Op bezoek bij Sappi

[burgemeester]

Deze week bezocht ik samen met Loco de papierfabriek Sappi aan het Bassin. Een mooi verslag van El Loco is hier te vinden. De papierfabriek staat op het terrein van de Nieuwe Biesen. Zie voor meer informatie deze prachtige thread.

Niet dat het veel toevoegd, maar wellicht leuk om te lezen, een persoonlijk verslag.

Nadat ik Loco had getroffen vervoegden we ons bij de receptie. We waren netje aangemeld en kregen een toegangspasje en een geel reflecterende armband met het woord “VISITOR” erop. Misschien een ideetje om de komende carnaval iedereen van boven de rivieren en mensen uit Kerkrade met een dergelijk bandje uit te rusten?

Na een presentatie over Sappi werd ons de fabriek getoond. In de presentatie werd al gemeld dat uit veiligheidsredenen van alles niet mocht. Zo zijn door de hele fabriek blauwe lijnen getrokken; daar moet je binnen blijven. Verder: niets aanraken, niets weggooien, instructies opvolgen en ga zo maar door. De veiligheidsomstandigheden zijn aanzienlijk verbeterd sinds midden 19de eeuw!

Bewapend met oordopjes trokken we door de fabriek. Als snel zagen we het eindproduct; hoogwaardig papier met een driedubbele coating. Om dit te maken is een geweldig grote machine nodig. Was Maastricht vroeger in het bezit van twee van dergelijke papiermachines, PM 5 en PM 6, nu is alleen nog maar PM 6 in bedrijf. Zo`n machine vult een hele fabriekshal, ik schat dat de machine 8 meter breed bij een metertje of 80 lang is.

De machine maakte indruk. Achteraf viel me pas in waarmee je zo`n apparaat kan vergelijken: een koningin in een wespennest. Om de koningin zwerven de werkers. Elke wesp heeft zijn eigen taak zodat de reproductie gegarandeerd is. Valt de koningin weg, dan zullen de overige wespen moeten uitzwermen. Tenslotte: als ik zo`n grote koningin in mijn huis heb vind ik het een beetje beangstigend.

Om de PM6 zwerven 500 personeelsleden die allemaal van de machine afhankelijk zijn. De machine vormt het hart van de fabriek; ieder personeelslid heeft zijn eigen taak bij het tot stand brengen van papier. Zou de PM6 uitvallen; dan is dat het einde van Sappi Maastricht. Want, zo werd ons verzekerd, mocht de machine stuk gaan, dan komt er geen nieuwe machine meer. Tenslotte had de omvang van de machine iets beangstigend, iets van vervreemding viel over me.

De PM 6 is inmiddels zo`n 50 jaar oud, een respectabele leeftijd. En ook een papiermachine schijnt niet het eeuwig leven te hebben. 20 jaar gaat hij nog wel mee, maar verder dan dat durfde onze gids niet te kijken. Maastricht als industriële stad… de laatste stuiptrekkingen zijn te zien bij Sappi. Loco en ik mochten het nog meemaken. Maar de volgende generatie?

[El Loco]

Maastricht als industriële stad… de laatste stuiptrekkingen zijn te zien bij Sappi.

Nou ja, Lanaken is natuurlijk gewoon een buitenwijk van Maastricht en dat gaat voorlopig nog wel even door. Wellicht blijft ook het kantoorgedeelte in Maastricht behouden. En wie weet houdt die PM6 het nog een jaar of tien uit...

Ik had hem willen bewaren voor Boe is dit?, maar vooruit:

Onbekend kunstwerk bij de ingang van PM6-productiehal, Sappi, Maastricht

[Breur]

Een inkijkje.

Toen mijn opa overleed in 1915 was mijn vader 10 jaar oud. Zijn moeder moest nog voor negen kinderen zorgen. Mijn vader moest onmiddellijk van school en direct gaan werken in de febrik.

Hij heeft bij kleine bedrijfjes gewerkt als malvuller voor religieuze plaquettes, heeft aardewerkovens uitgeruimd, is huisknecht geweest en heeft in de horeca gewerkt.

