Aussendienststelle Maastricht van de RSHA

[Verwijderde gebruiker]

Politie verleende ook steun aan verzet

Ad van Liempt over zijn nieuwe boek. Bron: Historisch Nieuwblad
woensdag 20 maart 2013

Het beeld dat de Nederlandse politie vooral collabeerde met de Duitsers, klopt niet. Dit schrijft Ad van Liempt - journalist, schrijver en oud-hoofdredacteur van het tv-programma Nova - in zijn nieuwste boek De jacht op het verzet. "Het beeld van de "foute" politie komt vooral door het optreden van een klein deel van de politie, die als uitvoerend orgaan van Sicherheitsdienst en Sicherheitspolizei (SiPo) opereerde".
door Floris Betlem
Waar heeft u onderzoek naar gedaan en wat voor materiaal heeft u gebruikt?
"Samen met vijf historici heb ik honderden strafdossiers in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) bestudeerd. In dit archief bevinden zich strafdossiers van personen die na de oorlog beschuldigd werden van samenwerking met de Duitse bezetter, het in dienst treden bij de vijandelijke krijgsmacht, verraad of NSB-lidmaatschap. Dat was nog nauwelijks onderzocht, vooral omdat het ontzettend arbeidsintensief is. Deze CABR-dossiers bevatten veel informatie over de jacht op verzetsleden, verhoren en veroordelingen. Hierdoor krijg je als onderzoeker een goed beeld van de verzetsbestrijders en hun methodes. Wat mij daarbij vooral opviel was de excessieve hoeveelheid alcohol en geweld dat gebruikt werd door de verzetsjagers. Robert Hoffmann bijvoorbeeld, van de SiPo in Rotterdam, sloeg bijna alle verdachten in de verhoorkamer een gebroken kaak".
Wat was de rol van de Nederlandse politie tijdens de Duitse bezetting?
"De Duitse bezetters konden het niet alleen, ze hadden te weinig mensen om de illegaliteit effectief te bestrijden. De jacht op verzetsleden werd daarom vaak uitbesteed aan de Nederlanders: de politie, en de Landwacht. Dat was een paramilitaire organisatie die in 1943 werd opgericht en voornamelijk uit NSB'ers bestond. De verhoren werden daarna vaak uitgevoerd door leden van de Sicherheitsdienst en de SiPo. Een deel van de politie werkte intensief mee, maar er waren minstens zoveel agenten die het verzet hielpen. Daarom is het zo moeilijk een algemeen beeld van "de" politie te geven. Wel is na de oorlog acht procent van de politie ontslagen wegens collaboratie, dat is een behoorlijk hoog percentage. Daarnaast werden veel agenten in rangen teruggezet".
Was de onstabiele persoonlijkheid van politiechef Versloot kenmerkend voor personen die met de Duitse bezetter samenwerkten?
"Er zijn maar weinig collaborateurs na de oorlog psychiatrisch onderzocht, wat dat betreft vormt Versloot daarin een uitzondering. Maar er waren duidelijke aanleidingen dat Versloot geestelijk onderzocht moest worden, want zijn onvoorspelbare gedrag was zelfs tijdens de oorlog opmerkelijk te noemen. Ik durf niet te stellen dat het percentage van mensen met een psychische stoornis hoger lag bij de NSB, de Landwacht en de Nederlandse SS in vergelijking tot andere organisaties. Zoals bij elke beweging komen er mensen op af met uiteenlopende motieven, persoonlijkheden en achtergronden."
Was het verzet niet oppermachtig geweest als er net zoveel mensen aan hadden meegedaan als aan de kant van de Duitsers?
"Driehonderdduizend mensen zaten aan het einde van de oorlog ondergedoken, dat was niet mogelijk geweest als maar een klein percentage van de Nederlandse bevolking aan de illegaliteit had meegedaan. Hoe kan het dan dat er zoveel Joden zijn afgevoerd? Daar is wel een verklaring voor: het verzet nam pas in omvang toe na de April-meistakingen van 1943, georganiseerd tegen het besluit om Nederlandse mannen die in 1940 gedemobiliseerd waren op te roepen voor de Arbeitseinsatz in Duitsland.
Het was daarna ook meteen afgelopen met de "zachte" aanpak van de Duitse bezetter en er volgde een periode van keiharde repressie. Wat ik daarbij opmerkelijk vond was de onbeperkte macht die verzetsbestrijders hadden aan het einde van de oorlog door het Niedermachungsbefehl. Iedereen die verdacht werd van verzetsdaden kon geëxecuteerd worden, er was geen spoor van rechtspraak meer. Bovendien konden kleine aanleidingen grote gevolgen hebben. In de strafdossiers ben ik een verhaal tegengekomen van een man die, waarschijnlijk per ongeluk, zijn pruimtabak tegen de gevel van een NSB-kantoor had aangespuugd, daarvoor werd opgepakt en een half jaar later omkwam in een concentratiekamp."

