Historisch bezoek aan het RHCL

[burgemeester]

Toen ik vandaag het Rijksarchief in de St. Pieterstraat binnenstapte wist ik dat het een historische dag ging worden: ik zou voor de eerste keer een archiefstuk opvragen, voor de eerste keer de geur & sfeer van het archief opsnuiven en voor de eerste keer het gevoel hebben deel uit te maken van een keur aan echte vorsers naar de geschiedenis van Maastricht.

Doel van dit bezoek was om het bewijs te vinden dat Charles Lyell Maastricht bezocht in 1850 (zie daarvoor verder hier). Laat ik maar meteen zeggen dat ik dat bewijs helaas niet aantrof in de archiefstukken. Daar staat tegenover dat ik wel hele andere ontdekkingen heb gedaan.

Nadat een uiterst vriendelijke dame mij voorzien had van een pasje en me gewezen had op allerlei huishoudelijke regelingen - "..de toiletten zijn om de hoek; heren links, dames rechts..."- zocht ik mijn weg naar het walhalla der Limburgse geschiedvorsing: de prachtige Minderbroederskerk.

De daar aanwezige medewerkster bladerde ondanks mijn aanwezigheid nog even rustig door in een boek en dat bood me de gelegenheid om die heerlijk serene, bijna ascetische sfeer in me op te nemen. Aan de werktafels zaten wat oudere heren, waaronder een pastoor en geen enkele dame. De prachtige religieuze omgeving verhevigde nogeens het gevoel van verhevenheid. Bij een volgende neerslachtige bui ga ik geen kaarsje meer opsteken in de Slevrouw, maar zal ik me spoeden naar het archief om weer volledig tot rust te komen.

Even later keek de medewerster me aan. Ik meldde dat ik op zoek was naar een persoon die in 1850 Maastricht bezocht had. De vrouw staarde me een beetje afstandelijk aan en zei dat ik dan in het bevolkingsregister moest kijken. Ik zei dat me dat niet verstandig leek, aangezien mijn zoektocht uitging naar een reiziger die Maastrichts slechts bezocht had en dat ik in het bezit was van de juiste inventarisnummers. De medewerkster vroeg of ik die nummers op de website gevonden had. Mijn antwoord daarop was dat ik die had van Mevr. Ingrid Evers. Toen deed ik mijn eerste ontdekking. Het codewoord in het RHCL is "Ingrid Evers". Wie deze naam laat vallen opent de poort tot het walhalla. Mevrouw ontdooide per direct en is de rest van de middag uiterst behulpzaam geweest.

Ik kon plaatsnemen aan tafel 12 alwaar een lampje me zou waarschuwen wanneer de stukken uit het ondergrondse opgedoken waren. "Futuristisch....", zei ik, waarop de medewerkster met een glimlach zei "ach, we hebben al zo`n stoffig imago". En jawel, na een kwartiertje knipperde nummertje 12. De prachtige oude boeken met die bekende heerlijke geur deden mijn hart sneller kloppen. Ik meen historici na vandaag iets beter te begrijpen: ze zijn een beetje kind gebleven. Het doorzoeken van de boeken heeft namelijk iets kinderlijks spannends: ga ik de schat vinden? Zoals bekend zou ik de schat niet vinden, maar de zoektocht op zich was al heerlijk. Heb je de zaak, einde vermaak.

Gedurende het wachten had ik de klapper met de inventaris van de Gemeente Politie goed doorgenomen. Daar trof ik nog twee veelbelovende titels aan, die ik dan ook in een tweede ronde bestelde. Ik zat dus nog een keer een kwartier te wachten. In die tijd deed ik mijn tweede grote ontdekking.

Al wachtend had ik voldoende tijd om mijn medevorsers eens aandachtig te observeren. De pastoor schuin tegenover en een wat ouder, zeer net heerschap recht tegenover me. Een man van middelbare leeftijd links maakte de set compleet. Wat me opviel is de ordelijke, conscientieuze manier van werken van deze mensen. In kleine, nette lettertjes schrijven ze hun bevindingen. Zeer nette stapeltje papier liggen keurig geordend op het bureau. Historici moeten naar mijn smaak een behoorlijk precieze geest hebben; ik heb dit in zijn geheel niet. En daar ging mijn droom om misschien nog eens ooit te gaan behoren tot dit select gezelschap vaklui. Ik ben er niet geschikt voor. Mijn ogen schoten geregeld onrustig over de paperassen..... De concentratie viel weg waardoor ik niet meer wist of ik die pagina nu al doorlopen had of niet.....

