Kommiezen en Grenskantoren

[Breur]

Brusselseweg (Smeermaas)

Brusselseweg (Smeermaas) omtrent Kerst.

[denie]

Grensovergang Mergelweg Maastricht - Onderstraat Kanne

Welkom op dit draadje, Mellie52 !
Als je zèlf ook over verhalen, foto’s e.d. beschikt, van grenskantoren en douaniers bij Maastricht, en die eventueel met ons zou willen delen, dan zijn wij daar zeer benieuwd naar!

Grensovergang Mergelweg (Maastricht) – Onderstraat (Kanne).
Op de foto zien we grenskommies Kaufman, die in april 1941 “de ronde doet”. Deze opname is zeer waarschijnlijk gemaakt door een kollega-kommies, omdat douaniers vrijwel steeds met z’n tweëen velddienst deden.

Een lokale insider heeft in het gebouw op de achtergrond de boerderij van boer Castermans, aan de Mergelweg (van Maastricht naar Kanne het laatste gebouw vóór de grens) herkend. Tegenwoordig staat er op die plek nieuwbouw, waarin de Bedrijfsartsenmaatschap Zuid Oost Nederland is gehuisvest.
De fotograaf kijkt naar het noorden, richting Maastricht dus, terwijl het nummer van de grenspaal dan 64 moet zijn. (GP 64). Bij deze GP 64 steekt de Nederlands/Belgische grens naar links de weg over, richting Jeker en kasteel Neercanne. We zien dat grenskommies zich hier bevindt op Belgisch grondgebied!
De grensovergang Mergelweg/Onderstraat had geen eigen grenskantoor. Het was zogezegd een “onbemande grensovergang”, waar wèl regelmatig (maar niet permanent) door douaniers werd gepost.
Anekdote:
Om wat bescherming tegen regen en wind te creëren werd er door enkele grenskommiezen van kantoor Neercanne, langs de Mergelweg, (zeer waarschijnlijk enkele honderden meters vóór de grens) een houten opstand, met afdak en zijschot, geplaatst. Door de Inspectie Invoerrechten en Accijnzen in Maastricht werd dat bouwsel gedoogd.
Toen dit afdak er nog niet stond, kwam het wel eens voor dat personen, komend uit Kanne, via de Mergelweg de grens ongezien wilden passeren. Maar als ze dan bemerkten dat er aan de Nederlandse kant van de grens douaniers stonden keerden ze op hun schreden terug, naar Kanne!
Toen het afdak er stond was het niet meer zo goed mogelijk om, komend vanuit Kanne, te zien of Nederlandse douaniers aanwezig waren. Die grenskommiezen waren daarentegen wèl in staat om vanuit Kanne komende personen waar te nemen, want in het zijschot hadden ze een kijkgaatje gemaakt………
Of de Belgische douane de grensovergang Onderstraat/Mergelweg eveneens kontroleerde, weet ik niet. Ik vermoed dat er dáár géén Belgisch grenskantoor stond. Aan de Kapelstraat in Kanne, pal tegen de grens, stond wèl een (kleiner) Belgisch grenskantoor.
We zien op de foto dat grenskommies Kaufman een wijde, lange cape draagt. Deze dienstkleding is zeer waarschijnlijk van dienstwege door het Rijk aan alle grenskommiezen verstrekt. We kunnen niet zien of Kaufman was bewapend. Zeer waarschijnlijk heeft hij onder zijn cape een gummiknuppel gedragen, of mogelijk een pistool – maar niet iedere grenskommies was in het bezit daarvan.

[mellie52]

Oude fotos grenskantoren

Ik ben zeer geinteresseerd in oude fotos van oud douaniers en oude fotos van grenskantoren rondom Maastricht.
Wie heeft er nog fotos en wil en kan deze inscannen?

[blastaway]

Damn, ik zioe het nu pas. Zal ze deze week ff inscannen en op het net gooien.

[denie]

Grenskommiezen

Is er overigens nog belangstelling in meer foto's? Ik heb wat foto's van douanewerk waar mijn opa bij betrokken was gevonden in oude fotoboeken bij mijn oma.

Ja zeker, Blastaway!
bij mij héél veel belangstelling!

bij voorbaat veel dank voor je bijdragen!

[Wigo]

Is er overigens nog belangstelling in meer foto's? Ik heb wat foto's van douanewerk waar mijn opa bij betrokken was gevonden in oude fotoboeken bij mijn oma.

Voor oude foto's is zeker belangstelling Blastaway.

Ze zijn altijd interessant en zeer zeker de moeite waard om te plaatsen/bekijken.

Bij voorbaat dank voor de moeite.

