Tweet
Kroniek door de eeuwen heen.
In het Rijksarchief te Maastricht bevindt zich een kroniek.
Het is een “kwatrijn” van 171 bladzijden en loopt van de eerste oorsprong van de stad tot 1862.
De taal en de stijl van het handschrift zijn gebrekkig, maar doorgaans is de inhoud historisch verantwoord en waar.
De samensteller van dat werk, was een zekere Philippus van Gulpen, een Maastrichtenaar.
Hierna volgen enkele gebeurtenissen die gepubliceerd werden in de uitgaven van “de Maasgouw”.
Philippus van Gulpen, Kronijck der stad Maastricht van af haren oorsprong tot in juni van het jaar 1862.
Ver: Handschrift; papier; 19e eeuw. Collatie: 8° (220 x 170 mm); gepagineerd (1-170).
Annotatie: Deze kroniek, van de hand van Philippus Wilhelmus Jacobus van Gulpen (1792-1862), heelmeester te Maastricht, werd in 1883 door archivaris Jos. Habets aangekocht.
Vanaf 1885 (jrg. 7, nr. 261) tot in 1889 (jrg. 11, nr. 51) werd deze kroniek door Jos. Eversen medegedeeld in De Maasgouw
1382 is eenen groote aertbevinghe geweest, daer naer pestilentie, die met duysende mensen weghgevoert heeft.
1387 den 10 augusti, wort aen de borgers van Maestricht verleent door de hertog van Brabant de vrijdom van thol in Brabant, te water en te lande.
1396 in februario, was de Maese soo hoogh, als oyt gesien is, waerdoor veele mensen ende beesten verdroncken sijn.
Int selve jaer wort Wesent afgebrandt en geplundert door de Geldersse.
1398 storven in Huy over de 8.000 mensen van de peste en binnen Luyck eenen ontallicken nomber; onder andere sestien pastoors.
1399 viel op eenen dagh soo veel sneeuw, dat men meynde te vergaen, soo het nog tw
1382 een groote aertbevinghe geweest, daer naer pestikentie, die met ee daegen geduyrt had. De daecken van huysen en schuyren vielen in door de swaerte van den sneeuw, en volgde daerop soodaene overboordinge van water, dat de mensen op de solders moesten salveeren.
1401 storven binnen Luyck van de peste 12.000 mensen ende Maestricht had in dese sterfte oock haer paert gehadt.
1429 ontstond er eenen oorlog tusschen den bischop van Luik en den graaf van Namen waarin driehonderd Maastrichtenaars, die allen welgewapend hunnen bisschop te hulp waren gekomen, in eenen hinderlaag gevallen zijnde, het meesten dierlijk zijn omgekomen.
1439 storven binnen Luyck van de peste over de 20 duysent mensen.
1451 was binnen Maestricht eene groote sterfte en daer naer eenen regenachtige winter sonder vriesen.
1456 den 26 augusti, was hier eene groote aertbevinge, die veel schade heeft gedaen.
1458 in dit jaar was de St.Catharinakapel reeds gebouwd op de Boschstraat, haar doopregister begint in 1500.
1465 branden die van Luyck St.Peter af.
1468 heeft de bisschop van Luik deze stad op de 24 oktober stormenderhand ingenomen, geplunderd en verbrand en alzoo de meeste ingezetene uit de stad gevlucht waren, zijn er naar omternt tweeduizend burgers gedood, doch vele verdronken, of werden in de Maas geworpen van de brug af......
1469 is er vrede gesloten tusschen den bisschop en de Luikenaars en hebben de burgers begonnen hunne huizen op te bouwen.
1473 was het groote droogte, hitte, peste en dieren tijd, weghnemende veele mensen.
1488 wasser sulcken hongersnoot, dat de mensen genootsaeckt waeren gemaelen stroy te eeten.
In dit jaer wierden drie sonnen in de loght gesien.
1489 ataqueren de Luikenaars te vergeefs Maastricht hetgene de Begijnen van den Nieuwenhof noodzaakten zich te retireren uit Sint Pieter binnen de stadsmuren alwaar zij haar klooster bouwden.
1504 den 14 mey wasser eene groote aertbevinge, daernaer een groot tempeest dat allen den wijngaert bedorven was.
1512 vielder sulcken abondantie van sneeuw en hadden soo vochtigen winter, dat in den somer daernaer eene groote peste regeerde.