[Ingrid M.H.Evers]

Een aanvulling op voorgaande posting

De Jacht op het Verzet

Den Haag, 15 maart 2013 (bron: webmailing site Ga het Na)


Na het succesvolle boek Jodenjacht dat Ad van Liempt vorig jaar schreef, verschijnt nu De Jacht op het Verzet. Het boek is het resultaat van een onderzoek dat Van Liempt met vijf jonge onderzoekers deed in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) in het Nationaal Archief. De resultaten zijn even schokkend en verrassend als in zijn vorige boek: de wreedheid en het sadisme, gestimuleerd door overmatig drankgebruik, van een fanatieke groep NSB'ers heeft veel verzetsmensen de dood in gejaagd.
In meer dan 200 strafdossiers van veroordeelde oorlogsmisdadigers, Duitsers en Nederlanders, zijn de namen gevonden van 12.000 mensen die in de oorlog werden gearresteerd voor activiteiten die de bezetter onwelgevallig waren. Dit kon uiteenlopen van het dragen van een speldje tot een gewapende aanslag op een Weermachtsoldaat.

Zoektocht van nabestaandenHonderden verhalen

De onderzoekers Marie-Cecile van Hintum, Margot van Kooten, Anne-Marie Mreijen, Elias van der Plicht en Liesbeth Sparks hebben honderden verhalen opgetekend. In De Jacht op het Verzet staat de weerslag ervan zoveel mogelijk thematisch gerangschikt. Het boek geeft een overzichtelijk beeld van de manier waarop de Sicherheitsdienst, met hulp van speciale politie-eenheden en ook organisaties als de Landwacht, het verzet in Nederland probeerde te onderdrukken.

Opmerkelijke en schokkende feitenVerschijningsdatum: De Jacht op het Verzet verschijnt 14 maart bij uitgeverij Balans en kost 19,95 euro. Het televisieprogramma Andere Tijden besteedt zondag 17 maart [2013] aandacht aan het boek, en in het bijzonder aan de Landwacht.

[bart ebisch]

strobel
Ja, ook dat hij zou aangehouden in Dsseldorf. Bleek achteraf iemand anders te zijn. Werk aan een reportage over Strobel. Weldra meer

Dit bericht is bekend?

http://kranten.kb.nl/view/article/id...3Ap001%3Aa0011

[KevinS]

[Verwijderde gebruiker]

Witte Huis

Zag vandaag tijdens de lunch onderstaande herinneringsplaquette.



Geplaatst op de oostgevel (hoe toepasselijk)

[Jef-VMG]

In de eerste posting wordt beweerd dat Wilhelminasingel 71 door de Duitsers geconfisqueerd is van een gedeporteerde Joodse familie.
De SD vond daar in 1942 onderdak.
Bij Comite Struikelstenen, noch bij het Joods Monument is bekend dat daar een Joodse familie gewoond zou hebben.
Weet iemand van wie de Duitsers dat pand hebben 'overgenomen'?

[Verwijderde gebruiker]

Jef: uit een krantenannonce in het Advertentieblad van het departement van de Wester-Eems van 27 september 1941 blijkt dat het Assurantiekantoor van JOS. STROOM & Zn. overgeplaatst werd van de Wilhelminasingel 71 naar de Bredestraat 6.

[Jef-VMG]

Jef: uit een krantenannonce in het Advertentieblad van het departement van de Wester-Eems van 27 september 1941 blijkt dat het Assurantiekantoor van JOS. STROOM & Zn. overgeplaatst werd van de Wilhelminasingel 71 naar de Bredestraat 6.

[Ingrid M.H.Evers]

Wat betreft de vraag naar de rechtmatigheid van de transactie: zou die niet te vinden moeten zijn in de notarile archieven (van Danco?) bij het RHCL?

