Zinkwitstaking 1929

Zinkwitstaking 1929

Twee meiden in overals verbeelden urenlang de doden van Zinkwitstaking 1929.

Dag lang stilliggen nog best zwaar.

Twee voor dood op het trottoir liggende meiden in overals.
Met dat ongewone tafereel werd gisteren de Zinkwitstaking van 1929 herdacht op de kruising van de Statensingel met de Frontensingel in Maastricht.

Het is een verrassing als twee frisse jonge meiden zich dinsdagochtend in overals hijsen op de kruising van de Statensingel en Frontensingel in Maastricht.
Moeten zij de 35-jarige politieagent Matthias Houben en 32-jarige arbeider Hubert Beckers voorstellen die in oktober 1929 bij de Zinkwitstaking zijn doodgeschoten?
Maar het klopt.
Studente marketing en communicatie Yosta Mullenders (17) en studente personeel & organisatie Nathalie Ventriglia (25) staan op het punt om zes uur lang voor dood te liggen.
Een bijbaantje van het studentenuitzendbureau.
"Een dag lang in de hitte stilliggen, is nog best zwaar hoor", zegt Nathalie.
Met matjes en dekens hebben ze de plek zachter gemaakt.
Ze mogen per uur vijf minuten pauzeren.
De herdenking gebeurt op initiatief van Zicht op Maastricht, de organisatie die de culturele geschiedenis van de stad belicht.
Zicht op Maastricht is met een caravan aanwezig om folders uit te delen en toelichtingen te geven.
Volgens organisator Janicke Kernland van Studio Kernland is het een voordeel dat twee meiden de beide doden verbeelden.
"Deze dag is niet bedoeld om iets levensecht na te spelen.
We willen aandacht vragen voor de geschiedenis.
Dat op deze plek waar iedereen nu voorbij raast, ooit arbeiders voor hun rechten hebben gestreden."
De staking ontstond in juli 1929 na ontslag van zes arbeiders van de Maastrichtse Zinkwit Maatschappij.
Zij zouden te kort hebben gewerkt. gewerkt.
Maanden van staking en onrust volgden.
Daarbij gingen katholieke arbeiders onder politiebewaking aan de slag, maar staakten de socialisten door.
De doden vielen bij een confrontatie van politie, stakers en werkwilligen.
De meeste passanten nemen deze dinsdagochtend niet de moeite om te kijken wat er aan de hand is.
"Ik dacht dat het een ongeluk was", zegt de 63-jarige Theo van Velsen die dichterbij komt.
"Wat krijg ik als ik erbij ga liggen?" roept een passerende vrouw laconiek.
Op de gezichten van Nathalie en Yosta verschijnen de eerste zweetdruppels.

Studentes Nathalie Ventriglia (in rood) en Yosta Mullenders beeldden urenlang de twee doden van de Zinkwitstaking uit.

© Jaco Meijer
gazet De Limburger
22 juli 2009

In Maastricht wordt in de maand juli 2009 stilgestaan bij de Zinkwitstaking van 1929.

In 1929 werden zes arbeiders van de nachtploeg van de Maastrichtse Zinkwitmaatschappij ontslagen.
De zes zouden te vroeg zijn opgehouden met werken.
Toen op 21 juli 1929 het ontslag bekend werd gingen collega's spontaan in staking.
Ze eisten het recht zich aan te sluiten bij een vakbond.

Na maandenlange rellen in de stad Maastricht escaleerde de strijd op 16 oktober.
Twee personen overleden. Matthias Houben, agent bij de gemeentepolitie en Hubert Beckers, een arbeider.
De twee werden geraakt door kogels van een lid van de marechaussee.

In de maand juli brengt Zicht op Maastricht dit schietincident onder de aandacht.
Op 21 juli zullen er twee lichamen liggen op de kruising Statensingel en Frontensingel.
Figuranten die tussen 10:00 en 16:00 uur de plek markeren waar in 1929 de twee doden vielen.
Gedurende de maand wordt de plek van het schietincident met witte lijnen op de grond gemarkeerd.

