Tedjes Geschiedenis van de gemeentepolitie Maastricht

[Ingrid M.H.Evers]

Op woensdag 18 mei meldde TEDJE zich aan als nieuw lid van Mestreech Online. Hij begon maar meteen een nieuw 'draadje' getiteld: De Geschiedenis van de Gemeentepolitie te Maastricht. Door de crash van de server op 26 juli zijn alle postings vanaf 15 mei verdwenen, dus ook die van Tedje. Hij staat momenteel zelfs niet meer geregistreerd als lid van MO.
Omdat de gegevens elk ogenblik verloren konden gaan door wegvallen uit de Google cache, heb ik ze hier opnieuw geplaatst. Tot mijn spijt staan ze nu onder mijn naam. Ik hoop dat dat op een later moment kan worden geredresseerd.

Onderstaand de tekst van Tedje:

In de thread "De geschiedenis van de Gemeentepolitie Maastricht" wil ik jullie graag iets vertellen van de rijke historie van dit oudste voormalige gemeentepolitiekorps van ons land.
Op 3 augustus 1814 ondertekende de toenmalige 1ste maire/burgemeester van Maastricht, Christiaan Coenegracht ( 1755-1818 ), de oprichtingsakte van de gemeentepolitie Maastricht.

Bijna 178,5 jaar later, op 1 januari 1994, hield dit korps op te bestaan en gingen de 'Mestreechse Govies' op in het nieuwe politiebestel onder de naam Regiopolitie Limburg-Zuid (regiokorpsnummer 24)
De naam 'govies' wordt tegenwoordig niet meer zo vaak gebruikt, maar de politie in de stad Maastricht wordt, met dank aan de populaire TV-serie 'Flikken Maastricht' nu ook wel 'flikken' genoemd.
In de genoemde TV-serie is tot op heden weinig aandacht voor 'onze' rijke historie. Een reden te meer om die aandacht wel te creëren op Mestreech Online.

Thans heeft het huidige kabinet plannen om nog deze kabinetsperiode te komen tot één Nationale Politie, onderverdeeld in 10 afdelingen of districten, de juiste benamingen zijn nog niet bekend, waarbij de afdeling 'provincie Limburg' de 'nummer 10' is.

Het plan om de geschiedenis van de gemeentepolitie Maastricht te vertellen is niet nieuw. Velen gingen mij voor en uit hun werk heb ik veel informatie geput.
Ik heb echter niet de illusie dat ik DE geschiedenis van de gemeentepolitie Maastricht kan gaan vertellen. Daar ontbreekt mij gewoonweg de kennis en zeker ook de tijd voor.

Waar ik naar streef is om de bezoekers van Mestreech Online (MO) kennis te laten nemen van delen van die geschiedenis.
Daarbij zal ik proberen om alles een beetje prettig en amusant op te schrijven, maar daarbij wel trachten mij aan de historische juistheid van de feiten te houden en zoveel mogelijk aan bronvermelding te doen.
Of dit altijd zal lukken weet ik niet. Ik weet wel dat er genoeg kritische MO-ers zijn die mij gelijk op de vingers zullen tikken als ik een bewering niet kan staven. Dit is enerzijds prettig om te weten, anderzijds vergt dit veel tijd om te proberen zoveel mogelijk vingertikken te vermijden.

Alvorens zo dadelijk met mijn eerste historisch feit te komen, wil ik met name Math Derey, van de regiopolitie Limburg-Zuid, maar in 1993 werkzaam bij het Stafbureau Voorlichting en Public Relations van de gemeentepolitie Maastricht, bedanken voor het ter beschikking stellen van de nodige informatie en aantekeningen die hij o.a. in 1993 bij elkaar zocht om het boekje 'Tot euren Deens' te vervaardigen.
Uit dit boekje zal ik wellicht nog veelvuldig gaan citeren.