Het moet omstreeks 1969 zijn geweest. Mijn vader werkte toen op de "Lommele-febrik".
Hij draaide beurtelings een van de drie diensten en soms nog een extra dienst van iemand anders. Je had de vreuge sjiech (06.00-14.00 uur), de middagsjiech (14.00-22.00) en de (gehate) avondsjiech (22.00-06.00). De drieploegendienst noemde men continudienst. Daarnaast was hij bij de bedrijfsbrandweer en dat bracht extra geld in het laadje. Een 13de maand werd ook nog eens uitbetaald. Al met al had hij een bovenmodaal inkomen, waardoor mijn studiebeurs in gevaar dreigde te komen. Gelukkig kreeg je in die tijd nog een studiebeurs naar prestatie en niet geënt op het inkomen van de ouders. Later werd de studiebeurs een renteloze lening. Daarnaast dubbel kindergeld (ook voor studerende kinderen).
Mijn vader heeft bijna op iedere plek in deze fabriek gewerkt. Hij was multi-inzetbaar. Vaak ging ik als kind op bezoek; de eerste horde: de portiers. Zij kenden mij en mijn vader; het was dus geen probleem om er binnen te komen. Mijn vader heeft mij alle hoeken van de fabriek laten zien (en dat zonder opdonders). Vooral de aw-febrik vond ik interessant. Allerlei gangetjes, trapjes. Overal zag je ratten lopen. Het was erg warm binnen. Om vochtverlies te voorkomen kregen de werknemers veel (gratis) drinken en zouttabletten. Ook vitamine C-tabletten werden royaal uitgedeeld. Mijn tong was iedere dag geel gekleurd. Het beruchte Tregawater was er ook te krijgen.

De eigenaren van de fabriek (menier Lhoëst) kwamen persoonlijk regelmatig op de werkvloer om de arbeiders te vragen, hoe alles verliep of er problemen waren e.d. Ook werd altijd geïnformeerd naar de thuisomstandigheden. Het lief en leed van de arbeiders kreeg veel aandacht.

Mijn moeder ging om de twee weken het salaris halen aan een loket. Het geld zat in zo'n boterhampapierenzakjes. Op een gegeven moment werd deze manier van uitbetaling gestaakt en moest indereen een bankrekening nemen.

Toen mijn vader ouder werd, kreeg hij aangepast (fysiek lichter) werk. Hij werd liftboy tot aan zijn pensionering.

Thuis hadden wij nooit gebrek aan papier of papierstroken. Van die stroken werd confetti geknipt voor de Carnaval.
Ik weet niet of jullie op de bewaarschool van die kettingen hebben moeten maken van papierstroken? Nu weten jullie waar o.a. de papierstroken vandaan kwamen.

P.s. ik was het vakantiegeld vergeten. Dat bedrag werd helemaal besteed door mijn vader. Hij kocht dan een nieuwe t.v., nieuwe kanariepietjes, een nieuwe fiets, een bromfiets voor zijn jongste zoon B. (wat een bofkont, aanwijzing fotomachien). Mijn moeder werd even buitenspel gezet: die was al de rest van het jaar de baas over de financiën.

[Ingrid M.H.Evers]

En wie weet houdt die PM6 het nog een jaar of tien uit...

Een goede vriend heeft jarenlang op de onmogelijkste tijdstippen de technische problemen bij Sappi Maastricht, - Lanaken en - Meerssen opgelost. Vaak werd hij midden in de nacht opgeroepen, ook met zon- en feestdagen, zelfs tijdens familiefeesten, want volcontinue is volcontinue: elk uur dat de boel niet draait is een aderlating voor het bedrijf 'als de 5 (of 3 of 4 of...) er weer uit ligt'.

Kwam er na jaren van constructie een nieuwe PM in onderdelen uit Italië en dan bleek hier dat een onderdeel niet paste of functioneerde. Dat was dan al tevoren bekend en aangegeven, maar niet doorgegevoerd in het ontwerp. Hij tekende dan eenmalig een nieuw schroefje of moertje (nou ja) en maakte dat 'met de hand' in de eigen metaalfabriek.