Is Lyell in Maastricht geweest? Geen idee. Maar zeker is dat ik het antwoord waarschijnlijk niet ga vinden.

[rikth]

Prachtig stukje Burgemeester.

Mijn belangstelling is definitief gewekt. Ik ga daar binnenkort ook eens kijken. Al was het maar om de jouw beschreven sfeer te proeven.

[Verwijderde gebruiker]

Eureka ! Ze hebben de weg gevonden. Mestreech Online gaat meer directe bronnen raadplegen.

Maar ... burgemeester heeft wel HEEL VEEL positiviteit ervaren bij zijn ontmaagding in het Rijksarchief.

Soms wordt je totaal genegeerd. Men vindt de opgevraagde stukken niet. Heb je stukken gereserveerd via de computer, zegt men doodleuk: O, ja, niet gezien. Mijn lampje knippert nooit, de kopieermachine is vaak stuk en niemand weet hoe je papier moet bijvullen. Als er koffiepauze is voor het personeel is, kun je beter jezelf helemaal onzichtbaar maken.
Maar laat je niet ontmoedigen, noem wat namen en je krijgt een voorkeursbehandeling. Noem je echter een naam op een verkeerd moment tegen de verkeerde persoon, dan is men in staat het licht uit te doen, letterlijk en figuurlijk.

[burgemeester]

Mijn lampje knippert nooit

Ik weet niet waarom, maar ik vind deze zin in al zijn triestheid ontzettend grappig.

[Verwijderde gebruiker]

Waar ben jij dan mee bezig :( ..?

Preventief troosten.

[rikth]

Is Lyell in Maastricht geweest? Geen idee. Maar zeker is dat ik het antwoord waarschijnlijk niet ga vinden.

Niet te snel opgeven burgemeester. Kijk eens in het draadje over Vogt.#40

[Pier]

(.)
Soms wordt je totaal genegeerd. Men vindt de opgevraagde stukken niet. Heb je stukken gereserveerd via de computer, zegt men doodleuk: O, ja, niet gezien. Mijn lampje knippert nooit, de kopieermachine is vaak stuk en niemand weet hoe je papier moet bijvullen. Als er koffiepauze is voor het personeel is, kun je beter jezelf helemaal onzichtbaar maken.

(..)

Noem je echter een naam op een verkeerd moment tegen de verkeerde persoon, dan is men in staat het licht uit te doen, letterlijk en figuurlijk.

Volgens mij moet ik dus niet de naam "Breur" noemen......

[Verwijderde gebruiker]

Volgens mij moet ik dus niet de naam "Breur" noemen......

Zeker niet noemen, want dan raak ik al mijn privileges kwijt !

[Ingrid M.H.Evers]

Het RHCL een mannenaangelegenheid?

Aan de werktafels zaten wat oudere heren, waaronder een pastoor en geen enkele dame.

Arme burgemeester, wat een teleurstelling, maar misschien lag het aan de vrijdag = boodschappen voor het weekend-dag?

Ik ken tenminste twee dames die - net als ik hopelijk weer - vaste klant zijn in de studiezaal. Niet iedereen komt echter alle dagen of op dezelfde dagen. Was het afgelopen vrijdag dus maar afgelopen maandag geweest (hoewel: was- en strijkdag). Er waren toen tenminste twee vrouwen in de zaal (maar eerlijk gezegd let ik daar nooit op), ondergetekende en een aardige jonge blom van de kunstacademie. (Zie voor haar #104 hier).

