Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Stokstraat en Stokstraatkwartier

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • Stokstraat en Stokstraatkwartier

    Stokstraat #1.

    In het artikel over De Ravelijn vroeg olijfje zich af, waarom het merendeel van de bewoners van de Stokstraat moesten verhuizen.
    Er volgt nu een klein stukje geschiedenis wat daar aan voorafging.

    De naam Stokstraat is afgeleid van het Latijnse woord truncus wat stok betekent of boom.
    Dit verwijst naar de boom die ter plekke heeft gestaan en waaronder recht werd gesproken.
    Tot 1229 hield men ook vergadering in de open lucht onder die boom.
    Overigens verwijst het woord stok ook naar de gevangenis, die ter plekke heeft gelegen.


    De "Bob de Bouwers" van de Stokstraat omstreeks 1953.


    Drs J.J.J. van de Venne was de inspirator van de prestigieuze restauratie van het Stokstraatkwartier.
    Het getuigt van het streven van Van de Venne naar de "regeneratie van de stad", waarbij het saneren van krotwijken en de restauratie van historisch Maastricht hand in hand ging met de opzet van nieuwe, schone wijken en het oplossen van zowel het volkshuisvestingsvraagstuk als de heropvoeding van de "onmaatschappelijken" en "achterblijvers".




    Reeds in 1953 stelde de gemeente een renovatieplan op voor deze historische buurt.
    De verwezenlijking ervan duurde tot 1973.
    De restauratie van het kwartier had wat bewoning betreft het effect van een middeleeuwse stadsbrand: een hele wijk raakte onvolkt en niemand keerde er terug.
    De fraaie huizen van het oude Stokstraatkwartier evenwel herrezen uit het puin, mooier dan ooit tevoren, tenminste aan de buitenkant.
    Tientallen fraaie gevels, dakkapellen, raampartijen en poorten werden gerestaureerd.
    Achter de monumentale gevels verrees dikwijls functionele nieuwbouw.
    De omvangrijke restauratie veranderde de straat in een peperduur winkelcentrum.
    Soms herinnert een detail nog aan de oude functie van de buurt.
    De gevelsteen "Au renard Bon Logis" is een kleurrijke herinnering aan de tijd dat in dit logement de armste schippersknechten hun nachtrust konden genieten: niet in een bed, maar met hun armen hangend over een van muur tot muur gespannen koord.
    Als het tijd was om te ontwaken ontknoopte de waard het koord.....

    Last edited by SJEF †; 29 september 2010, 08:31.
    Historie is niet alleen het weergeven van de as, maar ook het doorgeven van het vuur.
    Thomas More

  • #2
    Stokstraat

    Stokstraat #2.


    Het is schokkend.
    De kinderen zijn ?snoeplustig en analphabeet?, veel mannen werkschuw, lui en alcoholist, de vrouwen slordig en vies.
    De hygi?ne is abominabel, net als de opvoeding en de ?moraliteit?: buitenechtelijke seks en prostitutie zijn algemeen geaccepteerd.
    ?Een groot gedeelte van de arbeidende bevolking heeft zo lang in ongunstige omstandigheden geleefd, dat een totale vervaltoestand het gevolg is.?
    De asocialiteit in Maastricht heeft volgens aalmoezenier en sociaal geograaf H. Litjens ?ontstellende vormen? aangenomen.
    Zijn (aanvankelijk geheime) rapportage uit 1952 over de achterstandsbuurten van de stad is verbijsterend.
    Hij beschrijft de toestand van 1206 ?zwak- en a-sociale? gezinnen in het Boschstraatkwartier, de Kommel, het Wittevrouwenveld, Wyck, maar de brandhaard ligt in de Stokstraat.


    Dikkertje Dap zat niet op de trap in de Stokstraat.

