Maastrichtse zoekplaatjes bij het Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL)

[Ingrid M.H.Evers]

Twee rustaltaren

Al langere tijd komen er steeds meer foto's beschikbaar op de beeldbank van het RHCL. Jammer is echter dat soms de locatie waar de foto genomen is, niet bekend is.

Bijgaand enkele zoekplaatjes in verband met rustaltaren tijdens een processie. Van een ervan is zonder meer duidelijk dat de foto genomen is ergens in Maastricht (ovaal zwart met wit huisnummer). Ergens op Sint Pieter?

Van het andere zoekplaatje vraag ik me af waar die luchtkokers op het dak in de achtergrond zich bevonden. Het oude slachthuis bij de Helpoort had dit soort ventilatie, maar dat gebouw werd in 1904 gesloopt, en ik denk niet dat de foto zo oud is. Overigens is niet zeker, dat ook deze tweede foto in Maastricht is genomen, maar het lijkt wel waarschijnlijk. De eerste foto komt uit de collectie Thewissen, de tweede uit de collectie Banser.


1. https://beeldbank.rhcl.nl/detail.php...083094&index=0

2. https://beeldbank.rhcl.nl/detail.php...578628&index=0

[Pier]

Ik vind het al bijzonder knap dat je al een (eventuele) link legt richting Sint Pieter en dat je bij zoekplaatje 2 de (eventuele) link legt met de (omgeving van) Helpoort.

Ik herken werkelijk niets op die plaatjes.
Ik heb met google maps het huidige St. Pieter afgelopen.
Opvallend hoeveel kleine witte eenlaags huisjes er op Sint. Pieter zijn, maar geen enkel (tegenwoordig) huisje herken ik in de oude foto.
Helaas!

[Peter Scheele]

Van het andere zoekplaatje vraag ik me af waar die luchtkokers op het dak in de achtergrond zich bevonden. Het oude slachthuis bij de Helpoort had dit soort ventilatie, maar dat gebouw werd in 1904 gesloopt, en ik denk niet dat de foto zo oud is. Overigens is niet zeker, dat ook deze tweede foto in Maastricht is genomen, maar het lijkt wel waarschijnlijk. De eerste foto komt uit de collectie Thewissen, de tweede uit de collectie Banser.

Kan het zijn dat deze foto genomen is net voor La Bonne Femme aan de Graanmarkt richting Bernardusstraat? Het raam is weliswaar anders (maar dat kan veranderd zijn), maar het hoekje op de achtergrond heeft wel enige gelijkenis.

[Ingrid M.H.Evers]

ZP 1: rustaltaar bij laag huisje (2)



RHCL collectie Thewissen (CT18 ). Klik hier voor een grotere versie: https://beeldbank.rhcl.nl/detail.php...083094&index=0
RHCL, collectie Van Kleef, vkg 093. Voor een grotere afbeelding zie hier: https://beeldbank.rhcl.nl/detail.php...727595&index=0

[Ingrid M.H.Evers]

ZP 1: rustaltaar bij laag huisje (3)

Stel dat het inderdaad gaat om In de Rode Hen/Hoen, en stel dat die het huisnummer 211 (of daaromtrent) had, is het dan wel logisch dat de processie trok naar zo'n uithoek van Sint Pieter? Welke argumenten zijn daar dan voor aan te voeren?

1. Een rustaltaar was tijdens een processie letterlijk een altaar om te rusten. De pastoor, die in vol ornaat alweer vele honderden meters de zware monstrans met het Allerheiligste op borsthoogte meedroeg, kon die eens even neerzetten en zijn armen laten zakken. De dragers van de zware hiemel (het baldakijn) zetten het meubel neer om een beetje bij te komen en ook de gelovigen, de harmonie, het kerkkoor, de bruidjes en misdienaars: iedereen rustte even uit van de lange trek. Er volgde een korte predicatie en een zegening van de menigte met de monstrans, waarna de stoet weer verder trok.

2. Het uitzetten van een route was belangrijk: de afstanden tussen de rustaltaren mochten niet te lang zijn, maar ook niet te kort. Bovendien moest de tocht min of meer de grenzen van de parochie bestrijken. De Sint-Petruskerk van Sint Pieter Beneden is gebouwd in de jaren 1938-1940. Voor die tijd was Sint Pieter Boven de enige parochiekerk. Die kerk ligt een heel eind de Kanaaldijk op en van daaruit lag De Rode Hen nog een stukje verderop, maar het was een behapbare afstand.

