Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Woningbouw in Bosscherveld en Boschpoort

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • Woningbouw in Bosscherveld en Boschpoort

    Elders op deze site kwam de bouw van noodwoningen en barakken in het Bosscherveld ter sprake. Daarbij werden ook straatnamen genoemd die kennelijk slechts korte tijd hebben bestaan, maar toch op tal van geboorteakten moeten voorkomen. De materie is te interessant om tussen neus en lippen door te vermelden, vandaar dat ik er hier een nieuw draadje voor heb geopend.

    Vooraf is het belangrijk vast te stellen wat nu precies 'Bosscherveld' is en wat 'Boschpoort'. In een beschrijving in de Limburger Koerier van 1 september 1920 volgt dat:
    1. Boschpoort het gebied is van 'kanaal en Maas', het hoger gelegen terrein tussen de Zuid-Willemsvaart en de rivier.
    2. Bosscherveld zich links van het kanaal uitstrekte, waarbij de hooggelegen spoorlijn een soort natuurlijke grens trekt die echter 'vals' is; ook de strook grond oostelijk van de spoorlijn lijkt onder het Bosscherveld te vallen.
    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 6 mei 2014, 10:14.

  • #2
    Woningbouw in Bosscherveld (1)

    Het Bosscherveld was en is steeds bedoeld geweest als industrieterrein. Toch is er woningbouw geweest. Deels lijkt dat midden negentiende eeuw reeds bestaande bebouwing te zijn, deels inmiddels verdwenen woonruimte.

    Onder de bestaande bebouwing reken ik woningen langs de Sandersweg, de Postbaan en Sillebergweg. Het Straatnamenboek noemt ook een Savelstraat, die ik echter niet kan vinden op de plattegrond.

    Er blijkt een Savelweg geweest te zijn, die in 1920 (deels?) werd omgedoopt tot Phoenixweg, 'naar de daar gelegen fabriek die onder andere aarden kruiken maakte en een vergulde Phoenix (feniks) als embleem op het dak voerde'. (Citaat bij Jagers/Berns, Maastricht, een straat, een naam, 226).

    Woningbouw in de twintigste eeuw lijkt geheel tijdelijk te zijn geweest. Het gaat enerzijds om twee of drie houten barakken tot opvang van tijdens de Eerste Wereldoorlog uit België uitgeweken vluchtelingen, anderzijds om 'steenachtige' tijdelijke noodwoningen.

    Laten we beginnen met de barakken:
    Oorspronkelijk geplaatst door Toller Bekijk bericht
    Buiten de drie barakken voor de vluchtelingen afkomstig uit Uden (...). Deze vluchtelingen waren afkomstig uit België tijdens WOI, maar van geboorte Maastrichtenaar, dat was de reden om ze van Uden naar Maastricht te sturen. Het waren er 1400.
    Dit laatste is niet helemaal juist. Inderdaad spreekt de Limburger Koerier van 24 augustus 1920 over 1.400 vluchtelingen in de barakken, 'terwijl er nog eens achthonderd worden verwacht'. Dit bericht wordt echter twee dagen later door dezelfde krant bijgesteld: 'Gelijk bekend' zijn er slechts ruim 80 vluchtelingen aanwezig. Zoals eerder opgemerkt door Toller, betreft het Maastrichtenaren die voorheen in België woonden.

    De gemeente heeft twee barakken aangekocht van de heer De Ras (Limburgse Cementsteenfabriek, gelegen naast de Spijker- en Draadnagelfabriek Thomas Regout), waarin met name een noodkapel wordt ingericht om de vluchtelingen en 'omwonenden' van geestelijke steun te voorzien.
    Bestanden bijvoegen
    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 6 mei 2014, 10:19. Reden: aanvulling Savelstraat

    Opmerking


    • #3
      Woningbouw in Bosscherveld (2)

