Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Het Begaarden/ of bogaardenklooster

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • Het Begaarden/ of bogaardenklooster

    Het begaardenklooster is een van de minst bekende in de stad. Begaarden, in Maastricht beter bekend als bogaarden, vormden midden dertiende eeuw mannengemeenschappen die vergelijkbaar waren met de (vrouwelijke) begijnen. De leden leidden een leven dat het midden hield tussen dat van leken en van ordegeestelijken. De in Maastricht zo bekende cellenbroeders hadden vergelijkbare opvattingen als de begaarden.

    De Maastrichtse begaarden/bogaarden voorzagen in hun levensonderhoud met weven en bedelen. Het vervaardigen en verhandelen van textiel leidde tot voortdurende conflicten met de textielambachten. De kloosterlingen werden daarom onderworpen aan de gildenbepalingen: beperking van het aantal weefgetouwen, inspectie van het produkt door stedelijke keurmeesters. Na het aannemen van de regel van de derde orde van Franciscus (1359), waarna zij plechtige geloften aflegden, poogden zij los te komen van hun oorspronkelijke band met de lakenwevers. Dit lukte pas helemaal in de zeventiende eeuw. De begaarden stonden toen bekend om hun boekbinderij. Zij zijn de bewaarders geweest van tal van manuscripten, o.a. van de Servaaslegende.



    De begaarden/bogaarden hebben niets te maken met de Bogaardenstraat, behalve dat deze naar hen is vernoemd. Hun klooster stond in de Witmakersstraat. Er hebben meerdere kloosters in de Witmakerstraat gestaan. Weet iemand waar precies dat van de begaarden stond? En was dat aan de noord- of aan de zuidzijde van de straat?

    Literatuur
    Ubachs/Evers, Historische Encyclopedie Maastricht, Maastricht 2005.
    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 18 maart 2012, 10:38.

  • #2
    Begaardenklooster

    In 2009 heeft het LGOG een lezing verzorgd over 'Middeleeuwse handschriften uit het Maastrichtse Begaardenklooster'. Een verslag daarvan is hier te vinden. Bij deze lezing zijn enkele presentaties gebruikt, waarbij in deel 1 (pdf bestand, 17 pagina's, het stuk over de ligging begint op pagina 4) een aanduiding van de ligging van het klooster is gegeven.

    Opmerking


    • #3
      Publications 1907

      Een beschrijving uit de Publications van 1907:

      In 1268 evenwel traden zij toe tot den derden regel van St. Franciscus van Assisië en stichtten er naast hunne woning, die aan de zuidzijde der Witmakerstraat lag, ter hoogte waar thans de Heer Ernest HoUman woont, eene bidkapel aan St. Bartholomeus toe- gewijd, waartoe het kapittel van O. L. Vrouw hun een terrein afstond. Dat terrein strekte zich uit tot aan de Heyenstraat. De kapel, lang circa 16 M., breed 6 M. was in den vorm van een kruis gebouwd en zooals gebruikelijk, met het koor naar het Oosten (hier de Heyenstraat) gekeerd. Van deze straat was het koor ongeveer 10 M. verwijderd, terwijl de noordwestelijke hoek der kapel op circa 22 M. afstand der Witmakerstraat lag. De Jeker begrensde het klooster aan de west- en zuidzijden.

      ---------------------
      Hier wordt verwezen naar de plek 'waar thans de Heer Ernest HoUman woont'. Ik vermoed dat in de naam een scanfout zit en dat het Hoffman moet zijn. Dit "thans" is dus 1907, is Ernest Hoffman te vinden in het belastingboekje 1906?

      Uit dezelfde Publications komt nog de volgende passage:

      De goederen der Begaarden worden in 1403 (N** 1048 D) genoemd bij gelegenheid van de overdracht eener jaarlijksche erfrente uit het erf van Lodewych van Mere, zijnde vyf huys ruerens nevelt eyn gelegen opden Oerde vander Witmekerstra te ende der Heydestrate, reinende in de eerstgenoemde straat aan een goed der Begaarden en in de Heyenstraat aan het huis van wijlen Jan van Mere.
      Last edited by hermanw; 18 maart 2012, 14:18. Reden: Naam Houman/Hoffman en aanvulling passage

      Opmerking


      • #4
        Plattegrond



        Afkomstig van de site Voorouders in Limburg

        Opmerking


        • #5
          Oorspronkelijk geplaatst door hermanw Bekijk bericht
          ---------------------
          Hier wordt verwezen naar de plek 'waar thans de Heer Ernest HoUman woont'. Ik vermoed dat in de naam een scanfout zit en dat het Hoffman moet zijn. Dit "thans" is dus 1907, is Ernest Hoffman te vinden in het belastingboekje 1906?
          Ernest Hollman?

          Opmerking


          • #6
            Oorspronkelijk geplaatst door Breur Bekijk bericht
            Ernest Hollman?
            Zonder meer mogelijk. In de scan staat de naam als HoUman, waaruit al blijkt dat er een leesfout in de scan is. De U staat waarschijnlijk voor 2 andere letters, waarbij 'll' heel goed mogelijk is. Is de naam Hollman bekend?