Niet iedere archiefbezoeker is trouwens bezig met genealogisch of historisch onderzoek. Achter de schermen barst het er van de vrouwen. Er werken enkele tientallen vrijwilligers (m/v) die jaar in, jaar uit met eindeloos geduld bezig zijn de burgerlijke stand van geheel Limburg steeds verder in Genlias in te voeren, die archieven ompakken of anderszins bestanden (digitaal) toegankelijk maken voor de steeds veeleisender bezoekers. Ook al worden er soms fouten gemaakt: de Heer zij geprezen voor deze vrijwilligersploeg!

Overigens zijn er ook vrouwelijke archivarissen en archiefmedewerkers, maar inderdaad: de vakinhoudelijke weegschaal slaat in Maastricht door naar de mannen.

[Ingrid M.H.Evers]

Eén zwaluw maakt geen zomer

Historici moeten naar mijn smaak een behoorlijk precieze geest hebben; ik heb dit in zijn geheel niet. En daar ging mijn droom om misschien nog eens ooit te gaan behoren tot dit select gezelschap vaklui. Ik ben er niet geschikt voor. Mijn ogen schoten geregeld onrustig over de paperassen. De concentratie viel weg waardoor ik niet meer wist of ik die pagina nu al doorlopen had of niet.

Ik heb jaren geleden diezelfde leggers doorgenomen, heer burgemeester, en had precies hetzelfde probleem. Ettelijke keren moest ik terugbladeren tot een punt waar ik op mijn blocnote een aantekening had gemaakt, omdat ik de laatste vijf pagina's al slapend had gelezen! Van die registers met uitsluitend namen word je een beetje dol. Daar is een genealogische stamboommentaliteit voor nodig en die bezit ik niet. Dat is ook de reden waarom ik persoonlijk genealogisch onderzoek mijd, tenzij het voor mijn historisch onderzoek onvermijdelijk is.

[Ingrid M.H.Evers]

Klantvriendelijkheid: RHCL versus GAA (nr. 1)

Nadat een uiterst vriendelijke dame mij voorzien had van een pasje (...) zocht ik mijn weg naar het walhalla der Limburgse geschiedvorsing: de prachtige Minderbroederskerk. (...) De daar aanwezige medewerkster bladerde ondanks mijn aanwezigheid nog even rustig door in een boek (...) Even later keek de medewerkster me aan (...) een beetje afstandelijk (...). Mevrouw ontdooide per direct [door het noemen van een naam] en is de rest van de middag uiterst behulpzaam geweest.

Allereerst: wat een prachtig verslag schreef u over uw bezoek aan het RHCL, heer burgemeester. Maar hoe jammer dat u in de studiezaal het gevoel kreeg dat u eigenlijk teveel vroeg, c.q. teveel was.

Vooropgesteld: als een personeelslid - ook aan een publieksbalie - ergens mee bezig is, moet hij dat even kunnen afmaken zonder dat een bezoeker daar meteen ongeduldig van wordt. Maar het zou wel zo beleefd zijn de aanwezigheid van die bezoeker even te erkennen met: 'Een ogenblik alstublieft'. Mij overkomt dit negeren overigens ook regelmatig en ik doe maar net of het normaal is.

Die afstandelijke blik vind ik spijtiger. Er blijkt een desinteresse uit waarover ik ook andere bezoekers heb horen spreken. Breur heeft zijn ervaringen hierboven misschien een beetje aangedikt, maar hij staat zeker niet alleen in zijn klacht.

Dat het ook anders kan, bleek mij dezer dagen bij het Gemeentearchief van Amsterdam, nu in het prachtige gebouw De Bazel aan de Vijzelstraat. Ik moest daar onder meer het 19e-eeuwse bevolkingsregister in, dat nog véél ingewikkelder in elkaar zit dan in Maastricht. :( Dus ik had herhaalde malen nadere aanwijzingen nodig van het personeel. Dat was niet alleen omdat ik het weer eens niet snapte. Zoals mij zo vaak overkomt in archieven en bibliotheken bleek mijn vraagstelling in drie (3) dagen tijd tot vier (4) keer toe fouten en onjuistheden aan het licht te brengen: één keer in de gemicrofilmeerde bestanden, één keer in de digitale bibliotheekcatalogus en twee keer in de bibliotheek.

