Tweet
In de discussie over de (Aw) Comédie (klik hier) is verschillende keren de manege aan de Jekerstraat opgevoerd. Aangezien dit gebouw in de toekomst nog regelmatig in het nieuws zal zijn, verdient het een eigen draadje. Daarom heb ik onderstaand een hier en daar ingekorte en bewerkte posting van rikth gedupliceerd (voor het origineel klik hier). Deze vormt namelijk een prima uitgangspunt om de verdere ontwikkelingen te kunnen blijven volgen.
Oorspronkelijk geplaatst door rikth
Bekijk bericht
Hier een deel uit de "Cultuurhistorische verkenning" van Servé Minis inzake DE KAPCONSTRUCTIE VAN DE MANEGE IN DE JEKERSTRAAT.
'... In de manege werd een ovale zaal getimmerd met een amfitheatervormige parterre en daarnaast twee rijen loges die boven elkaar lagen... Tussen 1748 en 1789 werden er in het gebouw 880 voorstellingen gegeven. In 1789 werd de Jezuïetenkerk aan de Bredestraat als nieuwe schouwburg in gebruik genomen. Een deel van het barokke interieur van het manege-theater werd naar de nieuwe schouwburg overgebracht.
Na deze verhuizing werd het gebouw opnieuw bestemd tot manege en deze situatie heeft voortgeduurd tot de opheffing van de vesting in 1867. Hierna werd het gebruikt als stal en opslagloods door verschillende gebruikers, waarvan de laatste de aannemer Philippens is geweest. Daarna kwam het in bezit van de bouwvereniging St. Servatius, die naast de manege in 1933 naar ontwerp van de architect W. Sprenger een badhuis liet bouwen met daarboven de kantoren van de bouwvereniging.
Op de plaats van de drie kazernegebouwen werden in dezelfde periode naar ontwerp van architect A Boosten drie huizenblokken voor de bouwvereniging gebouwd.
In het kleine verbindingsstraat tussen de Jekerstraat en de Sint Nicolaasstraat is in het midden een ouder bouwwerk bewaard gebleven met hardstenen segmentboogvensters , die nog uit de periode van de Jekerkazerne dateren.' Het laatstgenoemde gebouwtje is inmiddels woonhuis maar was tot voor kort Cafe "De Zwarte Ruiter" [aanvulling door rikth].
Over de bouwgeschiedenis schrijft Minis het volgende:
'Het manege-gebouw heeft een onregelmatig vijfhoekig grondplan en het silhouet wordt vooral bepaald door het hoog oprijzende langgerekte schilddak, waarvan de twee koningsstijlen door loden pirons worden bekroond. Het gebouw bestond oorspronkelijk uit een open binnenruimte die overspannen werd door een samengestelde spantconstructie, die in het midden nog door een hardstenen pijler werd ondersteund.
Bij de verbouwing in 1748 is deze middensteun verwijderd en werd de kap via muurstijlen afgeschoord naar hardstenen consoles. De lichttoetreding geschiedde aanvankelijk door kleine rondboogvensters en van deze vensters is nog een dichtgemetseld exemplaar bewaard gebleven. De hoofdentree tot het gebouw bevond zich aanvankelijk in het afgeschuinde muurvlak aan de zijde van de Jekerstraat. Deze grote rondboogpoort werd in 1748 als theateringang geaccentueerd met een frontonbekroning..'.
Die frontonbekroning is op de bovenste tekening, als je goed kijkt, te zien. Volgens het bijschrift dateert de tekening van omstreeks 1860 [en is gemaakt door Jan Brabant. IMHE].
Op bovenstaande foto (1908 ) kijk je naar diezelfde ingang op de achtergrond. De frotonbekroning is weg. Minis schrijft daar niets over. Wel zegt hij dat 'in de 19e eeuw de leien zijn vervangen door Oudhollandse pannen, waarbij rond het gebouw een eenvoudige bakgoot is aangebracht.'
Hier nog een foto van de situatie voordat het badhuis werd gebouwd.
Deze informatie en foto's heb ik gekregen van dhr. Glaser.
Ik vond nog een artikel in "Veritas" over de opening van het badhuis; daarbij stond deze foto.
In de linkerbeeldrand is nog juist iets van het dak van de manege te zien. Dit gebouw staat er nog steeds maar is inmiddels alweer flink verbouwd.
