Hof van st. Monica

[burgemeester]

Ik kijk vanuit mijn huis op een klein torentje bij een kerk. Ik heb altijd gedacht dat dit hoorde bij de toneelschool. Pas een paar dagen geleden ontdekte ik dat dit helemaal niet zo was. Het kerkje ligt tussen de Verwerhoek en de Lenculenstraat. Aan de kant van de Lenculenstraat ligt een huis met het opschrift 'Hof van st. Monica'.

Ik heb even gegoogled, maar ik kom geen steek verder. Zover ik weet heb ik dit kerkje ook nog nooit in een boek zien staan. Weet iemand meer over deze hof? Zijn er foto`s van de binnenkant?

[Minckeleers]

Weet iemand meer over deze hof? Zijn er foto`s van de binnenkant?

Deze afbeelding heb ik in "Boe is dit?" geplaatst bij bericht #6235 in februari 2009:

[Minckeleers]

En zo ziet het er nu uit:

[SJEF †]

Hof van Sint Monica

Al mijn kennis over de Hof van Sint Monica en bijbehorende RK Weeshuis is beschreven via: Forum Maastricht > Mestreech / Maastricht > Geschiedenis Maastricht > Weeshuizen in Maastricht.

De panden van de Hof van Sint Monica hebben een rijke historie.
Het oudste pand - gelegen aan de kop van het monumentale complex in de Verwerhoek, vlak naast de Jeker - dateert uit 1550.
Later verrezen ook de gebouwen in de richting van de Lenculenstraat.
De archieven vertellen ons dat zo'n 300 jaar geleden in dit complex reeds een R.K. Weeshuis is gevestigd; in die tijd ook wel "Klooster" genoemd.

Ook kan ik vermelden dat de zusters Augustinessen van St. Monica sinds de vestiging in Maastricht in 1962 zich veel bezig hielden met crisisopvang van dakloze meisjes en vrouwen.

Maar ik zal mogelijkerwijs in het weekend aanvullende info plaatsen; indien ik die kan vinden.

[burgemeester]

Mooi, die foto van de binnenkant!

Wat ik me nog afvraag is hoe oud die kerk is. Ik zou schatten 19de eeuws, maar ik ben echt geen kenner.

[SJEF †]

De uitgeverij Stichting Historische Reeks Maastricht heeft in de serie 'Silhouets' een boekje uitgebracht (nr.20) over de geschiedenis van de Toneelacademie.

De ondertitel benadrukt de vroegere bestemmingen van de panden Lenculenstraat 31 en 33.
In Lenculenstraat 33 vond in de periode 1690-1912 het gereformeerd weeshuis onderdak, gevolgd door het Provinciaal Museum (1914-1951) en de Jan van Eyck-academie (1951-1961).
Op nummer 31 waren gehuisvest een school voor (uitgebreid) lager onderwijs (1914-1945) en de Muziekschool (1924-1965).
In de jaren vijftig betrok de Toneelacademie een deel van de gebouwen.
Twintig jaar later was zij als enige bewoner overgebleven.
Door een ondergrondse uitbreiding en een bovengrondse arena zijn beide panden met elkaar verbonden.

[SJEF †]

Tot nu toe heb ik alleen nog maar een foto gevonden uit 1922.
Zelf vermoed ik dat de kapel eind achttiende eeuw, begin negentiende eeuw is gebouwd.

Sinds de Zusters Augustinessen van St. Monica (in 1962) het gebouwencomplex van het oude weeshuis zijn gaan bewonen, is het interieur van de kapel aanzienlijk veranderd.
Het priesterkoor is van de voor- naar de achterkant verplaatst, het oude altaar is door een nieuw altaar vervangen en de gehele inrichting is danig versoberd.


Kapel R.K. Weeshuis Lenculenstraat.

[SJEF †]

Hof van Sint Monica

1770: Is de steene wagt (* tegenover het Gouvernement gebouwd, en wird de capel in 't Roomsch weeshuijs afgebroken en eene nieuwe gebouwd.

(*: Met de steene wagt wordt het huidige ijkkantoor bedoeld, gelegen aan het parkje bij de splitsing Sint Servaasklooster - Papenstraat - Bouillonstraat.

Bronmateriaal:
"Kroniek der stad Maastricht van haren oorsprong af tot in Juni 1862, verzameld, opgesteld en geschreven door Philippus van Gulpen."
Deze kroniek werd ooit gepubliceerd in De Maasgouw (Orgaan voor Limburgsche geschiedenis, taal- en letterkunde) door Jos. Eversen.

[burgemeester]

Super gevonden!

[SJEF †]

Super gevonden!