      Oorspronkelijk geplaatst door Toller Bekijk bericht
      Er zijn door de gemeente ook nog eens 120 noodwoningen gebouwd. De 120 noodwoningen lagen aan straten (modderwegen) die voor de bewoners een kennelijk idyllische uitstralingen dienden te hebben. Een gedeelte van deze straten waren vernoemd naar de diverse boomsoorten zoals: eiken, beuken, berken, noten, esschen met de toevoeging straat.(...) Al deze straten ben ik tegengekomen bij de ontruiming van de Groete Bouw in de jaren tussen 1920 en 1929.
      De Limburger Koerier van 4 oktober 1920 meldt inderdaad de bouw van tijdelijke noodwoningen, waarin met name huurders uit de Grote Bouw zouden worden ondergebracht. De 120 woningen - 60 grote en 60 kleinere - werden, zoals eerder door Toller vermeld, voor 90% gebouwd op kosten van het Rijk, voor 10% op kosten van de gemeente. De totale kosten kwamen op ruim 369.000 gulden (zie bijgevoegd knipsel).

      De noodwoningen zullen vijf jaar blijven staan, want ze worden gebouwd in gebied dat volgens het bestemmingsplan bedoeld is voor industrie. Een andere reden is waarschijnlijk geweest, dat het terrein aanmerkelijk lager lag dan Boschpoort. Tijdens een windhoos op 3 juni 1921 liepen de noodwoningen onder. Daarbij komt, dat veel wegen onverlicht waren en zeer slecht werden onderhouden. Ambtenaren en arbeiders die in dit gebied werkten, bekloegen zich in januari 1921 zeer over de zorg die de gemeente besteedde aan goede voorzieningen in dit gebied voor mensen die niet eens vaan hei waren, terwijl zij bij dag, nacht en ontij hals, nek en nieren braken en geen hand voor ogen zagen.

      Over het algemeen lijkt volgens wethouder Renier Nafzger de verplaatsing van Cité Ouvrière (Groete Bouw) in de binnenstad naar het buitengebied in Bosscherveld een succes, al zitten er onvermijdelijk criminele elementen tussen de arbeidersbevolking. Een ingezonden brief van 'belanghebbenden' ziet vooral de zwartste kant. Wanneer dit woonbuurtje precies werd opgeheven, zal uit verder onderzoek moeten blijken.
      Bestanden bijvoegen
      Last edited by Ingrid M.H.Evers; 6 mei 2014, 10:56. Reden: aanvulling

      Opmerking


      • #4
        Woningbouw in Bosscherveld (3)

        De voorgaande postings zijn merendeels gebaseerd op berichten uit de krant en dan voor zover die kranten zijn opgenomen in de landelijke krantenbank Delpher (voorheen KB-krantenbank).

        Algemeen bekend is, dat er voor Maastricht grote hiaten zitten in dit bestand. Het is dan ook aan te raden bij verder onderzoek de krantendocumentatie van de Documentatie Limburg van de Stadsbibliotheek (Centre Céramique) te raadplegen. Deze biedt ook niet alles, maar dat kan worden aangevuld door de microfiches van de kranten systematisch door te lezen.

        Natuurlijk is de krant een mooi hulpmiddel, maar zij is vaak ook tamelijk onnauwkeurig. Wie het werkelijke beleid van de gemeente inzake de woningbouw in het algemeen, en die in het Bosscherveld of Boschpoort in het bijzonder wil onderzoeken, moet beginnen bij de gemeenteraadsnotulen en de jaarverslagen van de gemeente. Beide zijn gedrukt en gepubliceerd, en voorzien van een trefwoordenregister, zodat snelle raadpleging mogelijk is. Beide series zijn aanwezig bij de Stadsbibliotheek en bij het Regionaal Historisch Centrum Limburg (Sint Pieterstraat 7).

        Voor raadpleging bij de Stadsbibliotheek hoef je geen lid te worden. Je loopt gewoon binnen op de vierde etage en stelt je vraag. Het RHCL vraagt wel inschrijving, maar deze is kosteloos.
        Last edited by Ingrid M.H.Evers; 6 mei 2014, 11:01. Reden: redactie en aanvulling toelatingsbeleid.

