Melkfabrieken

[Harry Veenhof]

Vroeger had je op het O.L.Vrouweplein en op de Statensingel in melkfabriek liggen.
Als ik me niet vergis heette de ene Sibema en de andere Pro en nog iets hier achter.
Bestaan die nog of zijn die opgekocht door Campina ?

[elletje]

Sibema (Sittard-Beek/Maastricht) ken ik alleen van de ijsjes! Vroeger! Met wafeltjes! Haalden we, als kinderen bij de dames Wigny/Ackermans op het Tongerseplein!

[hermanw]

Zuivelhistorie

Zuivelhistorie Nederland biedt een en ander aan informatie met enkele fraaie foto's

[Breur]

Statensingel 138

De gebouwen aan de Statensingel staan er grotendeels nog. Ik kan mij herinneren dat het er niet zo prettig rook toen de melkfabriek hier nog actief was.

Foto: Google Maps.

[Ingrid M.H.Evers]

Melkinrichting Pro Infantibus (1908-1959)

De Melkfabriek Pro Infantibus ('Voor de kinderen') was een initiatief van de Vereeniging Pro Infantibus (1907), die de strijd aanbond met de buitenproportionele kindersterfte in Maastricht. In de zomermaanden van dat jaar bleek de helft van alle pas geborenen van dat jaar gestorven te zijn. Door de oprichting van een melkkeuken wilde men de sterfte voorkomen.

De in de melkkeuken bereide gesteriliseerde melk zou op doktersadvies gratis worden uitgedeeld aan armlastige kinderen. Anderen zouden een kleine vergoeding moeten betalen. Het idee kwam overwaaien uit Brussel, waar in 1897 een dergelijke melkkeuken was opgericht.

Het consultatiebureau en de melkkeuken (later melkinrichting Pro Infantibus geheten) gingen op 8 oktober 1908 van start op het adres Onze Lieve Vrouwekade 12, evenals een crêche voor peuters. De zusters Onder de Bogen kwamen na enkele jaren te hulp toen de particuliere handen te kort schoten. De krappe huisvesting deed de melkinrichting in maart 1916 verhuizen naar Langs de Maas 37, spoedig uitgebreid met aangrenzende panden in de Kwadevliegenstraat, Hoederstraat 8 en Langs de Maas 38. Ook het consultaiebureau en de crêche verhuisden mee.

De onteigeningsprocedures die vooraf gingen aan de bouw van de Wilhelminabrug en de doorbraak door de straatjes achter het stadhuis, zorgden voor een nieuwe verhuizing. In 1930 kocht Pro Infantibus het terrein 'Alsdorf' aan, gelegen aan Onze Lieve Vrouweplein 17. Hier werden de nieuwe melkfabriek en het consultatiebureau gevestigd. Crêche Juliana zou enige tijd 'zwerven' en uiteindelijk eindigen aan de Grote Looiersstraat 23.

De melkfabriek werd beëindigd in 1959. De panden werden in 1961 aangekocht door de MABRO en later gesloopt. Nu is dit het Hondertmarck'hofje'.

Literatuur:
C.P.F. Andreas, Pro Infantibus en Crêche Juliana, pioniers in de strijd tegen de kindersterfte. Het artikel is opgenomen in het bundeltje: Bonne et Servante, uit de geschiedenis van de Maastrichtse vrouw, Maastricht 1986.

Ubachs/Evers, Historische Encyclopedie Maastricht.

[Ingrid M.H.Evers]

Coöperatieve Maastrichtse Melk-inrichting, Tongerseplein (ca. 1920 - ?)

Ook aan het Tongerseplein stond een melkfabriek, in hetzelfde blokje waarin nu de reformwinkel zit, tussen Tongersestraat en Aldenhofpark. Het pand staat er nog steeds. Begin jaren 1950 kon je ook de naam van de fabriek nog lezen op de gevel: Coöperatieve Maastrichtsche Melkinrichting. De fabriekspijp is al lang verdwenen. Het personeel ventte de melk uit met bakfietsen waarop ze elk een enorm koperen melkvat hadden staan, een soort buikige vaas.

Foto's zijn te vinden in:

J. Koreman, Maastricht in oude ansichten, dl. 1, nr. 64.

W.F.Th. Lem, Maastricht, zo was het, Almere 1996. Het fotoboekje is ongepagineerd. De bewuste foto is de vierde laatste.

De foto's zijn identiek, zij het dat een ervan gespiegeld is.

[elletje]

Dat lijkt me sterk Ingrid! Ik ben daar opgegroeid en het enige wat vroeger zat in wat nu de reformwinkel op het Tongerseplein is, was de melkwinkel van de zusters Wigny/Ackermans. Als kind ging ik daar de melk, boter, kaas en andere producten halen! En de ijsjes! Maar van een fabriekje was m.i. geen sprake! Misschien vergis ik me?

[elletje]

Waar ik over spreek is de tijd 1954-1967!

[elletje]

Zal dus wel na mijn tijd geweest zijn..........
Helaas..... die boekjes moet ik dan maar eens aanschaffen!

[elletje]

Je hebt gelijk Ton! Vóór mijn tijd daar!
Dus voor 1955!

[Ingrid M.H.Evers]

Coöperatieve Maastrichtsche Melk-inrichting (ca. 1920- ?)

De link die Herman hierboven plaatste, vermeldt als toenmalig adres Tongerseweg 21-25. De fabriek is in elk geval bekend in 1920 (zie advertentie) en wordt vermeld in het zuiveljaarboek in de jaren 1926-1932.

[elletje]

Tongerseweg 21-25 is waar nu Vojacek wijnen zit, met een grote poort!
Dat lijkt me meer de plek voor een melkfabriek(je), dan het Tongerseplein.
Het Tongerseplein vanaf de melkwinkel was volgebouwd met herenhuizen, tot aan het Aldenhofpark!
Tongerseweg lijkt me meer waarschijnlijk voor de vestiging van de melkfabriek dan het plein zelf.

[elletje]

Yep, zeker weten!

[hermanw]

Pro Infantibus

Het Utrechts Nieuwsblad meldt in 1952 dat Pro Infantibus voor de politierechter dient te verschijnen waarbij de vraag aan de orde was of er voldoende hygiëne in het bedrijf was.

[Ingrid M.H.Evers]

het enige wat vroeger zat in wat nu de reformwinkel op het Tongerseplein is, was de melkwinkel van de zusters Wigny/Ackermans.

Ik beweer niet dat de fabriek in de huidige reformwinkel zat, maar heb de winkel slechts genoemd als een referentiepunt om de fabriek te plaatsen.