Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Straatkolken en -deksels uit Maastricht

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • Straatkolken en -deksels uit Maastricht

    Bij een onderzoekje naar de nijverheid in de het Oostelijk Boschstraatkwartier stootte ik op een IJzergieterij, gelegen aan de Van Hasseltkade 14. Het bedrijf heette: Gebr. Hamers & Co.
    Een van de producten van dit bedrijf waren gietijzeren putdeksels die ingegraven werden op de rijweg langs de stoeprand in de goot. Het hemelwater kon hierdoor worden afgevoerd naar het onderliggende riool.

    Zoals het er nu naar uitziet zijn de drie door mij voorlopig gevonden exemplaren uit diverse verschillende jaargangen. Ik baseer dit op het uiterlijk en weet dat dit een gevaarlijke bewering is, maar misschien kan iemand ons hiermee verder helpen.

    Het volgens mij oudste exemplaar aan de St. Annalaan



    Het in jaren middelste exemplaar hoek Minderbroedersstraat met de St. Bernardusstraat


    Het jongste exemplaar aan de Minderbroedersstraat
    Kompleminte

    Toller

  • #2
    En ja hoor, midden op de rijbaan van het St. Servaasklooster vanaf de Tweebergerpoort tot aan de Bouillonstraat, drie putdeksels aangetroffen met daarop de "Mestreechter Staar". De naam van de maker, het bedrijf, staat er niet op, maar dat kan iemand die dit lees mij wel vertellen.



    Kompleminte

    Toller

    Opmerking


    • #3
      Straatkolken

      Leuk onderwerp, Toller, dat valt onder de categorie 'straatmeubilair'. Een straatkolk is een waterafvoer in het wegdek of in de stoeprand. Vooral die laatste versie, die je op zoveel plaatsen in Nederland wél tegenkomt, zie je in Maastricht nauwelijks.

      Straatkolken liggen in Maastricht in de rijweg. Als men helemaal rechts langs de weg rijdt, voelt men als automobilist voelbaar in een oneffenheid wanneer men tegen de stoeprand aan wordt gedrongen. Dat effect is voor fietsers nog veel groter en ronduit gevaarlijk. Het veroorzaakt heel wat valpartijen.

      Straatkolken die in de stoeprand zijn verwerkt, hebben het voordeel dat je er als weggebruiker geen last van hebt. In Maastricht zijn er echter maar enkele te vinden. Ze moeten verwerkt worden in of tussen de hardstenen trottoirranden. Wie het boekje van Paul Tieman en Gonnie Meijer (Het ligt op straat) bekijkt, zal er slechts een enkele tegenkomen. Ook op oude prentbriefkaarten zie je zelden een kolk in de trottoirband. In hoeverre die door Hamers werden vervaardigd, zal ter plekke moeten worden nagezien.


      Bovenstaande versie ligt/lag geloof ik op de Brusselsestraat. Het is een vroeg exemplaar waarbij het afvoerrooster toch nog deels in het wegdek ligt.


      Deze meer moderne Maastrichtse straatkolk heeft alleen een verticale afvoer.


      Zoals zoveel details in straten en aan huizen kunnen straatkolken een bijdrage leveren aan het localiseren van onbekende foto's. De website www.zoekplaatjes.nl heeft dan ook in het zogenaamde 'kenniscentrum' een pagina gewijd aan dit onderwerp.
      Last edited by Ingrid M.H.Evers; 22 oktober 2013, 10:11.

      Opmerking


      • #4
        Firma Hamers

        Ik weet het niet zeker, maar ik meen dat er op de Algemene Begraafplaats nog twee hoge, ijzeren grafmonumenten behouden zijn gebleven, waarvan er één gewijd is aan de familie Hamers zelf.

        Opmerking


        • #5
          Straat- en trottoirkolken

          Niet dat het belangrijk is maar het is nu eenmaal mijn beroep (projectingenieur INFRA). We spreken van een straatkolk als deze in de bestrating is opgenomen, in de strekgoot langs een trottoiband of in een zogenaamde molgoot. Is de kolk in de opsluiting van het trottoir middels een trottoiband opgenomen dan spreken we van een trottoirkolk. Stoplichten noemen we verkeersregelinstallatie (VRI) en die dingen langs de autosnelweg heten geleiderail (ipv vangrail). Overigens, in mijn familie zit ook een ijzergieterij de firma Konings uit Swalmen vanwelke de producten veelvuldig voorkomen in onze mooie stad.
          Ik peer 'm

          Opmerking


          • #6
            Straatkolken en trottoirkolken

            Hier nog even een foto van Martien Coppens uit Eindhoven.
            Getoont worden, ijzergieters aan het werk in de gieterij van de gebroeders Hamers in Maastricht omstreeks 1960.

            bron: http://dbiref.uvt.nl/iPort?previous=...12&domain=Dome

            Last edited by peerke; 22 oktober 2013, 14:49. Reden: toevoegen bron
            Ik peer 'm

            Opmerking


            • #7
              Merci voor de deskundige uitleg Peerke.