[blastaway]

Is er overigens nog belangstelling in meer foto's? Ik heb wat foto's van douanewerk waar mijn opa bij betrokken was gevonden in oude fotoboeken bij mijn oma.

[denie]

Grenskantoor Neercanne met Duits wachthuisje

De bijgaande foto van het grenskantoor Neercanne is eind november 1945
gemaakt.
Ik heb er een afbeelding van een wachthuisje, links van het kantoor, in geplakt om een weergave te krijgen van de situatie, zoals die ter plekke bestond in de zomer van 1944.
Want er stond daar een houten, Duits wachthuisje. Niet gedurende de gehele oorlog, maar van juni/juli 1944 tot begin september 1944.
Het was een Duits wachthuisje: met schuine banen beschilderd in de kleuren van de Duitse vlag: zwart-rood-geel; er werd wacht geklopt door bewapende Duitse soldaten en het wachthuisje stond bij de grenskommiezen van Neercanne bekend als het "moffenhokje".

Het wachthuisje was iets vóór de frontlijn van het grenskantoor neergezet, zodat de schildwachten een goed uitzicht hadden op de Cannerweg, naar beide kanten: richting Kanne én richting Maastricht. Bovendien hadden ze goed zicht op het weggetje dat tegenover het grenskantoor voorlangs het Cannerbos naar het kasteel liep.
De wachtdiensten op deze wachtpost werden uitgevoerd door 6 Duitse soldaten.
Zij hadden hun onderkomen in het grenskantoorgebouw, op begane grond, op de foto achter het geblindeerde raam links van de slagboom en de deur rechts van dat raam.

’s Morgens rond 8 uur kwam er een Duitse keukenwagen proviand bezorgen. Die reed dan als een razende Roeland terug naar Maastricht, over de toen slechte, hobbelige Cannerweg; de chauffeur had vast angst door geallieerde vliegtuigen te worden beschoten.
Op maandag 4 september sloegen de 6 Duitse schildwachten op de vlucht, richting Maastricht, de gealliëerden naderden.

Omdat de grenskommiezen van Neercanne vreesden dat het verlaten "moffenhokje" ’s nachts wel eens in brand zou kunnen worden gestoken, met het gevaar dat de vlammen zouden kunnen overslaan naar het grenskantoorgebouw, is het wachthuisje maandagavond met vereende krachten naar een tiental meters verderop verplaatst.
Vanaf dinsdag 5 september 1944 was het grenskantoor Neercanne onbemand; de kommiezen waren geëvacueerd, het oorlogsgeweld bracht levensgevaarlijke situaties met zich mee.

Pas na de bevrijding van Neercanne, op 14 september 1944, werd het douane-werk hervat.

Maar waarom stond er nou een Duits wachthuisje bij een Nederlands grenskantoor? De Duitsers hielden toch zowel België als Nederland bezet?
Of moest er mogelijk een Duits object worden bewaakt?
Zou het wachthuisje iets te maken hebben kunnen gehad met de Duitse inrichting voor de fabricage van V1-onderdelen in de Boschberggrot (de latere NATO-grot)?

Of stonden er bij de grenskantoren Smeermaas, Veldwezelt, Vroenhoven en St. Pieter mogelijk ook Duitse wachthuisjes?
Wie weet er méér over??
　

[Breur]

Hallo, ben wat gaan zoeken en heb het huis van Kommies Haex gevonden op de site van Jaap.nl. Het huis staat te koop of is inmiddels verkocht.
Haex woonde op Brusselseweg 804.
Het huis van #48, #50, en #52 is dus niet "caberg/smeermaas" maar zoals eerder vermeld "via regia/veldwezelt".
Ik ga proberen om de foto hierbij te plaatsen: ... lukt niet ... kijk op de site van www.jaap.nl

[denie]

grensovergang Veldwezelt

Hallo fonsschoofs, als je "Brusselseweg 804" googelt, dan krijg je dat huis ook snel te zien.
OK, ik heb goed van je begrepen dat het witte huis in posting #52 vlak naast de grenspost Veldwezelt/Bilserbaan (Via Regia) ligt.
Het huis Brusselseweg 804 is ook mooi wit, maar ziet er toch anders uit dan het huis in posting #52.
Brusselseweg 804 moet dan wel, denk ik, nabij de grensovergang Caberg/Smeermaas liggen. Dit huis kan ook heel goed iets met een grenskommies Haex te maken hebben, want een oudgediende vertelde me, dat er vroeger in Maastricht (ik schat 1950-1960) twee grenskommiezen met de naam Haex waren.
Het zou kunnen zijn dat de ene grenskommies Haex aan de Bilserbaan woonde, en de andere grenskommies Haex aan de Brusselseweg.

