Aankondiging

Sluiten
No announcement yet.

Aldenhof vs. St.Catharinadal

Sluiten
X
 
  • Filter
  • Tijd
  • Tonen
Clear All
nieuwe berichten

  • #16
    Zo, hoever ben in nu gekomen?

    Er waren ten zuiden van de Maastrichtse stadsmuur in de 13e eeuw minstens twee en mogelijk drie begijnenhoven: 1. het Sint Catharinadal (later: Faliezusters), 2. in de Sint Andrieskerk en 3. de Sint Catharina Bongart (=boomgaard).

    1. het begijnenhof St.Catharinadal werd in 1472 omgezet in een Derde Orde-klooster; over de 13e en 14e eeuwse praktijk vóór dat moment is niets bekend. Het hof was gevestigd tussen de muur en de zuidelijkste Jekertak, tussen St.Pieterstraat en de Maas. Daarbij zal de uitvalsweg door de Helpoort ruim vrijgehouden zijn. Het klooster werd tussen 1647 en '52 opnieuw opgetrokken, welk gebouw nu bekend staat als Faliezusterklooster. De bijbehorende kapel was gebouwd tussen de kloostervleugel en de muur. De kapel is afgebroken maar de aanzetten zijn nog aan de vleugel te zien terwijl de achterwand van het koor nog tegen de muur staat.

    2. de St.Andrieskerk bestond in de 13e eeuw. Er woonden toen begijnen in het gebouw; de kerk stond in hetzelfde veld als het Catharinadal. Het gebouw wordt na 1431 niet meer genoemd.

    Het is nog steeds niet onmogelijk dat met de begijnen van de St.Andries dezelfde bedoeld worden als die van het Catharinadal.

    3. de St.Catharina Bongart werd in 1251 gevestigd buiten de stadsmuur, in de driehoek eerste stadsmuur/St.Pieterstraat/Kleine Looierstraat. De stad dwong de begijnen dit grondstuk in 1265 te verlaten en al of niet met financiele compensatie (er is sprake van een legaat) herbouwden de begijnen ten zuiden van de Jeker, vlak bij de splitsing tussen de tak die de stad instroomde en die ten zuiden van de stad naar de Maas stroomde (nu ligt hier de Tapijnkazerne). De oude vestiging heette verder de "Aldenhof" en de nieuwe hof de "Nieuwenhof". De stad Maastricht had met deze dwang en afbraak van het oude hof een kerkelijke straf opgelopen, die pas opgeheven werd toen de stad een volgende verhuizing bewerkstelligde naar een plaats binnen de (intussen nieuwe) stadswal.
    Deze verhuizing was ook bitter nodig omdat de Nieuwenhof door de oprukkende stadswal en de gewijzigde manier van oorlogvoeren opnieuw in de weg lag. De verhuizing vond mogelijk plaats op kosten van de stad, daar de stadstimmerman de bouw uitvoerde (1489).
    Niet snel daarna drong de bisschop van Luik bij de begijnen aan op de omzetting in een klooster, dat de paus in 1568 nog eens uitbreidde tot de verplichting de clausuur in te voeren. Dat duurde nog tot 1624.

    Er waren overigens ook binnen de stad begijnenhoven, bijv. in de Heggenstraat.

    Blijft nog over de vraag of de begijnenhoven 1) en 3) aan dezelfde Sint Catharina gewijd waren; er zijn er 18. Dan is er mogelijk sprake van een verbinding tussen beide.
    Gezien de kerkelijke straf voor Maastricht zullen de betrokken kerkelijke autoriteiten zich met de verdrijving van de Aldenhof bemoeid hebben. Dan is het ook logisch dat de vestiging van de eerste Nieuwenhof op grondgebied van St.Pieter in overleg plaatsvond.

    Dank voor alle ondersteuning!
    Bestanden bijvoegen
    Last edited by Theo Bakker; 5 maart 2011, 00:54. Reden: situatieschets

    Opmerking


    • #17
      Wauw, wat een uitzoekerij. Ik had me nooit gerealiseerd dat er ooit twee Andrieskerken/kapellen in Maastricht waren, maar nu lees ik het ook gewoon in de HEM.

