Beeldende kunstenaars

[Ingrid M.H.Evers]

Ik heb Ferry Schiffeleers nooit 'n begenadigd tekenaar gevonden, maar da's mijn persoonlijke mening.

Dit citaat staat in een discussie over het klooster van de zusters Onder de Bogen. Over smaak valt te twisten, maar het is duidelijk dat een amateur niet vergeleken kan worden met iemand die zijn beroep heeft gemaakt van zijn vak en daarvoor waarschijnlijk ook een academische opleiding heeft gevolgd. Ik geloof niet dat Schiffeleers de pretentie heeft een beeldend kunstenaar te zijn. Hij werkt voor zijn plezier.

Ook tekenaars die geen academische opleiding hebben gehad, hebben hun verdienste. Tekenlessen waren in de negentiende eeuw buitengewoon populair en ook tegenwoordig wordt er bij Kumulus en bij professionele kunstschilders heel wat afgetekend door amateurs. Als er geen Philippe van Gulpen was geweest, wisten we nu veel minder van het beeld van de stad in de negentiende eeuw. Terecht werd de laatste enkele jaren geleden door dr. L. Spronck betiteld als 'chroniqueur van de stad'.

In omvang en aantrekkelijkheid van de collectie kunnen de pentekeningen van de amateur Schiffeleers niet concurreren met de amateurtekeningen van Van Gulpen. Maar op bescheiden wijze geven Schiffeleers' tekeningen wel een aanvulling op fotografisch beeld, of bij ontbreken daarvan, broodnodige beeldinformatie.

Overigens is niet elke prentbriefkaart met een Maastrichtse pentekening van de hand van F. Schiffeleers. Iemand met het pseudoniem Beaulieu de Mosa verkocht in de jaren 1970 dergelijke kaarten via Kantoorboekhandel Mevri in de Grote Staat (eigenaar: Schiffeleers). Het bleek een succes, maar al snel kwamen er geen nieuwe ontwerpen meer. Ik geloof dat de betreffende amateur overleed. Daar de kaarten grif van de hand gingen en Schiffeleers niet onaardig tekende, begon hij zelf voor aanwas te zorgen. Gedurende enkele tientallen jaren gaf hij zijn zelf getekende kaarten uit.

Momenteel is de belangstelling voor dit soort prentbriefkaarten nogal weggezakt: geen kleur, geen hoge kunst, te nostalgisch en voor veel toeristen simpelweg te weinig glamour. De kaarten en de grotere tekeningen die er aan ten grondslag liggen, circuleren nu in de verzamelaarswereld. Ze zijn met enige regelmaat voor een paar tot enkele tientallen euro's te koop in het veilingcircuit (Qoop, Marktplaats etc.), vaak in nieuwstaat - en er is een markt voor.

Wie Beaulieu de Mosa plaatst naast Schiffeleers zal op het eerste gezicht denken: dat is een en dezelfde auteur. Toch zijn er grote verschillen:
1. in stijl: Schiffeleers is veel beter in de compositie en bepaling van een standpunt;
2. behandeling: Schiffeleers heeft een lichtere toets en is minder gemakzuchtig;
3. signatuur: Beaulieu de Mosa gebruikte een monogram, Schiffeleers signeerde voluit.
Persoonlijk heb ik bij deze tekenaars een voorkeur voor het werk van Schiffeleers.

Overigens is er nog een derde kunstenaar actief geweest wiens kaarten vanwege een vergelijkbare stijl vaak op het eerste gezicht op de 'Schiffeleers-hoop' worden gegooid, ene Worthington. Van hem is mij (nog) weinig bekend.