Sinds een aantal jaren is mijn vriend met pensioen en dergelijke en andere calamiteiten met de machines worden tegenwoordig zo goed en zo kwaad als het gaat door anderen opgelost. (Niemand is meer zo gek als hij om zelf 'volcontinue' te draaien). Maar het is zeer de vraag of die door de fabriek en El Loco gehoopte twintig jaar worden gehaald. Voor hetzelfde geld staat vandaag of morgen de hele bliksemse boel stil.

[Harrie]

Leuk dit te lezen ! Bedankt voor jullie bijdrage !

Moet wel zeggen dat de naam "Sappi"voor mij nog steeds wat vreemd overkomt, want ik ben misschien "blijven steken " in de oude tijd

Ik heb nl. in de midden tot eind jaren 70 en begin jaren 80, zoals zovelen in Maastricht als "vacantiewerker" of "werkstudent"( zoals het later heette)'s zomers bij de KNP gewerkt. Eerst in 2 ploegendienst en later volcontinue gewerkt op alle afdelingen ( van de pulpers, via de daadwerkelijke papiermachine (o.a. even nog de oude historische PM 2 ) tot het handmatig snijden en handmatig inpakken van de diverse formaten papier.
Was een leuke tijd, toen de werknemers (prachtige groep mensen overigens ! ) nog voor een groot deel bestonden uit Maastrichtenaren, Marokkanen en Belgen en veel manuele arbeid erbij kwam kijken.
Later na mijn studie heb ik nog een paar jaartjes op hethoofdkantoor gewerkt (maar dat lag toen tegenover het Gouvernement in Randwijk en omvatte tevens de fabrieken in Nijmegen, Meersen en Lanaken).
Mocht er nog een bezoekje plaatsvinden, dan zou ik graag mee willen gaan om een kijkje te nemen hoe het er nu uitziet en draait!

[El Loco]

plaats uw straat en u vind ze in de brievenbus

Klaas, dat zou fantastisch zijn. Ik woon zelf in Amsterdam, maar ik denk dat Burgemeester (hier op het forum) het ook zeer zal kunnen waarderen en dan horen we wel via hem of daar nog iets instaat wat we nog niet weten. Bedankt in elk geval.

[Breur]

ik heb inderdaad een berichtje gekregen
maar ik weet niet hoe je dit opent
dus weet ook niet wat er instaat
klaas

En "nieuwkomer" dient eerst 5 berichten te "posten". Daarna mag je als nieuwkomer berichten met plaatjes gebruiken en email/prive-messages doen.

[El Loco]

Heeft iemand toevallig ook het jubileumalbum uit 1950, getiteld 1850-1950, Honderd jaar Papierfabriek, KNP, samengesteld door J. Philippens? Daar zouden op pagina 27-29 ontwerptekeningen te vinden moeten zijn van de eerste fabrieksgebouwen. Zou zeer dankbaar zijn om daar een kopietje van te mogen hebben.

[El Loco]

Dank je wel, Klaas. Bij Molenstad hebben ze 'm niet meer, maar ik heb 'm inmiddels al besteld bij 't Ezelsoortje in Remunj.

[burgemeester]

(....)
dat is mevr evers en de dhr burgemeester..
verder informeer ik me bij oud collega,s of die in bezit zijn
en willen afstaan.
dus ...

Ik open vandaag mijn postbus en wat valt eruit.... Inderdaad!

Klaas, hartelijk dank!

Een snelle scan levert geen resultaten over de Nieuwe Biesen op; maar ik ga het op een ander moment grondig bestuderen.

[Ingrid M.H.Evers]

Ben ik net intensief aan het klussen in de studeerkamer, gaat de intercom: Klaas meldt dat het boekje in de bus ligt. Ik had graag een ander boekje er tegenover gesteld, maar nee, Klaas wil er niet van weten en ik kan vanwege de klusjesman - die net op dat moment tussen hemel en aarde hangt - niet naar beneden rennen. Niettemin, geweldig bedankt, waarde heer. Geer bis 'n ingel, om helemaal om te rijden richting Wolder en boeken weg te geven!