      Ik ben blij dat de geschiedenis van de Duitse Orde een stuk helderder is, ook al blijven daar de nodige vraagtekens opduiken. Maar - ik herhaal een eerder dreigement en ik zie Ingid Evers al in mekaar krimpen - binnenkort toch eens een draadje over de Tempeliers starten. En ter geruststelling van mevrouw Evers: die andere, tijdens de Kruistochten ontstane ridderorde, de Malthezers, laten we voorlopig even zitten

      Opmerking


      • #18
        Tempeliers

        Oorspronkelijk geplaatst door El Loco Bekijk bericht
        Maar - ik herhaal een eerder dreigement en ik zie Ingrid Evers al in mekaar krimpen - binnenkort toch eens een draadje over de Tempeliers starten.
        Dat wordt een verhaal over een mythe, dus ik maak me niet druk!

        Opmerking


        • #19
          Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H. Evers Bekijk bericht
          Dat wordt een verhaal over een mythe, dus ik maak me niet druk!
          You wait!

          Opmerking


          • #20
            Duitse Orde

            Goed zo, El Loco. De Duitse Orde is nu aan de orde. Ik ben benieuwd wat daarvan mythe is. WIKI is daar toch stellig over?

            De Duitse Orde (Latijn: "Ordo domus Sanctæ Mariæ Theutonicorum Hierosolymitanorum") is een ridderorde, ontstaan in 1189 als een gemeenschap van monniken met als doel de verzorging en verpleging van gewonde kruisvaarders.

            Opmerking


            • #21
              Oorspronkelijk geplaatst door Theo Bakker Bekijk bericht
              De Duitse Orde is nu aan de orde. Ik ben benieuwd wat daarvan mythe is.
              De Duitse Orde in Maastricht is geen mythe (zie dit draadje). De mythe heeft betrekking op de aanwezigheid van de Tempeliers in Maastricht. Er werd al even door mij aan gerefereerd n.a.v. een Fotomachien.

              Sorry dat ik er hier over begonnen ben. Nu weer terug naar de begijnen

              Opmerking


              • #22
                Oorspronkelijk geplaatst door El Loco Bekijk bericht
                Nu weer terug naar de begijnen
                Die hebben intussen een algemener 'draadje' gekregen.

                Opmerking


                • #23
                  Straf voor Maastricht of niet?

                  Het boekje "Kanunnik Salden en de Nieuwenhof" van Luijten/Ubachs uit 2009 brengt ons wat betreft de geschiedenis van de Aldenhof ietsje verder maar ook op een ander spoor.

                  1. De benamingen St.Catharina die minstens twee begijnenhoven voerden zou van een kapel vóór de eerste St.Pieterspoort stammen. Die was gewijd aan St.Catharina.

                  2. Het hof St.Catharina Bongart zou al voor 1251 bestaan hebben en in dat jaar onafhankelijk begijnenhof geworden zijn, losgemaakt van de O.L.Vrouweparochie en met een eigen priester. Dit is dus in tegenspraak met de Kloosterlijst, die als parochie St.Servaas suggereert.
                  Daar staat weer tegenover dat Salden kanunnik van St.Servaas was, maar dan schrijven we eerste helft 18e eeuw.

                  3. De verhuizing naar een plek verder buiten de stad zou enerzijds door de drukte van drie dicht bij elkaar liggende poorten met hun toegangswegen veroorzaakt zijn en anderzijds door de 's winters regelmatig overstromende Jeker, waar het hof blijkbaar last van had. De begijnen dienden in 1264 bij de parochie St.Pieter het verzoek in om in hun gebied een nieuw hof en kapel te mogen bouwen. De parochie van St.Pieter en de proost van het kapittel van O.L.Vrouwe hebben daar overleg over gevoerd en beiden hun toestemming gegeven. Daarvan bestaat een akte die mede ondertekend is door Renier van Tongeren namens het bisdom Luik.