    Een voorbeeld: ?De man is van alle markten thuis.
    Hij is voortdurend dronken.
    's Nachts werkt hij in de mijn.
    De vrouw is vuil en geraffineerd.
    Vroeger had ze omgang met andere mannen.
    Ze rookt en snoept veel.
    De kinderen zijn sexueel abnormaal.
    Ze zijn zeer slap, waarschijnlijk door de drankzucht van de vader.
    De jongens houden zich met andere vrouwen op, zijn geslachtsziek.?
    De huisvesting in de Grote Stokstraat is erbarmelijk.
    In 41 huizen leven in totaal 118 gezinnen, 433 personen.
    Het zijn vaak eenkamerwoningen, vol met bedden en ongedierte, met epidemie?n en hoge sterftecijfers tot gevolg.
    De katholieke socioloog gruwt ervan.
    Bij meer dan twintig procent van de bevolking van de krottenwijk constateert hij - zonder gedegen onderzoek - 'geestelijke afwijkingen'.
    ?Debiliteit en imbiciliteit als erfelijke vormen van zwakzinnigheid en psychische afwijkingen, die ontstaan door het niet opgewassen zijn tegen de omstandigheden waarin men leeft. Oerdomheid wordt niet als geestelijke afwijking gekwalificeerd.?
    De oorzaak van de asocialiteit is volgens Litjens terug te voeren naar generaties lange armoede, die van de krottenbewoners uiteindelijk ?lustelozen, physiek onvolwaardige wezens heeft gemaakt?.
    De nawee?n van de kinderarbeid zijn funest: ?Verstomping van de geest, idiotisme, zedelijk bederf en losbandigheid, onverschilligheid en verwaarlozing der christelijke plichten, verzwakking van het lichaam, vroegtijdige dood, zwak en ziekelijk nakroost.?
    De conclusie is helder: hieraan moet een eind komen.
    De Stokstraat wordt 'gesaneerd'.
    De bewoners worden in andere wijken geplaatst.


    Rollenspel door de meisjes in de Stokstraat omstreeks 1955.


    Een aantal van de Stokstraatbewoners wordt 'heropgevoed' in een van de 104 huizen van de Ravelijn, een woonschool die in 1954 wordt gebouwd en waar de bewoners intensief begeleid worden.
    Een verblijf in de 'overgangswoningen' moet een einde maken aan de asocialiteit.
    Asociaal?
    Oud-Stokstraatbewoner Frans Martens kan er kwaad van worden.
    De mensen trokken juist veel met elkaar op, deelden het weinige dat ze hadden.
    Stampotten werden gedeeld, in noodgevallen zelfs het gekookte slachtafval, spreeuwen of katten ("lekkerder dan knien").
    En was er ingebroken bij warenhuis Mausen?
    Dan liep de hele Stokstraat de volgende dag in nieuwe overhemden rond.
    "Juist door de armoede trokken we met elkaar op.
    Zeker, we sloegen elkaar wel eens een blauw oog, gevolgd door een flinke scheldpartij.
    Maar dan dronken we een pilsje en was het over."
    Asociaal?
    Nee, Martens vindt het schandalig dat de bewoners dit (voor)oordeel hebben gekregen.
    Hij spreekt vol warmte over de buurt waar hij in een vlubouw (vlooiennest) werd geboren in een gezin zonder vader, Mem (moeder) met acht kinderen.
    Het bordje 'onbewoonbaar verklaard' boven de deur, sinaasappelkistjes om op te zitten, lakens gevuld met stro om op te slapen.
    Het was een ruige, rauwe buurt waar zich schimmige zaken afspeelden, waar politiemensen niet durfden te komen, waar op straat werd geleefd.
    Een vrijstaat.
    Een buurt met beroemde straatfiguren: King Kong de Bokser, de Mommer, Kitch Katsch, Sjl?kspek, Zwarte Sj?r.
    En natuurlijk de dames van lichte zeden: Berb de Lotsch, Roei Tina.
    ?De beste sociaal werksters. Als ze iets verdiend hadden, deelden ze het uit. Of het nu een tuut friet was of een knepke.?


    Processie in de Graanmarkt bij het Onze Lieve Vrouweplein omstreeks 1955.

    Nog steeds heeft Martens een foto van pater Castorius - de Broune - boven zijn bed hangen.
    De progressieve pater verrichtte lange tijd buurtwerk in de krottenwijk, ving met name de kinderen op.
    Ze waren geen lieverdjes.
    ?Maar we stalen niet voor de chic of de luxe, maar om te overleven.?
    Frans Martens vindt het schandalig hoe hij destijds uit de Stokstraat 'gedeporteerd' is.
    ?We zijn er gewoon uitgestampt.
    Terugkomen was helemaal niet in Frage.?
    Hij wandelt er nog vaak.
    ?Soms lukt het me om niet sentimenteel te worden, maar het is enorm veranderd.
    Het is prachtig, maar ik voel me er niet thuis.
    De Stokstraat leefde, er zat bloed in.
    Nu zit er geen hart meer in.?
    Last edited by SJEF †; 7 oktober 2009, 15:41. Reden: verbetering fout in tekst; voortschrijdend inzicht
    Historie is niet alleen het weergeven van de as, maar ook het doorgeven van het vuur.
    Thomas More

