Comédie?

[rikth]

De oude manege bestond uit meerdere gebouwen. Aan de kant van richting Maagdendries zou nog een smederij hebben gestaan.

Ik ga eens informeren bij de mensen van het buurtplatform of zij meer foto's hebben.

Deze foto's stonden daar ook.

http://www.kommelkwartier-maastricht...e/54-de-manege

Dit is ook interessant. Staat op dezelfde site.

[ame]http://www.youtube.com/watch?v=b1Ni-u6oIR8[/ame]

[Dorus]

Ik heb vanavond een buurt nieuwjaars borrel gehad en heb de man gesproken die altijd druk is met geschiedenis van Maastricht, blijkt hij de tekening van het dak van de manege te hebben. Maandag krijg ik van hem een copy. Wordt vervolgd...

[rikth]

Ik heb vanavond een buurt nieuwjaars borrel gehad en heb de man gesproken die altijd druk is met geschiedenis van Maastricht, blijkt hij de tekening van het dak van de manege te hebben. Maandag krijg ik van hem een copy. Wordt vervolgd...

Ik ga uiteraard mee . Ik heb al gezien dat Mathias Soiron bij zijn constructietekeningen van dit dak behoorlijk wat tekst gevoegd heeft.
Misschien geeft dat uitsluitsel over de vraag welke "Comedie" is bedoeld in de tekening van Van Gulpen waar dit draadje mee begon.

[rikth]

Voor degenen die nog even hun geheugen willen opfrissen:
In dat artikel werd al aangekondigd: "En daarom lobbyen Raymond Glaser en Chrys Steegmans van het buurtplatform Kommelkwartier voor eerherstel van dit ooit zo markante pand. (...) En als het goed is, komen studenten van de Academie voor de Bouwkunst met voorstellen voor de 'herleving' van het pand."

Maandagmiddag gesproken met dhr. Raymond Glaser.

Hier een deel uit een stuk geschreven door Serve Minis:

"Cultuurhistorische verkenning DE KAPCONSTRUCTIE VAN DE MANEGE IN DE JEKERSTRAAT.

......In de manege werd een ovale zaal getimmerd met een amfitheatervormige parterre en daarnaast twee rijen loges die boven elkaar
lagen.... Tussen 1748 en 1789 werden er in het gebouw 880 voorstellingen gegeven. In 1789 werd de Jezuitenkerk aan de Bredestraat als nieuwe schouwburg in gebruik genomen. Een deel van het barokke interieur van het manege-theater werd naar de nieuwe schouwburg overgebracht. Na deze verhuizing werd het gebouw opnieuw bestemd tot manege en deze situatie heeft voortgeduurd tot de opheffing van de vesting in 1867. Hierna werd het gebruikt als stal en opslagloods door verschillende gebruikers, waarvan de laatste de aannemer Philippens is geweest. Daarna kwam het in bezit van de bouwvereniging St. Servatius, die naast de manege in 1933 naar ontwerp van de architect W. Sprenger een badhuis liet bouwen met daarboven de kantoren van de bouwvereniging. Op de plaats van de drie kazernegebouwen werden in dezelfde periode naar ontwerp van architect A Boosten drie huizenblokken voor de bouwvereniging gebouwd. In het kleine verbindingsstraat tussen de Jekerstraat en de Sint Nicolaasstraat is in het midden een ouder bouwwerk bewaard gebleven met hardstenen segmentboogvensters , die nog uit de periode van de Jekerkazerne dateren. "

Het laatstgenoemde gebouwtje is inmiddels woonhuis maar was tot voor kort Cafe "De Zwarte Ruiter" (RT)

Over de bouwgeschiedenis schrijft Minis het volgende:

" Het manege gebouw heeft een onregelmatig vijfhoekig grondplan en het silhouet wordt vooral bepaald door het hoog oprijzende langgerekte schildak, waarvan de twee koningsstijlen door loden pirons worden bekroond. Het gebouw bestond oorspronkelijk uit een open binnenruimte die overspannen werd door en samengestelde spantconstructie, die in het midden nog door en hardstenen pijler werd ondersteund. Bij de verbouwing in 1748 is deze middensteun verwijderd en werd de kap via muurstijlen afgeschoord naar hardstenen consoles. De lichttoetreding geschiedde aanvankelijk door kleine rondboogvensters en van deze vensters is nog een dichtgemetselt exemplaar bewaard gebleven. De hoofdentree tot het gebouw bevond zich aanvankelijk in het afgeschuinde muurvlak aan de zijde van de Jekerstraat.: deze grote rondboogpoort werd in 1748 als theateringang geaccentueerd met en frontonbekroning........."