                  4. Met het verlaten van de Aldenhof (de naam komt inderdaad pas in zwang met de stichting van de eerste Nieuwenhof) wordt ook de St.Catharinakapel afgebroken, waarvan onderdelen gebruikt worden voor de bouw van de Nieuwenhof. Hier is over dwang door de stad Maastricht helemaal geen sprake. De vraag is nu hoe de volgende regel in de HEM geduid moet worden:
                  Bouwer van de [tweede] Nieuwenhof was stadstimmerman Hendrik Clabers (1489), waardoor de stad waarschijnlijk de kerkelijke straffen delgde opgelopen door het afbreken van het begijnhof buiten de wallen.
                  Dit lemma is toch onder redactie van dezelfde P. Ubachs geschreven, weliswaar 4 jaar eerder.

                  5. Onderdeel van de eerste Nieuwenhof was een gasthuis.Ietwat ongebruikelijk voor een begijnenhof.

                  Opmerking


                  • #24
                    Kanunnik

                    Oorspronkelijk geplaatst door Theo Bakker Bekijk bericht
                    Het boekje "Kanunnik Salden en de Nieuwenhof" van Luijten/Ubachs uit 2009
                    Een nummer van de Silhouet-reeks in slappe kaft en met ten hoogste 56 pp.: allee, dat is e beukske. Maar is een in harde kaft gebonden uitgave van 144 blz. met een volwassen notenapparaat een boekje?

                    Oorspronkelijk geplaatst door Theo Bakker Bekijk bericht
                    De vraag is nu hoe de volgende regel in de HEM geduid moet worden:
                    Bouwer van de [tweede] Nieuwenhof was stadstimmerman Hendrik Clabers (1489), waardoor de stad waarschijnlijk de kerkelijke straffen delgde opgelopen door het afbreken van het begijnhof buiten de wallen.
                    Dit lemma is toch onder redactie van dezelfde P. Ubachs geschreven, weliswaar 4 jaar eerder.
                    Het aardige van de Historische Encyclopedie Maastricht is, dat zij gelegenheid biedt om het naadje van de kous te weten te komen door verder te lezen. Ik kan u de bij het lemma Nieuwenhof vermelde literatuur aanbevelen, met name Von Geusau. Uit zijn uitgebreide beschrijving blijkt tevens, dat de tweede Nieuwenhof - het pand dat binnen de stadsmuren kwam te liggen - gebouwd werd op door de stad ter beschikking gestelde grond en met een aanzienlijk stedelijk subsidie. Meerdere reden om een boetedoening van de stad vermoeden, die in 1482 kerk en klooster had afgebroken.
                    Oorspronkelijk geplaatst door Theo Bakker Bekijk bericht
                    5. Onderdeel van de eerste Nieuwenhof was een gasthuis. Ietwat ongebruikelijk voor een begijnenhof.
                    Of dit ongebruikelijk was, kan ik niet beoordelen. Het schijnt in de Zuidelijke Nederlanden vaker het geval te zijn geweest bij buiten de stadsmuur gelegen begijnhoven. In Maastricht zou het slim zijn geweest en een bron van inkomen, omdat reizigers die tegen de avond de stadspoorten gesloten vonden, toch ergens een betrouwbaar en veilig onderdak moesten vinden.
                    Last edited by Ingrid M.H.Evers; 2 maart 2011, 22:09.

                    Opmerking


                    • #25
                      Oorspronkelijk geplaatst door Ingrid M.H. Evers Bekijk bericht
                      Een nummer van de Silhouet-reeks in slappe kaft en met ten hoogste 56 pp.: allee, dat is e beukske. Maar is een in harde kaft gebonden uitgave van 144 blz. met een volwassen notenapparaat een boekje?
                      Ook deze slak houdt niet van zout en voelt zich daar ongemakkelijk bij.

                      Op onderstaande foto's leg ik u even de hier gangbare terminologie uit. Rechts een boekje, in het midden twee boeken en links een dikke pil.



                      De dikke pil was teleurstellend, het boekje heb ik verslonden en daar schuilt m.i nu het belang van een uitgave.
                      Last edited by Theo Bakker; 2 maart 2011, 19:59.

                      Opmerking

                      Bezig...
                      X