Het artikel heb ik hier gevonden: http://resources2.kb.nl/010415000/pdf/DDD_010419237.pdf
(...)
Overigens is het buurplatform nog steeds in gesprek met de wethouders Costongs en Jacobs over de toekomst van dit gebouw. Ik hoop van harte ze slagen in hun opzet.
'... In de manege werd een ovale zaal getimmerd met een amfitheatervormige parterre en daarnaast twee rijen loges die boven elkaar lagen... Tussen 1748 en 1789 werden er in het gebouw 880 voorstellingen gegeven. In 1789 werd de Jezuïetenkerk aan de Bredestraat als nieuwe schouwburg in gebruik genomen. Een deel van het barokke interieur van het manege-theater werd naar de nieuwe schouwburg overgebracht.
Na deze verhuizing werd het gebouw opnieuw bestemd tot manege en deze situatie heeft voortgeduurd tot de opheffing van de vesting in 1867. Hierna werd het gebruikt als stal en opslagloods door verschillende gebruikers, waarvan de laatste de aannemer Philippens is geweest. Daarna kwam het in bezit van de bouwvereniging St. Servatius, die naast de manege in 1933 naar ontwerp van de architect W. Sprenger een badhuis liet bouwen met daarboven de kantoren van de bouwvereniging.
Op de plaats van de drie kazernegebouwen werden in dezelfde periode naar ontwerp van architect A Boosten drie huizenblokken voor de bouwvereniging gebouwd.
In het kleine verbindingsstraat tussen de Jekerstraat en de Sint Nicolaasstraat is in het midden een ouder bouwwerk bewaard gebleven met hardstenen segmentboogvensters , die nog uit de periode van de Jekerkazerne dateren.' Het laatstgenoemde gebouwtje is inmiddels woonhuis maar was tot voor kort Cafe "De Zwarte Ruiter" [aanvulling door rikth].
Over de bouwgeschiedenis schrijft Minis het volgende:
'Het manege-gebouw heeft een onregelmatig vijfhoekig grondplan en het silhouet wordt vooral bepaald door het hoog oprijzende langgerekte schilddak, waarvan de twee koningsstijlen door loden pirons worden bekroond. Het gebouw bestond oorspronkelijk uit een open binnenruimte die overspannen werd door een samengestelde spantconstructie, die in het midden nog door een hardstenen pijler werd ondersteund.
Bij de verbouwing in 1748 is deze middensteun verwijderd en werd de kap via muurstijlen afgeschoord naar hardstenen consoles. De lichttoetreding geschiedde aanvankelijk door kleine rondboogvensters en van deze vensters is nog een dichtgemetseld exemplaar bewaard gebleven. De hoofdentree tot het gebouw bevond zich aanvankelijk in het afgeschuinde muurvlak aan de zijde van de Jekerstraat. Deze grote rondboogpoort werd in 1748 als theateringang geaccentueerd met een frontonbekroning..'.
Die frontonbekroning is op de bovenste tekening, als je goed kijkt, te zien. Volgens het bijschrift dateert de tekening van omstreeks 1860 [en is gemaakt door Jan Brabant. IMHE].
Op bovenstaande foto (1908 ) kijk je naar diezelfde ingang op de achtergrond. De frotonbekroning is weg. Minis schrijft daar niets over. Wel zegt hij dat 'in de 19e eeuw de leien zijn vervangen door Oudhollandse pannen, waarbij rond het gebouw een eenvoudige bakgoot is aangebracht.'
Hier nog een foto van de situatie voordat het badhuis werd gebouwd.
Deze informatie en foto's heb ik gekregen van dhr. Glaser.
Ik vond nog een artikel in "Veritas" over de opening van het badhuis; daarbij stond deze foto.
In de linkerbeeldrand is nog juist iets van het dak van de manege te zien. Dit gebouw staat er nog steeds maar is inmiddels alweer flink verbouwd.
Het artikel heb ik hier gevonden: http://resources2.kb.nl/010415000/pdf/DDD_010419237.pdf
(...)
Overigens is het buurplatform nog steeds in gesprek met de wethouders Costongs en Jacobs over de toekomst van dit gebouw. Ik hoop van harte ze slagen in hun opzet.
Opmerking