Maastricht en het Accordeon
Dat Maastricht een van de eerste Nederlandse steden is waar men mocht kennis maken met het accordeon is zeker.
Tijdens gesprekken die ik heb gehad met Wim Nelissen (was meer dan 50 jaar directeur van de Maastrichtse accordeon vereniging Scala) vertelde hij graag over de schippers die van uit Frankrijk goederen meebrachten naar Maastricht en deze, in de tijd dat ze aan de wal lagen, probeerden te verkopen om wat bij te verdienen.
Zo maakte ook Maastricht kennis met het accordeon. Al snel konden al enige muzikanten er een deuntje op spelen en werd het instrument razend populair en werd aan schippers gevraagd meer van deze instrumenten mee te brengen.
Daar de vraag veel groter was dan het aanbod, waagden zich ook enkele Maastrichtse handwerklieden aan het avontuur om het accordeon te gaan nabouwen.
Tot zover citeer ik de heer Nelissen.
Nu vond ik in de Limburger- koerier van 24 april 1937 het volgende stukje:
DE EENIGE ACCORDEONBOUWER VAN NEDERLAND
In het atelier van A. van Gorkum, te Maastricht.
Dit is nu eens een ambacht, waarvan men niet zeggen kan, dat het in nood verkeert, omdat voor wat de beoefenaren betreft „de markt overvoerd" is.
Want dhr. A. J. van Gorkum die zijn atelier heeft in de St. Jacobstraat te Maastricht, is de enige accordeonbouwer in Nederland, en een bezoek aan de werkplaatsen van dit uitzonderlijk bedrijf is interessant genoeg, om er de aandacht op te vestigen.
Zaag- en boormachines naar eigen ontwerp, en uitvoering, vreemdsoortig gereedschap, van een ander soort dan men dit vindt in werkplaatsen elders, waarin aan houtbewerking gedaan wordt, vormen belangrijke onderdelen van dit bescheiden bedrijf. Hoe men een accordeon maakt een trekharmonica, om het eens meer populair te zeggen, veronderstelt men in de verste verte niet, wanneer men hele corpsen van deze instrumenten ziet voorbijtrekken, als de optocht langs komt.
Men heeft geen notie van het fijne, tere organisme, wanneer iemand als dhr. Van Gorkum, — en wie in het land kan dat beter dan hij, — het U niet uitlegt. Als hij daartoe komt, bij het 'bezoek van een vreemdeling aan zijn atelier, krijgt men het gevoel, aanwezig te zijn bij een anatomische les.
Een geopend accordeon heeft iets van een duizendpoot, die op zijn rug ligt, een schier onnaspeurbare wirwar van stangetjes en hefboompjes, die allen bevestigd zitten aan een slagorde van kleppen
En hiermee is de samenstelling van het accordeon nog lang niet uitgelegd. In technische bijzonderheden afdalen is meer bestemd voor een vakblad dan voor de kolommen van een blad als het onze.
Een der mooiste instrumenten die dhr. Van Gorkum de laatste jaren maakte was dat. wat hy vervaardigde uit de onderdelen van een zeepkist een pronkstuk en een welluidend instrument, waarmee men den maker hierboven ziet afgebeeld.
Bij ons bezoek aan zijn atelier maakten we kennis met een stemtafel voor trekharmonica's, een vernuftige vinding, ook al weer van dhr. van Gorkum zelf, waarbij blijkt, dat men als bouwer van deze instrumenten niet alleen een ingenieus vakman moet zijn, maar bovendien iemand met 'n begaafd muzikaal gehoor om van het werk succes te kunnen verwachten.
Natuurlijk heeft het vak ook zijn geheimen Van Gorkum bezit er enige van. die het hem mogelijk maken, een instrument te bouwen dat uitblinkt door perfecten afbouw, en, wat nog meer zégt. door voornaamheid van klank.
De foto waar de tekst in het stukje naar verwijst heb ik nergens in de krant kunnen vinden.
Uit een advertentie in de krant van 3 april 1937 blijkt dat de zaak van de Heer van Gorkum gevestigd was in de St. Jacobstraat 6 te Maastricht en dat hij afkomstig was van Rotterdam.
Wie weet er meer over deze accordeonbouwer en zouden er nog foto’s van bestaan?
