Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

De Tagagemaquette

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • De Tagagemaquette

    De ontdekking in de jaren 1930 van een stadsmaquette van Maastricht uit 1752 op de immense zolders van het Hôtel des Invalides in Parijs leidde tot een blijvende fascinatie van de Maastrichtenaren voor de bijna vergeten kunstdiscipline van de maquette. Een van de mensen die gegrepen werden door het maquettevirus was Beyartbroeder Sigismund Tagage. Hij begon in 1947 aan de bouw van een maquette van Maastricht en de omringende vestingwerken. Tagage dook in het verleden en creëerde van daaruit zijn droombeeld: Maastricht van vóór het beleg van 1794, de omringende fortificaties in de toestand van 1825. Misschien is die eigenzinnige benadering van de geschiedenis er wel de oorzaak van geweest dat er altijd wat minachtend naar de Tagage-maquette is gekeken. 'Er zaten teveel fouten in', zo luidde de opvatting van veel 'deskundigen' en andere betweters. Maar het monnikenwerk van Tagage is helemaal niet bedoeld als een strikte nabootsing van de fysieke stedenbouwkundige situatie in een bepaald jaar. De maquette is een subjectief portret van de levende stad Maastricht en daarmee een uiting van beeldende kunst. Per definitie kan in een kunstwerk nooit sprake zijn van 'fouten'. Een kunstenaar is er immers niet aan gebonden om alleen een fysieke werkelijkheid uit te beelden maar heeft alle vrijheid om zijn eigen draai te geven aan de feiten. Bovendien hoeft een kunstwerk niet alleen antwoorden te geven maar mag ook vragen oproepen...

    In 1957 was de Tagagemaquette voor het eerst in het openbaar te zien, als pièce de résistance van de expositie Vrije Uren in het 'Stuersgebouw' aan de Kruisherengang. Daarna verdween het werk op de zolders van het Bonnefantenmuseum in de binnenstad. Achttien jaar later wist een stichting het museum zo ver te krijgen de maquette in bruikleen af te staan voor permanente expositie in de Helpoort in Maastricht. De maquette trof ik daar in 1987 bij toeval aan in kommervolle omstandigheden. Ik bracht hem onder bij de stichting Maastricht Vestingstad, een organisatie waarvan ik zelf een tijdlang bestuurslid was. Op die manier kon in elk geval verder verval worden voorkomen in afwachting van een restauratie. Vijfentwintig jaar lang bleek het niet mogelijk die daadwerkelijk in gang te zetten. Er was geen geschikte ruimte, er waren geen financiële middelen en er waren geen gekwalificeerde vrijwilligers voorhanden. Maar vooral de technische aspecten van een conserverende restauratie vormden lange tijd het belangrijkste struikelblok. De maquette is vervaardigd uit materialen die in de restauratiewereld volkomen onbekend zijn. Zo is de ondergrond van zachtboard gemaakt; een materiaal dat nooit eerder in een restauratieatelier onder handen is genomen. Jarenlang voorzichtig experimenteren en onderzoeken leidde tot een methode die enerzijds het afbrokkelen stopt, en anderzijds de oorspronkelijke kleuren en afwerking vrijwel intact laat. Daarna was het weer jaren wachten op tijd, geld en vooral hulpkrachten. Maar sinds januari is het dan toch eindelijk zover. De Tagagemaquette is begin januari overgebracht naar het Ainsi Cultuurhuis en wordt stukje bij beetje gereinigd, geconserveerd en gerestaureerd in een projectruimte in de buurt van ons eigen atelier aldaar. De restauratie speelt zich in alle rust af. Maar is wèl 'publiekstoegankelijk'. Belangstellenden zijn dus van harte welkom!

    Wil je een uniek kijkje nemen in de wondere wereld van de maquette en het restauratieproject? Dat kan. Maar mail of bel me altijd even tevoren via huismethethandje@paul-tieman.nl of 06-22300859.

    Paul Tieman

  • #2
    Leuk artikel, Paul. Heb je een foto van de maquette?

    Opmerking


    • #3
      de Tagegemaquette

      dag

      Ik beschik uiteraard over massa's foto's, waaronder een aantal unieke die ik van Tagage zelf nog ooit heb gekregen. Probleem was dat ik even niet weet hoe een plaatje toe te voegen in een bericht. Kan iemand me daar wat helderheid over geven? Als ik op het icoontje 'figuur invoegen' klik kan ik een www-link intikken, maar kan ik niet browsen op de harde schijf van mijn eigen computer. Overigens: Er staan een aantal foto's van de maquette op mijn eigen blog www.paultieman.blogspot.com en dan het bericht http://www.paultieman.blogspot.com/2...0-van-een.html
      Iedereen die dat wilt kan ze daar ook vanaf plukken en bijvoorbeeld hier plakken.

