Amby, Gesticht St. Vincentius "Severen"

[J.W. Ramakers en Zonen]

Geachte lezers,

Ik lees in een krantenartikel van rond 22 augustus 1937 dat er op 24 augustus van dat zelfde jaar, ter ere van het 25-jarig jubileum van het gesticht in het kapel ervan een nieuw hoofdaltaar geplaatst werd, ontworpen en vervaardigd door atelier Ramakers uit Geleen. Het altaar is uitgevoerd in zwart marmer en "bekroond" met een mooi bewerkte Calvariegroep.

Het artikel is slecht te lezen.

Mijn vraag is of er fotos of documentatie bestaat van dit altaar in het kapel van het St. Vincentiusgesticht te Amby?

Ik dank u bijvoorbaat voor de gedane moeite!
Joep Janssen,

[Ingrid M.H.Evers]

Altaar atelier Ramakers te Severen (1937)

Er wordt niets over vermeld in P. Arnold, Huize Severen, (Maastrichts Silhouet, 53), Maastricht 1998. De enige interieurfoto van de kapel is van 1920 en toont een heel ander, eenvoudig altaar. De kapel lag rechts van het oude kasteeltje.


Een vermelding van het nieuwe altaar (een geschenk van de bevolking van Amby 'en vele anderen', waaronder oud-leerlingen) is goed leesbaar in deze link (De Telegraaf, 17 aug. 1937). Zie ook hier en hier. Niet dat het ons wat betreft de vormgeving van het altaar veel verder brengt.

[J.W. Ramakers en Zonen]

Dank je Ingrid,

Ondertussen maakt het voormalig gesticht deel uit van een verzorgingscentrum. Ik zal het verzorgingstehuis aanschrijven om na te gaan wat er met het archief van de Zusters gebeurd is.

Met vriendelijke groeten vanuit een "koud" Brazilie. We zijn immers nu in het koelste periode van het jaar. S´avonds is het 10 graden. Overdag is het lekker, zo´n 30°C.

Joep.

[Ingrid M.H.Evers]

Severen nu?

Ofschoon het wel eens wordt beweerd, heeft het Huis Severen niets te maken met het verzorgingstehuis De Zeven Bronnen, een onderdeel van Vivre (extramurale zorg). Dat is mij vandaag bevestigd door de Stichting Vivre. Wel schijnt het dat een kleine vijftien jaar geleden het poorthuis van Severen werd aangekocht door de Stichting Elisabeth Strouven ('zijlijntje' van Vivre) en de bewoners van De Zeven Bronnen toegang kregen tot de tuinen rond het huis.

De laatste harde gegevens die ik heb houden in dat 'het werk voor de jeugd vanuit het hoofdgebouw aan de Severenstraat voortgezet (is) onder de nieuwe naam Stichting Jeugdhulp Maastricht'. (Arnold, 39). Die stichting is nu echter in het telefoonboek en elders niet te vinden. Andere plaatselijke jeugdzorginstellingen hebben geen idee. Er verandert kennelijk nogal wat in deze wereld.

Ik heb twee 'leads':
1. het makelaarskantoor Boek en Offermans, dat Severen in portefeuille had/heeft;
2. de aanpalend gelegen woningstichting Maasvallei: wst@maasvallei.nl.

Belangrijker is natuurlijk dat de zusters de la Misericorde / van Barmhartigheid al in 1985 vertrokken uit het pand. De ouderen gingen naar het (toen zo genoemde) kloosterbejaardenoord Vroenhof in Houthem Sint Gerlach (Valkenburg), de jongeren betrokken een woning in de stad.

[hermanw]

De laatste harde gegevens die ik heb houden in dat 'het werk voor de jeugd vanuit het hoofdgebouw aan de Severenstraat voortgezet (is) onder de nieuwe naam Stichting Jeugdhulp Maastricht'. (Arnold, 39). Die stichting is nu echter in het telefoonboek en elders niet te vinden. Andere jeugdzorginstellingen hebben geen idee. Er verandert kennelijk nogal wat in deze wereld.

Correct, de veranderingen in die sector zijn snel gegaan. SJM (en daarmee het vroegere Huize Severen) maakt nu deel uit van Xonar.

[Ingrid M.H.Evers]

Belangrijker is natuurlijk dat de zusters de la Misericorde / van Barmhartigheid al in 1985 vertrokken uit het pand. De ouderen gingen naar het (toen zo genoemde) kloosterbejaardenoord Vroenhof in Houthem Sint Gerlach (Valkenburg), de jongeren betrokken een woning in de stad.

Ik heb intussen via mijn onvolprezen, maar ijselijk dure Piusalmanak 2012 een naam, adres en telefoonnummer in Maastricht. Ik kom hier nog op terug.

(PS. Het adres blijkt in 2013 inmiddels gewijzigd).

[J.W. Ramakers en Zonen]

Beste Ingrid,

Je bent een wandelende encyclopedie! Nogmaals mijn groot bewondering voor jullie kennis en bereidwilligheid te helpen met alle vragen van iedereen!