Ook wil ik alvast mevr. Ingrid Evers bedanken. In mijn voorbereidingen op deze thread heb ik veel aanvullende informatie van haar mogen ontvangen en gaf zij mij veel tips waar ik mogelijke informatie zou kunnen vinden.

[Ingrid M.H.Evers]

De historie van de meldkamer in Maastricht

In de nacht van 8 op 9 mei 2011 verhuisde de meldkamer van de Regiopolitie Limburg-Zuid van het hoofdbureau van de Regiopolitie, aan de Prins Bisschopsingel 53 te Maastricht, naar een nieuw gebouw achter het politiebureau, dat thans bekend staat als het Regionaal Meld- en Coördinatie Centrum (RMCC).

Feitelijk had de regiopolitie Limburg-Zuid al een tijd geen zelfstandige meldkamer meer, maar was de politiemeldkamer samengevoegd met de meldkamer van de GGD, de regionale brandweer en de Veiligheidsregio Zuid-Limburg.
Desalniettemin was de 'politiemeldkamer' nog steeds gevestigd in een politiebureau.
Met de verhuizing naar het gemeenschappelijke nieuwe gebouw verdween deze politiemeldkamer feitelijk (definitief) uit een politiebureau.



Maar, wanneer kwam de eerste telefoonaansluiting nu in een politiebureau in Maastricht?
De exacte datum moet ik helaas schuldig blijven.
In 1880 evenwel kwam de eerste telefoon in Maastricht. De algemene belangstelling voor de telefoon bleef in Maastricht aanvankelijk beperkt. Feitelijk functioneerde de eerste telefoon alleen als er sprake was van een directe rechtstreekse verbinding tussen de twee toestellen. Enige particulieren maakten daarop een aansluiting tussen hun zaak en hun woonhuis. Het toenmalige gouvernement kreeg een directe telefoonverbinding met de toen nog in het stadhuis gevestigde gemeentepolitie. De gemeentepolitie op haar beurt kreeg vervolgens een directe verbinding met vijf elders in de stad gevestigde wachtposten. [1]

Zodoende kwam dus de eerste 'meldkamer' van de gemeentepolitie Maastricht tot stand. Van enig mobilofoon- en portofoonverkeer was toen natuurlijk nog geen sprake. Of men toen de term 'meldkamer' bezigde weet ik niet. Vermoedelijk niet. Feitelijk ging het dus gewoon om een of meerdere telefoontoestellen die wellicht aanvankelijk op de gang stonden of hingen.

Voor de eerste meldkamer, d.w.z. een meldkamertafel zoals wij ons die tegenwoordig voorstellen, moeten we in Maastricht dan nog 88 jaar (!) wachten.

Op 1 november 1968 beleefde de gemeentepolitie een belangrijke dag: de ingebruikname van een moderne communicatie-installatie. Met dit 'electronische hart' zal een uiterste perfectie worden bereikt met betrekking tot de trefzekerheid van de meldingen. De apparatuur doorstond op 'Belgendag' de vuurproef. (Citaat uit Jaarboek Maastricht 1968 )



Op deze foto, uit het jaarboek "Maastricht 1968" (blz. 64), zien we de ingebruikname van de meldkamer. Met de rug naar ons toe zit hoofdagent Sjeng Jongen. Staand v.l.n.r.: inspecteur Van Berge-Henegouwe, plaatsvervangend korpschef Van Helen en korpschef Arendts. (Foto: Anton Werker, De Nieuwe Limburger)

Het telefoon- en mobilofoonverkeer is vanaf die datum in één tafel geïntegreerd. Deze meldtafel van de gemeentepolitie Maastricht, toen nog gevestigd op het adres Vrijthof 45, zal dienst doen tot 1978. In 1978 verhuist de gemeentepolitie Maastricht namelijk van het Vrijthof naar de nieuwbouw aan de Sint Hubertuslaan 40, zoals dan het juiste adres van het huidige gebouw op de hoek van de Sint Hubertuslaan en de Prins Bisschopsingel luidt.

