Maastrichtse gevelstenenrubriek

[El Loco]

Nog even over die stedenmaagd: geen idee wanneer dat een engel is geworden. Kun je de maagd met de wapens van de beide heren op de schilderijen van Van der Schuer (?) in het stadhuis niet ook als de stedemaagd uitleggen?

Bedoel je de gewelfschilderingen in de hal? Ik zie daar wel drie putti rond het stadswapen dartelen, maar die lijken me eerder onderdeel van de typisch barokke decoratie.

De stadsingel vaan Mestreech heeft haar/zijn eigen site: www.stadsingelmestreech.nl

Over de derde stadsengel die genoemd wordt hoeft geen twijfel te bestaan. Op het fronton aan de voorgevel van het stadhuis (ca. 1660) staat een engel met het stadswapen afgebeeld: de stadsmaagd is hier (definitief?) stadsengel geworden.



Bronnen:
* W. Mes (1986): Het Dinghuis. Maastrichts Silhouet #21. Stichting Historische Reeks Maastricht, Maastricht. ISBN: 90-70-356-29-5
* E.O.M. van Nispen tot Sevenaer (1926/1974): De monumenten in de gemeente Maastricht. Deel 1. Arnhem (online tekst kerkelijke en wereldlijke gebouwen)
* P.J.H. Ubachs (1983; 2e herziene druk, 1993, I.M.H. Evers): St.-Matthijskerk. Maastrichts Silhouet #13. Stichting Historische Reeks Maastricht, Maastricht. ISBN: 90-70356-14-7

[Ingrid M.H.Evers]

Nog even over die stedenmaagd: geen idee wanneer dat een engel is geworden. Kun je de maagd met de wapens van de beide heren op de schilderijen van Van der Schuer (?) in het stadhuis niet ook als de stedemaagd uitleggen?

Over de stadsster: In de middeleeuwen en later kreeg het gekeurde Maastrichtse laken (een wollen stof) al naar gelang soort en eigenschappen van de keurmeester een lakenloodje, dat garant stond voor de kwaliteit. Voor 'smalle lakens' bestond dit uit een klein lood voorzien van de wapens van beide heren. 'De zogenaamde maagdenkens van Tricht kregen een breed lood aangehecht "met der stad sterren ende die maecht van Tricht daarbij" en bovendien nog een klein lood zoals voor smalle lakens. De brede tenslotte werden voorzien van een groot lood met aan beide zijden het wapen van de twee heren. De lakens die geen lood waard waren, kregen een klein teken van een ster met de platte tang.' (Miscellania Trajectensis, blz. 213 (Koreman). Van die laatste zijn verschillende exemplaren bewaard gebleven. Ze dragen een 5-puntige ster.

[Jef-VMG]

Gevelsteen met QR-code.vmg@maastrichtsegevelstenen.nl

[El Loco]

Zo is het. Wat betreft de stedenmaagd, dat wordt ook door het Gerechtigheidspaneel bevestigd. Geen vleugels en misschien ook net iets te voluptueus voor een engel...


Driemaal het stadswapen op het Gerechtigheidspaneel (ca. 1475). Rechts de stedenmaagd. Afbeelding: Wikimedia Commons

[Jef-VMG]

Dat weet ik nog zo net niet. De HEM verwijst bij stadsengel en stadswapen onder meer naar ene Bartelet (2003) ...

Gut, Ingrid, wist niet dat ik de aanstichter was van het geloof in een zespuntige ster. Kijk hier

En dat alleen omdat ik ook een paar zespuntige sterren was tegen gekomen die ik kwalificeerde als zijnde van buitenstaanders, die het blijkbaar toch niet goed hadden.

[Ingrid M.H.Evers]

De HEM ...nee, toch niet zelf verzonnen -

Dat weet ik nog zo net niet. De HEM verwijst bij stadsengel en stadswapen onder meer naar ene Bartelet (2003) ...

Wat niet wegneemt dat sinds het verschijnen van de HEM een brochure van de gemeente verscheen over het stadswapen en de ster. Heb dat even niet bij de hand.

[Jef-VMG]

Misschien nog even mee wachten, Jef. Ik lees net in de Historische Encyclopedie Maastricht (p. 508: 'stadswapen') dat er wel degelijk aanwijzingen zijn dat het stadswapen ooit uit een zespuntige ster bestond.

[El Loco]

lijkt me duidelijk dat ik dat verhaal over een zespuntige stadsster dus beter kan bijstellen.