Wat betreft de microfiches: een medewerker (v) zocht 25 minuten kostenloos in de originele stukken in het depot voordat ze het op gaf. Wat er niet is, kun je niet vinden. (Onderzoekstijd kost normaal € 15 per kwartier, en ca. drie weken levertijd). Wat betreft de bibliotheek: het ging enerzijds om boeken die in de computer een verkeerde signatuur hadden, anderzijds om exemplaren die niet te vinden waren. Een bibliothecaris (v) heeft er bijna een hele middag aan besteed die titels boven water te krijgen. Ik zwierf intussen tussen twee zalen en de koffiecorner heen en weer en steeds wist men mij weer te vinden met wéér een nieuwe titel. Het laatste deel kreeg ik vijf minuten voor sluitingstijd nog even in handen. Net lang genoeg om te zien dat ik er niet verder mee kwam. Maar het wás er.

(Dat is een beetje anders met de bibliotheek van het GAM die twaalf jaar geleden is ingepakt voor de verhuizing naar het Centre Céramique en op een enkele doos na sindsdien niet uitgepakt is. En dat terwijl er talloze boeken, brochures en scripties in zitten, die nergens anders te vinden zijn en node gemist worden.)

Het zeer druk bezochte Gemeentearchief van Amsterdam kan bij mij niet meer stuk. Wát een service door evenveel (?) vrouwen als mannen, die met aandacht voor de vraag van de klant en met een opgewekt gezicht hun werk deden. Chapeau!

PS. 1
Wat betreft die zoekgeraakte boeken: waar gehakt wordt vallen spaanders. Ze hebben daar net een grote verhuizing achter de rug en hadden een dyslectische magazijnmedewerker die de signaturen omgedraaid las, dat niet van zichzelf wist, de boeken dus op een verkeerde plaats zette, en dat vervolgens vele maanden deed zonder dat men het ontdekte. Om je haren bij uit te trekken, maar echt, het komt vaker voor. De Stadsbibliotheek Maastricht had tien jaar geleden ook zo'n probleem. De medewerker werd natuurlijk overgeplaatst, maar voordat je alle fout geplaatste boeken weer op zijn plaats hebt... In het geval van de Stadsbibliotheek betekende dat driehonderdduizend (300.000!) banden nalopen.

PS. 2
De service bij het GAA ging nog verder dan ik al beschreef, want ´s avonds bereikte mij nog een mailtje met waardevolle informatie, ruim na sluitingstijd verstuurd!

[Ingrid M.H.Evers]

Klantvriendelijkheid: RHCL versus GAA (nr. 2)

Als er koffiepauze is voor het personeel is, kun je beter jezelf helemaal onzichtbaar maken.

Waarom zit er toch altijd een haar in de soep? Nog eens nadenkend over het GAA kwam ik tot de conclusie dat er toch een minpuntje zit aan De Bazel. Er is daar een niet tot het archief behorende koffiecorner die een kleine maar buitengewoon lekkere collectie biologisch verantwoorde 'broodjes' en gebak aanbiedt. Zeer verleidelijk maar niet goedkoop (thee+broodje/gebak al gauw acht euro). Eigen eetwaren zijn verboden, maar buiten op de trappen in de kou gaan zitten of op een auto langs de gracht, is zeker in deze tijd van het jaar geen optie. Enige mogelijkheid binnen: een verpieterd tafeltje om OP te zitten in de kelder, onder een kledingrek en bij kluisjes en toiletten.

Kijk, dat heeft het RHCL dan weer voor op het GAA. Je kunt er uitgebreid 'picknicken' in een - eveneens - prachtige ruimte met rieten leunstoelen en dito tafel. Tegenwoordig ligt er zelfs het DDL en het huis aan huisblad ter inzage. Water uit de waterkoeler is gratis en onbeperkt. Koffie, thee, chocolade en soep uit de automaat (je kunt niet álles hebben) zijn verkrijgbaar vanaf 15 cent. ('Gewone' koffie en thee in De Bazel: € 2,10, tevens het goedkoopste op de kaart). Wie wil haalt in de Pieterstraat even een van zeker twintig verschillende stokbroodjes bij slager Fransen (vanaf € 2,50) of als die op maandag gesloten is - met minder keus - bij Café De Pieter (€ 3).