Op onderstaande afbeelding ziet u de meldkamer zoals die in gebruik was tussen 1978 en 1997.

(Foto uit "Van Generaalshuis naar de 'Koompe'", blz. 45)

In 1997 werd het gebouw aan de Sint Hubertuslaan 40 totaal gerenoveerd en werd er weer een nieuwe, dan nog veel modernere meldkamer van de regiopolitie Limburg-Zuid, in gebruik genomen.

Tot de reorganisatie van de politie, 1 januari 1994, toen alle gemeentepolitie- en rijkspolitiekorpsen werden samengevoegd in de diverse regionale politiekorpsen, was het feitelijk zo dat iedere gemeentepolitie een eigen meldkamer had.
In Zuid-Limburg had je dus de meldkamers van de navolgende gemeentepolitiekorpsen: Maastricht, Heerlen, Kerkrade, Brunssum, Sittard en Geleen. Aanvankelijk had ook de gemeentepolitie Hoensbroek een eigen meldkamer, maar na de herindeling met Heerlen (1982) werd die meldkamer opgeheven. Later kwamen daar wel nog de meldkamers van de gemeentepolitie Landgraaf en Stein bij. Dit waren aanvankelijk rijkspolitiegroepen, maar door herindelingen (Landgraaf) en groei (Stein) kregen deze steden gemeentepolitie.

Overigens was er nog een meldkamer in Maastricht gevestigd. Dat was de meldkamer van de rijkspolitie aan de Stationsstraat in Maastricht. Deze meldkamer werd eind jaren tachtig echter opgeheven en overgeplaatst naar Herkenbosch waar toen de rijkspolitie Limburg werd gevestigd.

1) Energiek Maastricht, M.J.M. Put, blz. 83, verwijst naar raadsnotulen 1880, p. 21 en Jaarverslag over 1885 p. 20

[Ingrid M.H.Evers]

Reactie van Breur: 'Dao komme ze!'

Welkom back Tedje.

Frans van de Laar maakte deze beeldengroep en deze mag natuurlijk niet ontbreken als er over de govies wordt geschreven.

De foto werd door mij genomen tijdens de recente "Boe is Bèr". Deze "Boe" werd professioneel opgelost door een aantal govies.
P.s. de koffie: niet te zui........

Zie verder: http://forum.mestreechonline.nl/show...6&postcount=10

Citaat, oorspronkelijk geplaatst door Tedje
Maar weet je ook wie die politieagent is die de boel stopt?

Antwoord Breur: Antoon Joseph Hubert KESSELAER (1857-1924)



__________________

[Ingrid M.H.Evers]

Eerste telefoonverbindingen in Maastricht

Oorspronkelijk geplaatst door Tedje

Maar, wanneer kwam de eerste telefoonaansluiting nu in een politiebureau in Maastricht? De exacte datum moet ik helaas schuldig blijven. In 1880 evenwel kwam de eerste telefoon in Maastricht. De algemene belangstelling voor de telefoon bleef in Maastricht aanvankelijk beperkt. Feitelijk functioneerde de eerste telefoon alleen als er sprake was van een directe rechtstreekse verbinding tussen de twee toestellen. Enige particulieren maakten daarop een aansluiting tussen hun zaak en hun woonhuis.
Het toenmalige gouvernement kreeg een directe telefoonverbinding met de toen nog in het stadhuis gevestigde gemeentepolitie. De gemeentepolitie op haar beurt kreeg vervolgens een directe verbinding met vijf elders in de stadgevestigde wachtposten.

Literatuur: M.J.M. Put, Energiek Maastricht, blz. 83; verwijst naar raadsnotulen 1880 (p. 21) en Jaarverslag over 1885 (p. 20).

