Stadhuis

[SJEF †]

Mijn eerste Boerum / Waarom vraag is de volgende.
Het overbekende raadhuis op de Markt heeft 2 trappen die leiden naar het bordes en de hoofdingang.
Duidelijk te zien op onderstaande afbeelding.




Boerum /Waarom ?

[Rubke]

Dat had iets te maken met de 2 herigheid (prins-bisschop van Luik en de hertog van Brabant) als ik het me goed herinner

Het stadhuis is dan ook in 2'en verdeelt, ter rechter zijde de Luikse en ter linker zijde de Brabantse kamers.
Het vaststellen wat links en wat rechts was geschiedde in de 17e eeuw door vanuit het gebouw te rekenen: dus staande in het stadhuis en kijkend richting Grote Gracht. De Luikse vertrekken liggen aan de rechter, de voornaamste kant, omdat de prins-bisschop als geestelijke protocollair de voorrang had boven de hertog.

bron en meer info http://www.homepages.hetnet.nl/~cjecortenraad/

is dat trouwens in je achtertuin ?

[SJEF †]

Goed zo Rubke.
Het heeft inderdaad te maken met de twee-herigheid.

Met de Tweeherigheid wordt de Maastrichtse periode van 1204 tot 1794 aangeduid.
In 1204 werd de stad Maastricht, die zich onder de heerschappij van de bisschop van Luik bevond, door de Duitse keizer in leen gegeven aan de hertog van Brabant. Vanaf dat moment had Maastricht twee heren, de bisschop van Luik en de hertog van Brabant.
Het adagium van het stadsbestuur was dan ook: E?n heer is geen heer, twee heren zijn ??n heer.
Toen de Nederlandse stadhouder Frederik Hendrik in 1632 Maastricht op de Spanjaarden veroverde, traden de Staten-Generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de rechten van de hertog van Brabant (de koning van Spanje was namelijk ook hertog van Brabant).
De "Tweeherigheid" of het condominium bleef dus bestaan, nu met de Staten-Generaal en de bisschop van Luik als de twee heren. Aan deze situatie kwam pas in 1794 een einde, toen de Franse revolutie-legers de stad veroverden, die vervolgens tot 1814 hoofdstad van het Franse departement Nedermaas zou zijn.

Het nieuwe stadhuis van Pieter Post (bouw 1659-64) werd in pure symmetrie opgetrokken met zogenaamd een Brabants en Luiks deel van gelijke omvang.
Die dubbele trap, die moest voorkomen dat de hoogwaardigheids- bekleders van Luik en Brabant elkaar niet voorrang hoefden geven, mag u als een fabeltje zien.
Ze hielden sowieso op verschillende dagen zitting.

De praktijk van de tweeherigheid.
De Alde Caerte van 1284 en de Gouden Bulle van 1349 regelden een gezamenlijk bestuur van de stad Maastricht.
Elke inwoner werd of bij Luik of bij Brabant gerekend, waarbij geboorte en de indeling van de moeder uitmaakten in welk kamp men terecht kwam.
Wisselen was nagenoeg onmogelijk! Bezoekers van de stad vielen onder Brabant, tenzij ze bewijsbaar uit een kerkdorp stamden dat onder het bisdom Luik viel.
Sterke Duitse keizers, niet in de laatste plaats Karel V, probeerden voortdurend te sleutelen aan de machtsposities.
De invloed van Brabant werd met elke inmenging groter.
Eerst ging Brabant onder de Bourgondische hertogen vallen en zeker nadat Karel V als rooms keizer ook het Bourgondische rijk erfde is de tweeherigheid, die overigens tot de Franse overheersing (1795) theoretisch geldig bleef, volgens mij staatsrechtelijk gezien een wassen neus.
Daar staat de dagelijkse praktijk lijnrecht tegenover.
Het nieuwe stadhuis van Pieter Post (1659-64) bijvoorbeeld werd in pure symmetrie opgetrokken met een Brabants en Luiks deel van gelijke omvang. Halverwege de 17e eeuw was de stad verdeeld in 3/4 Brabantse en 1/4 Luikse burgers.
Er waren twee burgemeesters, twee schepenbanken, twee hoogschouten (die elk een der beide soevereinen vertegenwoordigen), twee pensionarissen, twee secretarissen, enzovoort.
De stad spreekt zelf recht in lagere rechtszaken, het hooggerecht staat onder voorzitterschap van de hoogschouten.
Luik spreekt op woensdag recht, Brabant op vrijdag.

Ook de Bisschopsmolen en de inmiddels verdwenen Hertogsmolen herinneren ons nog aan de tijd van de tweeherigheid.

De foto is afkomstig uit Brussel; daar bevindt zich aan de voet van het Atomium het park Mini-Europe.
Het stadhuis van Maastricht en kasteel Hoensbroek zijn daar als schaalmodellen te bewonderen.