Karl Vogt in Limburg?

[burgemeester]

In deze Kerstperiode heb ik me weer wat meer bezig gehouden met Darwin. Ik las 'Darwin in Domineesland' door Bart Leeuwenburgh. Goed boek, vond ik.

Dit boek verhaalt over de radicalisering van de discussie over de evolutieleer naar aanleiding van het bezoek van Karl Vogt (http://en.wikipedia.org/wiki/Karl_Vogt). Hij begint een reeks lezingen vanaf 26 november 1868 in Rotterdam. Leeuwenburgh schrijft in zijn boek dat het onduidelijk is of Vogt hiervoor nog een bezoek (lezing) heeft gebracht aan Limburg.

In het boek 'De ontbrekende schakel' van Pat Shipman (wat verder in mijn opinie een tenenkrommend boek is, een 'vie romancee') wordt uitvoerig verteld over het leven van Eugene Dubois, geboren te Eijsden. Eugene zou op jeugdige leeftijd met Vogt bekend zijn geworden door een krantenartikel in een Limburgse krant over een bezoek van Vogt aan Limburg. Ook zou hij een mevrouw Schilling (verzonnen?) in de apotheek van zijn ouders horen praten over de bijeenkomst die ze persoonlijk had bijgewoond.

Is er bij iemand van jullie meer bekend over een bezoek van Vogt aan Limburg, of nog beter, aan Mestreech?

[elletje]

Laat mij nu Karel Vogt alleen bekend zijn via "de Kaptein van Köpenick?
't Zal er wel niets met jouw verhaal te maken hebben, maar toch!!

[burgemeester]

Daar had ik helemaal niet aan gedacht! Wat grappig. Ik heb het dus over een geheel andere Karl Vogt dan de uniform stelende 'kapitein'.

Terzijde: op deze webpagina http://wapedia.mobi/nl/Eugene_Dubois wordt melding gemaakt van Vogt in Roermond. Ook andere websites melden Vogt in Limburg. Is dit nu historisch correct of niet?

[elletje]

Ach, Burgemeester, geen probleem, maar Karel Vogt is dus gewoon de hoofdpersoon in de gelijknamige Mestreechter Operette " de Kaptein van Köpenick"van de gebroeders Olterdissen uit 1907!
Zijn werkelijke naam was Willem Vogt, begraven in Luxemburg.
Zie de website www.Kopenick.nl
Met groeten van de Kaptein!

[SJEF †]

Laat mij nu Karel Vogt alleen bekend zijn via "de Kaptein van Köpenick?

Ken uw klassiekers, elletje.
Noch Karel Vogt, noch Wilhelm Vogt maken of maakten deel uit van de "Kaptein vaan Köpenick".

Maar het was Wilhelm Voigt; met een i tussen de o en de g.

Lees ook: http://www.mestreechonline.nl/forum/...69&postcount=6 .

http://nl.wikipedia.org/wiki/Hauptma..._K%C3%B6penick .

http://www.kopenick.nl/ .

[SJEF †]

Terugkomend op de vraag van Burgemeester, vond ik de volgende passage.

Eugène Dubois werd in Eijsden geboren, een jaar voordat Darwin in 1859 zijn spraakmakende evolutietheorie On the Origin of Species publiceerde.
Als Dubois tien is, krijgt hij voor het eerst interesse in de evolutietheorie.
De Duitse bioloog Karl Vogt geeft dan een lezing in Limburg, waarin hij Darwins theorie verdedigt.
Dubois volgt het rumoer via de krant die suggereert dat het hier om een grote ideeënstrijd gaat.
In zijn geboorteplaats Eijsden spreekt men schande van Vogts lezing; de gedachte dat God de aarde had geschapen, stond ter discussie en daar kon het katholieke zuiden weinig mee.
Maar Dubois' nieuwsgierigheid was gewekt en enkele jaren later, op de Roermondse HBS, ontstaat zijn plan om ooit het belangrijkste bewijs voor de evolutie te vinden: de schakel die aantoont dat mens en aap dezelfde voorouders hebben.
Als geneeskundestudent aan de Universiteit van Amsterdam neemt hij zich definitief voor: Darwins missing link, daar zou zijn naam onder komen te staan.
En zo geschiedde.

Bron: http://www.sam-limburg.nl/actueel.aspx?id=474 .

Lees ook: http://geschiedenis.vpro.nl/boekbesp...icht/34533211/ .

[burgemeester]

Ja, SJEF, die vermeldingen op internet zijn vrij gemakkelijk te vinden. Maar er is een probleem mee: deze stukken zijn gemaakt na de publicatie van Shipman. En daar schuilt volgens mij het probleem: ze beweert dat Vogt een lezing hield in Limburg. Ik neem aan dat ze dat doet op basis van een terugblik van Dubois op zijn leven (gepubliceerd in de Telegraaf [27-01-1938]). En zoals bekend zijn dergelijke herinneringen notoir onbetrouwbaar. Bart Leeuwenburgh kan er geen bewijs voor vinden.

