Tracee Romeinse weg

[Ingrid M.H.Evers]

De hoogbrugstraat maakt toch echt deel uit van het romeinse wegennet.

Elders op deze site zijn wat opmerkingen te vinden over het tracee van de Romeinse weg in Maastricht. Daar wordt ook gezegd dat de Hoogbrugstraat deel zou uitmaken van dat wegennet. Dat idee dateert echter uit de vroege negentiende eeuw, toen er nog geen bodemonderzoek was gedaan en men op basis van vermoedens (bv. 'het is een tamelijk lange rechte straat') aannam dat die dan wel door de Romeinen zou zijn aangelegd. (Of 'Napoleon', dat is ook altijd een goeie ).
De Hoogbrugstraat 'hoorde erbij' in de tijd van Martinus van Heylerhoff (1776-1854), maar dat is lang geleden. Toen dacht men ook dat de middeleeuwse stadsmuur - waarvan er nu nog stukjes in het centrum te zien zijn en waartoe de Helpoort behoort - Romeins was.
Nu, bijna twee eeuwen later, zijn archeologen en historici het in grote lijnen met elkaar eens over het verloop van het tracee.
1. Dat de weg aan de oostelijke zijde van de Maas (nu midden in het stroombed) vanaf de Romeinse brug schuin naar het noorden liep richting Geuldal, (en zo verder naar het oosten) is meermalen bewezen.
2. De door Goossens en na hem Hardenberg veronderstelde weg via Scharn en Vilt is nooit aangetoond.
3. De Rechtstraat en de Hoogbrugstraat zijn vermoedelijk in de Vroege Middeleeuwen ontstaan onder invloed van de handelsnederzetting (portus) aan de Maas en de verbindingsweg met het paleis van de Karolingers in Aken (zie de kaartjes in: Jac van den Boogard, De Percee, [Maastrichts Silhouet, 9], Maastricht 1982).
4. In de Romeinse tijd sloot Aken met een weg naar het noorden aan op de oost-west verbinding Keulen-Maastricht-Tongeren.

Bron: dr. T.A.S.M. Panhuysen, Romeins Maastricht en zijn beelden, Assen 1996.

[burgemeester]

Waar ik ook geinteresseerd in ben is het Romeinse tracee na de oversteek van de maas. Loopt dat nu via de Kleine Staat, Grote Staat langs het Vrijthof Brusselsestraat? Of is het toch het tracee Bredestraat en dan schuin over het Vrijthof en dan Brusselsestraat?

Ik heb over beiden wel eens iets gelezen, maar kwam er niet uit.

[SJEF †]

Waar ik ook geinteresseerd in ben is het Romeinse tracee na de oversteek van de Maas.

Het was de eerste vraag van de eindejaarsquiz 2007.

Een uitgebreid antwoord lees je op de webpagina van Zicht op Maastricht, middels onderstaande URL.

http://www.zichtopmaastricht.nl/teks...gebreide_tekst .

[Ingrid M.H.Evers]

De beschrijving op Zicht op Maastricht is mijns inziens onjuist (het zou niet de eerste keer zijn!). Maar ik zal even contact opnemen met onze vroegere 'stadsmol' (gemeentelijke archeoloog). Wordt vervolgd.

[burgemeester]

Het was de eerste vraag van de eindejaarsquiz 2007.

Een uitgebreid antwoord lees je op de webpagina van Zicht op Maastricht, middels onderstaande URL.

http://www.zichtopmaastricht.nl/teks...gebreide_tekst .

Kijk, toen was ik nog niet hier. Dank, SJEF.

Ik wacht ook nog op het graafwerk van Ingrid!

[elletje]

We wachten dus op Titus!

[burgemeester]

Ik heb me zojuist de monumentengids van Boogard & Minis aangeschaft (mooi werk!); en las daar weer dat het tracee liep over de Grote en Kleine Staat. Ingrid, ben je inmiddels tot de kern van de zaak doorgedrongen?

[El Loco]

Ik heb een tijdje geleden het boek Demography and health in early medieval Maastricht van Raphael Panhuysen aangeschaft (de neef van, als ik me niet vergis). Panhuysen junior gaat ook uit van het tracee Wolfstraat - Kleine Staat - Grote Staat. Hij baseert zich daarbij op, jawel, Titus Panhuysen. Op pagina 21 is onderstaand kaartje te vinden. Daarop is te zien dat, behalve de brug en de weg binnen het castrum, alleen een stukje weg aan de noordzijde van het Vrijthof is gevonden, dus de conclusies over het tracee staan wat dat betreft nog op redelijk los zand, lijkt me. Ook mooi te zien: de noordelijke Jekertak die de gracht van het Romeinse castrum van water voorziet.

