'Chinees' in Maastricht: een bezoek rond 1725

[burgemeester]

Hier werd al melding gemaakt van de eerste (?) 'Chinees' in Maastricht. Ik meldde in dat bericht onder meer:

Er staat nog meer over Maastricht in, maar ik kan de teksten niet ontcijferen, in dat onmiskenbaar, maar moeilijk leesbaar lettertype. Wellicht iets om hier te plaatsen zodat we met zijn allen kunnen puzzelen?

Er gaf zich daarna zelfs al een vrijwilliger op. Bij dezen dan: het stuk m.b.t. Maastricht. Wil degene(n) die gaat puzzelen het meteen in het Nederlands vertalen?


En deel twee op de volgende pagina.



Succes!

[Pier]

Super leuk.

Ik kan het redelijk goed lezen, maar heb nu even geen tijd om het volledig te vertalen.
Mocht mij echter niemand voor zijn, dan gaat dit in de loop van de week zeker gebeuren.
Misschien kun je mij deze ingescande stukken even op de mail zetten, zodat ik ze kan beter kan uitprinten.

[hermanw]

Alvast deel 1:

Der Ort meines jetzigen Aufenthalts, Allerdurchlauchtigster und grossmächtister Kayser! ist die Stadt Mastricht. Diese Stadt lieget zwar in Brabant, gehöret aber denen General-Staate, oder gesamten vereinigten Niederlanden zu, denen sie folglich unterthänig ist, ohin inder Versammlung dere General-Staaten sitz oder Stimme zu haben. Denn also werden alle diejenigen Orte von denen General-Staaten tractiret, welche nach der unter ihnen errichteten Vereinigung conquetiret worden, und dergleichen Plätze und Länderijen werden, insgesamt unter dem Namen der Generalität verstanden. Die Stadt Mastricht ist denen Vereinigten Niederländern in dem Münsterischen Frieden überlas-

[hermanw]

En deel 2:

überlassen worden, da sie solche vorhero, währenden Krieg, den sie mit denen Spaniern ihrer Freiheit wegen geführet, erobert gehabt. Sie lieget an der Maas, zwischen dem Herzogthum Limburg und dem Stifft Lüttich. Ihre Forfication ist von einer dermassen grossen Wichtigkeit dass sie in ganz Europa berühmt ist. Die Aussenwercke erstrecken sich sehr weit, und umfangen einen kleinen Hügel, von welchem man die Stadt übersehen kan. Wann man hinüber in einige Vorstädte will, passiret man über eine steinerne Brücke, welche aus 9 Schwibbogen bestehet. Die Stadt sowohl, als die Vorstädte, ist gar starck mit Einwohnern angefüllet, und in der Stadt befinden sich zweij ziemlich grosse Plätze, auf deren einem ein wohl gebautes steinernes Rath Haus stehet. Die übrigen Privat- Häuser aber möchten woh;l schöner aussehen und besser angeleget seijn. Anno 1673 ist diese important Festung von einer gewaltigen Französsichen Armée wohen sich der König Ludivicus XIV, in eigener Person befunden, angegriffen, und nach vielem Blut Vergiessen erobert, denen General-Staaten aber dennoch in dem Nimwegischen Frieden wiederum eingeräumet worden.

[hermanw]

En de vertaling van het geheel:

De plaats waar ik op dit moment verblijf, Hoogedele en machtige keizer is de stad Maastricht. Deze stad ligt weliswaar in Brabant, maar hoort toch tot de Generale Staten of de gehele Verenigde Nederlanden, de stad is hieraan dus onderworpen zonder zitting in de vergadering van de Staten-Generaal of daar stemrecht te hebben. Want alle plaatsen worden door de Staten-Generaal onder gezag gebracht die door de door deze opgerichte Vereniging veroverd worden en al die plaatsen en landerijen worden onder de naam van de Generaliteit verstaan. De stad Maastricht is bij de Vrede van Münster aan de Verenigde Nederlanden overgedragen, omdat zij deze veroverd hadden gedurende de oorlog die ze met de Spanjaarden vanwege hun vrijheid gevoerd hebben. De stad ligt aan de Maas, tussen het Hertogdom Limburg en het Stift Luik. De versterkingen zijn van dusdanig belang dat ze in heel Europa beroemd is. De Stadsomwalling ligt om een zeer groot gebied en omvat een heuvel, van waar af men een overzicht over de stad heeft. Als men naar enkel voorsteden wil, passeert men een stenen brug die uit 9 bogen bestaat. De stad heeft, net als de voorsteden, veel inwoners en in de stad zijn twee grote pleinen waarop een mooi stenen Raadhuis staat. De overige particuliere woningen konden echter wel beter gebouwd en onderhouden worden. In 1673 is deze belangrijke vesting door een Frans leger, met daarin Koning Lodewijk XIV in eigen persoon, aangevallen en na veel bloedvergieten veroverd. De Staten-Generaal heeft de stad desondanks bij de Nijmeegse vrede weer toegekend gekregen.

[El Loco]

Bedankt hermanw, dat leest een stuk makkelijker!

Burgemeester, ben je er nog achter kunnen komen of deze nep-Chinees (het was in werkelijkheid een Duitser) wel in Maastricht is geweest? In het door jou eerder aangehaalde stukje over Gouda wordt gesuggereerd dat de informatie over die stad dermate algemeen is, dat daarover twijfel bestaat. Het Maastrichtse verhaal is ook wel erg algemeen. Op zich staan er geen grove fouten in, alhoewel de rol van Luik in de souvereiniteit van de stad is weggelaten en de omschrijving "einige Vorstädte" voor het kleine Wyck wel heel grootstedelijk overkomt!

[Pier]

Mijn complimenten aan Hermanw die met dit prachtig weer deze tekst zo geweldig vertaald heeft


@ burgemeester:
Vermeldt het boek ook ergens de naam en/of achtergrond van de in 1725 in Maastricht (waarschijnlijk) verblijvende en auf ordre und kosten seines kaisers reisende chineser (...)?

[hermanw]

Mijn complimenten aan Hermanw die met dit prachtig weer deze tekst zo geweldig vertaald heeft

Dank je! Ik had het eerder aangeboden, dan moet ik het ook waar maken, nietwaar?
Herman

[burgemeester]

Herman, wunderbar!!!

Pier:

Vermeldt het boek ook ergens de naam en/of achtergrond van de in 1725 in Maastricht (waarschijnlijk) verblijvende en auf ordre und kosten seines kaisers reisende chineser (...)?

Ik begrijp je niet goed.... Dat is de eerder genoemde Fassmann. Klik anders even op het linkje boven...

El Loco:

Burgemeester, ben je er nog achter kunnen komen of deze nep-Chinees (het was in werkelijkheid een Duitser) wel in Maastricht is geweest?

Ik weet net zoveel als jou, Loco. Geen idee dus. Van de ene kant denk ik van wel. Zo vind ik het wel interessant dat hij een mening heeft over de huizen: "De overige particuliere woningen konden echter wel beter gebouwd en onderhouden worden". Ook maakt hij inderdaad geen grote fouten en telt hij precies negen bogen. Van de andere kant: zulke informatie zou je wellicht ook uit andere bronnen (reisbeschrijvingen) gehaald kunnen hebben.

Er wordt zelfs gediscussieerd of Marco Polo zijn reizen wel echt gemaakt heeft. Ik denk dat er minder studie gedaan is naar onze 'Chineser Fassmann'....