Straatje gezocht.

[hermanw]

Volgens mij zit Lowieke goed. Ik vond deze foto in mijn archiefje met de vermelding: Kommel naar Kruisherengang, verbindingssteeg, 1930. Weet helaas niet meer waar ik deze vandaan heb.

Hier misschien?
http://my.opera.com/Tibaert/albums/s...cture=43423691

(zie ook dit draadje: http://forum.mestreechonline.nl/showthread.php?t=1531)

[Verwijderde gebruiker]

Volgens mij zit Lowieke goed. Ik vond deze foto in mijn archiefje met de vermelding: Kommel naar Kruisherengang, verbindingssteeg, 1930. Weet helaas niet meer waar ik deze vandaan heb. De gebouwen kloppen niet helemaal, maar het poortje is er wel, alhoewel dat er ook al niet exact hetzelfde uitziet...

Ik ben nog niet overtuigd. De verschillen zijn te groot in het achterhoofd houdend dat Jelinger (1895-1961) correct "tekent".

[Ingrid M.H.Evers]

'Kommelstraat'

Bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed vond ik deze foto van Guido de Hoog uit 1916. Het is de tegengestelde kant van de opname die El Loco plaatste (afkomstig van A. Scaf, met dank aan Hermanw.) Ik zou echter niet weten waar deze locatie nu precies lag in het huidige stratenplan.

[Verwijderde gebruiker]

Bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed vond ik deze foto van Guido de Hoog uit 1916. Het is de tegengestelde kant van de opname die El Loco plaatste (afkomstig van A. Scaf, met dank aan Hermanw.) Ik zou echter niet weten waar deze locatie nu precies lag in het huidige stratenplan.

Ik vroeg mij net af hoe de andere zijde van het steegje zou hebben kunnen uitgezien.

De buitenzijde van de doorgang is dan wel rond, de binnenzijde zo te zien rechthoekig. De muurankers komen beter overeen. De boogvorm van het gewelf is ook zichtbaar bij Jelinger.

[Lowieke]

Gisteren al had ik mijn bedenkingen bij het zien van beide foto's in het exemplaar "Het Kruisherenklooster" (Maastrichts Silhouet nr. 17, pag. 43) van de hand van W.E.S.L. Keyser-Schuurman, ISBN 90 70 356 21 X. (1984 Stichting Historische Reeks Maastricht.
Op deze foto's is de onderdoorgang ("poortje") van beide zijden afgebeeld.

[Ingrid M.H.Evers]

Kommel en Kommelstraat

Het bedoelde steegje is nog duidelijk waarneembaar op een plattegrond van Maastricht uit 1914, afgedrukt in: "Opkomst van de moderne stad", pag. 236, Marijke Martin, Waanders Uitgevers Zwolle; 2000). Misschien vormt de noordelijke wand van het tegenwoordige Kommelplein wel één van de toenmalige straatwanden.

Ik blijf de localisering moeilijk vinden. Inderdaad loopt er op de kaart bij Martin een smal straatje van het eerste stuk van de Kruisherengang (beginnend aan de Brusselsestraat) naar de Kommel, maar dat straatje lijkt hetzelfde te zijn als de haakse hoek die voor de ingang van het Kruisherenhotel langs loopt. Op de hierboven door Breur geplaatste plattegrond uit ca. 1850 staat op dat gedeelte 'des croissiers'.

Mogelijk heeft Lowieke gelijk en gaat het om dit gedeelte. De Kruisherengang loopt op de huidige plattegrond van de Brusselsestraat naar de Calvariestraat. De Kommel koopt daaraan min of meer parallel. Het straatje tussen beide - ca. 1850 aangeduid als (Passage) des croissiers - heet tegenwoordig ook 'Kommel'. Momenteel is dat een tamelijk breed gedeelte, maar het is mogelijk dat, zoals Lowieke suggereert, dit een verbrede 'Kommelstraat' is. De huidige bebouwing zou dan - voor zover ze 'oud' is, het restant van de noordelijke gevelwand kunnen zijn.

Bij Martin kan ik er niets over vinden, maar dat boek heeft geen register. Noch Jägers en Berns (Maastricht, 'n naam, 'n straat), noch vader en zoon Schaepkens van Riemst bieden soulaas.

[Ingrid M.H.Evers]

Misschien kan Lowieke ook pagina 44 van het Silhouetboekje inscannen? Daar is de locatie van de poort te zien in de gevelwand aan de Kommel, gezien vanuit de Brusselsestraat.

[El Loco]

Bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed vond ik deze foto van Guido de Hoog uit 1916. Het is de tegengestelde kant van de opname die El Loco plaatste (afkomstig van A. Scaf, met dank aan Hermanw.) Ik zou echter niet weten waar deze locatie nu precies lag in het huidige stratenplan.

Ik was die foto ook al tegengekomen. Op dezelfde site is ook deze panoramafoto uit 1914 te vinden, genomen vanaf het dak van het Kruisherenklooster, in noordoostelijke richting. Linksonder is het steegje te zien met de onderdoorgang, de Passage des Croisiers. Op de detailfoto is zelfs de dichtgemetselde boogvorm te herkennen, die ook bij Jelinger is te zien. Maar verder, zoals Breur al zei: "De verschillen zijn te groot in het achterhoofd houdend dat Jelinger (1895-1961) correct 'tekent'."


Op de voorgrond de Kommel (de muur hoorde bij het Kruisherencomplex). Linksonder het steegje (hieronder nog eens in detail)

[Ingrid M.H.Evers]

Mooie vondst, señor Loco.

