Dodenherdenking Wijckerpoort 2013 en hoe verder in de toekomst.

[Breur]

Persbericht Dodenherdenking Wijckerpoort.

In 2012 werd de buurt op het laatste moment op de hoogte gebracht dat de jaarlijkse dodenherdenking voor het eerst sinds lange tijd niet zou plaatsvinden op het Koningsplein maar op het Herdenkingsplein.
Hoewel we hierover graag overleg hadden gehad met de gemeente en het 4 mei comité hebben we dit besluit geaccepteerd ook omdat we zelf ook wel zagen dat het moeilijk zou worden gezien de staat van het terrein.
Wat ons echt verbaasde is dat er helemaal niets gebeurde. Geen vlaggen
vertoon, geen vuurbak. Dit had naar de mening van de buurt wel kunnen gebeuren.
Dit werd aan het comité kenbaar gemaakt maar we kregen hierop geen reactie.
Daarom het dit voorjaar nog maar eens geprobeerd. De verbazing sloeg om in verontrusting toen we hoorden dat de dodenherdenking zo goed beviel op het Herdenkingsplein dat het nog maar de vraag is of men na de afronding van het Tunnelproject terug keert naar het Koningsplein. Er werd zelfs tegen ons ingebracht dat de dodenherdenking niet altijd op het Koningsplein had plaatsgevonden, maar ook wel een paar keer op het Vrijthof en op de Markt (ja met een kruis opgetrokken in een zandheuvel, en met cafégeluiden op de achtergrond).
De buurt blijft dus verontrust en is op zoek gegaan naar de historie achter
het Koningsplein en heeft ontdekt dat er belangrijke oorlogshandelingen
aan het begin en het aan het einde van de oorlog op deze plek hebben
plaatsgevonden waardoor het niet toevallig is dat op deze plek het oorlogs en bevrijdingsmonument is terecht gekomen. Het is daarom dat de buurt
heeft besloten om een eigen bescheiden herdenking te houden bij het
monument. We doen dit op vrijdag 3 mei om 20.00 uur met een kleine
ceremoniële kranslegging. We hopen U hierbij te begroeten om hiervan een kort verslag en foto te maken.

Met vriendelijke groet,
Gerard Prickaerts
Buurtplatform Wijckerpoort

[Breur]

[Breur]