----------------------------------

Aanvulling TEDJE: Wie zoekt zal vinden:

De exacte datum wanneer de eerste telefoonaansluiting werd gerealiseerd weet ik nog steeds niet, maar bij toeval kwam ik vandaag een krantenbericht tegen d.d. 22 september 1881 uit "Nieuws van den Dag" No: 3552.

"Te Maastricht wordt voor het eerst een telephoon-verbinding ingericht. Aanvankelijk zal deze ver-spreker alleen tusschen de verschillende politiebureaux dienst doen"

Afgaande op dit persbericht zou de allereerste telefoonaansluiting in Maastricht dus van de gemeentepolitie Maastricht zijn geweest en zal de datum van ingebruikname rond 22 september 1881 moeten hebben gelegen.

[Ingrid M.H.Evers]

Citaat, oorspronkelijk geplaatst door Tedje
Afgaande op dit persbericht zou de allereerste telefoonaansluiting in Maastricht dus van de gemeentepolitie Maastricht zijn geweest en zal de datum van ingebruikname rond 22 september 1881 moeten hebben gelegen.

Commentaar El Loco: Niet onmogelijk, Tedje. Maar de firma Maussen zou rond 1880 ook al een telefoonverbinding hebben gehad tussen de twee winkelpanden in de Rechtstraat en de Wycker Brugstraat. Zie Wikipedia.

[Ingrid M.H.Evers]

Citaat, oorspronkelijk geplaatst door Tedje:
Afgaande op dit persbericht zou de allereerste telefoonaansluiting in Maastricht dus van de gemeentepolitie Maastricht zijn geweest (…), ingebruikname omstreeks 22 september 1881.

Citaat, oorspronkelijk geplaatst door El Loco:
Maar de firma Maussen zou rond 1880 (…) al een telefoonverbinding hebben.

Commentaar Ingrid M.H. Evers:
Zowel het eerste als het tweede kan juist zijn, het is maar de vraag hoe men de kwestie beziet. Om de discussie hier zo dicht mogelijk bij de geschiedenis van de gemeentepolitie te houden en niet toe te geven aan onze fatale neiging om af te dwalen , heb ik elders een nieuw 'draadje' Telefoon in Maastricht: 1877 geopend.

[Ingrid M.H.Evers]

Gemeentepolitie in 1898

Het hoofdbureau is gevestigd onder het Stadhuis.

De 'hulpbureaux' bevinden zich in de Stationstraat, op het Onze Lieve Vrouweplein, in het Villapark en aan de Boschstraat.

Bron:
Gids van Maastricht en omstreken, met plattegrond van Maastricht rn wandelkaart der omstreken, Maastricht (Maastricht Attractions) 1898. Fotomechanische herdruk VVV Maastricht 2008.

[Ingrid M.H.Evers]

Het Huis met de Klok

Breur:

Het huis met de klok, het wachthuis aan de stadszijde van de Pieterspoort kan ook gerekend worden als wijkpost van de gemeentepolitie. Ik weet alleen niet vanaf welke datum. Ruim een eeuw geleden werd dit pand grondig verbouwd (er werd o.a een verdieping op geplaatst). In 1913 was dit gebouw in ieder geval ingericht als wijkpost voor de politie.



Ingrid:

Ik denk dat het huis met de klok het bedoelde hulpbureau 'in het Villapark' is.

[Breur]

De politie je beste vriend.

Politierapport uit 1962: vermeld wordt het vangen en terugbezorgen van een kanariepietje bij de eigenaar. Kijk: de politie is je beste vriend.

[Breur]

Het huis met de klok.

"Het huis met de klok" komt ook voor in een eerder gepubliceerd verhaal:



Een leesbare versie vinden jullie op:

http://www.grafmonumentensintpieter..../liefde-kl.pdf

[Tedje]

Gemeentepolitie Maastricht had in 1962 al Animal Cops

Politierapport uit 1962: vermeld wordt het vangen en terugbezorgen van een kanariepietje bij de eigenaar. Kijk: de politie is je beste vriend.