              Ook bedankt voor de geweldige foto en ... de bron daarvan !
              Mestreechter Geis mage beleve
              en dat door te kinne geve.
              God, wat is dat sjiek ! © Wigo

              Opmerking


              • #8
                Hartstikke bedank voor de uitleg Peerke, ik kan hier zeker verder mee. Ik heb de eigenaar al een mail gestuurd of ik de foto's kan gebruiken bij het stuk.
                Last edited by Toller; 22 oktober 2013, 17:56. Reden: aanvullen
                Kompleminte

                Toller

                Opmerking


                • #9
                  Oorspronkelijk geplaatst door peerke Bekijk bericht
                  Hier nog even een foto van Martien Coppens uit Eindhoven.
                  Wow, helemaal geweldig, Peerke, zowel de uitleg als de foto...

                  Opmerking


                  • #10
                    dag,

                    Leuk dat de infra weer in de belangstelling staat. We hebben destijds (2007) het gidsje "Het ligt op straat" gemaakt met het doel een discussie van de grond te krijgen of (delen van) het grootste bouwwerk van Maastricht beschermd zouden moeten worden als bouwkundig erfgoed. Een discussie werd het niet. Het boekje deed amper stof opwaaien en aardig wat onderwerpen die we erin behandelden zijn inmiddels verdwenen. Jammer, maar het is niet anders. Blijkbaar moet de belangstelling voor de geschiedenis van historische infra nog groeien. Overigens biedt de unieke manier waarop Maastricht haar 'gemeentelijke monumenten' definiëert (het zg. Planologisch Erfgoedregime) wel de mogelijkheid om putdeksels en bestrating te beschermen.

                    Een half jaartje niet uitputtend zoekwerk leverde in elk geval de bevestiging op dat Maastricht een schatkamer is van de bouwhistorie van de straat. Onderdeel daarvan zijn natuurlijk de kolken en de deksels van inspectiekokers ("rioolputten"). De kolken van Hamers kwamen we op aardig wat plekken tegen. Ze zijn bijvoorbeeld ook op het bedrijventerrein Bosscherveld te vinden en ik kan me herinneren ze ook in de westelijke wijken een paar keer te hebben gezien.

                    Opmerking


                    • #11
                      Beste Paul,

                      Aan het begin van mijn arbeidzame leven heb ik enige malen, via detacheringsburo's, bij de gemeente Maastricht mogen werken. Bij de toenmalige afdeling Openbare werken en sport. Ik heb destijds meegewerkt aan het opzetten van een rioolbeheersysteem en nog een aantal zaken. In het kader van die werkzaamheden heb ik veel zoekwerk in het archief gedaan en daar zijn mooie dingen te vinden. Een echt pareltje was een bestek (werkomschrijving) voor de bestrating van de Boschstraat uit het begin van de vorige eeuw. Het dokument bestond uit welgeteld één A4-tje, iets wat heden ten dage ondenkbaar is. Een groot gedeelte van het "bestek" bestond dan ook nog eens uit een beschrijving van zaken die in de bouwkeet aanwezig moesten zijn zoals onder andere een fles jenever en rookwaren voor de opzichter. Iets dat nu als niet integer beschouwd wordt en een absoluut schandaal zou opleveren. Ik vraag me af of dit soort zaken openbaar zijn.
                      Ik peer 'm

                      Opmerking


                      • #12
                        Openbaarheid gemeentelijke archieven

                        Oorspronkelijk geplaatst door peerke Bekijk bericht
                        Een groot gedeelte van het "bestek" bestond dan ook nog eens uit een beschrijving van zaken die in de bouwkeet aanwezig moesten zijn zoals onder andere een fles jenever en rookwaren voor de opzichter. Iets dat nu als niet integer beschouwd wordt en een absoluut schandaal zou opleveren. Ik vraag me af of dit soort zaken openbaar zijn.
                        Als het bestek bewaard is gebleven en niet is weggegooid bij de eerste schifting van het archief, dan moet het te vinden zijn bij het RHCL, in de collectie van het voormalige gemeentearchief. In principe is het archief van Openbare Werken openbaar, alleen personeelsdossiers zijn beperkt toegankelijk.

                        Opmerking


                        • #13
                          Wat een mooie vondst, zo'n bestek. Het zou heel leuk zijn om daar eens een artikeltje over te maken. Voor de kennis over hedendaagse bestratingen e.d. van 'Het ligt op straat' hebben we vooral mogen aanleunen tegen Arno d'Elfant van de gemeente. Dat is een lopende encyclopedie.
                          Ik zou het leuk vinden om een vervolg te geven aan onderzoek naar bestratingen, maar helaas kan ik niet alles tegelijk. Bovendien woon ik na februari in Frankrijk, wat onderzoek in het RHCL bijvoorbeeld ook niet gemakkelijker maakt.

                          Opmerking


                          • #14
                            Onderzoek

                            Ik ken het Paul. Persoonlijk zou ik van dit soort dingen een dagtaak willen maken maar helaas, ik zit beroepshalve nog steeds midden in de wegenbouw via de provincie Limburg. De tijd ontbreekt me gewoon. Ik heb me voorgenomen na mijn pensioen, helaas nog een kleine 20 jaar in de toekomst, me hier mee bezig te gaan houden.
                            Veel succes als god in Frankrijk!!!!!!
                            Ik peer 'm

                            Opmerking

                            Bezig...
                            X