Rouwborden in Maastricht.

[Breur]

http://www.rhcl.nl/data/files/algeme...20rouwbord.pdf

Op last van Napoleon, die de gelijkheid van de Franse revolutie in alle door hem veroverde landen dicteerde, moesten alle invloeden die aan de adel gerelateerd waren, verdwijnen. Zo ook de wapenborden met wapens van families, die eeuwenlang een prominente rol in de Nederlanden hebben gespeeld. De borden werden vernietigd, verbrand, kapotgeslagen en verdwenen uit de kerk om nooit meer terug te keren. Dat gebeurde ook in alle andere kerken in de Nederlanden.

Bron: http://www.grotekerkbreda.nl/woord_en_wapen.php

[Ingrid M.H.Evers]

Rouwborden in de Onze Lieve Vrouwekerk

Op last van Napoleon, die de gelijkheid van de Franse revolutie in alle door hem veroverde landen dicteerde, moesten alle invloeden die aan de adel gerelateerd waren, verdwijnen.

Of de uitspraak dat rouwborden op last van Napoleon moesten worden vernietigd, juist is, weet ik niet. Het lijkt mij onwaarschijnlijk, omdat toen Napoleon in 1799 met twee andere directeuren aan de - gedeelde! - macht kwam, de redeloze storm van haat tegen de adel (1789) allang geluwd was. Mannen van adel die het hadden overleefd, hadden zelfs al weer posities van aanzien verworven.

Naar ik heb begrepen zijn de Bredase borden in 1798 bij opbod verkocht. Dat betekent dat zij daar geacht werden te vallen onder wat het Frans bestuur Nationale Goederen noemde: genationaliseerd adellijk en kerkelijk bezit. Het is daarbij de vraag of rouwborden werden gezien als adellijk bezit, dan wel als kerkelijk bezit. Ze hingen immers in de parochiekerk.

Het schijnt dat in Breda inderdaad een soort beeldenstorm heeft plaatsgevonden, maar dat is lang niet overal het geval geweest. In Delft hingen de borden in 1813 nog steeds, maar waren wel zwaar beschadigd. Van een verbanding zoals in Den Bosch is elders weer geen sprake. De lotgevallen van rouwborden etc. schijnen vooral afgehangen te hebben van het plaatselijk revolutionaire bestuur.

Meer in het algemeen gesproken kan het verdwijnen van rouwborden ook andere oorzaken hebben gehad. Door de onttrekking van kerkgebouwen aan de eredienst en de daaruit volgende onttakeling en opslag van het interieur, door oorlogsschade of vervreemding in later jaren, door veranderende mode waardoor ze na de heropening van de kerken (1804) niet meer werden opgehangen (of nooit werden teruggevonden), door het uitsterven van families, onbegrip, verwaarlozing, vraatzucht van de houtworm etc.

In tal van kerken in Nederland zijn rouwborden bewaard gebleven. In de Onze Lieve Vrouwebasiliek in Maastricht hangen er nog een stuk of veertien, die op één na alle zijn geïdentificeerd door dr. Régis de la Haye (zie ook de eerste link in Breurs posting). Die borden hebben oorspronkelijk waarschijnlijk allemaal gehangen in de Nicolaaskerk, daar de Franse Tijd overleefd, en zijn in 1838 met de parochie verhuisd naar de Onze Lieve Vrouwekerk, waar ze nu nog altijd in ere worden gehouden.

[El Loco]

In tal van kerken in Nederland zijn rouwborden bewaard gebleven. In de Onze Lieve Vrouwebasiliek in Maastricht hangen er nog een stuk of veertien, die op één na alle zijn geïdentificeerd door dr. Régis de la Haye (zie ook de eerste link in Breurs posting). Die borden hebben oorspronkelijk waarschijnlijk allemaal gehangen in de Nicolaaskerk, daar de Franse Tijd overleefd, en zijn in 1838 met de parochie verhuisd naar de Onze Lieve Vrouwekerk, waar ze nu nog altijd in ere worden gehouden.

Hierboven een detail van de tekening van het interieur van de Slevrouwe door Van Gulpen. Ik tel 13 rouwborden. Hieronder een foto van de rouwborden zoals ze er tegenwoordig bij hangen in de kruisgang. Zijn er rouwborden bewaard in andere kerken?


(foto: DJHeuff, 2009)

[El Loco]

Het hierboven afgebeelde meest rechtse rouwbord is door Régis de la Haye niet besproken in zijn Archiefsprokkel, maar toch nog wel even de moeite van het vermelden waard, omdat dit waarschijnlijk een 'weduwenbord' betreft. Rondom het wapen is een zgn. 'cordelière' gedrapeerd, ten teken dat de op 20 september 1661 overledene het wapen van haar eerder overleden echtgenoot voerde. Geen idee welk wapen het is.