            Opmerking


            • #7
              Bron: http://resources2.kb.nl/010150000/pdf/DDD_010154016.pdf
              Bestanden bijvoegen

              Opmerking


              • #8
                Zoon Carolus Maria Josephus Ignatius Hubertus Hollman was wijnhandelaar en kunstschilder. De genealogie van de famile Hollman is te vinden op http://genwiki.nl/limburg/index.php?title=Hollman
                Last edited by Breur; 18 maart 2012, 14:47. Reden: link toegevoegd.

                Opmerking


                • #9
                  en Ernest zelf organiseerde de bedevaart naar Lourdes. De goede man woonde op nummer 25.
                  Bron: Nieuwe Koerier 17 augustus 1912.

                  Opmerking


                  • #10
                    Kadaster

                    Kijkend naar de plattegrond moet dat deze hoek zijn geweest:



                    Kadastrale kaart 1811-1832, sectie B, blad 07

                    Opmerking


                    • #11
                      Op de kaart van Larcher D'Aubencourt uit 1749 is het Bogaardencomplex (liggende S) goed te zien. De plattegrond was het resultaat van opmetingen onder leiding van de Franse ingenieur Larcher D'Aubencourt. De kaart en opmetingen vormden de basis voor de Parijse maquette van Maastricht.



                      In de legenda staat bij de letter S vermeld: Magazins à Poudre, kruitmagazijnen dus. Da's gek, want in 1748/49 waren de Bogaarden nog niet opgeheven; volgens de HEM gebeurde dat pas eind 18e eeuw. In diezelfde HEM staat een interessant verhaal over de periode waarin deze kaart getekend werd:
                      Na de inname van Maastricht in 1748 beval de Franse gouverneur Löwendal eerherstel te brengen aan Simon Aldenhoven, Maastrichts burger, die de Staatsen als Franse spion hadden laten opknopen (1746). Zijn geraamte werd van de galg buiten de Wyckerpoort, Wyck, afgedaan en onder dwang - mochten de bogaarden tegenstribbelen dan kregen zij inkwartiering van zestig militairen - na een plechtige rouwstoet door de stad in de kloosteromgang bij de bogaarden begraven.
                      (bron: Ubachs/Evers, Historische Encyclopedie Maastricht, p.82)
                      Dat geeft te denken: in 1748 worden de bogaarden gedreigd met inkwartiering, in hetzelfde jaar blijkt (een deel van) hun klooster gebruikt te worden als kruitmagazijn.

                      Opmerking


                      • #12
                        Kerk begaarden: staat er nog iets van?

                        Dank voor alle gegevens, heren.

                        De lezing bij LGOG in 2009 is in zoverre achterhaald, dat er inmiddels niet ca. dertig maar ruim vijftig manuscripten en boeken bekend zijn, die verspreid zijn over de hele wereld.

                        Wat betreft de plattegronden: als je ze alledrie naast elkaar zou leggen, is er op de kadastrale kaart nog wel wat terug te vinden. Nr. 25 in de Witmakerstraat is een mooi aanknopingspunt, maar aan de straatzijde lijkt mij veel veranderd. Interessant is, dat achter de huizen nog veel herkenbaar c.q. bewaard zou zijn gebleven. Zo zou de kloosterkerk er zelfs nog staan. Een luchtfoto of Google Maps/Bing scan kan hier misschien uitkomst bieden?
                        Last edited by Ingrid M.H.Evers; 19 maart 2012, 12:19.

                        Opmerking


                        • #13
                          Kerk begaarden

                          De kerk van de begaarden lag achter de huizen van Witmakersstraat en Maastrichter Heidenstraat. Een duidelijke tekening van het exterieur heb ik nog niet kunnen vinden.

                          In Hemelse Trektochten (Vierkant Maastricht, 16, blz. 68 ) vond ik een tekening van een triomfboog die werd opgericht bij het vieren van het eeuwfeest van de aartsbroederschap van de Allerheiligste Drievuldigheid in 1746. Deze staat voor de zijgevel van de kerk, aan het eind van een breed, door hoge hagen omzoomd pad dat waarschijnlijk vanuit het noorden naar het gebouw loopt. De spitsboogramen in de zijgevel zijn vaag aangegeven. Het lijkt erop dat de kerk in het midden van de zijgevel een hoofdingang had.

                          Er is ook een tekening van het interieur, zoals men dat voor dezelfde gelegenheid had versierd.

                          Opmerking


                          • #14
                            Artikel in De Nedermaas

                            In 'De Nedermaas', jaargang 5, volume 3, pagina 33-35, uit 1927 heeft een artikel gestaan met als titel: De kloosterkerk der Begaarden te Maastricht, geschreven door Ad Welters. Is dat artikel bekend?
                            Het tijdschrift is in ieder geval te vinden in de bibliotheek van de Rijckheyt te Heerlen.

                            Opmerking


                            • #15
                              Ik kwam deze tegen, van Philippus van Gulpen natuurlijk weer, dus niet helemaal te vertrouwen. Ik kan dit in elk geval niet inpassen in het plattegrondje van Larcher d'Aubencourt, hierboven afgebeeld.

                              Opmerking

                              Bezig...
                              X