Misschien nog even mee wachten, Jef. Ik lees net in de Historische Encyclopedie Maastricht (p. 508: 'stadswapen') dat er wel degelijk aanwijzingen zijn dat het stadswapen ooit uit een zespuntige ster bestond. Dat is gebaseerd op de inventaris van de Brabantse charterbewaarder Adriaan vander Ee uit 1438. Behalve die tekening/prent van de vendelzwaaier zijn mij geen andere afbeeldingen met een zespuntige ster bekend (zie o.a. Coats of arms of Maastricht op Wikimedia Commons). Iemand anders wellicht?

[Jef-VMG]

Beste El Loco,
Bedankt, lijkt me duidelijk dat ik dat verhaal over een zespuntige stadsster dus beter kan bijstellen.

[Jef-VMG]

Beste Pier,
ik weet niet of gps het zo aangeeft, maar je kunt er gemakkelijk komen vanaf de rotonde in Rothem, de Klinkenberg op richting Meerssen, al vrij snel linksaf de Kerkweg helemaal volgen, de spoorwegovergang oversteken en dan meteen rechtsaf de Molenweg.

Achter het molengebouw wordt nu een woon/zorgcentrum gebouwd waardoor de molen en het gehele gebied er omheen voorlopig niet toegankelijk zijn.
Het molengebouw is in 2012 gerestaureerd. Mooie foto's zijn te vinden op https://www.molendatabase.nl/nederla...php?nummer=461

[Ingrid M.H.Evers]

Een mooie foto van loze vissertjes bij de oliemolen te Rothem (voorlopig nog gemeente Meerssen) bevindt zich in de Collectie dr. Van Kleef op de beeldbank van het RHCL, signatuur VKG 099. De foto dateert van omstreeks 1917. De molen is in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd, maar een deel resteert nog.

[El Loco]

Na 11 jaar geleden de restauratie van deze gevelsteen aangekaart te hebben heeft de VMG dan toch toestemming gekregen daarmee aan de slag te gaan.
De steen zal door beeldhouwer Tycho Flore worden opgeknapt, maar daarvoor moest hij wel nog even uit de muur worden gehaald.

Mooi werk, Jef, en knap om die steen er zo gaaf uit te krijgen (die schilfer lijkt al veel eerder te zijn los gekomen, gezien de reparatiesporen op de steen in situ).

Informatie over de steen is hier te vinden

Een kleine correctie m.b.t. de achtergrondinformatie op de site over het wapen van Maastricht. Dat de vijfpuntige ster oorspronkelijk zespuntig zou zijn geweest kan niet zonder meer gesteld worden.

De oudste afbeeldingen van het stadswapen, voor zover mij bekend, zijn te vinden op het Gerechtigheidspaneel uit ca. 1475, dat tot voor enige jaren in het Stadhuis hing, sinds 2018 in het Bonnefantenmuseum. Daarop waren tot voor kort twee stadswapens te zien, beide vijfpuntige sterren. Na de recente restauratie door de SRAL is er nog een derde wapen bijgekomen, op de kleding van een afgebeelde figuur, mogelijk de stadsbode. Ook die draagt een vijfpuntige ster.

Ongeveer uit dezelfde tijd dateren de gotische vensters van de kruisgang van de Sint-Servaas, waar in het maaswerk diverse wapens zijn aangebracht (Franse lelies, Bourgondisch kruisen, Luikse perroens, Hornse hoorns); daaronder tweemaal een vijfpuntige ster. Die is tevens te vinden in een venstertracering in de kruisgang van de Onze-Lieve-Vrouwe, maar die is bijna een eeuw jonger.

[El Loco]

De HEM (Historische Encyclopedie Maastricht) vermeldt de Rothemermolen ook niet

Rothem is (nog) geen Maastricht, Pier! Nog even geduld

wellicht is het handig dat je ons leken even uitlegt waar de 16de eeuwse Rothemermolen ligt.

Op Wikipedia staat-ie vermeld als IJzeren Molen. Dat artikel rammelt nogal en bevat geen duidelijke bronvermelding, maar lijkt te zijn gebaseerd op dit artikel

[Pier]

Hoi Jef-VMG,

Mooi dat na 11 jaar dit nu ter hand wordt genomen, maar wellicht is het handig dat je ons leken even uitlegt waar de 16de eeuwse Rothemermolen ligt.
De HEM (Historische Encyclopedie Maastricht) vermeldt de Rothemermolen ook niet en ik heb er (helaas!) nog nooit van gehoord.

[Jef-VMG]

16e eeuws Maastrichts stadswapen in de Rothemermolen

Na 11 jaar geleden de restauratie van deze gevelsteen aangekaart te hebben heeft de VMG dan toch toestemming gekregen daarmee aan de slag te gaan.
De steen zal door beeldhouwer Tycho Flore worden opgeknapt, maar daarvoor moest hij wel nog even uit de muur worden gehaald.

Informatie over de steen is hier te vinden en de foto's van de uitbraak op tabblad Herstel.