentiende eeuw bij de Jekerkazerne aan de Calvariestraat. Van de Historisch-Religieuze Optocht van 1909 is een hele reeks prentbriefkaarten verschenen, waarbij alle meelopende groepen zijn gefotografeerd. Deze specifieke groep heeft het volgnummer 25 en bestaat uit een man te paard, twee geleiders van het dier en vier hellebaardiers. De titel van de groep luidt: "Groep van Karel V. Het (sic!) Magistraat": zie http://www.delcampe.net/page/item/id...anguage,D.html.
Ik vermoed dat met 'het magistraat' de Brabantse Hoogschout werd bedoeld, maar een nadere omschrijving van de groep - compleet met de namen van de personen die hier de magistraat verbeeldden - is ongetwijfeld te vinden in het bijbehorende programmaboekje.

We hebben nu een vaststaande datum voor deze groep, namelijk juli 1909. In 1905 was er echter, zoals Toller al aangaf, eveneens een historische optocht, zij het zonder de uitbeelding van de religieuze stadsgeschiedenis. Ook toen trokken er groepen mee die als onderwerp de relatie van keizer Karel V met de stad hadden. Het is heel goed mogelijk dat deze groep reeds toen meeliep. Dat betekent dat de foto eveneens uit 1905 kan stammen. Persoonlijk heb ik de indruk dat de personen op de foto dezelfden zijn als op de prentbriefkaart van 1909. Helemaal zeker is het niet, omdat de groep naar links en van de toeschouwers wegkijkt: men passeert namelijk net de eretribune, die voor de trappen van het stadhuis is opgesteld.

De enige manier om dat uit te zoeken is de programmaboekjes te vergelijken. Mogelijk wordt deze groep ook in 1905 genoemd. Als de namen van de uitbeelders hetzelfde zijn, hebben we twee mogelijke jaren voor de foto: 1905 en 1909. Als er in 1905 andere namen worden genoemd, denk ik dat we 1909 aan mogen houden.

Resteert de vraag waar de foto is genomen. Op de negentiende-eeuwse stadsplattegrond van Leiter Nypels lijken de barakken op het Lindenkruis toch niet echt te kloppen. Zouden de feestelingen niet eerder staan opgesteld tussen de barakkenblokken op de Maagdendries, ter hoogte van het pleintje bij het Huis met het Handje? De foto is dan genomen naar het zuiden, richting Bogaardenstraat, waar op de linkerhoek een afgeschuind pand heeft gestaan (nu nieuwbouw). Maar ik wil het Lindekruis niet uitsluiten. De sleutel voor deze locatie is en blijft het pand op de achtergrond.

Een paar vragen voor mijnheer Pluymakers: wat zijn de afmetingen van de foto c.q. het opzetkarton, en staat er op de voor- of achterzijde misschien nog een naam of andere aantekening?


STADSPLATTEGROND ca. 1850
http://www.ppsimons.nl/stamboom/maas...egrond1850.htm

[Guinness]

Gevonden!

Het is het gebouw aan de Achter de Barakken en het bestaat nog.
http://commons.wikimedia.org/wiki/Ca...1_20100710.jpg

[Ingrid M.H.Evers]

Geweldig, Guinness, het klopt precies! Bijgaand een link naar Google Maps: https://www.google.nl/maps/@50.85397...KRjNjbJdfg!2e0,
die duidelijk maakt dat het inderdaad ging om de barakken op dit pleintje, namelijk rechts van dit gebouw. Zij lagen achter de huizenrij rechts. De foto is genomen naar het westen en dat klopt weer beter met de stadsplattegrond van ca. 1850, waarop het binnenpleintje met barakken op die locatie te zien is als 'St. Andreusplein'.

Het Rijksmonumentenregister lijkt te suggereren dat dit gebouw de oostelijke vleugel was van het Sint Andriesklooster, waarvan ook de St.-Andrieskapel bewaard is gebleven: http://monumentenregister.cultureele...BJ_RIJKSNUMMER

Een negentiende-eeuwse foto van dit gedeelte heb ik zo snel niet gevonden, maar een (volgens de schrijver niet geheel juiste) situatietekening van Philippe van Gulpen is afgedrukt in W.A.A. Mes, St.-Andrieskapel (Maastrichts Silhouet, 16), pag. 9.

[Guinness]

http://binged.it/1bXFOtb
Of zo is het beter te zien.