        Opmerking


        • #5
          Woningbouw in Boschpoort (1)

          De eerste aanzet tot woningbouw in Boschpoort gaat ver terug. Het betrof woningbouw voor de arbeiders die werkten aan de aanleg van de Zuid-Willemsvaart. Dit kanaal werd tussen 1817 en 1826 gegraven tussen 's-Hertogenbosch en Maastricht. Wanneer men precies in Maastricht begon te graven, is mij niet bekend. Cees Verhagen is er in zijn Geschiedenis van de Zuid-Willemsvaart niet duidelijk over. Ik vermoed dat dit eerst op gang kwam in de laatste fase, toen de vaart omstreeks 1825 Maastricht naderde.

          Het woningbouwproject betrof een klein buurtje met tijdelijke woningen, gelegen ten noorden van het Voedingskanaal, dus ter hoogte van de huidige Pastoor Moormanstraat en noordelijker. Dit gehucht stond bekend als 'De Hollandse Hoek'.

          Niets is langduriger dan 'tijdelijk'. De laatste restanten van deze woningbouw schijnen eerst in 1965 te zijn afgebroken.

          Literatuur
          Bosscherveld en Belvédère, industrieterrein en uitbreidingsgebied van Maastricht, (WIAM-rapport, 6), Maastricht 2003, 96.
          Last edited by Ingrid M.H.Evers; 6 mei 2014, 11:11. Reden: aanvulling Verhagen etc.

          Opmerking


          • #6
            Woningbouw in Boschpoort (2)

            Bekend is hier het zogenaamde 'wijkje van Boosten'. In 1935 ontwierp Alphonse Boosten voor de woningbouwvereniging Sint Servatius 130 (permanente) woningen. Zij waren verdeeld over 93 'normaalwoningen', 22 'overgangswoningen' en vijftien woningen voor grote gezinnen. De funderingskosten waren extreem hoog, maar omdat we midden in de crisis zaten, konden die worden gedrukt door het werk te laten uitvoeren binnen het instituut van de werkverschaffing. Hierdoor konden de huren toch op eenzelfde niveau blijven met die van vergelijkbare woningen in Blauwdorp en Wittevrouwenveld.

            Lange tijd schijnt het bij deze woningbouw te zijn gebleven. De zich ook in Boschpoort uitbreidende industrie (denk bijvoorbeeld aan de fietsenfabriek) belemmerde de uitbouw van de woonwijk. Die krijgt pas weer een stimulans in de jaren 1960 en rond de laatste eeuwwisseling.

            Literatuur
            Bosscherveld en Belvédère, industrieterrein en uitbreidingsgebied van Maastricht, (WIAM-rapport, 6), Maastricht 2003, 96.

            Opmerking


            • #7
              Bouwtekening van de noodwoningen type A

              Kompleminte

              Toller

              Opmerking


              • #8
                Plattegrond noodwoningen Bosscherveld

                Kompleminte

                Toller

                Opmerking


                • #9
                  Savelstraat is bij mijn weten het stuk straat dat aan de waterzuiveringsbekkens grenst. Dus een soort zijstraat van de Sandersweg.
                  I am not a complete idiot. Some parts are missing

                  Opmerking


                  • #10
                    I

                    In de Raadsvergadering van 16 augustus 1920 werd besloten om 120 noodwoningen te bouwen in Bosscherveld. De woningnood was namelijk van dien aard dat er dringende maatregelen daartegen werden genomen. Een andere belangrijke factor was, dat de woningbouwverenigingen het woning tekort op korte termijn met permanente woningen niet konden oplossen.

                    In totaal werden in de gemeente Maastricht vier locaties aangewezen, te weten: Bosscherveld, Volksplein, Sterreplein en Witte Vrouweveld. De woningen aan het Volks- en Sterreplein bestonden geheel uit hout. Ik beperk mij tot het Bosscherveld. Hier werd door de gemeente een terrein aangekocht van ruim 2 ha, dat eigendom was van de Erven Hustinx. In januari 1920 betaalde de gemeente Fl. 5040,= hiervoor.

                    De noodwoningen werden onderverdeeld in 60 woningen, type A voor kleine gezinnen, totale kosten Fl. 167.700 en 60 woningen, type B voor grote gezinnen, totale kosten Fl. 198.500. Uiteindelijk werd 90% van de bouwkosten betaald door het Rijk. De aannemers W. Erven en J.Knols kregen de aanbesteding en bouwden elk 60 woningen.