Joep.

[Ingrid M.H.Evers]

Huize Severen: lotgevallen van de kerkelijke uitmonstering (1)

In deze posting stond eerder een uitgebreid verhaal over de lotgevallen van het meubilair en de verdere uitmonstering van Huize Severen. Door een fout mijnerzijds is de gehele tekst gewist zonder dat ik een kopie had gemaakt. Hieronder volgt een korte reconstructie van de kernpunten van de inhoud, voor zover ik mij die herinner.

Ik heb telefonisch contact gehad met zuster Gemma G., een van de laatste nog levende zusters van Barmhartigheid in de stad. Zij wist mij te vertellen dat van de congregatie, die als Zusters van de Miséricorde in 1856 vanuit Luik in Maastricht is begonnen met een opvanghuis voor moreel in gevaar verkerende vrouwen en meisjes, geen snipper archief resteert.

Zr. Gemma herinnert zich het vertrek van de congregatie uit Huize Severen (1985) nog goed, maar is niet zeker over de vraag waar de kerkelijke uitmonstering is gebleven. Zij was niet betrokken bij de afhandeling van deze zaken. Wel wist zij dat daarin indertijd is bemiddeld door ene Slangen, een priester van het bisdom Roermond, en door de toenmalige pastoor van de St.-Walburgaparochie te Amby. Alle betrokkenen zijn echter inmiddels overleden.

Zr. Gemma herinnert zich de volgende details:
1. de glas-in-loodramen werden zorgvuldig gedemonteerd en gingen naar een kerk in Weert;
2. enkele zaken gingen naar de Walburgakerk;
3. idem naar de Lambertuskerk te Maastricht, d.w.z. naar de noodkapel die toen was ingericht voor de parochie vanwege de bouwvalligheid van de kerk;
4. het orgel ging naar een kerk in Valkenburg;
5. de kerststal ging naar de St.-Geertrudiskerk in Sint Geertruid (mondelinge meded. mw. T. Wolters).

Zr. Gemma kan niet zeggen waar het altaar is heengegaan, maar is bereid nog eens rond te vragen; we houden contact.

[J.W. Ramakers en Zonen]

Het is dat mijn stoel een rugleuning heeft anders was ik van verbazing, achterover gevallen. Werkelijk ongelovelijk. Maar helaas ken ik dat fenomeen van het vernietigen van archieven. Het atelier van mijn voorvaderen, zoals je weet, vernietigde ook de registers en archieven bij vertrek uit het pand in 1961. Postzegelverzamelaars kwamen zich te goed doen aan postzegels van brieven vanaf 1865. Al deze archieven zijn in papiercontainers terecht gekomen. Dat maakt het zoeken ook zo moeilijk.

Maar ook in de tijd van vóór 1850 is bijna niets bewaard gebleven. Zoals eerder geschreven, zijn mijn voorouders waarschijnlijk sinds 1814 bezig met het vervaardigen van kerkelijke kunst. In 1820 deed Jan Hendrik Ramakers geboorteaangifte van zijn oudste zoon Jan Willem Ramakers (de oprichter van atelier Ramakers). Bij de geboorteaangifte wordt als beroep vermeld "beeldhouwer".

Maar inderdaad, dat deze congregatie, geen archief heeft, doet pijn. En aan de familie van de kinderen, die opgevoed zijn door de Zusters maar niet te spreken.

[Verwijderde gebruiker]

Even terloops. Mijn tante werd uit de ouderlijke macht gezet en in de Capucijnenstraat geplaatst in de Miséricorde. Zijn had er geen goede herinneringen aan. Later is zij nog gelukkig getrouwd. Haar grafsteentje bevindt zich in mijn tuin

[Ingrid M.H.Evers]

Huize Severen: lotgevallen van de kerkelijke uitmonstering (2)

Zuster Gemma kan zich nog een aantal bestemmingen herinneren:
1. de glas-in-loodramen zijn zorgvuldig gedemonteerd en gingen naar een kerk in Weert;

Niet dat het voor het Ramakersonderzoek van belang is, maar ik heb de glas-in-loodramen van Severen gevonden! Ze gingen naar de St.-Josephkerk in Keent-Weert (een ontwerp van Alphons Boosten) en zijn beschreven op deze onvolprezen website over glas-in-lood in West-Europa.

Het betreft tien ramen uit 1962, deels van de hand van Ad Maas, deels van pater Jo de Visser c.s.j., die tot een vroege lichting van de Jan van Eyck Academie behoorde en rector was aan de Koepelkerk.

[Ingrid M.H.Evers]

Huize Severen: lotgevallen van de kerkelijke uitmonstering (3)

Vandaag meldde zr. Gemma mij telefonisch, dat uitgebreide rondvraag bij haar laatste medezusters en bij leken die bij de verhuizing betrokken zijn geweest, geen nadere bestemming van het altaar heeft opgeleverd. Wel beschikt zij over een mooie foto van het Ramakers-altaar, die zij mij zal doen toekomen.