Het is dus goed mogelijk dat de eventuele fout van Shipman overal herhaald wordt.

[SJEF †]

Wellicht kan een bezoek aan het Natuurhistorisch Museum Maastricht wat meer duidelijkheid verschaffen.
Daar is momenteel een uitgebreide expositie omtrent Eugène Dubois: De vondst die Darwin gelijk gaf.
Van 13 december 2009 tot en met 30 mei 2010.
Tevens is er een film in de maak over het leven werk van de Eysdenaar Eugène Dubois, die in 2010 in première zal gaan.
Lees ook: http://www.pleistocenemammals.com/new/?p=1856 .

[elletje]

Ken uw klassiekers, elletje.
Noch Karel Vogt, noch Wilhelm Vogt maken of maakten deel uit van de "Kaptein vaan Köpenick".

Maar het was Wilhelm Voigt; met een i tussen de o en de g.

Lees ook: http://www.mestreechonline.nl/forum/...69&postcount=6 .

http://nl.wikipedia.org/wiki/Hauptma..._K%C3%B6penick .

http://www.kopenick.nl/ .

Sjef, kijk op bladzijde 41 van het tekstboekje van de Köpenick!
"Karel Vogt, in dank voldaan" en op bladzijde 54 "Kriet mer neet, Karel, Karel! Dat is zowel in de oude tekst van Olterdissen, als in de versie van 2007, de naam van de Sjeunlapper Vogt.

[SJEF †]

Sjef, kijk op bladzijde 41 van het tekstboekje van de Köpenick!
"Karel Vogt, in dank voldaan" en op bladzijde 54 "Kriet mer neet, Karel, Karel! Dat is zowel in de oude tekst van Olterdissen, als in de versie van 2007, de naam van de Sjeunlapper Vogt.

Ja, ik zie overal het woord Vogt staan.
Maar, dat is de dialectweergave en -schrijfwijze van Alphonse Victor Olterdissen.
Spreken we het woord Vogt uit op z'n Mestreechs, dan is die o geen korte o, maar ook geen lange o, maar iets ertussen in.

In Duitsland (waar Voigt) vandaan kwam loste men het op, door die middellange o te voorzien van de letter i.

Maar ik houd me aan de officiële, Duitse schrijfwijze: Voigt.

http://de.wikipedia.org/wiki/Hauptma..._K%C3%B6penick .

http://www.koepenickia.de/ .

[burgemeester]

Wellicht kan een bezoek aan het Natuurhistorisch Museum Maastricht wat meer duidelijkheid verschaffen.
Daar is momenteel een uitgebreide expositie omtrent Eugène Dubois: De vondst die Darwin gelijk gaf.

Ben er net even geweest. Met de uitgebreidheid van deze expositie valt het wel mee. Ook geen enkele referentie aan Vogt. Ik ben benieuwd naar het boek bij de tentoonstelling, maar dat was helaas al uitverkocht. Even wachten tot de nieuwe exemplaren binnenkomen!

[burgemeester]

Even wachten tot de nieuwe exemplaren binnenkomen!

Dit boek heb ik inmiddels aangeschaft en doorgenomen. Through Eugene Dubois`Eyes door Paul Albers & John de Vos. Het boek is overigens niet uitgegeven ter gelegenheid van de expositie.

Zowaar wordt Karl Vogt erin genoemd, maar het antwoord heb ik niet gevonden. Er staat slechts vermeld dat Karl Vogt door zijn lezingen de discussie over de theorie van Darwin aanzwengelde; en dat dit waarschijnlijk de interesse van Dubois getrokken heeft.

Ik vermoed dat Vogt nooit lezingen in Limburg heeft gehouden..... Zou me toch wat zijn als het wel zo was.....

[Pier]

Juiste personalia Vogt

Beste Burgemeester,

Ik ben natuurlijk ook eens op zoek gegaan 'op het internet'.

Het eerste 'probleem' wat ik echter bemerkte is dat je vermoedelijk de verkeerde personalia hebt gebruikt van Karl Vogt.
Dit bemoeilijkt het zoeken (wellicht).

Je verwijst in #1 naar een Engelse wikipedia-site

http://en.wikipedia.org/wiki/Karl_Vogt

maar daar gebruikt men de naam
Carl Christoph Vogt (July 5, 1817 in Gießen, Germany – May 5, 1895 in Geneva, Switzerland).

Op een Duitse wikipedia site

http://de.wikipedia.org/wiki/Carl_Vogt

heet de goede man plotseling
August Christoph Carl Vogt (* 5. Juli 1817 in Gießen; † 5. Mai 1895 in Genf) .