Wat vermeldt het "JAARVERSLAG 1962" van de gemeentepolitie Maastricht?

"De 'Bond van politie-ambtenaren in Nederland tot bescherming van Dieren' heeft in de afdeling Maastricht e.o. een der sterkste afdelingen in den lande.
Tot de afdeling behoren rond 200 leden, waarvan er 80 deel uitmaken van de Gemeentepolitie Maastricht.
De overige leden behoren in hoofdzaak tot de Rijkspolitie, de Koninklijke Maréchaussée en de Rechterlijke Macht, aangevuld met enkele bijzondere opsporingsambtenaren. (..)
Er bestaat een goede samenwerking met de burgerlijke verenigingen op het gebied van de dierenbescherming. Ergerlijke gevallen van dierenmishandeling deden zich in het afgelopen jaar in het gebied van de afdeling niet voor. (..) "

Zo blijkt maar weer dat de oude gemeentepolitie Maastricht ook in 1962 haar tijd al ver vooruit was..... Animal Cops hadden we toen al

[Breur]

Maastricht studentenstad avant la lettre.

Het bleef niet alleen bij kanariepietjes. 1962:

in de woning van XXXXXX aan de Pr. BXXXXXXX werden op een avond vreemde geluiden waargenomen. Toen de politie ging kijken bleek een daar inwonende student zich op te houden in gezelschap van een 20-jarige vrouw....

[Breur]

Boevenfoto's.

Bèr Dodde: "Mijn moeder bezocht in de zomer van 1984 onder meer mijn atelier in het politiebureau, waar ik haar als 'verdachte' gefotografeerd heb".

Bron: http://members.home.nl/pch1/VakB.htm




Nu vraag ik mij af beste Tedje, wanneer de Gemeentepolitie begonnen is met het maken van dergelijke foto's. Er moeten heel wat bekende en minder bekende Maastrichtenaren op de foto gezet zijn. Wat doet men met deze foto's en zijn ze "raadpleegbaar"?

[Tedje]

(..) Nu vraag ik mij af beste Tedje, wanneer de Gemeentepolitie begonnen is met het maken van dergelijke foto's. Er moeten heel wat bekende en minder bekende Maastrichtenaren op de foto gezet zijn. Wat doet men met deze foto's en zijn ze "raadpleegbaar"?

Wanneer men precies is begonnen met het fotograferen van verdachten weet ik (nog) niet precies.
Ik denk dat dit in de jaren twintig is geweest, maar dat moet ik tzt maar eens gaan onderzoeken.

Ik beschik momenteel over het (geleende) jaarverslag van de afdeling recherche van de gemeentepolitie Maastricht uit 1942.
Onder het hoofdstuk "Outillage" op blz. 2 lezen we het navolgende:
"De afd. recherche (technische dienst) beschikt o.a. over:
a. een ateliercamera voor het maken van foto's van verdachten;
b. diverse maten fototoestellen van kleinere afmetingen;
c. vergrootings- en reproductietoestellen;
d. een daarbij behoorende donkere kamer-uitrusting;
e. een microscoop;
f. instrumentarium voor het maken van teekeningen.
(...) "

Dus in 1942 was men op het gebied van de fotografie al heel ver.

Natuurlijk zijn hele horden bekende (on)bekenden gefotografeerd.
Dat gebeurt nog steeds uiteraard.
De foto's mogen een bepaald aantal jaren bewaard worden en moeten dan worden vernietigd.
Ik geloof dat dit momenteel 5 jaar is.
Om foto's langer dan 5 jaar te bewaren heeft over het algemeen ook weinig zin. Mensen, en zeker criminele (jonge) mensen, veranderen binnen 5 jaar vaak enorm.

Los daarvan, als men tegenwoordig een recente foto wil hebben van iemand kan men het beste even op facebook of hyves kijken. De meeste "slimmerikken" staan daar met een recente foto op.
Als je ze zoekt zijn ze vaak ook nog zo vriendelijk om al hun vrienden te vermelden en waar en wanneer ze op vakantie gaan.

