Zoekplaatjes: Albums Collectie GAM, voorlopig nr. 31 c

[Ingrid M.H.Evers]

Het Historisch Centrum Limburg, locatie Maastricht (na de fusie met het regioarchief Rijckheit te Heerlen de nieuwe naam van het eerdere RHCL, toen HCL) beschikt over een groot aantal fotocollecties. Eind vorig jaar ontdekte ik een verzameling van meer dan honderd fotoalbums afkomstig van het vroegere Gemeentearchief Maastricht (GAM), die in het overzicht van de beeldcollecties niet vermeld was. Noch 'de studiezaal', noch de huidige verantwoordelijke voor de beeldcollecties wist ervan; slechts bij enkele oudgedienden van het GAM was deze collectie bekend. Het is niemand aan te rekenen natuurlijk: met twee grote verhuizingen van het gemeentearchief eind 20e en begin 21e eeuw, kan er wel eens wat mis gaan. Ook met het bereiken van de pensioen gerechtigde leeftijd van vroegere medewerkers en het wegbezuinigen van personeel op de betreffende (en andere) afdelingen, zijn verrassingen voor een (foto)historicus aan de orde van de dag.
Tussen de albums vond ik meerdere enveloppen met foto's uit de tweede helft van de 20e eeuw, die geen enkele beschrijving droegen. Ikzelf ben meer georiënteerd op de negentiende en vroeg-twintigste eeuw en ook het huidige (jonge) personeel weet er geen raad mee. Ik hoop dat Mestreech Online mij ermee kan helpen.

Deze eerste vraag betreft Albums Collectie GAM, voorlopig nr. 31 C, een enveloppe met 35 losse glansfoto's van de hand van Maastrichtse fotograaf Frans Lahaye. Ze werden gemaakt tijdens een werkbezoek van burgemeester Baeten (en wethouder Wevers?) aan een fabriek. De vraag is nu:
a. welke fabriek?
b. welk adres? Ik vond één buitenopname, maar die laat alleen de huizenrij aan de overkant zien.
c. wie zijn de aan tafel zittende leden van de gemeenteraad en van het bestuur van de fabriek?
d. enkele foto's worden bijgevoegd om aan de hand van het interieur van de fabriek de aard van het bedrijf te kunnen vaststellen.
e. het zou mooi zijn als ook leden van het personeel een naam zouden kunnen krijgen.

Ik zal hieronder een achttal foto's plaatsen. Vermeld bij uw antwoord het nummer van de foto (1-8 ) en houd zo mogelijk de volgorde aan (van links naar rechts: ?, Pietje, Jantje, ?. ?,?, Marietje) , omdat ik er anders helemaal mee vastloop. Bij voorbaat dank voor uw moeite.

[Ingrid M.H.Evers]

Foto 1: buitenopname



Foto 2: directietafel (1)



Foto 3: directietafel (2)

[Ingrid M.H.Evers]

Foto 4: uitleg bij tafel productieproces



Foto 5: Laboratorium met veel flessen en een bord Heineken



Foto 6: uitleg van laborant bij de Maastrichtse stadsster



Foto 7: super hete vloeistof loopt uit ketel, blijf op afstand!



Foto 8: uitleg bij stapel stenen containers

[Antonius]

een emaille manufactuur en emaille pigmenten denk ik, van die oudere mensen op foto ken ik er geen een.

aanvulling
Ciba Maastricht BV

Ciba Maastricht B.V. was founded in 1940. The company's line of business includes the manufacturing of inorganic pigments including black, white, and color.

[Pier]

Foto 4: uitleg bij tafel productieproces



(..)

Ik neem aan dat de oud-burgemeester van Maastricht, Fons Baeten, die op vrijwel iedere foto staat en op foto 4 helemaal links, wel herkend is, toch?
Dat maakt dat ik denk dat het gezelschap waarschijnlijk ambtenaren, raadsleden en wethouders zijn.

[El Loco]

Ah, eindelijk weer eens een zoekplaatje! We gaan ons best doen.

aanvulling
Ciba Maastricht BV

Jawel, die is het vrijwel zeker. Het bewijs is te zien op foto 4: "verfstoffen" als eindproduct. Ten tijde van deze foto's (jaren '60?) heetten ze nog Ten Horn. Later Ciba-Geigy. Tegenwoordig zijn ze onderdeel van BASF. Zie 'Verfstoffenfabriek Ten Horn' in de Historische Encyclopedie Maastricht, p. 548. Het bedrijf is al heel lang gevestigd in het noordelijk deel van het Bosscherveld, ten westen van de Industrieweg. De hoofdingang ligt een beetje verstopt aan de Sortieweg.

Het probleem is dat in die omgeving verschrikkelijk veel gesloopt is, dus de kans is groot dat de arbeidershuizen die te zien zijn op foto 1 en de jarendertighuizen op foto 2 en 3 (achter de vitrage) niet meer bestaan. Zie ook deze foto op de Beeldbank van het HCL. De huizen op die foto bestaan niet meer. Zelfs de straat (Savelstraat) bestaat niet meer, of heeft in elk geval niet meer die naam.