                    De exploitatierekening over 1920 liet twee opmerkelijke zaken zien. Er werden namelijk 10 waterpompen geslagen a Fl. 90,= per stuk. De huurprijs per woning bedroeg Fl. 3,50 per week, totale opbrengst woningtype A 60 stuks, Fl. 10.920,=, bij een huuruitval van Fl. 420,=. [Met name de huuruitval werd later als reden gezien om de noodwoningen af te breken.]

                    Bron: RCHL, secretarieel archief gemeente Maastricht 1 en 2 doos 1440
                    Last edited by Toller; 6 mei 2014, 21:14. Reden: Bijvoegen
                    Kompleminte

                    Toller

                    Opmerking


                    • #11
                      II

                      Op 8 december 1930 werd besloten dat alle noodwoningen in Bosscherveld konden worden gesloopt door de aannemers Gebrs. Erven en Theunissen voor Fl. 70,= per stuk, de afbraakwaarde. De sloop werd niet direct ter hand genomen. Uiteindelijk werd op 2 februari 1931 bepaald dat de Gebrs. Erven de woningen kon slopen voor Fl. 55,= per stuk, afbraakwaarde.

                      In de tussentijd was het Bosscherveld en met de name het gebied van de noodwoningen “geweldig verwilderd” zo erg dat de politie toezicht moest houden als er weer een gezin de woning verliet. Dit om te voorkomen dat de gemeente door de vernielingen uiteindelijk geen geld meer kreeg voor de sloop. Op 2 juni 1931 werd gerapporteerd dat er maar 118 woningen waren gesloopt. De huizen Lindenstraat 2 en 4 waren vrijwel geheel verdwenen, dit ten gevolge van de nachtelijke baldadigheid. Uiteindelijk kreeg de gemeente van de Gebrs Erven fl. 18,= afbraak waarde per woning.

                      Gesloopt werd een huisblok bestaande uit vier woningen. Voor de sloop moest de Gebrs. Erven een bedrag van Fl. 55,= vermeerderd met het aantal te slopen woningen binnen het te slopen blok betalen aan de gemeente. Het kasbewijs was de goedkeuring tot sloop.



                      Het complex omvatte de volgende straten: Berkenstraat, Beukenstraat, Dennenstraat, Eikenstraat, Esschenstraat, Kastanjestraat, Lindenstraat, Notenstraat, Olmenstraat, Rozenstraat en de Sandersweg.

                      Bron: RCHL, secretarieel archief gemeente Maastricht 1 en 2 doos 1440
                      Kompleminte

                      Toller

                      Opmerking


                      • #12
                        Bomenbuurt

                        Geweldige vondsten, Toller. Tien (10) straten met namen van bomen op een terrein van twee voetbalvelden groot, die geheel uit het collectief geheugen zijn verdwenen!

                        Voor een kleine twee ton had je dus 120 noodwoningen, à raison van gemiddeld ƒ 1.660 per stuk.
                        Ik kan niet rekenen, maar ik kom toch tot de conclusie dat de gemeente gezien bovenstaande exploitatierekening voor alleen het type A na twee tot drie jaar haar totale investering (10%) eruit had. Of zie ik dat verkeerd?

                        De plattegrond kan ik niet goed lezen. Is het mogelijk aan te geven waar dat buurtje precies heeft gelegen langs de Sandersweg?
                        Last edited by Ingrid M.H.Evers; 7 mei 2014, 08:01.

                        Opmerking


                        • #13
                          Even twee printscreens van oude stafkaarten uit 1924 en 1938. Onder de spijkerfabriek zie op de kaart van 1924 wat bouwblokken staan die in 1938 alweer verdwenen zijn. Zijn dit de bedoelde woningen?
                          Bestanden bijvoegen

                          Opmerking


                          • #14
                            1928



                            Uit: Historische atlas van Maastricht
                            2000 Jaar aan Maas en Jeker
                            Emile Ramakers
                            Last edited by Breur; 7 mei 2014, 12:25.

                            Opmerking


                            • #15
                              Luchtfoto R.A.F. 1944



                              Bron: watwaswaar
                              Last edited by Breur; 7 mei 2014, 13:29. Reden: link aangepast.

                              Opmerking

                              Bezig...
                              X