Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Verdwenen kapel: de St.-Joriskapel

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • Verdwenen kapel: de St.-Joriskapel

    De St.-Joriskapel was een kerspel-, wijk- of buurtkapel (kerspelkapel: zie posting nr. 1 van dit draadje). Zij was gelegen op de westelijke hoek van de kruising Spilstraat-Sint Jorisstraat (nu: Grote Staat) en toegewijd aan Sint Joris (George / Georgius) van Cappadocië, wiens feestdag valt op 25 april. Men schreef geneeskracht toe aan het er gewijde Sint-Joriswater.



    De kapel was georiënteerd (gebouwd met de absis naar het oosten) en lag met het schip evenwijdig aan de Sint Jorisstraat. Aan de westzijde bevond zich een torentje.

    Er is niet zoveel bekend over deze kapel. De oudste vermelding dateert uit 1263. De kapelinventaris vermeldde in 1539 het bezit van vijf zilveren kelken, twee monstransen, drie missaals, veel kandelaars en altaarlinnen. De bediening van de kapel werd verzorgd door een kapelaan die onder het kerkelijk gezag viel van de deken van het kapittel van Sint Servaas.

    Bijzonder is dat ook de eigendom van de kapel in handen was van het kapittel. (Wijkkapellen werden ook wel opgericht door kapitaalkrachtigen onder de wijkbewoners zelf, bv. de Amorskapel).
    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 24 oktober 2012, 13:27.

  • #2
    St.-Joriskapel (2)

    Volgens de overlevering is deze kapel grotendeels verwoest tijdens de beeldenstorm, mogelijk op 3 november 1566. Dit verklaart de wat vreemde weergave van het gebouw op een manuscriptkaart van de hand van Simon van Bellomonte uit 1587:



    Bron: website Simons


    We zien van boven naar beneden de Sint Jorisstraat (platea sancti Georgii), de latere Grote Staat, met rechts op de hoek van de Spilstraat de Joriskapel en links de ingang van de Sporenstraat. De absis van de kapel steekt enigszins uit de rooilijn naar voren, zodat de andere hoek van de Spilstraat verder naar het oosten lag dan tegenwoordig het geval is.
    De afbeelding van deze kapel wijkt sterk af van de overige op Bellomontes plattegrond. De torenspits is kennelijk afgebrand en het dak van het schip is ingestort. Alleen het karkas van het gebouw staat nog overeind, met enkele gewelfbogen ingetekend.

    In hoeverre de zeer bouwvallige kapel eind zestiende eeuw nog is gerestaureerd c.q. dienst heeft gedaan, is niet bekend. In 1615 is zij afgebroken, met verlof van de paus en van de twee heren van de stad. Het St.-Servaaskapittel had in de dertiende eeuw geweigerd de kapel over te dragen aan de dominicanen toen dezen zich vestigden in de stad. Daarom hadden zij vanaf 1267 achter de kapel een eigen kerk gebouwd. Drieëneenhalve eeuw later lagen de verhoudingen wat vriendelijker. In 1617 kregen de dominicanen de grond alsnog van het kapittel ten geschenke.

    Duidelijk is wel dat in later eeuwen zowel de westelijke als de oostelijke hoek van de Spilstraat moet zijn rechtgetrokken, mogelijk in de tweede helft van de negentiende eeuw, toen meerdere straten in de binnenstad een strak doorlopende rooilijn kregen opgelegd.

    Bron: Historische Encyclopedie Maastricht (2005); trefwoorden Joriskapel, dominicanen e.a.
    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 24 oktober 2012, 13:37. Reden: aanvulling

    Opmerking


    • #3
      Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H. Evers Bekijk bericht
      Volgens de overlevering is deze kapel grotendeels verwoest tijdens de beeldenstorm, mogelijk op 3 november 1566. Dit verklaart de wat vreemde weergave van het gebouw op een manuscriptkaart van de hand van Simon van Bellomonte uit 1587
      Ja, die Sint-Joriskapel op het plattegrondje van De Bellomonte blijft intrigeren. Heeft hij de kapel inderdaad in gehavende toestand weergegeven of is de tekening hier beschadigd en ontbreken er gewoon een paar pennestreepjes? De overige tekeningen/schetsen van de kapel op diverse plattegronden en stadspanorama's geven nóg minder informatie (want zijn waarschijnlijk symbolisch bedoeld: hier staat/stond een kerk):


      De St.-Joriskapel (22) op het stadspanorama van Braun & Hogenberg uit 1581


      De Sint-Jorisstraat (Grote Staat) in 1652: links de St.-Joriskapel; rechts de H.-Geestkapel

      Die laatste tekening maakt duidelijk dat de schetsen van de kerken en kapellen op deze plattegrond met een grote korrel zout genomen moeten worden: de Dominicanenkerk, de Sint-Joriskapel en de Heilige-Geestkapel zien er min of meer hetzelfde uit. In werkelijkheid was de Dominicanenkerk zeker 2x zo lang en breed als de twee wijkkapellen.

      Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H. Evers Bekijk bericht
      Duidelijk is wel dat in later eeuwen zowel de westelijke als de oostelijke hoek van de Spilstraat moet zijn rechtgetrokken, mogelijk in de tweede helft van de negentiende eeuw, toen meerdere straten in de binnenstad een strak doorlopende rooilijn kregen opgelegd.
      Hier is onze oude vriend Larcher d'Aubencourt (de meneer die de opmetingen heeft gedaan voor de maquette van Maastricht) weer behulpzaam: de rare bocht in de Spilstraat was er in 1749 al uitgehaald. Het perceel waar eens de Sint-Joriskapel heeft gestaan is dan verkaveld en bebouwd.


      De Sint-Jorisstraat in 1749: van de St.-Joriskapel is niets meer over

      Opmerking

      Bezig...
      X