3. Processies trekken bijna altijd op dezelfde manier, over een bekende route die jaarlijks terug komt. Anderzijds lag In den Roden Hen/Hoen wel aan de uiterste rand van de parochie en moest de stoet dan weer een groot stuk over dezelfde weg retour. Dat is minder gebruikelijk. Men trok in principe verder, naar het volgende rustaltaar.

Kan er een reden zijn geweest dat men inderdaad tot de uiterste grens trok?
Vanaf het begin van de jaren 1930 groef de Enci de bergwand weg. Na verloop van tijd verdwenen zowel de Rode Haan als de Rode Hen. Misschien heeft men een symbolische daad willen stellen: dit zijn/waren onze mensen. Al deze overwegingen staan en vallen met de vragen:
- heeft In de Rode Hen/Hoen ooit het huisnummer 211 (of daaromtrent) gehad?
- is het pand ooit uitgebreid verbouwd?
- wat was precies de route van processies van Sint Pieter Boven in de jaren 1930?

MIsschien dat het parochiearchief of parochieblad daarop een antwoord kunnen geven.

[Ingrid M.H.Evers]

ZP 1: rustaltaar bij laag huisje (4): alternatieven

Vanwege de bouwstijl en de nabijheid van de parochiekerk heb ik een neiging me bij Sint Pieter te houden, maar is dat terecht?

- voor Maastricht spreekt de verdere inhoud van de collectie Thewissen, die bijna zonder uitzondering Maastricht betreft
- de vorm van het huisnummer
- de bouwstijl

Van belang is echter, dat deze huisnummers - een zwart geschilderd ovaal met witte cijfers - in heel het huidige Maastricht voorkwamen, met uitzondering van Itteren. Voor hetzelfde geld kunnen we dus zoeken van Borgharen tot Heugem. Verder komen deze ook voor in grote delen van het Heuvelland en delen van de Mijnstreek. Er ging een processie van de St.-Martinuskerk in Wyck naar Gronsveld. Was dat met priester en baldakijn? En trof men op de tocht dan een dergelijk cafeetje aan? En hoe zit het met de processies in het in ontwikkeling zijnde Witte Vrouwenveld? Het hoge huisnummer moet leidinggevend zijn bij het zoeken.

PS. Mij is gebleken dat er meer mensen meedenken dan je zou afleiden uit het aantal reacties hier op de site. Via andere kanalen kreeg ik vier reacties, die ons echter niet verder konden helpen. Een negatieve posting heeft echter ook nut op de site. Zo kunnen we een tip krijgen waar we niet meer hoeven te zoeken en dat scheelt een slok op een borrel!

Enfin, ik loof een prijs in natura uit voor de eerlijke vinder!

[Ingrid M.H.Evers]

ZP 2: rustaltaar in de stad (2)


RHCL, Collectie Banser, Banser 172. Voor een grotere afbeelding klik hier: https://beeldbank.rhcl.nl/detail.php...578628&index=0

Kan het zijn dat deze foto genomen is net voor La Bonne Femme aan de Graanmarkt richting Bernardusstraat? Het raam is weliswaar anders (maar dat kan veranderd zijn), maar het hoekje op de achtergrond heeft wel enige gelijkenis.

Welkom Peter, geweldig leuk dat je meedenkt. Ik heb de hele omgeving van Graanmarkt en Bernardusstraat nog eens doorgevlooid op de beeldbank RHCL, maar geen aanknopingspunt gevonden. Ik denk ook niet dat het daar kan zijn geweest. Het gaat hier eveneens om een rustaltaar tijdens een processie en alleen al om die reden valt de Graanmarkt met omgeving af. Zo'n rustaltaar - ik schreef het al hierboven - was een rustpunt tijdens een lange tocht. De Graanmarkt lag veel te dicht bij het Onze Lieve Vrouweplein. Waarom daar een rustaltaar als men toch bijna thuis was? De documentatie leert, dat er soms een altaar was voor het westwerk van de kerk, op het plein.

Om te helpen bij het zoeken, geef ik een nadere beschrijving:
* de foto dateert uit de jaren 1930
* het is een locatie waar, naast een gebouw, een stuk gazon lag, met daarin/daarnaast tenminste 1 volwassen kastanjeboom
* op het gazon heeft men een tijdelijke loper uitgelegd, waarover de pastoor naar het rustaltaar kan lopen.
* het gebouw is opgetrokken uit een bakstenen muur van circa 1,20 meter hoog. Daarop een houten opbouw met ramen en bovenramen. De eerste verdieping is eveneens opgetrokken met een bekleding van verticale houten planken.
* het gebouwtje lijkt een winkel te zijn.
* in de achtergrond een pand met een luchtkoker op het dak. (Bij vergelijking blijken de luchtkokers van het oude slachthuis een andere vormgeving te hebben gehad).