Bij Elizabeth den Hartog kwam ik een passage tegen die de andere variant lijkt te ondersteunen. Toegegeven: professor den Hartog is kunsthistorica - geen historicus - en haar boek Romanesque Sculpture in Maastricht gaat over een heel ander onderwerp, maar ik heb zelden een boek gelezen dat zo gedegen onderbouwd is; een literatuurlijst van 25 pagina's getuigt daarvan. In hoofdstuk IV betoogt ze dat het Romaanse reliΓ«f "Eed op de relieken" uit de OLV-kerk waarschijnlijk afkomstig is van een middeleeuws poortgebouw of bruggehoofd bij de Romeinse brug. Om die stelling te onderbouwen grijpt ze terug op de geschriften van Herbenus, die melding maakt van een Porta Regia, een Koningspoort nabij de Romeinse brug, en de kaart van Simon a Bellomonte uit 1587, die een voormalige Via Regia vermeld bij de Bredestraat. Nou is een Via Regia nog geen romeinse weg, maar de benaming lijkt in elk geval te duiden op een zeer oude (en logische) route tussen brug en Vrijthof.

Kaartje uit 1587 met in het midden de St Amorskapel en onderaan de "Platea lata in antiquis historiis dicta Via Regia" (brede straat, in oude geschriften Via Regia genoemd)

[burgemeester]

Dit stukje van El Loco heeft tot zojuist aan mijn aandacht weten te ontsnappen. Niet vreemd, want dat is gemaakt tijdens mijn zomervakantie.

Conclusie: we zijn er niet uit. Intuitief zou ik kiezen voor de "Bredestraat-variant". Dat lijkt me echter niet geheel wetenschappelijk. Wie verdere (archeologische) aanwijzingen kent mag ze hier melden!!

[SJEF †]

Er is nog een Engelstalige webpagina dat het onderwerp behandelt.

http://www.livius.org/maa-mam/maastr...aastricht.html .

http://www.livius.org/vi-vr/via_belg...a_belgica.html .

================================================
Maastricht

Al vroeg in de (Romeinse) geschiedenis is bij Maastricht sprake van een bootbrug over de Maas (met herberg oid) die in de eerste eeuw nChr. is vervangen door een houten brug.
In de vierde eeuw is deze vervangen door een stenen brug.
Deze bruggen lagen iets zuidelijker dan de huidige Sint Servaasbrug aan de Maas.
De stichting Maasbrug heeft de plek inmiddels voorzien van een obelisk en een informatiepaneel.

Maastricht is steeds een belangrijke woonplaats geweest vanwege haar ligging aan de heerbaan tussen Bavay aan de Kanaalkust en Keulen.
Zo kwam men via de Tongerenseweg Mosa (ad) Traiectum binnen, sloeg rechtsaf de Haverstaat in en daarna linksaf de Plankstraat in richting Maasoever.
Pas in de 4de eeuw is er sprake van een militaire versterking / Romeins fort (een stoort castellum) met een uitbreiding aan de Oostelijke zijde van de Maas in stadsdeel Wijck (af te leiden van het woord vicus?), zie tekening.

Aan de Plankstraat 21 zijn de meest zichtbare resten van Romeins Maastricht in situ te vinden in de museumkelder onder hotel Derlon (weggetje met maaskeien, stukje Romeinse weg, delen van een tempelterrein, het fundament van een godenpeiler, stadsmuur en -poort) ten toon te stellen.
Gratis te bezichtigen op zondag van 12.00 - 16.00 uur.

In het wegdek van het nabijgelegen pleintje Op de Thermen zijn nog de contouren aangegeven van een Romeins badcomplex.

Bron:

http://www.romanaqueducts.info/webte...nederland.html .

(Scroll tot bijna het einde van de pagina).

[Ivo M]

Maastricht is steeds een belangrijke woonplaats geweest vanwege haar ligging aan de heerbaan tussen Bavay aan de Kanaalkust en Keulen.

Een kleine correctie, Bavay ligt niet aan de Kanaalkust maar een 20tal kilometer ten zuiden van het huidige Mons. Bavay was wel een knooppunt van Romeinse wegen (zoals je nu nog kunt zien op de landkaarten).

[Antonius]

romeinse wegen

Goedendag,
vanuit een stad enkele richtingen aangeven kan
maar dan lijkt me ook vanuit de zustersteden de weg terug vervolgen een leuke vergelijking of het aansluit

misschien even een link naar afbeelding http://stadtgeschichte.isl.rwth-aach...%B6merwege.jpg

dan wordt ook duidelijk... dat er nog wat aan elkaar geknoopt kan worden

gevonden op : http://stadtgeschichte.isl.rwth-aachen.de/wiki/0-399
mvg