Dat het om dezelfde persoon gaat is wel duidelijk, gelet op de geboorte- en sterfdatum, alsmede een overeenkomende foto


Ik dacht even een doorbraak te hebben, nu blijkt dat hij in 1845, in Parijs, kennis maakte met Karl Marx.
En we weten waar de zus van Karl Marx, Sophie, toen woonde !!!
In 1860 beschuldigde Karl Marx Carl Vogt echter van het zijn van een Franse spion en raakte de 2 gebrouilleerd. (zie http://de.wikipedia.org/wiki/Herr_Vogt)

Maar goed, het zou dus kunnen dat Karl Marx Carl Vogt ooit gewezen heeft op Maastricht.
Maar het is natuurlijk zuiver hypothetisch en wellicht niet erg reëel.

We zoeken verder.....

[burgemeester]

We zoeken verder.....

Dank voor de moeite...! Als iemand iets opduikt hoor ik het graag!

[burgemeester]

Gister plofte er een envelop op de deurmat. Mijn oom had me me om redenen die verder niets met onderstaand stukje te maken hebben een nummer van "Uit Eijsdens Verleden" toegezonden. Dit jubileumnummer van oktober 2010 is compleet aan mijn vriend Eugene Dubois gewijd. En wat een prachtige uitgave is het geworden! Ideale lectuur om gedurende een treinreis naar een vriend te bestuderen...

Het nummer kent drie artikelen, waarvan de tweede voor mij verreweg het interessants was. Dit artikel is geschreven door Jean Pierre de Warrimont met als titel: "Eugene Dubois en zijn besluit om de missing link te gaan zoeken". In dit artikel worden de omstandigheden onderzocht die specifiek waren voor Eijsden in het bijzonder, en het Maas-Rijn gebied in zijn algemeenheid, die er toe hebben geleid dat Dubois vertrokken is naar Sumatra en daarna Java. Daar vond hij natuurlijk het befaamde schedeldakje van de Pithecanthropus, een zogenaamde 'missing link'. Tegenwoordig is dit dakje in het Naturalis te Leiden, waar het overigens niet in de expositie te zien is (Naturalis, schaam je).

Zeer interessant vind ik het stuk met betrekking tot Charles Lyell. Deze Lyell schreef het boek "Principles of Geology". In dit boek gaat hij ervan uit dat de grote geologische veranderingen grotendeels geleidelijk tot stand zijn gekomen; en niet op catostrofale manieren zoals men 'met de bijbel in de hand' zou denken (om even heel kort door de bocht te gaan). Charles Darwin las dit boek gedurende zijn reis om de wereld met de Beagle en dat heeft grote invloed gehad op zijn denken over de ontwikkeling in de natuur. Voor zijn evolutietheorie zijn er namelijk relatief lange en rustige periodes nodig. Let wel! Rond 1835 was er nog weinig benul van de oudheid van de aarde. Darwin opperde voorzichtig dat dit wel eens miljoenen jaren zou kunnen zijn. Daarmee werd zijn theorie alweer gevaarlijker voor veel religieuzen: James Ussher had zelfs via de bijbel bepaald dat de aarde van 23 oktober, 4004 voor christus zou zijn.

Met zijn wetenschappelijk werk heeft Lyell niet alleen een grote dienst bewezen aan de geologie, maar ook aan de biologie en daarmee aan een van de grootste wetenschappelijke revoluties. En naar mijn smaak de grootste aller tijden, al valt hier natuurlijk over te twisten.

Deze Lyell, nu, mag dus gerust tot de groten der aarde worden gerekend. Dat de man een connectie met (de omgeving van) Maastricht had wist ik dan weer niet. In 1850-1851 doet hij onderzoek met Joseph de Bosquet, uitgebreid beschreven in een bijdrage door SJEF, waaronder bij de St. Pietersberg! In 1863 bezocht hij een gebied tussen Maastricht en Smeermaas. Daar was eerder een menselijke onderkaak gevonden.

En dan heb ik toch meteen weer een vraag: is Charles Lyell in Maastricht geweest? Heeft hij wellicht bij de Bosquet overnacht? Zou dit nog na te gaan zijn in een archief?

Terug naar mijn eerdere vraag: "was Karl Vogt in Limburg?". Het artikel besteedt er -terecht!- ruimschoots aandacht aan. Na lezing ben ik er voor 90 % van overtuigd dat Vogt geen lezing in Limburg gegeven heeft. Vogt gaf echter wel een lezing in Aken in 1867. Tijdens dit bezoek '(...) waren de ramen van zijn hotelkamer ingegooid door woedende tegenstanders'. Het is mogelijk dat Dubois op de hoogte was van deze consternatie. Zeker omdat hij zich later weet te herinneren dat iemand tijdens deze lezing vroeg "Haben die Affen Kirche? Haben die Affen Bibliotheken?". Mijn antwoord op die twee vragen is overigens heel eenvoudig: ja.

Al met al was ik al lezende gedurende mijn treinreis terug naar 'de moeder aller steden' een gelukkig man.