[Ingrid M.H.Evers]

Wat betreft het pand Wilhelminasingel 71: de bovenvermelde krantenberichten worden ondersteund door het Adresboek 1938 en de telefoonboeken van 1940-1942 (de laatste zijn te vinden op Delpher). Het pand was van de assuradeur/makelaar/administrateur Jos Stroom en Zn., die het in augustus 1941 te koop zette. De SD/SIPO zouden zich eerst in juli 1942 in het pand hebben gevestigd. Dus wat gebeurde er tussen de verhuizing van Stroom en het betrekken door de SD c.s.? Wie bewoonde in die periode Wilhelminasingel 71? Was er misschien toch nog een eerdere eigenaar?

Het telefoonboek van 1943 levert geen nadere gegevens, ook niet het gegeven dat de SD nu in het pand zit. Ik heb al eerder moeten constateren, dat de Duitse instanties niet worden vermeld in de Nederlandse telefoongidsen. Wie zelf eens wil zoeken, moet er wel aan denken dat straatnamen in dergelijke gidsen werden afgekort. Wilhelminasingel wordt dan Wilhelminasing. Bedenk ook dat na enige tijd alle straatnamen die aan het koningshuis herinnerden, werden omgedoopt. In de telefoongids van 1943 heet de Wilhelminasingel dan ook Wijkersing(el).

Interessant is de vraag, wat de gemeente met een dergelijk pand deed na de oorlog. Wie kon het opbrengen in dat huis van horror te wonen? Het blijkt, dat de marechaussee in de oorlog op nr. 73 haar staf had zitten. Na de oorlog heeft men in elk geval tot 1948 het aanpalende pand voor de dienst erbij getrokken en zodoende geleidelijk aan losgeweekt van het demonische verleden.

[Pier]

Plaquette Wilhelminasingel 71

(..) tot 7 september 1944, werd een pand betrokken van een gedeporteerde Joodse familie op de Wilhelminasingel (thans Wilhelminasingel 71).
[In dit pand heeft later nog de staf van de Koninklijke Marechaussee brigade Maastricht gezeten. Momenteel is dit pand verhuurd aan studenten.
De meeste SiPo-leden woonden in die jaren op de Observantenweg (St. Pieter) waar zij enkele huizen hadden gevorderd.

Met name in het pand aan de Wilhelminasingel hebben zich gruwelijke taferelen afgespeeld.
Al gauw deden verhalen over folteringen de ronde, waarbij er sprake was van het feit dat deze martelingen zich hoofdzakelijk afspeelden in de folterkamers 7 en 11.
In de kelder waar enkele piepkleine ruimtes cq opbergkasten omgebouwd tot cellen. In die ruimtes kon met vaak nauwelijks staan of zitten. In een ruimte/cel stond ongeveer 1 meter (ijskoud) grondwater. Een langer verblijf in deze cellen was niet aan te raden.

Het schijnt dat de massieve houten deuren van de geimproviseerde cellen in de kelder in de loop der jaren bekrast stonden met namen en/of verwensingen van in de cellen opgesloten "verdachten".
Toen de Koninklijke Marechaussee (KMAR) het pand in gebruik had werden deze deuren en ingekraste getuigenissen wellicht niet gekoesterd, maar wel ongemoeid gelaten. Een deel werd gebruikt om archiefkasten weg te zetten. Toen het pand echter werd verkocht en omgebouwd werd tot kamerverhuurbedrijf werden de cellen definitief ontmanteld en de massief houten celdeuren eruit gehaald.
Het, niet geverifieerde, verhaal gaat dat een celdeur, met ingekraste getuigenissen, is terechtgekomen in het oorlogsmuseum in Overloon. De overige celdeuren moeten als verloren worden beschouwd.

Afgelopen dinsdag, 6 mei 2025, werd onderstaande plaquette onthult op de voorgevel van het pand Wilhelminasingel 71, dat thans eigendom is van Woonpunt.



Een uitvoeriger verslag van de onthulling staat in De Nieuwe Ster (https://www.denieuwestermaastricht.n...helminasingel/ )
Daarin ook een historische beschouwing door ons MO-lid Stefan Vrancken over buurman notaris Louis van Konijnenburg ( https://www.denieuwestermaastricht.n...et-martelhuis/ )