Wat betreft Breurs klacht: inderdaad is de koffiekamer 's morgens rond tienen en 's-middags van twee tot drie voorbehouden aan het personeel. Het komt misschien wel eens lastig uit, maar ik heb er alle begrip voor. Het is de enige gelegenheid waarbij het personeel van verschillende afdelingen in wisselende lichtingen bijeen kan zijn en onderling contact heeft. Het is voor velen ook een moment van rust, zeker voor het personeel van de studiezaal. Want sommige bezoekers schromen niet hen tot in hun koffie- of lunchpauze lastig te vallen met hemelschokkende theorieën over het hoe en waarom van de dienstplicht of over die geweldige 'vondst' waaruit blijkt dat zij rechtstreeks geparenteerd zijn aan Karel de Grote (sic). Die 'nu is de koffiekamer voor het personeel'-beperking is voor iedereen een goede zaak.

[Verwijderde gebruiker]

Zelf ondervind ik geen problemen in het RHCL. Ik heb mij gewapend tegen onvriendelijk dienstdoende zaalbeambten, het onderling geroddel etc. Ik fotografeer zo veel mogelijk (zonder flits of andere lichtbelasting) in korte tijd en kan dan weer maanden vooruit @home.

Wat mij stoort is, als ik zie dat mensen een flinke reis achter de rug hebben en soms voor niets afgereisd zijn, omdat de gereserveerde stukken niet aanwezig zijn of de verkeerde stukken klaar liggen. Ook antwoorden als "daarachter in die kast" kan ik niet hebben. Dan loop IK met die mensen mee en leg even uit, hoe iets werkt. Een cursus "communicatie" voor enkelen, zou geen weggegooid geld zijn.
Kortom de klantvriendelijkheid staat volgens mij nog niet hoog genoeg in het vaandel bij een ieder die hier betaald of onbetaald werk verricht.
Evenwel er werken hier ook personen die hun werk goed (proberen) te doen. Namen noem ik hier niet. Je herkent ze vanzelf wel ter plekke.

[Ingrid M.H.Evers]

Zelf ondervind ik geen problemen in het RHCL. Ik heb mij gewapend tegen onvriendelijk dienstdoende zaalbeambten, het onderling geroddel etc. Ik fotografeer zo veel mogelijk (zonder flits of andere lichtbelasting) in korte tijd en kan dan weer maanden vooruit @home.

Wat mij stoort is, als ik zie dat mensen een flinke reis achter de rug hebben en soms voor niets afgereisd zijn, omdat de gereserveerde stukken niet aanwezig zijn of de verkeerde stukken klaar liggen. Ook antwoorden als "daarachter in die kast" kan ik niet hebben. Dan loop IK met die mensen mee en leg even uit, hoe iets werkt. Een cursus "communicatie" voor enkelen, zou geen weggegooid geld zijn.
Kortom de klantvriendelijkheid staat volgens mij nog niet hoog genoeg in het vaandel bij een ieder die hier betaald of onbetaald werk verricht.
Evenwel er werken hier ook personen die hun werk goed (proberen) te doen. Namen noem ik hier niet. Je herkent ze vanzelf wel ter plekke.

Het is voor de goedwillenden van het archief spijtig, maar ik moet mij zonder meer scharen achter Breurs commentaar. Een deel van mijn tijd ben ik zelf ook bezig mensen verder te helpen als zij met een kluitje in het riet dreigen te worden gestuurd. Maar dat geldt evenzeer voor de Stadsbibliotheek. Het merendeel van het (weinige) personeel op de afdelingen weet weinig van de collectie. In vakinhoudelijke (niet-computer-) opleidingen wordt nauwelijks of niet meer geïnvesteerd.

[burgemeester]

Maar hoe jammer dat u in de studiezaal het gevoel kreeg dat u eigenlijk teveel vroeg, c.q. teveel was.

Tjonge, jonge, wat een discussie is hier losgekomen!

Het omschreven gevoel had ik inderdaad een beetje, en ik ben het roerend eens dat dit eigenlijk niet kan. Neemt niet weg dat ik een heerlijke middag heb beleefd in de Minderbroederskerk.