Die frontonbekroning is op de bovenste tekening, als je goed kijkt, te zien. (volgens bijschrift omstreeks 1860)

Op de onderste foto ( 1908 ) kijk je naar diezelfde ingang op de achtergrond.



De frotonbekroning is weg. Minis schrijft daar niets over. Wel zegt hij dat " in de 19e eeuw de leien zijn vervangen door Oudhollandse pannen, waarbij rond het gebouw een eenvoudige bakgoot is aangebracht "

Hier nog een foto van de situatie voordat het badhuis werd gebouwd.


Deze informatie en foto's heb ik gekregen van dhr. Glaser.

Ik vond nog een artikel in "Veritas" over de opening van het badhuis daarbij stond deze foto.



In de linkerbeeldrand is nog juist iets van het dak van de manege te zien. Dit gebouw staat er nog steeds maar is inmiddels alweer flink verbouwd.

Heb ik hier gevonden:

http://resources2.kb.nl/010415000/pdf/DDD_010419237.pdf

Ik kan mij geen voorstelling maken dat de "facade" waar deze discussie om begonnen is hier ergens heeft gestaan

Overigens is het buurplatform nog steeds in gesprek met de wethouders Costongs en Jacobs over de toekomst van dit gebouw. Ik hoop van harte ze slagen in hun opzet.

[Ingrid M.H.Evers]

Manege Jekerstraat

Mooie bijdrage, rikth, met name ook die vondst van het badhuis!

Voor de volledigheid: de tekening van het pand met fronton in de Werken is gemaakt door Jan Brabant.

[El Loco]

Wat knap, Rik, dat je dit soort krantenartikelen weet te achterhalen! Naast dat badhuis staat nog een interessant artikel met kinder- en TBC-sterftecijfers: begin 20e eeuw bijna het dubbele van het landelijk gemiddelde. Er is toch wel wat verbeterd! Minder gunstig is de ontwikkeling van het aantal herbergen (alhoewel de journalist die ontwikkeling gunstig beoordeeld): van 714 in 1903 naar 397 in 1937. Maar dit alles geheel terzijde...

Ik kan mij geen voorstelling maken dat de "facade" waar deze discussie om begonnen is hier ergens heeft gestaan

Inderdaad!

[burgemeester]

Ook ik ben blij met deze research!

I guess we can close the file on this one!

[Ingrid M.H.Evers]

Conclusie inzake facade-tekening van de Comédie door Philippe van Gulpen

(...) Voor mij is het duidelijk: de tekening waar het om gaat (zie hierboven), is de toegang, ingang van de Comédie, gelegen aan de achterzijde (= oosten) van de voormalige jezuïetenkerk; adres Achter de Comedie.

Bovenstaande tekst schreef Sjef in posting # 94. Er bleef toch nog wat te studeren, maar misschien mag ik nu voor eenieder en mede namens El Loco, burgemeester, rikth en andere MO-ers deze discussie glashelder afsluiten met de conclusie dat de bewuste tekening van Van Gulpen de oostgevel van de schouwburg aan de Bredestraat voorstelt, zoals hij er uit zag vóór de verbouwing in het derde kwart van de negentiende eeuw. Het is NIET de ingang van de in de achttiende eeuw tot schouwburg verbouwde manege aan de Jekerstraat.

Ik stel voor dat de verdere discussie over de Jekermanege naar een eigen draadje gaat (klik hier). Er zullen zeker nog aanvullingen op komen in verband met de nieuwe bestemming en die horen hier niet thuis.

[El Loco]

misschien mag ik nu voor eenieder en mede namens El Loco, burgemeester, rikth en andere MO-ers deze discussie glashelder afsluiten met de conclusie dat de bewuste tekening van Van Gulpen de oostgevel van de schouwburg aan de Bredestraat voorstelt, zoals hij er uit zag vóór de verbouwing in het derde kwart van de negentiende eeuw.

Met de conclusie ben ik het helemaal eens, Ingrid, maar toch zou ik het onderwerp nog niet helemaal willen afsluiten. Excuus aan degenen die al blij waren dat het eindelijk afgelopen was...