1531 stierf bijnae de heele stad van Maestricht uyt van de peste ende was alsdoen oock groote dierte in alle landen door manquement van vruchten.
1550 op 11 juni.
Blijde inkomst van Koning Philips II, men had buitengewone toebereidselen gemaakt en hij was vergezeld van Keizer Karel en den Bisschop van Luik, de twee Koninginnen.
Bij die gelegenheid kregen de schutters vijf nieuwe vaandels.
1553 droeg men de noodkist rondom de stad omdat er zoo vele mensschen stierven.
1566 aenvanck der Geusen omtrent ende binnen Maestricht (beeldenstorm).
1568 op 28 augustus kwam Hertog van Alva in de Nederlanden, alwaar hij zeer tyrannisch huis hield.
(Hij had zijn hoofdkwartier gevestigd op Hocht en Pietersheim).
1573 mutineren de inwoners van Maestricht tegens haeren Prince van Luyck en tegens den Spaensen Commandant.
1576 op 20 oktober, opstand: de Stad werd gestraft en geplunderd, duizende mensen moesten de opstand met hun leven bekopen.
1577 vertrokken de Spaanschen uit Maastricht en ook uit de Nederlanden, de bondgenoten krijgen daarop gelegenheid om de stad met garnizoen te voorzien.
1579 den 29 juni nam de Prins van Parma Maastricht stormenderhand in na een beleg van vier maanden. De stad werd aan de soldaten ter plundering overgegeven, alwaar zij groote wreedheden pleegden en niemand spaarden, waarbij duizende en duizende mensen werden vermoord.
1580 doet prins Willem van Oranje eenen aanslag op Maastricht, maar werd genoodzaakt daarvan af te trekken.
1594 heeft Prins Maurits andermaal een vruchteloze aanslag op Maastricht gedaan.
1607 plundereningen en muiters door de Spanjaarden.
1612 op St.Laurensdagh, was het eenen grooten brandt op Tweebergenstraat te Maestricht, den brandt quam door eenen geheten Jaspar, die schytende naer eene duyve, schoot het vuyr int dack, hij salveerde hem te St.Peter. daer verbranden 42 huysen.
In het Rijksarchief te Maastricht bevindt zich een kroniek.
Het is een “kwatrijn” van 171 bladzijden en loopt van de eerste oorsprong van de stad tot 1862.
De taal en de stijl van het handschrift zijn gebrekkig, maar doorgaans is de inhoud historisch verantwoord en waar.
De samensteller van dat werk, was een zekere Philippus van Gulpen, een Maastrichtenaar.
Hierna volgen enkele gebeurtenissen die gepubliceerd werden in de uitgaven van “de Maasgouw”.
Philippus van Gulpen, Kronijck der stad Maastricht van af haren oorsprong tot in juni van het jaar 1862.
Ver: Handschrift; papier; 19e eeuw. Collatie: 8° (220 x 170 mm); gepagineerd (1-170).
Annotatie: Deze kroniek, van de hand van Philippus Wilhelmus Jacobus van Gulpen (1792-1862), heelmeester te Maastricht, werd in 1883 door archivaris Jos. Habets aangekocht.
Vanaf 1885 (jrg. 7, nr. 261) tot in 1889 (jrg. 11, nr. 51) werd deze kroniek door Jos. Eversen medegedeeld in De Maasgouw
1382 is eenen groote aertbevinghe geweest, daer naer pestilentie, die met duysende mensen weghgevoert heeft.
1387 den 10 augusti, wort aen de borgers van Maestricht verleent door de hertog van Brabant de vrijdom van thol in Brabant, te water en te lande.
1396 in februario, was de Maese soo hoogh, als oyt gesien is, waerdoor veele mensen ende beesten verdroncken sijn.
Int selve jaer wort Wesent afgebrandt en geplundert door de Geldersse.
1398 storven in Huy over de 8.000 mensen van de peste en binnen Luyck eenen ontallicken nomber; onder andere sestien pastoors.
1399 viel op eenen dagh soo veel sneeuw, dat men meynde te vergaen, soo het nog tw
1382 een groote aertbevinghe geweest, daer naer pestikentie, die met ee daegen geduyrt had. De daecken van huysen en schuyren vielen in door de swaerte van den sneeuw, en volgde daerop soodaene overboordinge van water, dat de mensen op de solders moesten salveeren.