Wat betreft de afgebeelde personen, ik kom ook niet verder dan Baeten. Ik denk dan eerder aan de periode dat hij burgemeester was (1967-1985) dan aan zijn periode als wethouder (1953-1957). Ik zou de foto's dateren tussen 1967 en ca. 1972, afgaande op het uiterlijk van de dames op foto 3 (de mannen zien er allemaal onveranderlijk tijdloos saai uit...). Vermoedelijk is de persoon met hoed in het midden van foto 1 de directeur van Ten Horn. Ik ken iemand die bij Ten Horn gewerkt heeft. Ik zal eens navragen of die personen herkent.

[El Loco]

Nog iets gevonden, in het Jaarboek Maastricht 1968, pag. 26:

Tijdens een bezoek dat B. & W. op 25 november aan de 'NV Chemische Verfstoffenfabriek v/h L. ten Horn' brachten, werd het college nader geconfronteerd met nieuwe uitbreidingsplannen van deze industrie die, anders dan vele Maastrichtenaren menen, in 't geheel geen verf maakt, maar wel de grondstoffen voor het kleuren van niet alleen verf maar van tal van andere producten zoals plastics, rubber enz. De fabriek investeert in de uitbreiding, gericht op de vervaardiging van nieuwe produkten, enige miljoenen.

25 november 1968 zou dus de datum kunnen zijn...

[El Loco]

Er van uitgaande dat bovenstaande suggestie correct is, geeft deze foto wel wat aanknopingspunten over de samenstelling van de delegatie die bij Ten Horn op bezoek was. Een eerste poging om enkele personen op foto 1 te identificeren:

1. wethouder G. Gybels
2. wethouder R. de Vries
3. burgemeester A.M.I.H. Baeten
4. wethouder mr. W.J. Korn
5. ? directeur van Ten Horn
6. wethouder drs. H.J.H. Roovers
7. ?
8. gemeentesecretaris mr. Th.J.A. Minis

Nr. 7 zal wel een leidinggevende van Ten Horn zijn. Hij lijkt te weten waar hij over praat op de laatste foto.

[Ingrid M.H.Evers]

Wow, wat een prachtig resultaat al. Hartelijk dank heren. Even geduld, ik kom er zo snel mogelijk op terug.

[Antonius]

foto 4 daar staat kleurstof als je ondersteboven kan lezen

Maar initieel was dat Heineken tableau en die Maastrichtse ster als Emaille object en al die potjes met kleurstof voor Emaille op de achtergrond van foto 5 de Clou.
Alle reclameborden waren geëmailleerd destijds. En de link was dus kleur en/of pigment.
alsjeblieft dankjewel

[Ingrid M.H.Evers]

Aard van het bedrijf
Laat ik maar beginnen met te zeggen, dat ik zelf ook meteen aan Ten Horn dacht. Dus met de tip van Antonius maar even de firma Ciba gebeld, dat tegenwoordig Sunchemicals schijnt te heten (dwz het mailadres is sunchemicals.com). Een buitengewoon behulpzame en al lang meelopende beveiliger constateerde bij navraag bij collega's, dat niemand iets op de foto's herkende. Alleen bij dat open laboratorium had hij een vaag gevoel van herkenning, mogelijk ergens in de oude bijgebouwen? Enfin, het is vakantietijd. Men zou op termijn nog eens navragen bij oude werknemers. Probleem bij de lokalisatie is ook, dat niemand zich woningbouw bij het bedrijf kon herinneren.

Dat hier pigmenten voor verf en emaille werden gemaakt en geen verf, blijkt onder andere uit foto 4, maar ook uit veel andere in deze serie. Op de foto's geen blikken verf, maar flessen en potten met poeders.

Locatie
Ten Horn zat vroeger op de Industrieweg. Het huidige bedrijf heeft als adres Sortieweg. El Loco lijkt te suggereren dat het nog altijd dezelfde locatie is, maar dat men heeft uitgebreid naar de Sortieweg. Klopt dat? Misschien, als men op de vage herinnering van de bewaker kan vertrouwen.