[fonsschoofs]

Huis Kommies Haex

Hallo, ben wat gaan zoeken en heb het huis van Kommies Haex gevonden op de site van Jaap.nl. Het huis staat te koop of is inmiddels verkocht.
Haex woonde op Brusselseweg 804.
Het huis van #48, #50, en #52 is dus niet "caberg/smeermaas" maar zoals eerder vermeld "via regia/veldwezelt".
Ik ga proberen om de foto hierbij te plaatsen: ... lukt niet ... kijk op de site van www.jaap.nl

[denie]

Ligging van grenskantoren

Beste josschoofs,
Weer zeer bedankt voor je bijdrage hier!
Ik begrijp dat, als je met je rug naar de grenskantoren Smeermaas/Caberg, Vroenhoven/Wolder en Veldwezelt/Via Regia staat (of stond), dat Nederland dan aan je rechterhand ligt.

Het lijkt wel alsof die ligging van de grenskantoren zo gepland was, want het geldt ook voor grenskantoor Neercanne: rechts is Nederlands, links is Belgisch.
Het kan niet anders zijn dan dat jij, als inwoner van Smeermaas, heel goed op de hoogte bent van de vroegere ligging van grenskantoren in jouw woongebied!

Maar ik heb de uitzondering gevonden die de regel bevestigt: als je de foto van grenskantoor St. Pieter bekijkt, in posting #39 van Breur, dan zie je rechts naast dat kantoor op de achtergrond een mergelwand. Dat moet de St. Pietersberg zijn, m.a.w. de fotograaf kijkt hier naar het westen.
En als je daar dan met je rug naar het grenskantoor staat, dan ligt Nederland in dit geval links.

Je schrijft dat de fotograaf van foto 2 in posting #41 ongeveer vóór het huis van meneer Haex heeft gestaan. Dat huis moet dan wel het witte huis zijn van postings #50 van Pier en #52 van Clio.

Ik heb het Jaarboekje voor de ambtenaren van ’s Rijksbelastingdienst 1966 (er zijn ook oudere jaargangen, maar daar kan ik zo gauw niet aan komen) er eens op nageslagen.
Daar staat een namenlijst van ambtenaren in.
Daaruit blijkt dat er in 1966 bij de douane in Maastricht een zekere
J.G. Haex werkte. Of dat jouw "meneer Haex", zoals jullie hem noemden, is, dat weet ik niet, maar het zou goed kunnen zijn.

Als ik naar het adresboek van Clio in posting #53 kijk, dan zie ik dat het douanekantoor huisnummer 142 heeft, en de overburen nrs 143 en 147, met de namen Deckers en Frick.
Ik weet niet van welk jaar dat adresboek van Clio is.

[fonsschoofs]

Ligging van de grenskantoren

Dag Denie, of je kon zien aan de ligging van de grenskantoren, waar Nederland en België lag, weet ik niet ... maar toeval of niet ... is dat altijd : rechts. Smeermaas/Caberg : rechts, Vroenhoven/Wolder : rechts, Veldwezelt/Via Regia : rechts.

Op foto "2 collectie Roodnat" staat de fotograaf aan Nederlandse zijde en kijkt naar Smeermaas. De fotograaf staat, ongeveer, voor het huis van de familie Haex. Meneer Haex, zo noemden wij hem, in onze jeugd, was douane-beambte voor Nederland. Het zou best kunnen dat hij met Roodnat op de foto staat. Ik denk, eind jaren 1950.

[denie]

Grenskantoor (Caberg)-Veldwezelt

Fonsschoofs, welkom bij dit draadje van MO en bedankt voor je bijdrage!
Hoop nog vaker van je te lezen!
Je schrijft: "zoals de grenspaal staat en open gaat". Kon je dan aan de manier, waarop de grenspaal (de slagboom) was opgesteld, zien aan welke kant België of Nederland lag?
Als ik de mooie bijdragen van Pier, proemevlaai en Clio zie (hartelijk dank!), dan kan ’t toch niet anders zijn dan dat het huis op de foto, achter de douaniers en grenswachten van de Marechaussee, op ’t Nederlandse ligt.
M.a.w. de fotograaf staat op de weg naar Veldwezelt en kijkt in oostelijke richting naar Maastricht.
De grensovergangen op de foto’s van postings # 41 en # 48 zijn dan hetzelfde.
Dat klopt ook met het feit dat douanier Roodnat op beide foto’s staat.
Foto # 48 is de oudste.

[Clio]

Via Regia / Bilserbaan

Hierbij een paar pagina's uit een adresboek. Het grenskantoor geheel rechts onderaan: Bilserbaan 142.