    Opmerking


    • #3
      Stokstraat

      Het was in de tijd dat er nogal wat binnenvaartschippers de haven aandeden, en dan de stad introkken.
      Zo ook die Franse, Duitse en Italiaanse schippers.
      Met zijn drietjes togen ze de stad in, op naar het Stokstraatkwartier.
      Daar was het gezellig in de kaffeekes, en je vond er de meisjes van plezier.
      De Fransman haalde zijn portemonnee te voorschijn en riep: Francs, francs.
      Niet lang daarna kwam een van de meisjes naar hem toe en samen verdwenen ze naar het logement.
      De Duitser had dat snel door, trok zijn beurs open en riep tegen een leuk vrouwke: Marke, marke.
      Samen gingen ze de trap op, naar een van de achterkamertjes.
      Toen was de Italiaan aan de beurt.
      Maar die had natuurlijk geen Marken of Francs in zijn beurs.
      Dus hij riep naar een van de meisjes: Lire, lire.
      Maar geen enkel meisje reageerde.
      Vertwijfeld riep hij nog eens: Lire, lire.
      Toen kwam de madamme van de meisjes en die zei de onsterfelijke woorden: Hie is nieks te liere; hie mos ze ut kinne!
      Historie is niet alleen het weergeven van de as, maar ook het doorgeven van het vuur.
      Thomas More

      Opmerking


      • #4
        De meesten zullen deze site wel eens gezien hebben: voor mij was het een prettige verrassing. Foto`s uit de jaren 50 door Wil Speth.

        http://maastrichterstokstraat.atspace.com/

        Opmerking


        • #5
          Stokstraat

          In de week van de geschiedenis in het jaar 2007 is o.a. de Stokstraat uitvoerig aan bod gekomen via een TV-uitzending.

          Lees de bijdragen er nog eens op na.

          http://www.mestreechonline.nl/forum/...read.php?t=237 .

          http://geschiedenis.vpro.nl/programm...ngen/36635929/ .
          Historie is niet alleen het weergeven van de as, maar ook het doorgeven van het vuur.
          Thomas More

          Opmerking


          • #6
            Sjef,

            In je berichtgeving over de Stokstraat (d.d. 13 oktober 2007) plaats je een foto "Processie in de Stokstraat omstreeks 1955".
            Het is wellicht maar een detail, maar volgens mij is het de Graanmarkt en niet de Stokstraat.
            Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd

            Opmerking


            • #7
              Oorspronkelijk geplaatst door Pier Bekijk bericht
              Het is wellicht maar een detail, maar volgens mij is het de Graanmarkt en niet de Stokstraat.
              Alle opmerkingen over details (en de juistheid er van) zijn welkom Pier.
              Het is inmiddels veranderd; bedankt voor de oplettendheid.
              Historie is niet alleen het weergeven van de as, maar ook het doorgeven van het vuur.
              Thomas More

              Opmerking


              • #8
                Sjef,
                Ik ben vandaag uitvoerig op onderzoek uitgegaan en tot de conclusie gekomen dat alle bovenstaande foto's (m.u.v. de kinderen op de trap, want dat weet ik niet), niet in de Stokstraat zijn gemaakt.

                De foto van de man op de stoel, tegen de huisgevel en op de achtergrond spelende kinderen, is gemaakt in de Plankstraat, precies tegenover het Bessemsstraatje.
                Alle huizen rechts op de foto zijn inmiddels afgebroken.
                Als je op de plaats staat waar de man zit, kijk je nu naar de Eksterstraat en is er en ruim zicht op de huizen in Wijck op de achtergrond.

                De foto met de man op de ladder, werkend aan de openbare verlichting, is zeker niet gemaakt in de Stokstraat. Ik denk dat het in de oude Eksterstraat is, gezien in de richting van de Plankstraat.

                De (kleuren)foto met de meisjes en de kinderwagen is ook niet gemaakt in de Stokstraat. Waar wel weet ik (nog) niet.

                Tot slot betwijfel ik ook ernstig of de foto met de spelende kinderen voor dat openbaar aanplakbord überhaupt in het Stokstraatkwartier is gemaakt. Ik kan deze foto totaal niet plaatsen.