      Paul Tieman

      Opmerking


      • #4
        Invoegen van plaatjes

        Ik doe dat een beetje ingewikkelder als ik een plaatje van een website haal:

        1. kopieer het plaatje;
        2. open Irfanview of een vergelijkbaar programma en klik daar in het menu op 'edit', keuze 'paste';
        3. sla het plaatje onder een nieuwe naam op in een map op je harde schijf;

        4. ga naar Mestreech Online [MO] en het betreffende 'draadje';
        5. klik op 'reply', zodat je een nieuw venster krijgt;
        6. klik op de paperclip in de bovenbalk;
        7. haal het plaatje op van je harde schijf (eerst 'bladeren', dan, als je het hebt gevonden: 'uploaden');
        8. klik op OK; nota bene: het plaatje is niet te zien in je bericht, maar pas als je posting met 'wijzingen opslaan' hebt geupload.

        Deze omweg heeft het voordeel dat het formaat niet meer star is. Je kunt op het plaatje klikken om te vergroten, in twee etappes. En als het dan nog niet groot genoeg is, kun je beneden in de statusbalk de instelling van je beeldscherm vergroten.

        Overigens, als je een foto ophaalt van je eigen harde schijf, wordt het traject natuurlijk met de helft bekort! Dan kun je werken vanaf punt 4. Denk er wel aan dat MO een limiet heeft voor het uploaden van bestanden. Misschien moet je eerst een 'lichtere' versie maken.
        Bestanden bijvoegen

        Opmerking


        • #5
          De Tagagemaquette: afbeeldingen

          Veel dank voor deze duidelijke instructies. Eens kijken of het werkt...

          Deze kleine, ietwat grofkorrelige foto geeft een uniek kijkje op de Tagagemaquette in aanbouw. Er zijn maar heel weinig foto's gemaakt van het bouwproces. Op de foto zie je de Markt en de oostzijde van de Boschstraat met de Sint Mathiaskerk. Alleen de huisjes zijn klaar, de ondergrond is nog kaal. Achter de Mathijs zijn de oude straatjes en pleintjes van het Boschstraatkwartier te zien, het gebied dat tussen 1960 en 1985 in een vlaag van gemeentelijke verstandsverbijstering voor altijd werd vernietigd, zonder enige vorm van bouwhistorisch onderzoek. Tagage heeft het zo goed en kwaad als mogelijk nog gedocumenteerd voor de bouw van de maquette. Hij vertelde me eens hoe hij dat deed. Gewapend met een blocnote en een potlood liep hij de straten af om op die manier de nog bestaande gevels van vóór 1800 te kunnen inschetsen op contouren die hij tevoren ontleende aan de kadastrale kaarten van 1823. In 'rosse buurten' werd hij wel eens aangezien voor een gemeentelijke controleur en kreeg hij scheldpartijen over zich heen. Of deze anekdote op waarheid berust valt natuurlijk niet te controleren. Maar wèl zijn methode van documenteren omdat alle schetsen en tekeningen die hij maakte voor de maquette bewaard zijn gebleven.

          Ik beschouw de Tagagemaquette vooral als een kunstwerk. Maar net zoals de bekende schilderijen en prenten van belegeringen van Maastricht heeft ook het maquetteportret van de stad een behoorlijk grote topografisch-historische waarde.
          Bestanden bijvoegen

          Opmerking


          • #6
            de Tagagemaquette: de eerste beelden van de restauratie

            Het uploaden van plaatjes gaat dus prima. Eens kijken of het ook lukt om er een aantal tegelijk in te voegen. Ik heb ze wel verkleind zodat inzoomen weinig zin heeft. Als je een grotere versie wilt bekijken, dan stuur me maar even een mailtje.

            Op de eerste foto zie je Wyck op de Tagagemaquette in volle glorie. De foto is gemaakt vóór de eerste expositie van de maquette in 1957. Overigens heeft Tagage naar eigen zeggen zijn werkstuk nooit helemaal voltooid. Omdat er tijdens de eerste expositie van de hele maquette beschadigingen waren ontstaan heeft hij de handdoek in de ring gegooid.