Ik zou het leuk vinden als we in de toekomst nog antwoord konden vinden op deze vragen:

1. Welke delen van het barokke interieur van de Jekerschouwburg werden in de Jezuïetenschouwburg hergebruikt (zie post #120 hierboven) en zijn daar nu nog elementen van over? Daarvoor zal toch iemand eens een kijkje moeten nemen in de Bonbonnière om het interieur te scannen...
2. Heeft Soiron voor de façade van de Jezuïetenschouwburg delen gebruikt van het oude Jezuïetencomplex, bijvoorbeeld de zuilen van de vroegere binnenplaats (het 'impluvium') van de Lambertusbouw aan de oostzijde van de kerk? Dit lijkt waarschijnlijker door de volgende 'vondst' (over de bouw van de Latijnse scholen door Pierre François Deplaye in 1787): "op de fundamenten van de brouwerij verscheen in 1786 een gebouw met een classicistische gevel die, voorzien van hardstenen omlijstingen, kroonlijst en fronton, was samengesteld uit materiaal afkomstig van de voormalige scholen ten noord-westen van de kerk en van de brouwerij zelf." (Bron: A.M. Martin, Opkomst van de moderne stad. Ruimtelijke veranderingen in Maastricht 1660-1905. Zwolle, 2000, p.48,49). Als Deplaye het deed, deed Soiron het wellicht ook...
3. Weten we eigenlijk wel zeker dat Matthias Soiron de architect is? Ik ben gaan twijfelen door een aantal berichten in oude kranten (met dank aan Rikth voor de link naar de KB-website). Eind 1818 overleed stadsbouwmeester Jean François Soiron (bericht A, hieronder) en kwam de positie van stadsbouwmeester beschikbaar (bericht B ). Diezelfde Soiron bleek een jaar eerder de directeur van het theater in zijn huis in de Platielstraat te hebben (don't ask why - bericht C). Was J.F. in 1786 ook al stadsbouwmeester? Is het niet vreemd dat er maar zo weinig bouwwerken op naam van J.F. staan, terwijl hij tot 1818 toch de stadsbouwmeester was? Verwarrend is ook dat er in de literatuur soms sprake is van Math. Soiron junior. Wie was dan de senior? Misschien is niet Matthias, maar een andere Soiron de architect van het verbouwingsplan voor de Jezuïetenkerk? Niet heel waarschijnlijk, maar het zou wel verklaren waarom ik in de boeken van Matthias niks kon vinden...

Bericht A (Bron: Journal de la province de Limbourg, editie 06-01-1819)


Bericht B (Bron: Journal de la province de Limbourg, editie 30-01-1819)


Bericht C (Bron: Journal de la province de Limbourg, editie 12-10-1817)

[rikth]

Ik zat hier nog eens te lezen en het lijkt me ook leuk om verder te zoeken. (Eerst wil ik nog tijd besteden aan het draadje over stadsbouwmeesters)

Een van de zaken die van de Manege naar de Bonbonniere is verplaatst is volgens C Bloemen in " Drie eeuwen Maastrichts Theatre" (pag 6 :"het portaal met de deure aan de geweesene comedie, bij den ingang van de loge van den gouveneur ". (is hier al eerder genoemd)

Deze zin heeft naar mijn idee voor een misverstand gezorgd tussen El Loco en Ingrid enerzijds en Sjef. En ik moet de mening van Sjef hier ondersteunen.
Het kan niet anders dan dat Bloemen met het onderschrift bij afbeelding 9 (de ingang van " de oude comedie") de deur bedoelt en niet de afgebeelde facade. (tekening van Van Gulpen waar deze discussie mee begonnen is. )

Daarbij schrijft Ingrid in #19

" Nee, Bloemen schrijft dat niet. Hij publiceert de tekening met onderschrift van Van Gulpen (zie hierboven) en voegt als eigen bijschrift toe: '[afb.] 9. De ingang van de 'oude' Comedie'. Bovenstaand onderschrift: 'Ingang - oostzijde - van de oude schouwburg (voormalige Jezuïtenkerk) vóór de verbouwing van 1879', is niet van Bloemen, maar van SJEF. Bloemen laat zich over de locatie niet expliciet uit. "

Dit is niet juist.

"Ingang- oostzijde- van de oude schouwburg (voormalige Jezuitenker) voor de verbouwing van 1879 " is wel van Bloemen. (pag 239 onder afbeelding 9)
Zal Sjef ons nog volgen ?

Ik wil graag foto's gaan maken in de Bonbonniere maar dat moet even wachten totdat ik de archieven van openbare werken heb gezien

[Pier]

Subsidie voor historisch onderzoek naar manege Jekerstraat?

Die manege is toch wel een groot mysterie. Niet alleen in de negentiende eeuw, maar kennelijk ook in de 20e. Mede door de voorgaande posting van El Loco begin ik me af te vragen of het één gebouw is, of dat er misschien van meerdere bij elkaar gelegen locaties c.q. uitbreidingen sprake is.

