Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Tempeliers te Maastricht

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • #16
    Tempeliers in Maastricht? Eindspel (4)

    Waarom heeft men in 1267 kostbaar perkament gebruikt om deze acte vast te leggen?

    Ø De eerste bedoeling van een juridische acte is een rechtshandeling eenduidig vast te leggen. Wezenlijk daarbij is dat duidelijk is, wie de partijen zijn die het contract sluiten.

    Ø Voor Arnold van Wesemael geldt dat het duidelijk is wie hier wordt bedoeld. Hij wordt met naam, toenaam en functies genoemd.
    In de tekst is verder sprake van 'Decano & Capitulo majoris ecclesiae Trajectensis' (vertaling: 'deken en kapittel van de belangrijkste kerk van Trajectum'. IMHE). De kernvraag is dus: welke kerk wordt zo aangeduid?

    Ø Wauters (1877) gaat ervan uit, dat het hier het Salvatorkapittel van Utrecht betreft; Brus (2013) gelooft dit niet, hij zoekt het sowieso in Maastricht.

    Ø In het algemeen en met name in juridische stukken worden partijen, dus ook kapittels, steeds bij naam genoemd, d.w.z. met de naam van de patroon(heilige) waarnaar zij zijn vernoemd. Dat een van de twee partijen met een niet duidelijk omschreven, niet algemeen geaccepteerde naam aangeduid zou worden, is ondenkbaar.

    De vermeende onduidelijkheid van Miraeus' tekst - 'de belangrijkste kerk van Trajectum' - is een schijn-onduidelijkheid. Uit archieven en manuscripten is bekend dat de Dom van Utrecht, met als patroonheilige Sint Martinus, in de middeleeuwen al naar gelang het met betrekking tot de kapittelpolitiek uitkwam, werd omschreven als ecclesia Maior, ecclesia Traiectensis of ecclesia sancti Martini (IMHE).

    Ø bisschopskerk. Het Lexicon Latinitatis Neerlandicae Medii Aevi, woordenboek van het middeleeuws Latijn van de noordelijke Nederlanden, dl. II, Leiden 1981, p. 653, geeft als uitleg voor het woord 'cathedralis': 'kathedraal, ecclesia maior'. Dit betekent, dat het in de acte van Miraeus om het kathedrale kapittel van 'Trajectum' moet gaan, en alleen Utrecht komt dan in aanmerking. Maastricht heeft na de vroege middeleeuwen immers nooit meer een bisschopskerk gekend, laat staan een kathedraal kapittel.

    Ø Daarbij komt dat er in Maastricht geen enkele kerk is die met goed fatsoen als 'ecclesia maior Trajectensis' aangeduid kan worden. De onderlinge rivaliteit tussen de kapittels van Onze Lieve Vrouw en Sint Servaas was daar te groot voor. Noch de een, noch de ander zou het van de ander hebben geaccepteerd.

    In Maastricht bestonden twee kapittels: Sint Servaas en Onze Lieve Vrouw. In Utrecht waren er vijf: het Dom- of Martinuskapittel, Sint Salvator, Sint Pieter, Sint Jan en Heilige Maria (IMHE).

    Ø In het boek van Wauters is geen enkele afwijking te vinden: overal worden de kerken met naam genoemd, behalve dan in deze ene, specifieke acte.

    Ø Ter vergelijking: ook het kathedraal kapittel van Luik (Saint Lambert) wordt in archieven en literatuur regelmatig aangeduid als 'ecclesia maior', dus zonder de eigen naam; de andere Luikse kapittels echter steeds met eigennaam (zie het register bij Wauters).

    Ø Al het voorgaande overziend luidt mijn [E.R.] conclusie derhalve:

    Ø

    Ø Dit lijkt te worden bevestigd door de moderne literatuur. Noch Nuyttens, p. 8-9, noch J. Hosten, De tempeliers. De tempelorde tijdens de kruistochten en in de Lage Landen (Amsterdam 2006), p. 345, geven op hun kaart een vestiging aan te Maastricht of Utrecht.

    Ook ik (IMHE) ben als historicus van mening dat het om een huis in Utrecht moet gaan. In Maastricht hebben de tempeliers geen ordehuis gehad.
    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 13 juli 2020, 00:46. Reden: herstel diakritische tekens

    Opmerking


    • #17
      Tempeliers in Maastricht? Eindspel (5, en slot)

      Wat betreft enkele details:

      Ø Arnold van Wesemael is later (na 1267) tempelier geworden. Zie over hem: M. Nuyttens, Krijgers voor God. De orde van de tempeliers in de Lage Landen, 1120-1312, Leuven/Zutphen 2007, p. 165-166. Ook bij Wauters wordt hij regelmatig genoemd, zij het - deze ene acte uitgezonderd - niet in verband met Utrecht of Maastricht.

      Ø Over de bankactiviteiten van de tempeliers zie eveneens Nuyttens, pp. 123-130. Hij concludeert (p. 124): '

      Last edited by Ingrid M.H.Evers; 13 juli 2020, 00:40. Reden: correctie diakritische tekens

      Opmerking


      • #18
        Chapeau, Ingrid en dat ook nog met dit benauwde weer in een wellicht nog benauwde veste.

        Opmerking


        • #19
          Tempeliers in Utrecht?

          Nu Maastricht afvalt als plaats van vestiging, blijft natuurlijk de vraag bestaan waar in Utrecht dan wel een huis van de tempeliers kan hebben gestaan. Tot nu toe heeft men daar geen antwoord op kunnen vinden.

          Maar misschien stond dat huis ook helemaal niet in Utrecht. De akte bij Miraeus spreekt van 'broeders van het huis van de Tempel', zonder een plaats te vermelden. Dat huis kan ook in de buurt van Utrecht hebben gestaan.

          In de inleiding van de al eerder genoemde archiefinventaris van het archief der Johannieten wordt een summier overzicht gegeven van het ontstaan van huizen van de orde in het Utrechtse. In 1307 is voor het eerst sprake van een huis Sint Jansdaal te Ermelo, 'het Huis te Loo'. Niet duidelijk wordt of het een originele stichting betreft, of misschien een overname. Ermelo lag een dagreis van Utrecht (ca. 55 km.).
          Last edited by Ingrid M.H.Evers; 13 juli 2020, 00:38.

          Opmerking


          • #20

            Opmerking

            Bezig...
            X