                Maar wellicht weet iemand het antoord op de juiste plaatsbepaling wel.
                Last edited by Pier; 10 oktober 2009, 10:18.
                Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd

                Opmerking


                • #9
                  Oorspronkelijk geplaatst door Pier Bekijk bericht
                  Sjef,
                  Ik ben vandaag uitvoerig op onderzoek uitgegaan en tot de conclusie gekomen dat alle bovenstaande foto's (m.u.v. de kinderen op de trap, want dat weet ik niet), niet in de Stokstraat zijn gemaakt.
                  Bedankt voor de oplettendheid, Pier.
                  De meeste afbeeldingen zijn afkomstig van de webpagina, waarop de foto's staan die toentertijd door Wil Speth zijn gemaakt.

                  http://maastrichterstokstraat.atspace.com/ .

                  Eigenlijk zou dit onderwerp moeten heten: Stokstraatkwartier.
                  (Inmiddels heb ik de naam van het item aangepast)
                  Historie is niet alleen het weergeven van de as, maar ook het doorgeven van het vuur.
                  Thomas More

                  Opmerking


                  • #10
                    Hartstikke bedankt voor het verwijzen naar de site http://maastrichterstokstraat.atspace.com van Wil Speth en Ton Reijnaerdts
                    Ik kende deze site nog niet.
                    Inmiddels, na het bestuderen van de foto's op die site, is ook het 'mysterie' van de foto met de meisjes met kinderwagen opgelost.
                    Die foto is gemaakt op de hoek Plankstraat-Bessemsstraatje.
                    (Vergelijk foto 45 en 58 van de site maar eens met elkaar. Zijn vermoedelijk op dezelfde dag gemaakt)

                    Blijf ik zitten met de foto van de spelende kinderen voor dat openbaar aanplakbord.
                    Met de beste wil van de wereld kan ik die foto niet plaatsen in het Stokstraatkwartier.
                    Persoonlijk neig ik er naar dat het een foto is uit het oude Boschstraatkwartier, maar dat is zuiver gevoelsmatig.
                    Last edited by Pier; 13 oktober 2009, 21:16. Reden: tekstueel
                    Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd

                    Opmerking


                    • #11
                      Ik begrijp dat het gaat om bijgaande foto?

                      Opmerking


                      • #12
                        Juist.
                        Deze foto kan ik totaal niet plaatsen in het Stokstraatkwartier.
                        Ik sluit het uiteraard niet uit, maar dan ben ik wel erg benieuwd.
                        Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd

                        Opmerking


                        • #13
                          Stokstraat en Stokstraatkwartier

                          Wat weten we eigenlijk wat Arnoldus Anthonius Groothuis (pater Castorius *1912 - †1989) heeft betekend voor de inwoners van het Stokstraatgebied, in de periode na WO-II tot aan de grote renovatie in de jaren zestig van de twintigste eeuw?
                          Lees er meer over via dit downloadbaar PDF bestand.

                          Lees ook: http://www.mestreechonline.nl/forum/...&postcount=682 .

                          Wie heeft er nog (exclusieve) foto's van pater Castorius Groothuis?
                          Plaats ze s.v.p. hier op dit forum!

                          Bron PDF bestand:
                          750 jaar minderbroeders in Maastricht
                          1234-1984
                          Uitgave door Werkgroep K.750
                          in overleg met de
                          Franciscaanse Academie in Nederland
                          Historie is niet alleen het weergeven van de as, maar ook het doorgeven van het vuur.
                          Thomas More

                          Opmerking


                          • #14
                            Oorspronkelijk geplaatst door SJEF Bekijk bericht

                            Wie heeft er nog (exclusieve) foto's van pater Castorius Groothuis?
                            Plaats ze s.v.p. hier op dit forum!
                            U roept, wij draaien.


                            Op de eerste foto zien we Groothuis aan het werk voor zijn buurthuis in de Plankstraat.
                            De foto`s komen uit het archief van Huub Reinders.
                            Hoofdstuk 3 van onderstaand boek is geheel aan de pater gewijd.

                            Bron: Priesters, Provo`s & Professionals. 100 jaar Welzijnswerk in Maastricht. Theo Keltjens, Maastricht, 2007 (?).
                            Bestanden bijvoegen
                            Last edited by burgemeester; 15 september 2010, 18:15.

                            Opmerking


                            • #15
                              Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H. Evers Bekijk bericht
                              Ik begrijp dat het gaat om bijgaande foto?

                              Dit is de Havenstraat.
                              De straat die u ziet is de Smedenstraat.
                              Meisje op foto staat met haar rug richting achterzijde Dagblad De Limburger.

                              Opmerking

                              Bezig...
                              X