Op alle dinsdagen in de maand juli is verder een rode caravan op het kruispunt te vinden.
Geïnteresseerden kunnen hier terecht voor informatie over de schietpartij en de Zinkwitstaking.
Wie zelf herinneringen, verhalen of historisch beeldmateriaal heeft over rellen in Maastricht is welkom in de caravan. Mogelijk kan die informatie door de organisatie gebruikt worden om de Culturele Biografie van Maastricht volledig te maken.

Maastrichtse Zinkwitmaatschappij [mzm].
Ontstaan in Zuid-Limburg met zijn vele goedkope arbeidskrachten als uitloper van het Luikse industriebekken (1879).
De productie van de verfstof zinkwit begon langs de Maas buiten de omwalling te Wyck aan de latere Franciscus Romanusweg op 3 ha voormalige vestinggrond (1880).
De oorspronkelijke oprichters, burgemeester Pyls, de Maastrichtse bankier Seydlitz en de Luikse ingenieur Degive, door de oprichter van de Eijsdense zinkwitfabriek, Georges E.Th. Rocour (1847-1903), ingepalmd.
Rocour bleef de zelfstandige Maastrichtse fabriek leiden tot de fusie tussen de fabrieken in Eijsden en Maastrich (1895).
Sedert 1903 maakte een nieuwe fabriek te Limmel lithopoon, ook een witte verfstof, en sinds 1929 zwavelzuur.
Beide fabrieken waren het toneel van de grootste arbeidersstaking in Maastricht (1929), de Zinkwitstaking.
Na de aanstelling van Fernand Pisart († 1942), een dictator en economisch liberaal van het zuiverste water, tot voorzitter van de Raad van Beheer (1915-1940), groeide de mzm uit tot een wereldconcern.
Sinds 1989 onderdeel van de Belgische Union Minière (= Mijnunie).
De fabriek in Wyck werd in augustus 1944 zwaar getroffen tijdens het luchtbombardement en na de Tweede Wereldoorlog gesloten.
De fabriek in Limmel sloot eind jaren 1950.
De Gemeente kocht de gronden en de Provinciale Electriteitsmaatschappij [plem] betrok er een kantoorgebouw (tot 1984).

Zinkwitstaking.
Staking bij de Maastrichtse Zinkwitmaatschappij [mzm] (22 juli 1929 tot ca. 20 november 1929), hoogtepunt van de strijd tussen katholieke en socialistische vakbeweging tijdens het Interbellum.
Aanleiding: ontslag van enkele arbeiders; oorzaken: slechte arbeidsomstandigheden en te geringe beloning.
Na de erkenning van de r.k. bond Sint Willibrordus door de directie van de mzm besloten de katholiek georganiseerden het werk te hervatten (2 augustus).
De werkwilligen werden bedreigd en daarop aanvankelijk in de fabriek ondergebracht, waar op drie zondagen een mis voor hen werd gelezen.
Half september kwam het rond de werkwilligen tot relletjes in de stad, die op 16 oktober door slecht gecoördineerd optreden van de politie leidden tot twee slachtoffers: Hubert Beckers en Matthias Houben.
Het weekloon werd na de staking in de lithopoonafdeling van de mzm. met 1,80 gld verhoogd, maar toch achtte de socialistische bond de staking verloren door het snel overstag gaan van de roomse arbeidersbond.

Hubert Beckers: arbeider en socialist (1897-1929).
Tijdens de Zinkwitstaking in de avond van 16 oktober 1929 op de Statensingel dodelijk verwond door politiekogels en overleed twee dagen later.

Matthias Houben: politieagent.
In de avond van 16 oktober 1929 dodelijk verwond door politiekogels op de Statensingel tijdens de Zinkwitstaking.
Houben overleed vier dagen later en de vereniging Jong Limburg collecteerde voor een grafmonument.

Lees ook de biografie van Caspar Hubertus Pieters die als stakingsleider optrad bij de Zinkwitstaking.

Meer informatie met afbeeldingen volgen nog.

Aankondiging