De gebroeders Schaepkens

[hermanw]

Bij het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie is deze afbeelding van de Helpoort (gegevens: http://www.rkd.nl/rkddb/%28jtwi2x45o...?parentpriref= )
te vinden:

[Breur]

In de catalogus van schilderijen en beeldhouwerken 1958 van het Bonnefantenmuseaum - Maastricht worden 40 werken van Alexandre Schaepkens vermeld; waaronder:



Zijn merkteken is vaker Al. S.

[Breur]

Zicht op de middeleeuwse Sint Martinuskerk, met rechts de Kruittoren. Zien we hier ook de schilder in het vrije veld? Of een militair tekenaar? Of soldaten met een theodoliet?

[Ingrid M.H.Evers]

Hartelijk dank Breur. Dit is bij gebrek aan toegang tot het origineel al lang een twistpunt. Uit de vergroting blijkt zonneklaar dat al die 'pootjes' beentjes zijn die gewoon horen bij patrouillerende soldaatjes met een eigentijdse soldatenransel op de rug.

[Breur]

In 1970 verkeerden een aantal schilderijen in abominabele toestand. Geen idee of dat nu beter is. Foto's: beeldbank.cultureelerfgoed.nl

Het ouderlijke huis was genoemd "In het draakenveld 1769" en was gelegen in de Grote Staat no. 665 (het huidige nr. 23), waar A. Schaepkens van 1840 tot 1848 zijn atelier had gevestigd. Het huis werd in 1930 afgebroken.

[Breur]

Hartelijk dank Breur. Dit is bij gebrek aan toegang tot het origineel al lang een twistpunt. Uit de vergroting blijkt zonneklaar dat al die 'pootjes' beentjes zijn die gewoon horen bij patrouillerende soldaatjes met een eigentijdse soldatenransel op de rug.

Een origineel ligt hier thuis in de kast. Dat was dus een makkie.

[Ingrid M.H.Evers]

Was broer Theodore wel gewaardeerd? Die kreeg immers 'n straatnaam

[Ingrid M.H.Evers]

[Ingrid M.H.Evers]

De broertjes Schaepkens



Saskia de Bodt, Halverwege Parijs, Willem Roelofs en de Nederlandse schilderskolonie in Brussel 1840-1890, en

Annemieke Hoogenboom, De stand des kunstenaars, de positie van kunstschilders in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw,

noemen desondanks beiden de drie broertjes Schaepkens.

[Ingrid M.H.Evers]

Weet iemand waar de 30 schilderijen en litho's, die de gemeente uiteindelijk van Alexander Schaepkens kocht, zich op dit moment bevinden?

[Ingrid M.H.Evers]

Toch lijkt het veel op de omgeving van La Motterie "Gouverneurs Lusthuys" te St. Pieter (...). SP was indertijd toch ook een sjoen sjtedsje, hè?

Keep daydreaming, dear friend.

Zou dit tafereel iets in (de omgeving van) Brussel kunnen zijn? Ofschoon er weinig over Alexanders reisgedrag bekend is, meen ik mij te herinneren dat hij op zeer late leeftijd trouwde met een ook niet piepjonge Brusselse.

[El Loco]

Alexander zou ook wel een straatnaam verdienen en eigenlijk meer dan Theódore. (...) Voor Alexander zouden we iets anders moeten verzinnen.

We zouden kunnen beginnen met het in ere herstellen van zijn nalatenschap, zijn schilderijen en tekeningen...

Met de stelling dat Alexander eigenlijk meer een straatnaam in Maastricht zou verdienen dan Théodore, kan ik het wel eens zijn. Théodore had aan het begin van zijn carrière een 'brief moment of fame' in Brussel, maar hij werd al snel ingehaald door schilders die beter waren. Als je zijn schilderijen bekijkt, zie je voortdurend dingen die niet kloppen, technische tekortkomingen.

In de bundel Théodore Schaepkens 1810-1883 uit de reeks Vierkant Maastricht (met o.a. een bijdrage van 'onze' Ingrid over het kunstklimaat in Maastricht in de 19e eeuw) krijg je toch vooral de indruk van een gemankeerd kunstenaar, die niet kon begrijpen dat zijn ster al zo snel verbleekt was. Alexander daarentegen was meer een lokaal kunstenaar, die zich voornamelijk tot lokale onderwerpen beperkte en daardoor van grotere betekenis voor de kennis van de stad Maastricht kan worden geacht. Of hij minder ambitieus was, is moeilijk te zeggen. Hij leek in elk geval te accepteren dat hij in de schaduw van zijn broer moest werken.