De locatie lijkt me niet te betwisten, ik krijg hoe langer hoe meer 't gevoel dat Jelinger er iets "Anton Pieck"-erigs aan heeft gegeven

Ik begin te denken dat olijfje gelijk heeft. Gezien de foto's was de bebouwing hoger dan Jelinger haar afbeeldde en kon hij de torens van de St.-Servaas waarschijnlijk niet zien. (En ook ik had vanmorgen even een 'Anton Pieck-gevoel', al doet dat verder weinig ter zake).

Recapitulerend kom ik tot de volgende conclusies:
1. wat Jelinger afbeeldde, is inderdaad het verbindingsstraatje van Kruisherengang naar Kommel geweest;
2. de poort die we zien lag aan de kant van de Kommel;
3. het straatje stond al naar gelang de periode bekend Passage des croisiers of Kruisherengang; momenteel heet dat gedeelte Kommel;
4. het is met een hele ris huizen verdwenen bij de verbreding van de Kommel.

Of de huidige straat voor het Kruisherenhotel deels nog terug gaat op dit straatje, blijft een vraagteken. Misschien dat onze burgemeester zich t.z.t. eens op kadasterkaarten en zo wil werpen?

[Lowieke]

Ingrid, bij deze dan:
pagina 44 uit Maastrichts Silhouet, nr. 17, "Het Kruisherenklooster", de Kommel vóór en tijdens de afbraak.

[El Loco]

Recapitulerend kom ik tot de volgende conclusies:
(...)
3. het straatje stond bekend als 'Kommelstraat';

Toch nog een aantekening: het straatje stond niet bekend als Kommelstraat (dat was blijkbaar een alternatieve benaming voor de Kommel) maar 'Passage des Croisiers' (of soms zonder straatnaamaanduiding). Zie Martin, o.a. pp.112, 144, 151, 183. De steeg was oorspronkelijk langer dan de huidige Kruisherengang en L-vormig. Ze liep dood op het Kruisherencomplex, maar maakte even voor de cul-de-sac een rechte knik naar het oosten. Aan het einde kwam het straatje, via het diverse malen gefotografeerde poortje, op de Kommel(straat) uit.

Op één van de afgebeelde plattegronden in Martin (p.183) is te zien dat rond 1861/63 wel al plannen bestonden om de Kruisherengang achter het klooster langs door te trekken naar de Calvariestraat (gearceerde tracee). Zo te zien waren ze daarvoor bereid het halve Kruisherenklooster af te breken...

Hier nog een paar foto's van het Kruisherencomplex en omgeving (met muur, vage bouwactiviteiten en twee instortingen).

[El Loco]

pagina 44 uit Maastrichts Silhouet, nr. 17, "Het Kruisherenklooster"

Lowieke, staat er in dat boekje ook nog iets over het wapenschild met kruis, dat aan de Kommelzijde boven het poortje was aangebracht? Lijkt op een Maltheser kruis, maar volgens Wikipedia hadden de Kruisheren een soortgelijk symbool op hun wapenschild. Is er überhaupt iets bekend over bezit van de Kruisheren, buiten het eigen klooster?

[Ingrid M.H.Evers]

Kruisherenklooster Maastricht

Er ligt ruim negen meter archief bij het RHCL. De inleiding is niet online te lezen, maar zal zeker veel informatie bieden. Hoofdstuk drie vermeldt bezittingen in 44 en meer plaatsen.

Hier kun je een tijdschrift vinden waarin de Maastrichtse vestiging ook regelmatig wordt vermeld.

[El Loco]

Er ligt ruim negen meter archief bij het RHCL. De inleiding is niet online te lezen, maar zal zeker veel informatie bieden. Hoofdstuk drie vermeldt bezittingen in 44 en meer plaatsen.

Goeie tip, Ingrid. De zoekterm 'Kruisherengang' levert meteen al 6 stukken op; de zoekterm 'Kommel' maar liefst 13. De meeste stukken gaan over verkoop/ruil/verpachting van huizen, tuinen en hoven en gebruik van putten.

Heel interessant zijn deze:

• 148 Akte van ruiling met Simon Lambrechts van het huis van Anna Beltgens tegen het huis van voornoemde in verband met de nieuw te bouwen Kruisherengang (1628 ) -> de geboorteakte van ons straatje?
• 569 Akte van attestatie door Lambricht van Sepperen, alias Huybrechts, betreffende een poort die hij op grond van de kruisheren bij een uitgang naar de Kommel heeft gebouwd (1654) -> zou best wel eens ons poortje kunnen zijn. Ziet er ook best 17e eeuws uit! Logisch dat de Kruisheren er hun wapenschild op lieten aanbrengen; de poort stond op hun grond.
• 576 Akte van attestatie door Machiel van der Suer betreffende de permissie om voor zijn huis in de Kruisherengang een stoep te leggen (1781).
• 582 Kwitantie voor Anna Leenders vanwege betaling van een grondrente van 8 gulden ten laste van huis en put in de Kruisherengang (1754) -> het feit dat deze en de vorige akte in het archief van de Kruisheren zitten, zou erop kunnen duiden dat deze de woningen in de Kruisherengang verpachtten.

Dan nog twee oude stadsplattegronden waarop de L-vormige Kruisherengang goed te herkennen is:

Detail plattegrond Simon de Bellomonte(?), uitgave Braun & Hogenberg (1588, heruitgave 1652)


Detail plattegrond Larcher D'Aubencourt t.b.v. de maquette van Maastricht (1749)

[Verwijderde gebruiker]

Baedeker 1910:

De Baedeker Belgique et Hollande uitgave 1910 laat het volgende zien: