Het Historisch Centrum Limburg sluit per 1 januari in principe zijn deuren

[Antonius]

https://rtvmaastricht.nl/televisie/g...t-2025-week-11

ik moet er toch eens een afspraak gaan maken, want die tekeningen die Ingrid M.H.Evers daar liet zien zijn echt heel boeiend om nader te bestuderen.

[Ingrid M.H.Evers]

Even voor de duidelijkheid.
Kun je vanaf 1 januari 2025 dan alleen nog maar een afspraak maken op de dinsdag en donderdag, of kun je dan ook een afspraak maken op de andere dagen van de week?
En is Tracé (voormalig SHCL) vanaf 1 januari 2025 ook alleen nog maar te bezoeken op afspraak?

Mij is het ook nog niet duidelijk, Pier.
De vele bezoekers van het HCL zijn nog niet op de hoogte gesteld. Dat zou gemakkelijk te doen zijn geweest, want ze hebben allemaal een archief-identiteitsbewijs gekoppeld aan hun huisadres, maar daaraan heeft men drie weken voor het nieuwe jaar (en twee weken voor de eindejaarssluiting op 24 december) kennelijk nog geen aandacht kunnen besteden.

Het artikel gaat over het HCL. Dat is het Historisch Centrum Limburg, met de vestiging Maastricht - ooit het gecombineerde Rijksarchief in Limburg en Gemeentearchief Maastricht - en Heerlen (voorheen het streekarchief Rijckheyt). Dat is momenteel op beide locaties drie dagen per week open (di., wo., en do.,), behalve in juli en augustus (di., do.).
'Maastricht' gaat dus dicht; je kunt er als gebruiker niet meer even binnenlopen om iets na te zien, maar moet je van tevoren aanmelden en je stukken reserveren. (Alsof je op basis van de gegevens op de website altijd tevoren kunt zeggen wat je precies zoekt!)

Het SHCL, ofwel Sociaal Historisch Centrum Limburg, sinds kort: Tracé, het samenlevingsarchief, woont in bij het HCL. Daarom zijn die openingstijden gecombineerd. Wat niet wegneemt, dat in uitzonderingsgevallen het SHCL onderzoekers al langer op afspraak faciliteert op de HCL-gesloten dagen, mits de gevraagde gegevens komen uit het eigen archiefbestand. Wat er met hun openingsdagen gaat gebeuren, is mij ook nog onbekend.

Hoe het nu verder moet, is een open vraag. Tevoren aanmelden bij het Historisch Centrum Limburg past in een trend in archiefland; het is inmiddels ook bij andere archiefdiensten ingevoerd.
Erger vind ik de beperking tot slechts drie (en straks nog minder?) dagen. Historisch onderzoek vraagt geweldig veel lees- en onderzoekstijd. En zeggen dat men straks alle bestanden digitaal kan bereiken, is werkelijk zeer de vraag. Ik denk niet dat ik dat nog ga meemaken.

Komt er nu ook een limiet aan het aantal bezoekers? Want wat ook heel belangrijk is, is dat veel bezoekers - zowel historisch als genealogisch geïnteresseerden, vaak de risee zijn van hun omgeving (wat moet je toch met al dat oud papier? Ouwe hap!) . In de studiezaal en koffiekamer ontmoeten zij soortgenoten. Het archief is ook een centrum met een sociale functie. Men treft er vrienden van jaren her en kennissen die men alleen dáár vindt, omdat ze dezelfde interesses hebben. Men kan er ervaringen uitwisselen en tips geven. Ik loop al sinds 1981 mee bij 'het archief' (dat wordt dus 44 jaar) en heb de neiging om elke bezoeker die ik niet ken, te vragen waarmee hij/zij bezig is. Een luisterend oor stimuleert beiden, maar nog steeds krijg ik ook zelf suggesties voor mijn eigen lopend onderzoek. Zeker nu sinds de afgelopen decennia de studie van de geschiedenis zoveel meer (andere) disciplines te hulp roept, is het gesprek in de koffiekamer niet alleen een gezellige, maar ook een waardevolle tijdsbesteding.

Met de huidige plannen wordt daar zonder meer een streep door getrokken. We worden veroordeeld tot ons zolderkamertje en komen niet meer onder 'onze' mensen. We gaan in de toekomst in feite gedwongen terug naar de eenzame en beperkte jaren in Coronatijd. Met alle negatieve gevolgen voor de kwaliteit van het resultaat.

[Pier]

(..) Per 1 januari 2025 wordt de studiezaal gesloten. Bezoekers moeten zich nu vooraf aanmelden en reserveren. De gebezigde argumenten: alles wordt toch door ons gedigitaliseerd, ook gratis op verzoek; mensen kunnen dus thuis blijven en werken op de computer. (..)

Even voor de duidelijkheid.
Kun je vanaf 1 januari 2025 dan alleen nog maar een afspraak maken op de dinsdag en donderdag, of kun je dan ook een afspraak maken op de andere dagen van de week?
En is Tracé (voormalig SHCL) vanaf 1 januari 2025 ook alleen nog maar te bezoeken op afspraak?