Dat Maastricht een van de eerste Nederlandse steden is waar men mocht kennis maken met het accordeon is zeker.
Tijdens gesprekken die ik heb gehad met Wim Nelissen (was meer dan 50 jaar directeur van de Maastrichtse accordeon vereniging Scala) vertelde hij graag over de schippers die van uit Frankrijk goederen meebrachten naar Maastricht en deze, in de tijd dat ze aan de wal lagen, probeerden te verkopen om wat bij te verdienen.
Zo maakte ook Maastricht kennis met het accordeon. Al snel konden al enige muzikanten er een deuntje op spelen en werd het instrument razend populair en werd aan schippers gevraagd meer van deze instrumenten mee te brengen.
Daar de vraag veel groter was dan het aanbod, waagden zich ook enkele Maastrichtse handwerklieden aan het avontuur om het accordeon te gaan nabouwen.
Tot zover citeer ik de heer Nelissen.
Nu vond ik in de Limburger- koerier van 24 april 1937 het volgende stukje:
DE EENIGE ACCORDEONBOUWER VAN NEDERLAND
In het atelier van A. van Gorkum, te Maastricht.
Dit is nu eens een ambacht, waarvan men niet zeggen kan, dat het in nood verkeert, omdat voor wat de beoefenaren betreft „de markt overvoerd" is.
Want dhr. A. J. van Gorkum die zijn atelier heeft in de St. Jacobstraat te Maastricht, is de enige accordeonbouwer in Nederland, en een bezoek aan de werkplaatsen van dit uitzonderlijk bedrijf is interessant genoeg, om er de aandacht op te vestigen.
Zaag- en boormachines naar eigen ontwerp, en uitvoering, vreemdsoortig gereedschap, van een ander soort dan men dit vindt in werkplaatsen elders, waarin aan houtbewerking gedaan wordt, vormen belangrijke onderdelen van dit bescheiden bedrijf. Hoe men een accordeon maakt een trekharmonica, om het eens meer populair te zeggen, veronderstelt men in de verste verte niet, wanneer men hele corpsen van deze instrumenten ziet voorbijtrekken, als de optocht langs komt.
Men heeft geen notie van het fijne, tere organisme, wanneer iemand als dhr. Van Gorkum, — en wie in het land kan dat beter dan hij, — het U niet uitlegt. Als hij daartoe komt, bij het 'bezoek van een vreemdeling aan zijn atelier, krijgt men het gevoel, aanwezig te zijn bij een anatomische les.
Een geopend accordeon heeft iets van een duizendpoot, die op zijn rug ligt, een schier onnaspeurbare wirwar van stangetjes en hefboompjes, die allen bevestigd zitten aan een slagorde van kleppen
En hiermee is de samenstelling van het accordeon nog lang niet uitgelegd. In technische bijzonderheden afdalen is meer bestemd voor een vakblad dan voor de kolommen van een blad als het onze.
Een der mooiste instrumenten die dhr. Van Gorkum de laatste jaren maakte was dat. wat hy vervaardigde uit de onderdelen van een zeepkist een pronkstuk en een welluidend instrument, waarmee men den maker hierboven ziet afgebeeld.
Bij ons bezoek aan zijn atelier maakten we kennis met een stemtafel voor trekharmonica's, een vernuftige vinding, ook al weer van dhr. van Gorkum zelf, waarbij blijkt, dat men als bouwer van deze instrumenten niet alleen een ingenieus vakman moet zijn, maar bovendien iemand met 'n begaafd muzikaal gehoor om van het werk succes te kunnen verwachten.
Natuurlijk heeft het vak ook zijn geheimen Van Gorkum bezit er enige van. die het hem mogelijk maken, een instrument te bouwen dat uitblinkt door perfecten afbouw, en, wat nog meer zégt. door voornaamheid van klank.
De foto waar de tekst in het stukje naar verwijst heb ik nergens in de krant kunnen vinden.
Uit een advertentie in de krant van 3 april 1937 blijkt dat de zaak van de Heer van Gorkum gevestigd was in de St. Jacobstraat 6 te Maastricht en dat hij afkomstig was van Rotterdam.
Wie weet er meer over deze accordeonbouwer en zouden er nog foto’s van bestaan?
Opmerking