En toch heb ik een ontevreden gevoel, omdat de informatie erg magertjes is.
De hele namiddag en vooravond heb ik besteed aan het doornemen van diverse boeken, om maar een paar regels, of zelfs een paar woorden, te kunnen ontdekken over de kapel die officieel toebehoort aan het voormalige R.K. Weeshuis, dat gelegen is aan de Lenculenstraat en op de hoek Lenculenstraat - Verwerhoek.
De kapel is gebouwd in 1770, na afbraak van de oude kapel.
Zoveel is zeker.
Maar dan ontbreekt ook elk spoor aan informatie.
De kapel komt ook niet voor op de officiële monumentenlijst van de gemeente Maastricht.
Het enige dat resteert is zelf een onderzoek te gaan doen in de archieven van het RHCL in de Sint Pieterstraat 7.
Voor archiefonderzoek bent u van harte welkom in onze studiezaal.
Deze is geopend op:

maandag 13.00-17.00 uur
dinsdag tot en met vrijdag 09.00-17.00 uur
zaterdag 9.00-14.00 uur

Op de zaterdagen in de maanden juli en augustus is het archief gesloten i.v.m. de zomersluiting.

[El Loco]

Heb nog eens goed gekeken naar het fotootje van het exterieur van de kapel, dat Minckeleers hier een paar dagen geleden plaatste. Heb nu sterk het gevoel dat het gebouw wel eens uit 2 delen zou kunnen bestaan. Het lagere, vooruitspringende deel lijkt mij ouder dan de rest, waarschijnlijk 17e of 18e eeuws, met name vanwege de hardstenen deur- of raamomlijsting, die daar nog net zichtbaar is. Dit zou een restant kunnen zijn van de kapel uit 1770, zoals Sjef hierboven aangaf. De rest van de kapel lijkt mij neogotisch, zeker als je de interieurfoto bekijkt.

Zowel het interieur als een aantal details in het exterieur deden mij denken aan Johannes Kayser. Deze tijdgenoot van Cuijpers bouwde met name in Limburg een groot aantal kerken in de stijl van de neogotiek. Het bekendst zijn de basiliek van Sittard en de Pauluskerk in Vaals. Ook in Maastricht is Johannes Kayser zeer actief geweest: de kerken van Caberg, Borgharen en Sint-Pieter-op-de-Berg zijn van zijn hand, evenals de Ursulinenkapel in de Capucijnenstraat en de kleine, maar fraaie kapel op de begraafplaats aan de Tongerseweg. Zie voor meer informatie over Johannes Kayser (niet te verwarren met zijn zoon Jules) de mooie site van http://www.kerkgebouwen-in-limburg.nl/

Ik ben geen kenner van de neogotiek, maar ik vond een aantal stijlovereenkomsten tussen de kapel van het RK weeshuis en een aantal Kayser-bouwwerken toch wel op z'n minst frapant. Ik heb ze hier eventjes - heel suggestief, ik geef het toe - naast elkaar gezet:

Kapel RK Weeshuis en kapel Begraafplaats Tongerseweg: trapgevels en rozetramen...


Kapel RK Weeshuis en kerk van Sint-Pieter: weer die rozetramen


Kapel RK Weeshuis en Ursulinenkapel: Zie ik daar weer die kantelen?
Let ook op de sierrand onder de dakgoot (zie ook kapel begraafplaats)


Kapel RK Weeshuis (detail interieur) en portaal kapel Tongerseweg

Dit alles met een zekere knipoog. Aan het eind van de 19e eeuw citeerden architecten allemaal uit het repertoir van bouwstijlen uit het verleden. Kayser is niet de enige geweest die trapgevels, rozetramen, en geglazuurde baksteenornamenten in zijn ontwerpen verwerkte...

[El Loco]

Zat nog even verder te zoeken en vond dit fotootje van de Ursulinenkapel (ook van http://www.kerkgebouwen-in-limburg.nl):

Die Kayser was echt helemaal bezeten van kantelen! Hier heeft hij zich even helemaal kunnen uitleven! Maar wat me opviel is de horizontale geleding bij de achterste trapgevel, waar een 3-tal nepspitsboograampjes bovenop staan. Zo'n soortgelijke horizontale geleding, ook met een spitsboograampje, zie je ook bij de trapgevel van de kapel, die ons allen zo bezighoudt. Ik vond die geleding met dat piepkleine raampje al meteen lelijk (en onnodig) en nu valt hij me weer op bij de Ursulinenkapel. Toch weer gewoon een toevalligheidje?

En als bonusje nog wat trapgeveltjes, deze keer gezien vanuit de Ursulinentuin:

[El Loco]

Ik zie nu pas die ouwere thread van "Boe is dit?" over dit gebouw en dus ook dat Minckeleers toen al vaststelde dat het om een bouwwerk van Johannes Kayser ging. Die speurtocht van mij hierboven slaat dus nergens op. Sorry hoor, ben nieuw hier

[Minckeleers]

...Zie voor meer informatie over Johannes Kayser ...

En nog wat aanvullende informatie over Johannes Kayser (1842-1917), dit is zijn graf op de Algemene Begraafplaats aan de Tongerseweg, schuin tegenover zijn kapel:

[burgemeester]

Wat geeft dat nou, dat bevestigd alleen maar dat 't correct is. Bovendien is je vergelijkende fotoserie zeer de moeite waard.

Inderdaad! Uiterst interessante fotoreeks!