Maastricht in ansichtkaarten

[Toller]

Ik geef toe dat het perspectief bedrieglijk is, maar het rondeel Haet ende Nijt heeft een heel specifieke bovenkant met sierrand, die bij De Vief Köp ontbreekt.

Hetgeen opvalt aan het rondeel op de ansichtkaart is dat de borstwering bestaat uit iets van rode bakstenen. Vanuit het standpunt van de fotograaf aan de linkerzijde zijn er vele lagen van deze bakstenen op de Naamse steen aangebracht uitlopend naar enkele lagen oostelijk gezien. Ook is een vierkante herstelling van baksteen te zien recht onder de meest rechtse boom bovenop het rondeel, daar waar de lagen baksteen zich vermeerderen.

Op de onderste foto is duidelijk te zien dat de mooie randversiering onder de laagbakstenen ophoudt links op een veelvoud van rijen baksteen. Als je de ansichtkaart met de loep bekijkt dan zie fragmentarisch de versierde rand tot aan veelvoud van rijen baksteen. Met inzoomen op de kaart blijft deze versiering onduidelijk, maar is wel aanwezig. Direct na het einde van de versiering zie je daar onder het vierkante deel bakstenen, hetzelfde op de ansichtkaart.

Vanuit het standpunt van de fotograaf gezien werd de foto van west naar oost gemaakt. We weten dat de muur naar het rondeel Vijf Köppe iets noordelijker afweek, de reden waarom het rondeel de Vijf Köppe niet te zien is. Verder denk ik dat de bossage op de achtergrond geshopt is, want daar loopt normaal de weg naar Poort Waerachtig en daarachter het kanaal Luik naar Maastricht. Dit wilde de fotograaf waarschijnlijk niet laten zien, misschien niet romantisch genoeg?

[Ingrid M.H.Evers]

Ik geloof dat je gelijk hebt, Toller, dit is het rondeel Haet ende Nijt (Haat en Nijd). Het bewijs zit onder meer in de door jou genoemde restauratie met bakstenen (waar eerder een vierkant mergelblok is weggevallen) en in enkele nog net zichtbare ornamenten van de, aan deze kant (toentertijd) goeddeels door bakstenen vervangen sierlijst.
Inderdaad heeft Schaefer nogal gepoetst in de foto. De oostelijke oever van de Zwanenvijver is een beetje 'opgetrokken, zodat de Sint Pieterskade (de weg naar Poort Waarachtig) en het zwaaigat van het kanaal Luik-Maastricht (nu de vijver met fontein voor het rondeel De Vief Köp) helemaal lijken weggewerkt onder de weinig gedetailleerde bosschages in het midden. Toch is er van beide nog wel wat te zien. Bij vergroting van de foto zie je rechts in het midden een aantal paaltjes op regelmatige afstand van elkaar, het lijken bijna boomstammen. Dat zouden de dikke paaltjes kunnen zijn van het hekwerk langs de (toenmalige) Parkweg langs het kanaal, dus aan de overzijde van het zwaaigat. Ook zie je rechts van de muur van het rondeel (boven de kop van de zwaan) en verder naar rechts wat grijzige strepen: dat is de weggewerkte Sint Pieterskade. Helemaal rechts zijn een paar huizen zichtbaar, op de hoek van Van Heylerhofflaan en Sint Pieterskade. Die twee roze gekleurde rechthoekjes-met-'middenstip' die daar te zien zijn, zijn waarschijnlijk hardstenen ondergevels met kelder-beluchting, zoals je die daar bij veel huizen ziet.

Nu hebben we dus een 'doorlopende' Zwanenvijver op een kaart uit 1913, die je vooral niet al te nauwkeurig moet bekijken. Want dan valt op dat de figuur in het rood, leunend op het hekwerk langs het pad, vlees noch vis is (man? vrouw?), geen gezicht heeft en brood strooit voor watervogels die er niet zijn. Mogelijk is die persoon van een andere foto overgeplakt, of zelfs geheel getekend, waarbij het hoofd geen gelaatstrekken kreeg. De man rechts op het pad, stond waarschijnlijk wel oorspronkelijk op de foto: bij hem is nog iets van een gezicht te herkennen. Op de kaart valt ook op dat de bomen een soort grijze schaduw boven hun kruin hebben. Bij vergroting is duidelijk te zien dat het kleine grijze getekende streepjes zijn, die niet helemaal door de kleurenverf zijn meegenomen.

Goed gezien, Toller, dat dit inderdaad het rondeel Haet ende Nijt is, maar geweldig jammer dat het zo'n gekunstelde afbeelding is geworden en geen opname is van voor 1888.

[Breur]

De Reek 1971. Foto: Breur.

[Toller]

Een ansichtkaart van het Lambrechtrondeel. Op de kaart staat vermeld Waterpoort, maar dat is het zeker niet. De kaart is niet gelopen. Op de achterzijde staat in een driehoek de letters W&S H met daarnaast de tekst: Uitg. Weenenk & Snel - Den Haag. Mst. 13.

[Toller]

Een stukje vergane glorie. Een ongelopen kaart. De kaart is uitgegeven door: Stadte- und Landschaftsansichtskarten-Grossverlag Jacob Krapohl, M-Gladbach, Bismarckstr. 69. het nummer rechtsonder op de achterzijde 12467

[Ingrid M.H.Evers]

Een ansichtkaart van het Lambrechtrondeel. Op de kaart staat vermeld Waterpoort, maar dat is het zeker niet. De kaart is niet gelopen. Op de achterzijde staat in een driehoek de letters W&S H met daarnaast de tekst: Uitg. Weenenk & Snel - Den Haag. Mst. 13.

Interessant: op de achtergrond de muur en een gebouw van de Céramique. Kan dat de Bordenhal (nu toneelzaal) zijn?

[Jef-VMG]

Het Lambrechtsrondeel (inderdaad niet de Watertoren. maar wat nu bekend is als de nog bestaande en gerestaureerde Maaspunttoren) ligt naar de Maas toe pal ten westen van de Bordenhal.
Vanuit het gezichtspunt van de fotograaf, zuidwaarts gericht, kon de Bordenhal niet op deze manier vastgelegd worden.

[Toller]

Een serie van vijf ansichtkaarten waarvan de onderwerpen gefotografeerd zijn Werner Mantz. Uitgeverij is Fa. H. Dejong-Bergers, Maastricht

[Ingrid M.H.Evers]

Prachtige verstilde stadsfoto's uit begin jaren 1930, vier van Mantz en een van F. Roomans, als ik het goed zie. En ik zie het goed, maar toch is de vijfde foto van Mantz. Volgens Werner Mantz, fotograaf is hij gemaakt in 1932. Waarom dan publicatie onder een andere naam? Geen van de boeken over Mantz geeft daarvoor een verklaring.

Het enige dat ik me hierbij kan voorstellen is, dat deze ansichtkaart is uitgegeven in oorlogstijd. Mantz vestigde zich in 1938 met zijn vader en Joodse moeder definitief in Maastricht. De verkoop van prentbriefkaarten bracht naast de fotostudio geld in het laatje. Misschien heeft hij geen slapende honden (Duitsers!) wakker willen maken met het gebruik van zijn eigen, hier ongebruikelijke naam.

Maar waarom 'F. Roomans' en niet 'Pietje Puk'? Waar staat die naam voor? Als iemand een steekhoudende verklaring heeft, hoor ik het graag.

[Breur]

Franciscus Romanus! Mans komt dan toch versluierd terug.

[Ingrid M.H.Evers]

Franciscus Romanus! Mantz komt dan toch versluierd terug.

Ik zie geen verband, Breur. Of bedoel je: 1. de foto toont de Sint Servaasbrug en
2. de eerste boog is ooit gerestaureerd door Franciscus Romanus en
3. de naam Mantz lijkt op Romanus? Te meer daar Romanus een gelatiniseerde naam is. Eigenlijk heette deze dominicaner broeder Rooman of Romain.
Heel creatieve suggestie, Breur, nu nog een hard bewijs? Waarom (en wanneer) Roomans en niet iets anders. Ter zijde: Mantz heeft nooit aan de Franciscus Romanusweg een atelier gehad of er gewoond. Dus dat kunnen we uitsluiten.

Overigens, de foto is inderdaad genomen vanaf de eerste boog, al wordt die tegenwoordig vaak de tiende (of elfde ) genoemd.

[Toller]

In het boek "Maastricht in de tijd van Werner Mantz" staat de ansichtkaart van F.Roomans ook afgedrukt, maar als een foto 19 van Mantz. Misschien kent Ingrid de schrijver Willen K. Coumans en wil hij haar het juiste verhaal vertellen? Schrijvers onder elkaar!!

In de tijd van Mantz leefde in Maastricht een F. Roomans. Hij werkte op de provinciale griffie.

[Toller]

Een vergelijking van een oude ansichtkaart van de toren van het station en een foto van afgelopen jaar. Het vreemde is het metselwerk dat duidelijk twee kleurig is op de foto en niet terug te vinden op de ansichtkaart. Wie heeft hier een verklaring voor?

[Ingrid M.H.Evers]

Ik zie het niet, Toller. Waar zit het tweekleurig metselwerk op de foto, afgezien van een herstelling op de hoek van de traptoren? Die rode 'lijn' rechts, naar boven, is een leiding. Als je de bovenranden van de trapgevels en de dakkapellen bedoelt: ik vermoed dat dat een kwestie van lichtval is: zonlicht op de nog nieuwe afdekking/bekroning in hardsteen. Het station is in 1915 geopend en de kaart zal niet veel jonger zijn. Maar het kan ook zijn dat de uitgever (Das?) die accenten op de kaart wat heeft aangedikt.

[Toller]

Aan de rechterzijde van de toren zie je een lang grillig licht verkleurde rij stenen verticaal lopen.