            De tweede foto laat hetzelfde deel van de maquette zien in het voorjaar van 2012. Het beeld is enigszins onthutsend; de maquette lijkt wel wat op een slagveld. Bijna alle onderdelen staan los, de vervuiling is enorm, er ontbreken delen, sommige huisjes staan op een verkeerde plek, van de bomen is weinig meer over.

            Op de derde foto zoom ik even in op het bastion Sint Maarten zoals dat op de maquette eruit zag voor aanvang van de restauratiewerkzaamheden. Duidelijk zichtbaar zijn de beschadigingen, vooral aan de saillant ("punt") van het bastion.

            De volgende afbeelding laat hetzelfde bastion zien, maar dan na reiniging en het herstel van de beschadigingen. Hier en daar is een klein stukje nieuw zachtboard ingevoegd. We zijn daar erg terughoudend in en doen dat alleen bij 'grote gaten' die de vormen zoals Tagage die heeft bedoeld ernstig teniet doen. De ingezette stukjes blijven ongekleurd omdat daardoor het verschil tussen origineel en ingevoegd werk herkenbaar blijft. Het harde contrast wordt in de loop van de tijd verzacht doordat het nieuwe materiaal vanzelf een donkerder kleur krijgt.

            Op plaatje wyck005 zie je de gereinigde en gerestaureerde ondergrond van Wyck. Om conservering van de ondergrond mogelijk te maken moeten alle gebouwen, bomen en muren tijdelijk verwijderd worden.

            De volgende plaatjes volgen in een vervolgberichtje...
            Bestanden bijvoegen

            Opmerking


            • #7
              de Tagagemaquette: eerste beelden van de restauratie

              ... het vervolg:

              afbeelding wyck006 laat mijn hand zien die begint met het opbrengen van het fixeermiddel dat het brokkelen van het zachtboard tot staan brengt.

              En de laatste foto toont het voorlopige eindresultaat. De kleuren lijken veel donkerder geworden, maar dat komt doordat de opname is gemaakt vlak na het aanbrengen van het fixeermiddel. Nadat dit droog en uitgehard is oogt de ondergrond weer veel lichter.

              Om een conserverende behandeling mogelijk te maken moeten tijdelijk alle gebouwen van de ondergrond worden verwijderd. De gebouwen, bomen en muurtjes worden op een andere manier gerestaureerd/geconserveerd.

              Maar daarover een volgende keer meer...

              Paul Tiemsan
              Bestanden bijvoegen

              Opmerking


              • #8
                Goed gedaan Paulus .

                Opmerking


                • #9
                  Potverdorie, wat een monnikenwerk! Complimenten voor het aandurven van deze taak. Ook al ideeën over de toekomst van de maquette? Het Centre Céramique gaat zijn boekenuitleen flink inkrimpen; zou toch leuk zijn om daar binnenkort de drie maquettes van Maastricht te zien: de kopie van de Parijse (maar dan compleet, met de ommelanden erbij), delen van de Maquette 1867 èn die van Tagage.

                  Er valt trouwens genoeg te genieten op je blog. Leuk wat je schrijft over de aanstraling van openbare gebouwen. Over de blauwe kleurtjes van het Gouvernement hebben we het hier ook al eens gehad. Maar goed, da's een ander onderwerp.

                  Opmerking


                  • #10
                    Oorspronkelijk geplaatst door El Loco Bekijk bericht
                    de kopie van de Parijse (maar dan compleet, met de ommelanden erbij), delen van de Maquette 1867 èn die van Tagage.
                    We hebben er vier: de Romeinse van Ferry Schiffeleers zou er ook bij moeten staan.

                    Opmerking


                    • #11
                      Maquette Ferry Schiffeleers



                      De oorspronkelijke link (ik laat de link opzettelijk weg) leidt naar een onduigende pagina. Vandaar de foto opnieuw geplaatst.

                      Opmerking


                      • #12
                        Allemaal maquettes!

                        Laatst realiseerde ik me dat ik met alle historische maquettes wel iets te maken heb. Ofwel beroepsmatig, ofwel vanuit mijn vrijwillige taken zoals het voorzitterschap van de stichting Maastricht 1867 of de restauratie van de Tagagemaquette. Het leuke van al die betrokkenheden is dat ik misschien wel meer weet dan wie ook in Maastricht als het gaat om de maquettes

                        Voordat hij begon met Romeins Maastricht is Ferry Schiffeleers nog bij mij geweest om ervaringen op te doen met het maken van maquettes. Ik heb geen "geheime technieken" zodat iedereen alles mag weten. Het was erg leuk om te zien dat hij een aantal van mijn technieken inderdaad heeft toegepast. Die waren trouwens ook weer niet van mij afkomstig. Ik had in 1988 de unieke kans om het vak af te kijken bij de restauratie-atelier van het Musée des Plans-Reliefs in Parijs. Die paar weken waren bepalend voor mijn latere werk. Maar dat even terzijde.

                        Het is zeker een aardige gedachte om alle historische maquettes bij elkaar te zetten. Maar het zal er niet snel van komen als ik realistisch ben. Daarvoor lopen de doelstellingen en agenda's van de verschillende stichtingen die de maquettes in eigendom hebben te zeer uiteen. De gemeente fietst daar ook nog eens doorheen... De Tagagemaquette is eigendom van de stichting Maastricht Vestingstad, Maastricht 1867 is een project van de gelijknamige stichting, de kopiemaquette 1748 is eigendom van de Stichting Maquette Maastricht, en de maquette van Romeins Maastricht is ooit aangekocht door de gemeente.

                        We hebben met de drie stichtingen een keer om de tafel gezeten om te brainstormen over een gezamenlijke expositie. De wil en het enthousiasme waren er zeker, maar geld en ruimte, dat is een ander verhaal... Geen enkele stad in Nederland of België beschikt over zo'n bijzondere collectie historische maquettes als Maastricht. Maar helaas is het hier geen Frankrijk of Luxemburg, waar maquettes veel meer onderdeel zijn van het cultureel erfgoed. Bijgaand een illustratief plaatje dat ik maakte in Parijs voor het Grand Palais, afgelopen februari. Men staat geduldig in de rij voor... een tentoonstelling van 16 stadsmaquettes uit de collectie van het Musée des Plans-Reliefs. Let vooral op de diversiteit van het publiek!
                        Bestanden bijvoegen

                        Opmerking


                        • #13
                          Oorspronkelijk geplaatst door Paul Tieman Bekijk bericht
                          Het is zeker een aardige gedachte om alle historische maquettes bij elkaar te zetten. Maar het zal er niet snel van komen als ik realistisch ben.
                          Misschien is dit juist een goed moment om daar toch eens een balletje over op te gooien:
                          • De gemeente zit een beetje in z'n maag met het CC; een duur gebouw waar steeds minder mensen naar toe komen om boeken te lenen (zie hier). Ik zou zeggen: een goed moment om daar iets leuks mee te gaan doen;
                          • de kopie van de Parijse maquette staat er al, dus da's makkelijk;
                          • de maquette van Schiffeleers is eigendom van de gemeente (lees ik bij jou), dus da's ook makkelijk;
                          • die andere twee: misschien dat jij je invloed kunt aanwenden om die ook in het CC geplaatst te krijgen?

                          Zet die vier maquettes bij mekaar in het Centre Céramique en je hebt al een mini-musée des plans-reliefs! Haal ondertussen wat meer van de Romeinse sculptuur uit het depot (de grootste en belangrijkste collectie op dat gebied in Nederland) en al die andere fraaie voorwerpen, die de afgelopen tientallen jaren zijn opgegraven, en je hebt een prachtig Museum voor Lokale Geschiedenis en Archeologie, waar mensen ook best een paar euro entree voor willen betalen. Denk ik.
                          Oorspronkelijk geplaatst door Paul Tieman Bekijk bericht
                          Men staat geduldig in de rij voor... een tentoonstelling van 16 stadsmaquettes uit de collectie van het Musée des Plans-Reliefs.
                          Hm, toen ik er een paar jaar geleden was, stond die rij er zeker niet. Dit is toch in een vleugel van het Palais Chaillot? Misschien dat dit een bijzondere gelegenheid was? Museumnacht of zoiets?

                          Opmerking


                          • #14
                            El Loco, wordt CC dan niet een beetje een Museum aan het Vrijthof concurrent? Horen die maquettes etc niet op het Vrijthof thuis?

                            Gemeente kan beter zorgen dat Plein 1992 meer een trekker wordt, je kunt op de begane grond CC winkelruimte (specifieke doelgroep maar niet zoals Avenue Cer?) maken en de Bib naar boven. Haal Saturn of BCC hiernaartoe bijv.

                            De aanloop vanuit het centrum en Wyck zal groter worden hierdoor en ook zal dit uitvloeien naar CC. op dit moment ligt het nl. met de rug naar alles toe.