Wat dat betreft kunnen wij de pijp even aan Maarten geven en afwachten wat er gebeurt. Afgelopen maandag streek ik in het RHCL namelijk neer naast des burgemeesters pastoor, een bekend historisch publicist die nu onderzoek doet naar de neogotische kerk van Vijlen, de laatste van de hand van architect Weber als ik dat tenminste goed onthouden heb. Mijn stukken ordenend (ja, die dossiernauwkeurigheid is typerend voor historici) zag ik met een schuin oog tegenover mij een jonge vrouw die wat architectuurtekeningen en foto's van een gebouw hanteerde.

Ik weet altijd graag wat anderen aan historisch werk onder handen hebben. Het is een manier om op de hoogte te blijven van wat er in de publicitaire pijplijn zit en om contacten te leggen. Soms denk ik ook dat ik iemand kan verder helpen. Toen ik van verre herkende dat deze studente bezig was met de manege in de Jekerstraat en ik wist dat daar in de literatuur heel weinig over te vinden valt, besloot ik mijn licht op te steken. Het bleek dat zij studente was aan de architectuuropleiding van de plaatselijke Kunstacademie. Zij was die dag begonnen aan een onderzoek naar de Jekermanege die al enige tijd leeg stond en waarvoor zij en haar veertien medestudenten een nieuw bestemming moesten creëren. Ergo de tocht naar het archief.

Ik vertelde haar het een en ander (ook dat www.mestreechonline.nl zich de tanden had stukgebeten op de literatuur rond de Comedie en de manege daarbij aan bod was gekomen) en ging mijns weegs. De rest van de middag heb ik dat geweten, want tenminste vijf van haar collega's kwamen daarna in en buiten de studiezaal nog voor nadere inlichtingen. (Aardig was, dat twee van hen ter plekke de prijzige maar bijna uitverkochte HEM kochten, een omdat hij van boeken hield en de ander omdat hij beter Nederlands wilde leren).

Enfin, over tien weken komen we te weten wat deze zeer geïnteresseerde en creatieve jongelui hebben ontdekt en bedacht. Hun voorstel voor een nieuwe bestemming van de manege hoeft niet perse te leiden tot uitvoering, maar het zóu kunnen. Naar het schijnt zal hun laatste project - de Fifty-Fyfty-shop van het Leger des Heils onder Mosa Forum - wél tot stand komen.

Het zal mogeljk niets met elkaar te maken hebben.
Maar voor de volledigheid tbv van wellicht later onderzoek, leg ik hier even een link naar de discussie over de gierzwaluw in het Kommelkwartier.
Twee totaal verschillende threads lijkt het wel.
Dat is ook zo, maar in de thread over de gierzwaluw is op 1 mei 2011 door de CVP een art. 39 RvO vraag gesteld aan het college van B&W in Maastricht.
En dan komt er een link met deze thread.
kijk maar eens hier.

Kijk, als er ergens subsidiegeld te verdelen valt en men teert mogelijk op kennis afkomstig van MO, dan is het wel zo netjes dat (de stichting) Mestreech Online daarvan meeprofiteert, dan wel degene die het meeste onderzoek daarin heeft verricht, ic. Ingrid M.H. Evers, toch?

[El Loco]

Iedereen zal hier wel een iets andere mening over hebben, maar ikzelf zou absoluut geen subisidiegeld willen hebben, Pier. Ik vind MO juist leuk omdat er geen dwang achter zit. Als je gebruik maakt van subsidiepotjes, moet je ook verantwoording afleggen en dan is voor mij de lol er meteen af.

[Verwijderde gebruiker]

Even off topic: de subsidiegelden die eventueel aangevraagd kunnen worden, veranderen niets aan de vrijheid van MO. De gelden steunen de financiële infrastructuur van MO. De subsidiegevers die wij op oog hebben verlangen alleen (terecht) achteraf een verslag, hoe het geld is besteed. Bij de aanvraag is al het waarom van de aanvraag verwoord. Met meerdere subsidiegevers heb ik al vele ervaringen opgedaan. Nooit enige beperking gehad in de uitvoering.

[El Loco]

Een kleine subsidie om de serverkosten te dekken vind ik ook absoluut geen probleem. Ik dacht meer aan projektgerelateerde subsidies, zoals bij die Jekermanège. Ik vind het prima dat er geld opzij gelegd wordt om daar onderzoek naar te doen, maar ik hoef daar absoluut niet in te delen. Maar misschien was dat ook helemaal niet wat Pier bedoelde?

[Verwijderde gebruiker]

Een kleine subsidie om de serverkosten te dekken vind ik ook absoluut geen probleem. Ik dacht meer aan projektgerelateerde subsidies, zoals bij die Jekermanège. Ik vind het prima dat er geld opzij gelegd wordt om daar onderzoek naar te doen, maar ik hoef daar absoluut niet in te delen.

Daar ben ik het helemaal mee eens El Loco.