Het Limburgs Bevrijdingsmonument op het Koningsplein

Het Limburgs Bevrijdingsmonument op het Koningsplein.
Op 9 mei 1947, twee jaar na het einde van de tweede wereldoorlog, wees het college van Burgemeester en Wethouders van Maastricht het Koningsplein aan als plaats voor het monument dat ter ere van de gevallenen en als dank aan de bevrijders zou worden opgericht. De unieke ligging van deze aan drie zijden door bomen begrensde groene ruimte bij de entree van de stad, alsmede de vele oorlogshandelingen die deze plek hebben getekend, rechtvaardigen dit gemeentelijk besluit.
Door de oorlog getekend.
Na de inval van het Duitse leger verschenen in de vroege ochtend van 10 mei 1940 op de Scharnerweg tanks waarvan de eerste twee door Nederlands geschut onklaar werden gemaakt. In het houten noodkerkje aan de zuidkant van het plein werden de gesneuvelden opgebaard, terwijl de gewonden terecht kwamen in de villa Regout. Later trokken eindeloze rijen krijgsgevangenen te voet over de Scharnerweg richting Duitsland. Toen het voedsel schaars werd veranderde het hele plein beurtelings in een aardappel- of korenveld en na de bevrijding in één groot magazijn van Amerikaans legermateriaal. Joodse mensen werd de toegang tot het nabijgelegen park verboden en honderden van hen werden op 25 augustus 1942 in het schoolgebouw aan de Prof. Pieter Willemsstraat verzameld om vervolgens naar concentratiekampen te worden gedeporteerd. Een plaquette in de buitenmuur herinnert aan deze afschuwelijke gebeurtenis.
In de strenge winter van 1944 werd tijdens het Ardennenoffensief een te hulp geschoten Engelse tankdivisie gelegerd in de straten rond het plein. Na de bevrijding werden de uit Duitsland teruggekeerde dwangarbeiders opgevangen in de villa Regout die ook nog dienst zou doen als hoofdkwartier van de uit het verzet voortgekomen Stoottroepen. Een door Charles Eyck ontworpen beeld in de tuin aan de Meerssenerweg herinnert hieraan .
Opdracht, ontwerp en uitvoering.
De opdracht het oorlogsmonument te ontwerpen werd in 1948 gegeven aan de Limburgse kunstenaar Charles Eyck. Het monument op het Koningsplein is samengesteld uit acht afzonderlijke menselijke gestalten voorstellend de Bevrijder, het Verzet, de Vreugde, de Wederopbouw, de Rouw, de Terugkeer en de Bevrijding.
De acht beelden staan tezamen op een 1,5 m hoog betonnen voetstuk waarin aan de schuine zijkanten een adelaar, een klimmende leeuw, een haan, een zes puntige ster, een hart, een kruis met palmen en een Franse lelie als symbolen zijn geboetseerd. Een vier treden hoog betonnen plateau waarop in kiezelsteentjes (inmiddels vervangen door metaal) de tekst 'ere aan de gevallenen / dank aan de bevrijders' alsmede een bronzen schaal voor het bevrijdingsvuur completeren het geheel. De beelden zijn tussen 1948 en 1952 door Eyck geassisteerd door een vijftal kunstenaars in de als atelier ingerichte voormalige Sint Andrieskapel aan de Maagdendries in gips gemodelleerd en vervolgens door bronsgieterij Binder te Haarlem gerealiseerd. Het brons werd geschonken door de Maastrichtse handelaar in oud ijzer Dotremont.
Charles Eyck over zijn beelden.
"Het monument heeft geen andere pretentie dan een herinnering te zijn aan het gloeiende enthousiasme op de dag dat de oorlog beëindigd was en het Amerikaanse leger ons land binnentrok. Het moest lijken op een fragment van die feestelijke stoeterijen die op de dag van de bevrijding door onze dorpen en steden trokken; ongeordend, één spontane laaiende geestdrift, waar alle doorstane ellende in een spanne tijds werd vergeten. Dat ik toch aan sommige figuren een meer symbolische betekenis heb willen geven, was om de verborgen impulsen die toen nog onbewust werkzaam waren te benadrukken o.a. de wederopbouw, een gespierde arbeider met hamer; een verzetsman die zichzelf uit het concentratiekamp bevrijdt, de boeien verbreekt en de gevaren trotseert om in de ondergrondse strijd de macht van de tegenstander te ondermijnen; een met rouwsluier omhangen eenzame, treurende vrouw; een Amerikaanse soldaat die het V-teken maakt is het symbool van de soldaat van alle overwinnende legers ... en wat zou de Bevrijdingsdag aan kleur en klank hebben gemist zonder het joelende enthousiasme van de schoolgaande jeugd."
Artistieke kenmerken.
Nederland heeft meer oorlogsmonumenten dan er steden en dorpen zijn. De meeste van die herdenkingstekens zijn in de jaren vlak na de bevrijding ontstaan en hebben de meest uiteenlopende vormen en afmetingen. Het monument op het Koningsplein onderscheidt zich doordat het uit meerdere alleenstaande beelden bestaat die als menselijke figuren herkenbaar zijn en de bij het zuiden behorende beweeglijkheid en dynamiek uitstralen. In het omvangrijke oeuvre van Charles Eyck is dit werk om meerdere redenen een uitzondering. Hoewel Eyck als kunstenaar niet met zijn tijd is meegegaan spreken zijn beelden op het Koningsplein de taal van de modernisten.
Altijd herdenken.
De bevrijding van Maastricht is sinds de onthulling van het monument op 13 en 14· september 1952 jarenlang op grootse wijze herdacht. Aan de festiviteiten waaronder het door marathonlopers overbrengen van het bevrijdingsvuur van de Normandische kust naar het Koningsplein kwam een abrupt einde toen de regering de 5de mei als dag van nationale herdenking aanwees. Sindsdien beperkt de Gemeente Maastricht zich tot het hijsen van de vlaggen op 13 en 14 september. Door de vele malen dat de bevrijding van Wyck en Maastricht op deze data op het Koningsplein is herdacht heeft dit plein in de loop der jaren een bijzondere status verworven. Aan deze historische werkelijkheid valt niets te veranderen, ook niet door de bouw van de A2-tunnel.
En hoewel het gemeentebestuur hier anders over denkt, getuige de verplaatsing van de herdenking, gaat de burgerij gewoon door met het herdenken op de daarvoor aangewezen plaats: het Koningsplein.
Bron: o.a. Buurtplatform Wijckerpoort.

[Breur]

Verplaatsen oorlogsmonument Koningsplein?