[Ingrid M.H.Evers]

Inderdaad! Ook de afgeschuinde zijkant is goed te zien. Het scheve hoge dak achter het gebouw is de Andrieskapel. Rechts achter de muur de afgebroken gebouwen van de Sphinx en op de voorgrond de Boschstraat en links de Maagdendries.
Nu wordt ook duidelijk dat op het zoekplaatje de lage muur en het lage dakje rechts van het gebouw de muur van het fabriekscomplex en het lage schuine dak van een gebouw daar zijn. Aan deze zijde van de muur stonden inmiddels ook barakken die op de plattegrond van ca. 1850 niet ingetekend zijn. Men noemde deze barakken (later?) de Bosch-barakken.

Op de website van Tibaert staat een foto van deze barakken, die kennelijk in 1915 werden afgebroken: https://tibaert.files.wordpress.com/...e-c2b11915.jpg

[Ingrid M.H.Evers]

Dat pand blijft een mysterie, want volgens de website van de Stichting Maquette Maastricht 1867 dateert op dat pleintje alleen het Huis met het Handje van 1867 of eerder: http://www.maastricht-1867.nl/fotos%...0maquette.html. Het 'rijksmonument' zou dan niet tot het Sint Andriesklooster hebben behoord en eerst na 1867 zijn gebouwd.
Wie bij Altingh von Geusau de plattegrond van het Andrieskloostertje bekijkt, ziet ook dat dit pand niet is ingetekend ('Korte geschiedenis der kloosters te Maastricht', in: Publications 1894). Ondanks het feit dat iemand dus een foto op het Net heeft gezet met de aanduiding 'Achter de Barakken nr. 31', kan dit dus niet juist zijn.

De Stichting Maquette Maastricht 1867 heeft ongetwijfeld gelijk, daar zij de bouwgeschiedenis van dit gebied tot op de bodem heeft uitgezocht. Een gemeentelijke 'Lijst van Beschermde Monumenten in de gemeente Maastricht, vastgesteld door de minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, bij beschikking van 19 november 1965, nr. 111590, bijgewerkt tot 1 juni 1990' spreekt van het pand Achter de Barakken 31 (sectie A 7067). Hier gaat het om de 'kapel en een kloostervleugel aan de zuidzijde, daterend uit de achttiende eeuw, met een segmentboogingang en -vensters in hardsteen'. Dat correspondeert met het Rijksmonumentenregister, maar betreft dus niet het hier bedoelde pand.

Hebben we dus te maken met een foutieve nummering of een omnummering? Ik vond het pand ook vermeld als nr. 31a: "kantoor van Stichting Ateliers Maastricht (SAM-ateliers) en Setheater, projectruimtes van ABK en toneelacademie en vier ateliers". Ik vermoed dat dit gebouw de voormalige St.-Jozefschool is geweest, aan de oostzijde dwars op de kapel gebouwd. Wat betreft bouwstijl is dit niet onmogelijk. In 1903 sloot het kerkbestuur van de St.-Matthijsparochie met het gemeentebestuur een overeenkomst tot de bouw van een bewaarschool en een lagere school voor 600 kinderen. Het gebouw telde acht klaslokalen en werd gebouwd op de fundamenten van een oude loods. De school werd in februari 1904 geopend en vanaf 1 januari 1906 gerund door de Zusters van het Arme Kind Jezus op de Boschstraat. (Bron: W.A.A. Mes, St. Andrieskapel, pag. 31 en volgende).

Conclusie: de foto van Achter de Barakken 31 op het Net (zie posting #8 ) betreft in feite nr. 31a en is geen rijksmonument.

Vraagje: Hoe zit het trouwens met de huisnummering van Achter de Barakken? Ik vind tenminste oneven nummers aan beide zijden van de straat. Mysterium magnum est (Het is een groot mysterie )...

[Ingrid M.H.Evers]

Het voorgaande teruglezend, concludeer ik dat de datum waarop de foto van het zoekplaatje is genomen, als enige vraag open blijft staan. Het pand op de achtergrond stond er al in 1904, dus zowel 1905 als 1909 is mogelijk.

[Breur]

Op Delcampe.net zie je precies dezelfde personen op ansichtkaarten: 18-25 juli 1909.

[Breur]

Zou govie Antoon Kesselaer (1857- 1924) zich voor deze stoet zo gekleed hebben?