Wat betreft Amby: zij meent dat het ging om een groot St.-Jozefbeeld en enige kandelaars.

[J.W. Ramakers en Zonen]

Ramakers-altaar

Vandaag meldde zr. Gemma mij telefonisch, dat uitgebreide rondvraag bij haar laatste medezusters en bij leken die bij de verhuizing betrokken zijn geweest, geen nadere bestemming van het altaar heeft opgeleverd. Wel beschikt zij over een mooie foto van het Ramakers-altaar, die zij mij zal doen toekomen.

Wat betreft Amby: zij meent dat het ging om een groot St.-Josefbeeld en enige kandelaars.

(Wordt vervolgd).

Dit is weer een prachtig verhaal Ingrid! Wow, wat ben ik benieuwd naar de foto.

Dank je wel! Hartelijke groeten!
Joep.

P.s.: jouw links hebben toch al aardig wat nieuwe werken opgeleverd. Ik wist niet hoe ik in de krantenarchieven van Sittard-Geleen moest komen. Ik vind het een complex systeem wat ze hanteren.

[Ingrid M.H.Evers]

krantenbanken

Ja, niet erg gebruikersvriendelijk, maar als je via zoekplaatjes.nl die andere krantenbanken in Nederland probeert, zul je ook nog wel voor verrassingen komen te staan. Ik heb de indruk dat er een stuk of zes verschillende systemen zijn, maar bedenk dat iedereen 10, 15 jaar geleden het wiel moest nog uitvinden. Er was nu eenmaal niet eerder iets dergelijks geprobeerd. En eenmaal op koers, is er geen geld of verlangen om tot uniformering te komen. Persoonlijk vind ik De Gelderlander het lastigst (maar daar ben ik al een tijdje niet geweest). En alles is beter dan eindeloos te moeten zoeken via een reader.

Tweede pluspunt: je leert steeds beter zoeken.

[Ingrid M.H.Evers]

Huize Severen: lotgevallen van de kerkelijke uitmonstering (4)

Vandaag meldde zr. Gemma mij telefonisch, dat (...) zij beschikt over een mooie foto van het Ramakers-altaar, die zij mij zal doen toekomen.

Vandaag met de bereidwillige hulp van mw. T.W. een foto van de foto van het 'jubileumaltaar' gemaakt. Het origineel was tamelijk 'dichtgelopen', dus heel duidelijk komt het altaar er niet uit.

Wat meteen opvalt is, dat het nieuwe altaar aanmerkelijk afweek van het eerdere. Dat was even eenvoudig als dit nieuwe, maar het antependium (de voorkant) had nog neogotische motieven, er was een predella (kaarsenbank) over de gehele breedte van de offertafel, waarop een simpel houten tabernakel stond. De expositietroon daarboven werd bekroond door een eenvoudige halfronde afdekking. (zie het Silhouetje over Severen [nr. 53], p. 34).

Het nieuwe altaar uit 1937 bestaat uit een zwart marmeren mensa met centraal gepositioneerd een ingelegd goudkleurig (?) Christusmonogram, en geplaatst op een basis van één tree hoog. Op het altaar staat een ingekorte predella met een veel luxer aandoend tabernakel, voorzien van geometrische motieven. De expositietroon lijkt weinig af te wijken van de vroegere, maar wordt bekroond door een calvarieberg, met ca. 50-60 cm. hoge beelden van Maria en Johannes, die aan de voet staan van de Christus aan het kruis. Die laatste voorstelling is een nieuw element in Severen.

Duidelijk is, dat we de tijd van de neogotiek achter ons hebben gelaten. Dit door de firma Ramakers ontworpen en vervaardigde altaar is verrassend modern van vormgeving.

De vraag is natuurlijk wanneer deze foto is genomen. We hebben immers begin jaren 1960 het Tweede Vaticaans Concilie gehad en het is mogelijk dat het uit 1937 stammende altaar daarna versoberd is tot wat we op de foto zien. Met andere woorden: dit is mogelijk niet precies het altaar zoals het in 1937 werd afgeleverd.

Daar tegen spreekt dat de altaartafel op de foto zodanig is geplaatst, dat de priester met de rug naar de gelovigen de H. Mis celebreert. Na Vaticanum II werd juist voorgeschreven dat de priester áchter de mensa zou staan, met het gezicht naar het schip van de kerk gekeerd. Ik ben dan ook geneigd te denken dat deze foto van vóór het concilie dateert, en waarschijnlijk is gemaakt in 1937.

Het blijft onduidelijk waar het altaar is gebleven. Zeker is dat het nog in de kapel stond toen de zusters vertrokken en het gebouw werd afgebroken. Navraag door de zusters bij de Woningstichting Maasvallei die in de aanpalende hoeve Severen zit, heeft vooralsnog niets opgeleverd.