[Ingrid M.H.Evers]

Politiesignalementen en politiefoto's

In de negentiende eeuw werden signalementen afgedrukt in de krant. Toen we met het draadje 'Carl Vogt in Maastricht' bezig waren, kwam ik in de kranten van 1868-1870 voortdurend een naamgenoot tegen: een Duitse crimineel die onder de naam Karl Vogt werkte. Via België ontkwam hij naar Amerika, waar hij uiteindelijk wel werd opgepakt. Dankzij het kennelijk uitstekende signalement en zijn eigen stommiteit. Hij rekende erop dat hij zou worden verwisseld met zijn beroemde naamgenoot en hield ook in de VS zijn inmiddels overbekende schuilnaam aan.

Bij gebrek aan visuele mogelijkheden werden mensen soms beschreven door een vergelijking met meer bekende personen. In het drama van de familie Van Oppen die werd vermoord door de ontevreden cliënt Timmermans (1870?) beschreef de journalist die het proces bijwoonde de gearresteerde als 'sprekend gelijkend op de koning'. Dat was in die dagen Willem III, waarvan wel enkele portretten (foto's, postzegels, munten etc.) in omloop waren. Het leerde het publiek hoe de man eruitzag en ook nog iets anders, namelijk dat Timmermans een redelijk geciviliseerd uiterlijk had. Een soort gentleman-boef.

Dat gold ook voor Wilhelm Voigt, de Kapitein von Köpenick (1906), die zijn populariteit uitbuitte via de verkoop van prentbriefkaarten met drie portretten op een rijtje: zijn politiefoto als gevangene, een foto in burgerkleding (hij was schoenmaker van beroep) en in zijn militaire vermomming.

[IMG]file:///C:/Users/INGRID~1/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.jpg[/IMG]

Toen men tenslotte een manier vond om afbeeldingen in de krant af te drukken in een en dezelfde drukgang, werden er af en toe getekende / gelitografeerde portretten toegevoegd. Maar dan zitten we al tegen het eind van de 19e eeuw, zo niet later. Het gebeurde weinig. Het was te duur: eerst een foto laten maken, daar vervolgens een tekening van laten maken, die laten litograferen en hem vervolgens afdrukken. Het was effectiever direct een foto toe te sturen aan plaatselijke politiebureaus.

Wanneer men dat voor het eerst begon te doen, is mij niet bekend. Maar in Limburg schijnt een amateurfotograaf omstreeks 1880/1890 al politiefoto's te hebben gemaakt voor de rechtbank in Roermond. En in Maastricht werd omstreeks 1910 een beroepsfotograaf gevraagd in het politiebureau aan het Vrijthof een foto te nemen van een opgepakte boef. Hij deed dat door een opening in de muur van het vertrek, omdat de arrestant niet mocht weten dat hij werd gefotografeerd. De man was namelijk al geweldig agressief; een foto zou onmogelijk worden door de relatief lange belichtingstijd. Er zijn buitenlandse gravures bekend waarop een vechtende arrestant door drie, vier agenten in bedwang gehouden wordt gehouden. Niet best voor het maken van een goed gelijkend portret.



Sir Samuel Fildes, The bashful prisonner (Onwillige gevangene moet poseren voor politiedossier), houtgravure, 1873. Deze afbeelding was bedoeld voor een satirisch tijdschrift, maar beeldt deels ook de praktijk van fotograferen in het gevang uit.

Overigens zal het binnenshuis fotograferen omstreeks 1910 niet meegevallen zijn. Flitslicht zoals we dat nu kennen, bestond natuurlijk niet. Men werkte met magnesiumpoeder en dat had als nadeel, dat je hooguit drie foto's kon nemen voordat de lucht in de kamer grondig verpest was.