Gisteravond 2 december 2014 was er een informatiesessie over de bovengrondse herinrichting van centrum Maastricht Oost. Er mocht door bewoners meegedacht worden over de plannen voor de inrichting van het Oranje-Koningsplein, de nieuwe Albert Heijn en de gemeenteflat. De aanwezigen konden groene en oranje briefjes invullen met goedkeuring (groen) of verbetering (oranje). Aan het eind van de avond bleken er meer oranje dan groene briefjes te hangen. Een met een Duits accent sprekende professional deed de suggestie het Oorlogsmonument te verplaatsen. Dat viel niet in goede aarde. Zoals een aanwezige opmerkte: vanachter de tekentafel krijg je de historische waarden van een buurt niet mee.

Bron: Mik Hamers.

Zie ook: http://www.a2maastricht.nl/data/file...2020141125.pdf

De meeste buurtbewoners zijn tegen het wegmoffelen van het oorlogsmonument in een hoekje van het "park" en zo langzaam te laten wegkwijnen in betekenis. Nu moet blijken of men het luisteren omzet in de uitvoering! Maastricht West heeft voldoende evenementen/activiteiten op de agenda staan. Albert Heijn en /of anderen passen de plannen maar aan. Rode briefjes bestaan ook...

[Breur]

Verpauperd.

9 maart 2015. Het Koningsplein ligt er verpauperd bij. Nu de waterinjecteringspunten, leidingen en hekwerken verwijderd zijn, is het een trieste boel op het plein. Weldra zal het onkruid omhoog schieten. Het lijkt mij een kleine moeite dit veld te egaliseren opdat men kan maaien. De "groene loper" is (gelukkig) nog niet uitgerold hier. Het herdenkingsmonument verdient een fatsoenlijke entourage zonder ruimtelijke beperking.

[Breur]

N.B.: ik plaats deze posting niet bij de N2. Ben bang dat de aandacht betreffende de wens van enkelen ter verplaatsing en/of degradatie van het Limburgs Bevrijdingsmonument ondersneeuwt. De buurtbewoners willen géén verandering in de opstelling en functie van dit herdenkingsmonument.

[Breur]

De oecumenische gebedsviering Dodenherdenking 4 mei 2015.

Ter gelegenheid van de jaarlijkse dodenherdenking
- waarbij wij in Nederland alle slachtoffers van oorlogsgeweld en discriminatie gedenken - maandag 4 mei 2015 om 18.30 uur
in de St. Servaasbasiliek ....

Aansluitend aan deze gebedsviering lopen wij in een stille tocht van de St.Servaas naar het Herdenkingsplein waar om 20.00 uur de officiële herdenking zal plaatsvinden.
Leden van de Raad leggen namens de aangesloten kerken bloemen bij het monument op het Herdenkingsplein.

Bron: Raad van Kerken Maastricht.

Bovenstaande is volgens mij al weer een vingerwijzing naar datgene wat mogelijk in het verschiet ligt: het Herdenkingsplein als definitieve officiële herdenkingsplaats.

[Ton.2014]

Herdenkingsplein 2017 .het ziet er nog mooi en indrukwekkend uit.

[Pier]

Vanavond, 4 mei 2023, kunnen we kiezen om de dodenherdenking bij te wonen op het Herdenkingsplein (officiele Maastrichtse herdenking) of op het Koningsplein.

Mijn voorkeur heeft toch echt het Koningsplein.
Al was het maar dat de gemeente zich aan een belofte dient te houden, niet?

En waar ligt jullie voorkeur?

[Breur]

Koningsplein. Beloftes moet men waarmaken.

[Ton.2014]

Vanavond, 4 mei 2023, kunnen we kiezen om de dodenherdenking bij te wonen op het Herdenkingsplein (officiele Maastrichtse herdenking) of op het Koningsplein.

Mijn voorkeur heeft toch echt het Koningsplein.
Al was het maar dat de gemeente zich aan een belofte dient te houden, niet?

En waar ligt jullie voorkeur?

Ben van mening dat het thuis hoort op het koningsplein.
Maar het is duidelijk dat afspraken in Maastricht geen waarde hebben.

Er is een verschil op het herdenkingsplein vallen ze meer op.(DUS)
ton inwoner kommelkwartier .!