Personen
Navraag bij een oud-wethouder leidde tot de volgende identificatie op foto 1:
van links naar rechts: ? , wethouder R. de Vries, burgemeester Baeten, ?, ? , wethouder H. Roovers, ? , gemeentesecretaris Minis.
El Loco komt met vergelijking van andere foto's van deze reeks en van het toenmalige college (BRAVO, zelf niet aan gedacht!) tot de volgende opstelling:

1. wethouder G. Gybels
2. wethouder R. de Vries
3. burgemeester A.M.I.H. Baeten
4. wethouder mr. W.J. Korn
5. ? directeur van Ten Horn
6. wethouder drs. H.J.H. Roovers
7. ? leidinggevende van Ten Horn? Dat is wel zeker: hij komt op alle foto's voor als begeleider/gids van de delegatie (en heeft grote aandacht voor het in beeld brengen van zijn gezicht).
8. gemeentesecretaris mr. Th.J.A. Minis

Periode
De aanwezigheid van Baeten plaatst de opnames niet vroeger dan 1967, die van wethouder De Vries geeft een einddatum: 1973. El Loco's vondst in de Jaarboeken Maastricht, waarbij een bezoek aan Ten Horn wordt gememoreerd op 25 november 1968, past goed in dit tijdsbestek. Anderzijds staan de bomen op de achtergrond nog vol in blad en niemand heeft zijn winterjas aan. Dat is vreemd in november.

Hoe nu verder?
Voorlopig zijn er slechts drie 'harde' gegevens:
1. de aard van de fabriek: waarschijnlijk leverancier van pigmenten
2. de namen leden College B&W
3. het tijdsbestek: tussen 1967 en 1973.

Is het Ten Horn? Die datum in november 1968 zit mij toch wel dwars. Misschien dat oud-medewerkers van Ten Horn nog iets kunnen bijdragen.

[Ingrid M.H.Evers]

Regout-Matthey

Er is mij nog een alternatief gesuggereerd, namelijk het 'goudfabriekje van Regout'. In 1895 in Wyck opgericht door Emile Regout (een advertentie uit 1959 spreekt van 1879). Een kort artikel van de hand van Jolanda Mioch is te vinden op de website mestreechtersteerke.nl. (https://mestreechtersteerke.nl/pag-regout-matthey.htm; als de link niet werkt 'Regout-Matthey' intypen op Google.) Het bedrijf heet nu Johnson-Matthey, is een wereldconcern en is gevestigd aan de Fregatweg in de Beatrixhaven. Het schijnt echter te zijn begonnen op de Bloemenweg.



Onderstaand een pand aan de Baron van Hövellstraat, dat enige gelijkenis vertoont met de huizen achter de vitrage.




Aan dit bedrijf is een bedrijfsgeschiedenis gewijd: https://www.bibliotheek.nl/catalogus...hnson-matthey/

[El Loco]

Er is mij nog een alternatief gesuggereerd, namelijk het 'goudfabriekje van Regout'.

Over dat 'goudfabriekje van Regout', later Blythe Colours, is ook het een en ander te lezen in het artikel Heugemerweg op Wikipedia (laatste alinea onder 'Industrieel tijdperk'). Daar staat ook een plattegrondje en een luchtfoto bij. Het bedrijf is in 1973 verhuisd naar de Beatrixhaven en op het oude bedrijfsterrein aan de Heugemerweg/Bloemenweg/Baron van Hövellstraat werd het nieuwbouwwijkje Raccordement gebouwd. Zien we in deze fotoserie de onderhandelingen tussen b&w en Blythe Colours over de aanstaande verhuizing?

En inderdaad, die panden op de hoek Bloemenweg-Duitsepoort lijken sterk op de panden die we door de vitrage van foto 2 en 3 zien. Dat kan haast geen toeval zijn.

[Ingrid M.H.Evers]

In 1967 fuseerde het 'goudfabriekje' van Regout (een 'fabriekje' was het allang niet meer) als Regout-Matthey NV met de firma Blythe Colours NV. Het bedrijf bleef gevestigd op de Bloemenweg. De directie bestond uit L.V.F.M. (Leon) Schols en M. Schiffauer. Schols overleed in 1969, slechts 59 jaar oud. Hij was toen commissaris en oud-directeur van het bedrijf. Een foto heb ik (nog) niet kunnen vinden.

Aan dit bedrijf is een bedrijfsgeschiedenis gewijd: https://www.bibliotheek.nl/catalogus...hnson-matthey/. Het boek blijkt aanwezig in de bibliotheek van het SHC. Misschien weet ik donderdag meer.

[El Loco]

Ik kreeg zojuist antwoord van mijn zwager, die van 1964 tot 2004 onafgebroken bij Ten Horn / Ciba Geigy in dienst is geweest. Hij herkent geen enkele persoon noch locatie op deze foto's. Verder vermeldt hij: "De foto waarop een productieproces wordt beschreven, is geen proces dat bij Ten Horn etc. in bedrijf is geweest. Dit lijkt een proces om stenen te produceren en event. in te kleuren met diverse anorganische grondstoffen als zinkoxide, zand, zout, en vanadiumoxide (kleurgevend) aan de ene kant, en calciumcarbonaat, calciumfluoride, kalium bichromaat? en ?? aan de andere kant. Allemaal producten die eerder wijzen naar Blythe Colours en zeker niet naar Ten Horn."

Kortom: het idee Ten Horn leek aardig te kloppen, maar kan nu de prullenmand in. Verder met Blythe Colours!