                            Opmerking


                            • #15
                              Maquettes in het Centre Céramique?

                              Oorspronkelijk geplaatst door El Loco Bekijk bericht
                              Zet die vier maquettes bij mekaar in het Centre Céramique en je hebt al een mini-musée des plans-reliefs!
                              Waar zou je al die maquettes willen laten in het CC? Het gebouw is door Smeets en Coenen c.s. bedoeld als een ontmoetingsplaats met wisselende activiteiten, zoals (foto)tentoonstellingen, concerten en openbare discussies. De bibliotheek was meer bedoeld als de trekker die de rest in gang zou brengen. En daar zijn de ruimten dan ook op toegesneden.

                              Om vijf maquettes (bouwmaquette wijk Céramique!) met buitengebied te plaatsen heb je ruimte nodig die er op de begane grond of 'de druppel' (1e verdieping noordzijde) niet is. Die begane grond bestaat uit twee ruimten voor exposities: de tamelijk smalle noordgalerij, door Smeets expliciet aangewezen als locatie voor tentoonstellingen met betrekking tot fotografie; en de grotere open ruimte aan de zuidwestzijde, waar omvangrijker tentoonstellingen worden gehouden, maar die ook dient als concert- en debatingruimte. Als kleine separate locatie voor 'plat materiaal' dient de reling van de vide naar de -1 (romans en jeugdboeken), waar een lang lint platte glazen vitrines veelal genegeerd wordt door het publiek. Drie tentoonstellingsruimten op de begane grond dus, maar niet geschikt voor de maquettes. En al helemaal niet als de ommelanden mede ten toon gesteld zouden worden. Eenieder die in Parijs of Lille is geweest, weet hoeveel ruimte de omgeving van de stadsmaquettes in beslag kan nemen.

                              De entresol met de wisselende Sphinx-collectie (zuidzijde) is evenmin een optie, te smal en te omslachtig bereikbaar voor een deel van het publiek.

                              De noordzijde van de eerste verdieping herbergt het leescafé, de rompmaquette van 1748 en de zogenaamde 'druppel': het uiteinde van die halfzwevende verdieping. Daar staan nu enige computerterminals en worden met regelmaat de lezingen van Letters bij de lunch gehouden.

                              De 'nieuwe' tentoonstellingsruimte op de 1e verdieping (zuidzijde) - enkele samengetrokken kantoorruimtes - wordt gebruikt voor wisseltentoonstellingen en exposities van het archeologisch erfgoed, maar ligt tezeer uit de loop om een succes te worden.

                              De tweede, derde en vierde verdieping herbergen de open boekerij van de Stadsbibliotheek, met op de tweede tevens een goed geïnformeerde en steeds actuele studieafdeling over 'Europa'. Op deze verdiepingen is momenteel echt geen ruimte vrij te maken.

                              De enige oplossing die ik zie is het terugclaimen van het café van Coffeelovers tussen CC en Café Zuid. In die ruimte waren oorspronkelijk een aantal kantoren en het restauratieatelier van het Stadsarchief gevestigd. Toen het archief naar de Pieterstraat verhuisde, stonden die ruimten tijdelijk leeg. Of ze verkocht zijn, of 'alleen maar' verhuurd, is mij niet bekend.

                              Een rigoureuze 'oplossing' zou zijn de open boekerij op de tweede verdieping te ontruimen. Dat zou een geweldige ruimte voor alle maquettes opleveren, met een mooie vide in het midden. Klein probleempje is dan natuurlijk dat de hele collectie boeken van de 000-700 groepen (alles wat geen kunst, muziek, aardrijkskunde, geschiedenis en Limburgensia is, dus alles van filosofie, godsdienst, sociale wetenschappen, recht, onderwijs en didactiek, computerkunde, Europa etc.) een plekje zou moeten vinden op de derde en vierde verdieping. Zelfs als die onnutte kunststudiecellen van Van Lieshout zouden worden opgeslagen en de kleine studieruimte in het midden van de afdeling komt te vervallen, zal het met de schoenlepel moeten.

                              Het is wishfull thinking, Loco. Het gebouw is er gewoon niet voor gemaakt en dergelijke ingrepen zullen het bibilotheekbezoek ook niet ten goede komen. Wat betreft dat laatste: het is heel begrijpelijk dat de uitleen terugloopt en dat is niet omdat men geen boeken meer zou willen lezen. Maar dat is een discussie die niet in dit draadje thuishoort.

                              Opmerking

                              Bezig...
                              X