[burgemeester]

ZP 2: rustaltaar in de stad (2)

-het gebouwtje lijkt een winkel te zijn.

Ik zie geen waar of iets dergelijks. En dan die vreemde kachelpijp..... het lijkt mij eerder een school.

ik kan dit overigens totaal niet plaatsen.

[Antonius]

Beste Ingrid, als je naast dat gebouw op de achtergrond kijkt lijkt het mij een begroeide stadsmuur. Zoals die aan het kleine Grachtje.
Waar de Vermicelli Fabriek stond en ik denk dat die Ventilatie opbouw op het dak bij de droogkamers hoort.
De houten barak lijkt een kantine op het terrein of voor het terrein van de Vermicelli fabriek.

[El Loco]

Beste Ingrid, als je naast dat gebouw op de achtergrond kijkt lijkt het mij een begroeide stadsmuur. Zoals die aan het kleine Grachtje.
Waar de Vermicelli Fabriek stond en ik denk dat die Ventilatie opbouw op het dak bij de droogkamers hoort.
De houten barak lijkt een kantine op het terrein of voor het terrein van de Vermicelli fabriek.

Die begroeide muur was mij ook al opgevallen. Kan natuurlijk ook een hoge heg zijn of iets dergelijks. Je zou denken dat het gebouw links makkelijk te identificeren is met dat ene hoge segmentboograam, geflankeerd door twee lagere. De architectuur wijst volgens mij naar een klooster, fabrieks- of overheidsgebouw, mogelijk omstreeks 1800 gebouwd. Geen woning in elk geval, gezien de hoge plaatsing van de ramen (en de ventilatiebox op het dak, maar die kan er later geplaatst zijn). Het terrein van de Vermicellifabriek is zeker geen gekke suggestie. Ertegen spreekt dat dit een ietwat vreemde locatie zou zijn voor een rustaltaar. Hieronder een detail van de foto met meer contrast, waardoor de architectuur beter zichtbaar is.

[Peter Scheele]

Welkom Peter

Dank je wel, Ingrid.

dat ene hoge segmentboograam, geflankeerd door twee lagere

Ik vraag me af of de middelste wel een raam is. De onderkant zit een stuk lager, vermoedelijk tot de vloer van die verdieping. Het kan daarom een deur geweest zijn waardoor men goederen of grondstoffen naar binnen kon brengen vanaf een kar of platte wagen. Een ruimte voor goederen of grondstoffen die geventileerd moesten worden. Een opsomming is altijd onvolledig, maar om een idee te geven: hooi, stro, hop, granen, meel of deegwaren, stoffen, hout, tabak...

[Antonius]

Ertegen spreekt dat dit een ietwat vreemde locatie zou zijn voor een rustaltaar. Hieronder een detail van de foto met meer contrast, waardoor de architectuur beter zichtbaar is.

Die rustaltaren werden ook wel zo maar voorzien (en voor de processie opgebouwd) ofschoon het ook een Mariabeeld of Kruisbeeld in een van de omliggende straten kan zijn geweest dat aan een gebouw hing of zelfs ingebouwd was alwaar de processie dan even een schietgebed hield. (net zoals het Mariabeeld op de Boschstraat)

of van de andere zijde gezien, de Kapel achter de toneelacademie voor die dure villa der kwam nabij de stadsmuur

[Peter Scheele]

ZP 1: rustaltaar bij laag huisje (2)

Het huisnummer is niet goed leesbaar, maar is mogelijk 211

[Ingrid M.H.Evers]

ZP 2: rustaltaar in de stad (3)

als je naast dat gebouw op de achtergrond kijkt lijkt het mij een begroeide stadsmuur. Zoals die aan het kleine Grachtje. Waar de Vermicelli Fabriek stond en ik denk dat die Ventilatie opbouw op het dak bij de droogkamers hoort. De houten barak lijkt een kantine op het terrein of voor het terrein van de Vermicelli fabriek.

[Antonius]

De Looiershof , momenteel een nieuwbouw project met appartementen is de locatie van de oude Vermicelli en Macaroni Fabriek tussen Ezelmarkt en Klein Grachtje gelegen achter de bebouwing aan de Grote Looierstraat. Bekende Breur Henket heeft er ook wel wat foto's van gemaakt.

Maar omdat ik weinig foto's heb kunnen vinden uit die tijd ben ik niet zeker. https://www.looiershof.com/voormalig...lifabriek.html

p.s. Op dit Forum was er ook eens een heel Topic aan besteed, maar die kan verloren gegaan zijn na de beroemde servercrash zonder adequate backup
De fabriek van Jos Bauduin 1857