[El Loco]

Arnaud Schaepkens (1816-1904)

Saskia de Bodt (...) en Annemieke Hoogenboom (...) noemen desondanks beiden de drie broertjes Schaepkens.

Wat weten we eigenlijk over Arnaud Schaepkens? Hij was in elk geval de jongste broer van Théodore en Alexander en was o.a. actief op het gebied van de (lokale?) archeologie. Hij schreef een aantal biografische notities (o.a. over Mathieu Kessels) en er zijn enkele aquarellen en etsen van zijn hand bewaard gebleven.

In de Bossche catalogus van de tentoonstelling over Mathieu Kessels en tijdgenoten (in 1994), wordt Arnaud genoemd als Kessels' compagnon tijdens diens eerste jaren in Rome. In de korte biografische schets van Théodore Schaepkens door A.-L.P.M. Lembrechts, in het eerder genoemde boek uit de reeks Vierkant Maastricht, is te lezen dat Arnoud bij Théodore inwoonde, toen deze in 1883 in Sint-Joost-ten-Node (Brussel) stierf. In 1887 liet Arnaud de collectie van zijn overleden broer openbaar verkopen en schonk hij, samen met Alexander, diverse werken van Théodore aan Belgische musea.

Op deze site is een brief uit 1853 van Arnaud Schaepkens te koop, waarin hij het manuscript van een biografische schets over Mathieu Kessels (plus twee houtsnedes) aanbiedt. De biografie zou in 1854 in de Annales de l'Académie d'Archéologie de Belgique (XI) verschijnen.



Op 18 juli 1936 verscheen een artikel van A. Kessen in de Limburger Koerier: 'Théodore, Alexander en Arnaud Schaepkens. Drie Maastrichtse kunstenaars'. Wellicht is daar meer over Arnaud te vinden.

[Ingrid M.H.Evers]

Verdiensten van Alexander Schaepkens

Alexander daarentegen was meer een lokaal kunstenaar, die zich voornamelijk tot lokale onderwerpen beperkte en daardoor van grotere betekenis voor de kennis van de stad Maastricht kan worden geacht. Of hij minder ambitieus was, is moeilijk te zeggen. Hij leek in elk geval te accepteren dat hij in de schaduw van zijn broer moest werken.

eaux-fortes (1854) en van Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG, 1863). Zijn artikelen bestreken een breed terrein: archeologie, geschiedenis, kunstgeschiedenis, genealogie en heemkunde. Veelal was de erbij horende illustrering van zijn hand.

Het was Alexander Schaepkens die in 1854-1855 protesteerde tegen de afbraak van de St.-Martinuskerk en later de Kruittoren, zaken die speelden tot in 'Den Haag'. (Kunst)historici zijn het er over eens dat zijn inzichten en tekenlessen de jonge Victor de Stuers hebben aangemoedigd in zijn belangstelling voor 'het oude Maastricht' en uiteindelijk hebben geleid tot de instelling van een afdeling Monumentenzorg bij het toenmalige departement van Algemene (nu: Binnenlandse) Zaken.

De foto's van de vesting Maastricht, die de plaatselijke fotograaf Theodor Weijnen in de jaren 1867-1870 maakte aan de vooravond van de afbraak van stadspoorten en -muren, zouden nooit tot stand gekomen zijn als de toen 24-jarige Victor de Stuers niet aanvankelijk zijn eigen geld en daarna zijn invloed had doen gelden bij rijks- en stedelijke overheid. De meer dan driehonderd tekeningen die Jan Brabant in opdracht van LGOG maakte van diezelfde stadspoorten, -muren en vooruitgeschoven vestingwerken, zijn door De Stuers bekostigd. Maar uiteindelijk is dat alles voor een groot deel ook de verdienste geweest van zijn leermeester, Alexander Schaepkens.

[Ingrid M.H.Evers]

Wat weten we eigenlijk over Arnaud Schaepkens?

Alle drie de broers Schaepkens worden uitgebreid beschreven in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW