Bij mij heerst nog steeds onduidelijkheid over een aantal van de vroegste begijnenhoven in Maastricht, namelijk de Aldenhof en het Sint Catharinadal.
In het boekje over Kanunnik Salden en de Nieuwenhof onderschrijven Ubachs/Luijten de stelling van J. Offermans, dat de Aldenhof buiten de eerste St.Pieterspoort gevestigd was, tussen eerste muur, Jeker en westelijk van de St.Pieterstraat.
Dan hebben we het Sint Catharinadal, waarvoor dezelfde locatie genoemd wordt, maar dan oostelijk van de St.Pietersstraat. Dat raakt later beter bekend als Faliezusterklooster.
Ze hebben zo dicht bij elkaar gelegen dat de "Kloosterlijst" van de Vrije Universiteit Amsterdam (database met 700 middeleeuwse kloosters in Nederland) er een en hetzelfde stel coordinaten aan toekent.
http://www2.let.vu.nl/oz/kloosterlijst/index.php
Tot overmaat van ramp (voor mijn overzicht) lag op de laatste locatie ook nog de Sint Andrieskerk. Op alle drie deze locaties woonden gedurende de 13e eeuw begijnen, waarvan de eerste twee in de 15e eeuw overgingen in Tertiarissenkloosters. De kerk verdwijnt vóór die tijd uit beeld.
Is het St.Catharinadal misschien de voorzetting van het begijnenhof rond of in de St.Andrieskerk?
Nog een detail uit de Kloosterlijst: de Pieterstraat was blijkbaar de scheidslijn tussen de parochies van de OLVrouwe en St.Servaas. De Aldenhof viel onder de Servaas en Catharinadal onder de OLV. Beiden vallen onder het diocees Luik. Beide hoven liggen tussen de muur en de Jeker, dus in de stadsvrijheid van Maastricht, maar volgens de HEM (p.117) is dat wel parochie St.Pieter. Nou jullie weer...!
Nu mijn dilemma: de Aldenhof zou zich in 1251 buiten de Pieterspoort gevestigd hebben. Dat kan kloppen want veel eerder werden er geen begijnenhoven gevestigd in Noordwest-Europa. In 1265 moeten ze om een onbekende reden daar verdwijnen en trokken ze een flink eind weg van de stad naar grondgebied van Sint Pieter, want bezuiden de Jeker. Waarom moesten ze daar weg? De eerste verdedigingsring was nog niet eens klaar en tot de tweede werd pas in 1297 besloten. Was het uit militair oogpunt een obstakel? Moet wel. Maar het St.Catharinadal/Faliezusterklooster evenzo. Dat stond ook tegen de muur geplakt, tot het begin 14e eeuw door de tweede muur (die bij de huidige Pater Vinktoren aan de oude aansloot) binnen de muur kwam te liggen.
Voelden de begijnen van de Aldenhof zich gediscrimineerd en trokken ze uit boosheid en met goedvinden van Sint Pieter naar een plek buiten de jurisdictie van Maastricht?
En wat heeft Catharina Bongart met de Aldenhof te maken? Volgens de HEM (p.117) is het Sint Catharina Bongart; is dat dezelfde als Sint Catharina van de latere Faliezusters? Of is het Catharinadal gewoon de hele streek links en rechts buiten de St.Pieterspoort ten noorden van de Jeker? Dan zou er ook een band kunnen bestaan tussen beide hoven.
Tijd voor wat fijnslijpen en puntjes op de "i".
In het boekje over Kanunnik Salden en de Nieuwenhof onderschrijven Ubachs/Luijten de stelling van J. Offermans, dat de Aldenhof buiten de eerste St.Pieterspoort gevestigd was, tussen eerste muur, Jeker en westelijk van de St.Pieterstraat.
Dan hebben we het Sint Catharinadal, waarvoor dezelfde locatie genoemd wordt, maar dan oostelijk van de St.Pietersstraat. Dat raakt later beter bekend als Faliezusterklooster.
Ze hebben zo dicht bij elkaar gelegen dat de "Kloosterlijst" van de Vrije Universiteit Amsterdam (database met 700 middeleeuwse kloosters in Nederland) er een en hetzelfde stel coordinaten aan toekent.
http://www2.let.vu.nl/oz/kloosterlijst/index.php
Tot overmaat van ramp (voor mijn overzicht) lag op de laatste locatie ook nog de Sint Andrieskerk. Op alle drie deze locaties woonden gedurende de 13e eeuw begijnen, waarvan de eerste twee in de 15e eeuw overgingen in Tertiarissenkloosters. De kerk verdwijnt vóór die tijd uit beeld.
Is het St.Catharinadal misschien de voorzetting van het begijnenhof rond of in de St.Andrieskerk?
Nog een detail uit de Kloosterlijst: de Pieterstraat was blijkbaar de scheidslijn tussen de parochies van de OLVrouwe en St.Servaas. De Aldenhof viel onder de Servaas en Catharinadal onder de OLV. Beiden vallen onder het diocees Luik. Beide hoven liggen tussen de muur en de Jeker, dus in de stadsvrijheid van Maastricht, maar volgens de HEM (p.117) is dat wel parochie St.Pieter. Nou jullie weer...!
Nu mijn dilemma: de Aldenhof zou zich in 1251 buiten de Pieterspoort gevestigd hebben. Dat kan kloppen want veel eerder werden er geen begijnenhoven gevestigd in Noordwest-Europa. In 1265 moeten ze om een onbekende reden daar verdwijnen en trokken ze een flink eind weg van de stad naar grondgebied van Sint Pieter, want bezuiden de Jeker. Waarom moesten ze daar weg? De eerste verdedigingsring was nog niet eens klaar en tot de tweede werd pas in 1297 besloten. Was het uit militair oogpunt een obstakel? Moet wel. Maar het St.Catharinadal/Faliezusterklooster evenzo. Dat stond ook tegen de muur geplakt, tot het begin 14e eeuw door de tweede muur (die bij de huidige Pater Vinktoren aan de oude aansloot) binnen de muur kwam te liggen.
Voelden de begijnen van de Aldenhof zich gediscrimineerd en trokken ze uit boosheid en met goedvinden van Sint Pieter naar een plek buiten de jurisdictie van Maastricht?
En wat heeft Catharina Bongart met de Aldenhof te maken? Volgens de HEM (p.117) is het Sint Catharina Bongart; is dat dezelfde als Sint Catharina van de latere Faliezusters? Of is het Catharinadal gewoon de hele streek links en rechts buiten de St.Pieterspoort ten noorden van de Jeker? Dan zou er ook een band kunnen bestaan tussen beide hoven.
Tijd voor wat fijnslijpen en puntjes op de "i".
Opmerking