[Koelekopke]

Mijn voorkeur gaat zeer zeker uit naar het Koningsplein, voor mij de enige en juiste plek voor Dodenherdenking.
Ik ging er als kind zijnde al heen.
Verschrikkelijk dat de gemeente zich niet aan zijn afspraken wil houden. Ik wilde eerst "kan houden" schrijven, maar dit heeft niets met "kunnen" te maken, maar wel met "willen".

Ik heb gelijk nog een vraag over een datum van een Dodenherdenking.
Er is een jaar geweest dat toen nog Koningin Juliana bij de herdenking is geweest. Ik ben alleen vergeten welk jaar dat geweest is. Weet iemand van jullie het jaartal?

Even nog een anekdote:
Ik was met de fiets samen een vriendinnetje naar die herdenking gegaan. Toen we aankwamen was het nog niet druk. De fiets hadden we ergens aan de rand van het plein gelegd.
Op een gegeven moment is de koningin gekomen en er zijn ook nog straaljagers overgevlogen. Van de verdere ceremonie kan ik me niet meer veel herinneren.
Toen het al wat donker werd (geen zomertijd?) besloten we toch maar naar huis te gaan. We woonden in Nazareth.
Echter... onze fietsen waren verplaatst om plaats te maken voor de vele bezoekers. We hebben ik weet niet hoe lang gezocht, met het gevolg dat het inmiddels echt donker was.
Onze ouders wisten niet waar we waren, dat hadden we niet verteld.
Toen we eindelijk thuiskwamen stonden ze net op het punt om de politie te bellen.
Ik weet niet meer wat de overhand had: de opluchting of het pak rammel dat ik gekregen heb

[Pier]

Wat wel duidelijk is, is dat velen het Koningsplein in Maastricht beschouwen als de beste plaats voor de dodenherdenking van 4 mei.

Gisteren, 4 mei 2023, was het naar verhouding erg druk.
Waren er in 2018 nog slechts 20-25 personen aanwezig bij de (toen nog alternatieve) herdenking, anno 2023 is dit wel anders.
Naar schatting 450-500 mensen waren vanaf pakweg 19.30 uur tot 20.20 uur aanwezig voor de herdenking aan het Koningsplein.



De Maastrichtse historicus, Paul Bronzwaer, hield, voorafgaand aan de 2 minuten stilte, een lezing over de Maastrichtse verzetsstrijder Jules Janssen.

Op weg naar huis, fietste ik rond 20.45 uur over de Brusselsestraat. Kennelijk was de herdenking aan het Herdenkingsplein, met een lezing van Twan Huys, iets langer, want op het moment dat ik zo ongeveer passeerde kwam een grote mensenmassa van het Herdenkingsplein.

Mooi dat ogenschijnlijk massaal, op welke plek dan ook, wordt stilgestaan bij deze herdenking.
Al zou het nog mooier zijn als dat op een centrale plek zou zijn.

[Pier]

Mijn voorkeur gaat zeer zeker uit naar het Koningsplein, voor mij de enige en juiste plek voor Dodenherdenking.
(...)
Ik heb gelijk nog een vraag over een datum van een Dodenherdenking.
Er is een jaar geweest dat toen nog Koningin Juliana bij de herdenking is geweest. Ik ben alleen vergeten welk jaar dat geweest is. Weet iemand van jullie het jaartal?
(...)

Heb je ergens een tijdsindicatie rond welke jaren het moet zijn geweest.
De dodenherdenking in Maastricht was, voor zover ik weet en in de Jaarboeken kan achterhalen, tot 1988 altijd op het Vrijthof en later op de Markt.

Ik vermoed derhalve dat het wellicht wel een herdenking is geweest, maar niet de jaarlijkse 4 mei dodenherdenking.
Voor zover ik weet was/is de koning(in) op 4 mei altijd op de Dam in Amsterdam.

[Koelekopke]

Heb je ergens een tijdsindicatie rond welke jaren het moet zijn geweest.
De dodenherdenking in Maastricht was, voor zover ik weet en in de Jaarboeken kan achterhalen, tot 1988 altijd op het Vrijthof en later op de Markt.

Ik vermoed derhalve dat het wellicht wel een herdenking is geweest, maar niet de jaarlijkse 4 mei dodenherdenking.
Voor zover ik weet was/is de koning(in) op 4 mei altijd op de Dam in Amsterdam.

Ik denk dat ik zo'n jaar of 14 geweest zal zijn. Dus eind jaren '60 beginjaren '70
Misschien dan inderdaad geen Dodenherdenking, maar een andere herdenking. Wat dat betreft laat mijn geheugen me in de steek helaas...