Overigens vermeldt de website van het HCL en Tracé op dit moment nog steeds dat ze geopend zijn van dinsdag t/m donderdag van 10 tot 17.00 uur.
Daar staat (nog) niets te lezen over het feit dat regulier bezoek vanaf 1 januari 2025 niet meer mogelijk is.
Dat wordt overigens wel, in het prima krantenartikel van Annelies Hendrikx in DDL, bevestigd door directeur Lita Wiggers

[Antonius]

Ja wel jammer dus.

https://www.nrc.nl/nieuws/2024/12/06...legen-a4875806
Ik wil geen causaal verband oproepen tussen het recente nieuws over de gedigitaliseerde archieven die niet ter beschikking mogen staan volgens de autoriteit persoonsgegevens.

Maar het is toch vreemd dat men digitaliseren als zaligmakend toekomstperspectief biedt.
Als enig toekomstperspectief.
De archiefwet aanpassen heeft in 't verleden ook al destructief gewerkt inzake verlies van overdragen kennis.

Gaat die bibliotheek Centre Céramique binnenkort ook verdwijnen? Of het natuurhistorisch museum? Waarom onderhouden we nog monumenten in Maastricht?
Maak dan maar een 3d foto en laat gaan met al die dure panden in onze stad, kunnen we best wel vervang ze door iets nieuws, dat geld oplevert. (cynisme)

De geschiedenis begaanbaar maken is een grandioze fysieke belevenis met die schriften, tekeningen op papier of die foto's met zilver halogenide ook kunnen ontdekken.

Zijn het uiteindelijk dan toch bezuinigingen?

[Ingrid M.H.Evers]

Het hing al lang in de lucht, maar nu is het dan naar buiten gekomen: als het aan de directie ligt, gaat het HCL dicht.

De dienst zet volledig in op digitaliseren. Het archief was al enkele jaren beperkt toegankelijk. Het was nog slechts drie dagen per week open: op dinsdag, woensdag en donderdag, en dan ook pas vanaf 10.00 uur, waar het vóór coronatijd om 9.00 open ging. In juli en augustus was het HCL de laatste jaren nog slechts twee dagen open. En speciaal om bezoekers van verder weg gastvrij te ontvangen, was dat dan georganiseerd op dinsdag en donderdag.

Veel van deze personen kunnen zich slechts in hun vakantie vrij maken. De open-dicht-open-regeling bleek bij navraag ook het personeel niet lekker te zitten, maar werd desondanks doorgedrukt. Dus bij een groter onderzoek zijn bezoekers uit het land de laatste jaren op extra kosten gejaagd, omdat ze de woensdag niet welkom waren en deze dus moesten overbruggen. Dat betekende ofwel twee keer op en neer reizen (en noch het openbaar vervoer, noch de benzine zijn goedkoop), ofwel voor twee nachten logies zoeken om de woensdag duimen draaiend te overbruggen in een stad vol hotels in voornamelijk het duurdere segment. Terwijl ze mét de woensdag erbij misschien in twee dagen klaar waren geweest en minder kosten zouden hebben gehad.

De Limburger heeft vandaag in de papieren en digitale krant een groot artikel geplaatst over de nieuwe plannen van de directie. Per 1 januari 2025 wordt de studiezaal gesloten. Bezoekers moeten zich nu vooraf aanmelden en reserveren. De gebezigde argumenten: alles wordt toch door ons gedigitaliseerd, ook gratis op verzoek; mensen kunnen dus thuis blijven en werken op de computer.

Deze argumentatie is aanvechtbaar. Het gaat misschien op voor de genealoog, maar niet voor een historicus. Voor hem is het noodzakelijk grotere bestanden door te nemen. Van de honderd stukken die ik lees, kan ik misschien een derde gebruiken. Maar de rest heeft wel mede de achtergrond geleverd óm dat derde deel te kunnen gebruiken. En denk eens aan het materiaal. Een fotohistoricus kan niets met de scan van een foto. Jawel, men ziet een plaatje. Maar dat zegt niets over het gebruikte fotografische procedé, de soort afdruk en de belettering, om de meest voor de hand liggende aspecten te noemen..

Tussen haakjes: het HCL is een openbare instelling met een verplichting tot openbare (gratis) dienstverlening; een instelling die we met ons allen via de belasting financieren. Die dienstverlening is al een paar jaar teruggeschroefd en wordt dus nu op afstand gezet. De belasting betalende gebruiker staat zo dadelijk voor een vrijwel dichte deur, omdat digitalisering hét antwoord zou zijn.

Zoals de historicus Joep Leerssen, emeritus professor en fellow van het Sociaal Historisch Centrum Limburg (nu: Tracé), het in De Limburger verwoordt: 'Dan kunnen we net zo goed het Rijksmuseum sluiten, want De Nachtwacht kunnen we ook digitaal bekijken'.