1401 storven binnen Luyck van de peste 12.000 mensen ende Maestricht had in dese sterfte oock haer paert gehadt.
1429 ontstond er eenen oorlog tusschen den bischop van Luik en den graaf van Namen waarin driehonderd Maastrichtenaars, die allen welgewapend hunnen bisschop te hulp waren gekomen, in eenen hinderlaag gevallen zijnde, het meesten dierlijk zijn omgekomen.
1439 storven binnen Luyck van de peste over de 20 duysent mensen.
1451 was binnen Maestricht eene groote sterfte en daer naer eenen regenachtige winter sonder vriesen.
1456 den 26 augusti, was hier eene groote aertbevinge, die veel schade heeft gedaen.
1458 in dit jaar was de St.Catharinakapel reeds gebouwd op de Boschstraat, haar doopregister begint in 1500.
1465 branden die van Luyck St.Peter af.
1468 heeft de bisschop van Luik deze stad op de 24 oktober stormenderhand ingenomen, geplunderd en verbrand en alzoo de meeste ingezetene uit de stad gevlucht waren, zijn er naar omternt tweeduizend burgers gedood, doch vele verdronken, of werden in de Maas geworpen van de brug af......
1469 is er vrede gesloten tusschen den bisschop en de Luikenaars en hebben de burgers begonnen hunne huizen op te bouwen.
1473 was het groote droogte, hitte, peste en dieren tijd, weghnemende veele mensen.
1488 wasser sulcken hongersnoot, dat de mensen genootsaeckt waeren gemaelen stroy te eeten.
In dit jaer wierden drie sonnen in de loght gesien.
1489 ataqueren de Luikenaars te vergeefs Maastricht hetgene de Begijnen van den Nieuwenhof noodzaakten zich te retireren uit Sint Pieter binnen de stadsmuren alwaar zij haar klooster bouwden.
1504 den 14 mey wasser eene groote aertbevinge, daernaer een groot tempeest dat allen den wijngaert bedorven was.
1512 vielder sulcken abondantie van sneeuw en hadden soo vochtigen winter, dat in den somer daernaer eene groote peste regeerde.
1531 stierf bijnae de heele stad van Maestricht uyt van de peste ende was alsdoen oock groote dierte in alle landen door manquement van vruchten.
1550 op 11 juni.
Blijde inkomst van Koning Philips II, men had buitengewone toebereidselen gemaakt en hij was vergezeld van Keizer Karel en den Bisschop van Luik, de twee Koninginnen.
Bij die gelegenheid kregen de schutters vijf nieuwe vaandels.
1553 droeg men de noodkist rondom de stad omdat er zoo vele mensschen stierven.
1566 aenvanck der Geusen omtrent ende binnen Maestricht (beeldenstorm).
1568 op 28 augustus kwam Hertog van Alva in de Nederlanden, alwaar hij zeer tyrannisch huis hield.
(Hij had zijn hoofdkwartier gevestigd op Hocht en Pietersheim).
1573 mutineren de inwoners van Maestricht tegens haeren Prince van Luyck en tegens den Spaensen Commandant.
1576 op 20 oktober, opstand: de Stad werd gestraft en geplunderd, duizende mensen moesten de opstand met hun leven bekopen.
1577 vertrokken de Spaanschen uit Maastricht en ook uit de Nederlanden, de bondgenoten krijgen daarop gelegenheid om de stad met garnizoen te voorzien.
1579 den 29 juni nam de Prins van Parma Maastricht stormenderhand in na een beleg van vier maanden. De stad werd aan de soldaten ter plundering overgegeven, alwaar zij groote wreedheden pleegden en niemand spaarden, waarbij duizende en duizende mensen werden vermoord.
1580 doet prins Willem van Oranje eenen aanslag op Maastricht, maar werd genoodzaakt daarvan af te trekken.
1594 heeft Prins Maurits andermaal een vruchteloze aanslag op Maastricht gedaan.
1607 plundereningen en muiters door de Spanjaarden.
1612 op St.Laurensdagh, was het eenen grooten brandt op Tweebergenstraat te Maestricht, den brandt quam door eenen geheten Jaspar, die schytende naer eene duyve, schoot het vuyr int dack, hij salveerde hem te St.Peter. daer verbranden 42 huysen.